Giáo trình bảo trì hệ thống

- 1 -

TRNG I HC HÀNG HI
KHOA CÔNG NGH THÔNG TIN
B MÔN K THUT MÁY TÍNH








BÀI GING MÔN HC
K THUT BO TRÌ H THNG

Hi Phòng – 2009

- 2 -

MC LC


CHNG 1: CHUN B H THNG MÁY TÍNH. 4
I - iu kin an toàn trong bo trì máy. 4
II - Tháo lp máy tính và thit lp thông s CMOS 5
CHNG 2: CÀI T H IU HÀNH. 16
I - Chun b đa cng. 16
II - Cài đt h điu hành. 19
CHNG 3: CÀI T MT S NG DNG C BN. 21
I - Chun b b chng trình cài đt
21
II - Cài đt MS Office 21

III - Cài đt mt s b phông ting Vit 29
IV - Cài đt ngôn ng lp trình 30
V - Cài đt mt s ng dng khác 41
CHNG 4: CÀI T MT S THIT B NGOI VI 44
I - Chun b thit b và các chng trình điu khin 45
II - Cài đt máy in. 45
III - Cài đt CDROM. 50
IV - Cài đt modem 50
V - Cài đt card mng. 55
VI - Cài đt sound card. 56

CHNG 5 : BO TRÌ PHN CNG. 57
I - Bo dng phn cng đnh k. 57

II - Các gii pháp khai thác đa ti u 57
III - Mt s s c thng gp và cách gii quyt 68
CHNG 6: BO TRÌ PHN MM 62
I - Cách thc t chc thông tin trên đa. 73
II - Mt s s c thng gp và cách gii quyt 65
III - Phòng chng virus máy tính. 83
IV - S dng tin tích DiskEdit ca NU. 88
TÀI LIU THAM KHO 95


- 3 -




M U

Hin nay trên th trng đào to đã xut hin nhiu khóa hc v k thut bo trì h thng, tuy
nhiên nhng khóa hc này cha có bài ging c th, kinh phí cao và ngi ging dy ch yu da
trên kinh nghim thc t đ đa ra cách chun đoán và khc phc s c máy tính.
Trc tình hình thc t đó, tp bài ging môn “K thut b
o trì h thng” ra đi vi mc đích
quy chun hóa h thng bài ging đng thi chi tit tng khía cnh ca k thut bo trì, giúp cho sinh
viên h cao đng và đi hc, cao đng chính quy ngành công ngh thông tin có c c s lý thuyt và
thc tin. Bài ging đi sâu vào nhng khía cnh sau:
Gii thiu chi tit nhng thành phn c bn ca h thng máy tính, nguyên lý làm vic ca các
thành ph

n c bn trong h thng máy tính, đng thi to điu kin tip cn các kin thc giúp sinh
viên nm bt đc c ch xác đnh các s c phát sinh trong h thng máy tính và có kh nng đ
xut các phng pháp x lý, khc phc.
• Nguyên lý h điu hành, cách qun lý, bo mt thông tin trên đa.
• Gii thiu các chun công ngh mi cho sinh viên làm quen.
• Các phng pháp ti u hóa h thng, các th thut không đc công b.
• Mt s nhng s c c bn ca h thng và thit b.
Ngoài ni dung hng dn trên lp sinh viên đc thao tác thc hành trên các h thng, thit
b thc t nhm to kh nng thc hin các công vic phn cng c bn, đng thi thc hành cài đt
các h điu hành, so sánh c ch bo mt, nguyên tc qun lý ca các h điu hành khác nhau


- 4 -


CHNG 1
:CHUN B H THNG MÁY TÍNH.

I - IU KIN AN TOÀN TRONG BO TRÌ MÁY
.
1/ Yêu cu v môi trng
-  m < 80%
- Nhit đ : 18 ÷ 22
0
C
- Các h thng tính toán phi đc tránh bi, thoáng, to nhit nhanh.
- Tránh đ rung.
- m bo Oxi cn thit cho ngi s dng máy.
- Không có các thit b nhim t trong phòng máy.
2/ Yêu cu v ngun đin.

- in áp n đnh (phi có cu dao, n áp, )
- Tuân th các quy đnh vn hành đin.
- H thng tip đt và chng sét: do mt s thit b có công sut ln đin áp b rò r ti 20V nên
có th gây git vì th phi có h thng tip đt.
• B ngun máy tính (Supply).
- Là thit b có chc nng chuyn đi đip áp t ngun đin li cung cp (có th là 110 hoc
220 V) thành dòng đin mt chiu đin áp thp phù hop đ nuôi các thit b trong h thng theo yêu
cu đã đc thit k (thng là 3,5V, 5V, 12 V DC). Các b ngun cung cp đin nng cho h thng
thng đc thit k theo nguyên tc ng áp xung (đóng/m), ngi ta đánh giá các b ngun theo
công sut đin ca nó. Hin nay hu ht các b ngun nuôi có công sut t 200 đn 250W.
- B ngun XT, AT thng đc thit k mt b n áp ngt, nng lng đc điu tit theo
nguyên tc đóng-m. B ngun thông minh ATX còn cho phép phn mm qun lý nó, tc là ngun t
tt đin khi nhn đc tín hiu tt đin đn t Mainboard. Ngoài ra đ thit lp ch đ tit kim đin
nng b ngun ATX còn có mt dây 5V đi (5V Stand by) đ cung cp đin th cho mt s vi mch
ca Mainboard khi toàn b h thng tm ngng hot đng.
3/ Trang thit b bo trì.
- Các trang thit b đm bo các ch tiêu k thut bao gm mt s dng c sau:
+ Dng c tháo lp: Tuc l vít các cnh, các kích c, có nam châm; kìm gp dt; h thng kìm
bm đu, cáp mng
+ Dng c lu tr d liu tm thi:  đa mm,  đa cng,  đa CD-ROM,  đa di đng, đa
CD trng
+ Cài đ
t: Các đa cu h, phc hi h thng; đa lu tr các trình điu khin; đa cài đt h
điu hành và phn mm tng ng; đa kh virus; đa bo v h thng
- i vi đc thù tng phòng máy, phi lp lch v bo trì máy.
- 5 -

II - THÁO LP MÁY TÍNH VÀ THIT LP THÔNG S CMOS.

1. Gii thiu các thành phn ngoi vi.

1.1. Màn hình (Monitor).
• Màn hình là thit b hin th hình nh trên mt ma trn các đim nh (pixel), kích thc mt
đim nh ph thuc vào kích thc ca chùm tia đin t. S đim nh trên mt đn v chiu dài Inch
đc gi là đ phân gii ca màn hình (dpi - dot per inch) .  phân gii phân loi nh sau :
- Phân gii thp : < 50 dpi
- Phân gii trung bình : 51
å 70 dpi
- Phân gii cao : 71 å 120 dpi
- Phân gii siêu cao : > 120 dpi
• Có ba loi màn hình thông dng :
- Màn hình ng tia âm cc CRT (Cathode Ray Tube).
- Màn hình tinh th lng LCD (Liquid Crystal Display)
- Màn hình đng tích PD (Plasma Display)
1.2. Bàn phím (Keyboard).
• Bao gm mt loi các phím điu khin giao tip vi v mch cm bin đin t. Khi ta nhn
bàn phím s làm chp mch đin và sinh ra mt tín hiu mã quét (Scan code) di dng tín hiu
tng t analog, tín hiu này đc đa t
i b gii mã (thc cht đây là mt b x lý đc xây dng
bên trong bàn phím, b x lý này có th giao tip đc vi các b x lý khác). B gii mã chuyn đi
tín hiu analog nhn đc v dng tín hiu s nh phân 8 bits. Sau đó tín hiu s đc đa vào b
đm và chuyn vào b nh RAM đ b Vi x lý x lý.
• Có mt s loi bàn phím sau :
-
Bàn phím cm bin đin tr (nhn đc tín hiu nhn và xây dng mã quét bng s thay
đi v đin tr).
- Bàn phím cm bin đin dung (nhn đc tín hiu nhn và xây dng mã quét bng s thay
đi v đin dung- t đin).
- Bàn phím cm bin đin t (nhn đc tín hiu nhn và xây dng mã quét bng s thay đi
v dòng đin theo hiu ng Hall).
1.3. Chut (Mouse).

• Là mt thit b đo tc đ di chuyn con tr di dng xung, nhng xung này đc to ra t
hai tín hiu quét quang hc thông qua s dch chuyn ca các bánh xe. Mc đ xung cho bit đ dch
chuyn tng đi ca chut và t vn tc tng đi này hàm ngt ca h điu hành s tính ra v trí
mi ca con tr.
• Chut còn có mt s thành phn nh :
- Chng trình x lý hng di chuyn ca chut, v đim sáng ca chut ra màn hình.
- B chuyn đi tín hiu xung thành tín hiu s.
- Chng trình x lý s kin khi bm phím chut đ s kin này đc chuyn đn phn mm
ca ngi s dng.
1.4. Máy in Lazer (Printer).
Bao gm m
t b phn quan trng nht là trng cm quang. Trng này đc ph mt lp phim
nhy sáng, khi đc tích đin cao th lp phim này s hút mc t vào nhng đim đc bt sáng
- 6 -

trên b mt trng. Khi ta ra lnh in máy tính s truyn tín hiu điu khin s quét sáng ca đèn Laser
trong máy in đ đèn này quét lên trng cm quang thông qua gng đa giác quay liên tc (đ ly âm
bn). Vì trng cng quay lên tia Laser ln lt quét lên toàn b mt trng. Cng đ tia Laser đc
điu bin theo đ đm nht ca tng đim nh và làm gim s hút mc t ca lp phim ph trng.
Khi giy ln qua trng, mc trên mt trng đc truyn lên giy di dng dng bn và giy đc
chuyn qua trc sy (260
0
C) đ làm “chín” mc và ép cht lên mt giy.

2. Gii thiu các thành phn trên mainboard.
Mainboard là ht nhân ca h thng còn gi là bo mch ch, bo mch chính hay bo h thng
(mainboard, system board, plane board). ây là bn mch nm trong hp máy chính, cha hu ht b
nh và mch vi x lý ca máy tính, cng nh các bus m rng và card m rng cm trên đó. c
trng k thut c
a mainboard đc quyt đnh bi b vi x lý và mch phi đc thit kt theo cho
phù hp bi h vào ra c s (BIOS), b nh cache th cp, bus m rng và dung lng cng nh
tc đ ca b nh truy cp ngu nhiên lp trên board.
2.1. B vi x lý (CPU - Central Processing Unit).
2.1.1 Mt s th h ca b vi x lý Intel :
CHNG LOI NM SX
CHIU RNG
BUS D LIU
/ BUS A CH
CACHE
S CP L1
(KB)
TN S BUS
H THNG
(MHZ)
TN S LÀM
VIC BÊN
TRONG CPU
8088 1979 8/20 Không 4.77-8 4.77-8
8086 1978 16/20 Không 4.77-8 4.77-8
80286 1982 16/24 Không 6-20 6-20
80386DX 1985 32/32 8 16-33 16-33
80386SX 1988 16/32 8 16-33 16-33

80486DX 1989 32/32 8 25-50 25-50
80486SX 1989 32/32 8 25-50 25-50
80486DX2 1992 32/32 8 25-40 50-80
80486DX4 1994 32/32 8+8 25-40 75-120
Pentium 1993 64/32 8+8 60-66 60-200
PentiumMMX 1997 64/32 16+16 66 166-233
Pentium Pro 1995 64/36 8+8 66 150-200
Pentium II 1998 64/36 16+16 100 200-450
Giy
Laser
Trng in
Gng đa
giác
- 7 -

CHNG LOI NM SX
CHIU RNG
BUS D LIU
/ BUS A CH
CACHE
S CP L1
(KB)
TN S BUS
H THNG
(MHZ)
TN S LÀM
VIC BÊN
TRONG CPU
PentiumIII 1999 64/36 16+16 100 450-600
AMD Athion 1999 64/36 64+64 >200 >600

• Gii thiu s khác bit c bn gia mt s th h CPU:
a. Pentium : T th h vi x lý 80586 tr lên ca Intel có thng hiu là Pentium. ây là mt
bc đt phá t th h 80486, vi 3,3 triu transistors sn xut theo công ngh 0,35µm (kích thc
nh nht có th đt đc) Pentium có th tng tc đ x lý gn gp đôi chíp 80486.
b. Pentium Pro : Cu trúc đc ti u hoá cho b x lý 32 bit bao gm 5,5 triu transistors
trong b x lý và 15,5 triu transistors trong b đm cache th cp (L2-dung lng t 256KB đn
MB). Pentium Pro chuyn nhng điu lnh phc hp CISC (complex instruction set computer) ca h
80x86 thành nhng vi lnh RISC (reduce instruction set computer) đ x lý nhanh hn.
c. Pentium MMX (MultiMedia eXtensions) : Có dung lng cache s cp (L1) tng gp đôi
(32KB), b sung 57 lnh mi dành riêng cho x lý video, âm thanh và d liu hình ho. B
 sung quá
trình SIMD (single instruction multiole data) - cho phép mt lnh duy nht x lý nhiu d liu cùng mt
lúc.
d. Pentium II : Thêm mt bus gia vi x lý cà cache th cp, chy đng thi vi bus h thng.
Phi hp kh nng hai bus đc lp DIB (dual independent bus) ca Pentium Pro vi kh nng MMX
ca Pentium MMX trên mt vi mnh duy nht. Cu trúc Pentium II thích hp cho h thng đa x lý
(dùng 2 hay nhiu vi x lý cho mt máy) bng s đm nhim ca vi mch Chipset đc bit 450NX
hoc 440FX.
e. Deschutes : Là th h k tip sau Pentium II đc ch to vi công ngh 0,25 µm cho phép
làm vic vi tn s 400 MHz, cache s cp có dung lng 512KB và làm vic vi tc đ bng mt
na ca vi x lý. Chíp này vn làm vic vi Chipset 440FX hay 440LX.
f. Celeron : Có cu trúc ging Pentium II đc thit k vi mc đích cnh tranh vi th trng
máy tính cá nhân r tin. Celeron cng đc ch to vi công ngh 0,25 µm, nó làm vic vi hu ht
các Chipset ca Intel.
g. Pentium II Xeon : Xeon có cu trúc phi hp gia Pentium Pro và Pentium II vi dung lng
cache th cp tng đáng k và bus chy vi tn s 100 MHz. Xeon có kh nng đa x lý (thay vì
đng x lý ca các th h trc) đc dùng trong máy ch (4, 6 hoc 8 vi x lý trong mt h thng).
Intel thit k hai loi Chipset cho Xeon là 440GX (workstation) và 450NX (Server).
h. Pentium III : Còn có mã hiu là Katmai, s dng công ngh MMX và SIMD. Nó đc cài đt
thêm 70 lnh mi trong đó 50 lnh dùng đ ci tin các phép toán s thc du chm trt, 15 lnh

dành cho h đa môi trng (đc bit cho các ng dng không gian 3 chiu) còn 5 lnh đc dùng đ
điu khin b đm cache. Ngoài ra Pentium III còn có thêm 8 thanh ghi du chm trt 128 bit cho
phép tính 4 s thc trong mt chu k máy.
i. Pentium III Xeon : Còn có mã hiu là Tanner, nó t
ng t nh Pentium II Xeon nhng tng
dung lng cache th cp lên đn 2MB ngoài ra nó có thêm các lnh SSE (streaming SIMD
extension) - đa x lý theo th t m rng.
2.1.2. Chun khe cm cho b vi x lý.
S HIU S CHÂN IN ÁP H TR CPU
Socket 1 169 chân 5V 486SX/SX2, DX,DX2,DX4, OverDrive
Socket 2 238 chân 5V 486SX/SX2, DX, DX2, DX4, OverDrive, 486
- 8 -

S HIU S CHÂN IN ÁP H TR CPU
Pentium OverDrive
Socket 3 237 chân 5V/3,3V
486SX/SX2, DX, DX2, DX4, OverDrive, 486
Pentium OverDrive, 5x86
Socket 4 273 chân 5V Pentium 60/66, OverDrive
Socket 5 320 chân 3,3V/3,5V Pentium 75-133, OverDrive
Socket 6 235 chân 3,3V 486 DX4, 486 Pentium OverDrive
Socket 7 321 chân VRM* Pentium 75-266+,MMX, OverDirve, 6x86, K6
Socket 8 587 chân Auto VRM Pentium Pro
Socket 370 370 chân Auto VRM Pentium II,III MMX, Pentium II, III Celeron
Slot 1 242 chân Auto VRM Pentium II,III MMX, Pentium II, III Celeron
Slot 2 N/A Auto VRM Pentium II, III Xeon
Slot A Auto VRM AMD Athon
* VRM : Voltage Regulator Module (module điu chnh đin áp)
2.2. ng truyn tín hiu - Bus.
• Bus là nhng đng truyn vt lý đ kt ni b vi x lý vi b nh ca máy tính và các thit

b có liên quan. Bus đc đo bng đi lng MHz.
- Front-side bus ni CPU vi b nh chính và đng bus ca các thit b ngoi vi đi đn
nhng thành phn ca h thng nh H, modem
- Back-side bus đc kt ni vi CPU  tc đ tng đi cao dùng đ chuyn thông tin vào
và ra khi b nh đm bên ngoài, thông thng là b nh đm th cp (Level 2 cache).











2.3. Vi mch tng hp (Chipset):
• Là mt loi vi mch có chc nng điu khin và qun lý hu ht các thành phn quan trng
trên mainboard, nó cha đng toàn b các thit b logic và điu khin ca máy tính cá nhân đc tích
hp li t trc đ to nên s đng b cho h thng.
• Chipset qui đnh tính đng b cho nhng b phn sau :
- Tc đ vi x lý.
B NH M L2


CPU
B NH
M L1
TRÊN
CHÍP

B
 X LÝ
B
 X LÝ
B NH
CHÍNH
B IU
KHIN A
CNG
BUS GIAO DIN PCI,
ISA, UBS, AGP
BACK SIDE BUS
FRONT SIDE BUS
- 9 -

- Dung lng b nh (RAM, Cache L1, L2, HDD).
- Tc đ truyn d liu gia các cng giao tip (ISA, PCI, AGP, USB).

S HIU CHIPSET
B VI X LÝ
420xx 486

430xx 586
440xx Petium Pro/Pentium II
450xx Pentium Pro/Pentium II Xeon
8xx Pentium Celeron, Pentium III
2.4. Super I/O chip.
Thành phn quan trng th 3 ca mainboard đc gi là Super I/O chip. ây là chip có chc
nng điu khin và x lý các tín hiu đc đa vào t các cng d liu, kt qu ca quá trình x lý
này s đc nó đa đn CPU và các mnh lnh ca CPU đa ti các cng d liu li phi thông qua

quá trình x lý ca Super I/O chip. Hu ht các Super I/O chip bao gm các chc nng sau:
+ iu khin  đa mm (floppy controler)
+ iu khin cng ni tip (serial port controler)
+ Nhng điu khin cng song song (parallel port controler)
2.5. B nh (Memory).
• Thành phn nh nht ca b nh gi là mt t bào nh (memory cell), mt t bào nh có
th lu tr đc 1 bit thông tin, 1 t nh = 8 t bào nh.
• Memory: Memory đn gin là mt thit b nh nó có th ghi và cha thông tin. ROM, RAM,
Cache, Hard disk, Floppy disk, CD đu có th gi là memory c (vì nó vn lu thông tin). Dù là loi
memory nào cng nên đ ý đn các tính cht sau đây:
• Các loi memory
- ROM (Read Only Memory): Ðây là loi memory dùng trong các hãng sãn xut là ch
 yu. Nó
có đc tính là thông tin lu tr trong ROM không th xoá đc và không sa đc
- PROM (Programmable ROM): Mc dù ROM nguyên thy là không xoá/ghi đc, nhng do
s tin b trong khoa hc, các th h sau ca ROM đã đa dng hn nh PROM. Các hãng sn xut
có th cài đt li ROM bng cách dùng các loi dng c đc bit và đt tin. Mt đc đim ln nht
ca loi PROM là thông tin ch cài đt mt ln mà thôi. CD có th đc gi là PROM vì chúng ta có
th copy thông tin vào nó (mt ln duy nht) và không th nào xoá đc.
- EPROM (Erasable Programmable ROM): Mt dng cao hn PROM là EPROM, tc là ROM
nhng chúng ta có th xoá và vit li đc. Dng "CD-Erasable" là mt đin hình. EPROM khác
PROM  ch là thông tin có th đc vit và xoá nhiu ln theo ý ngi s dng, và phng pháp
xoá là hardware (dùng tia hng ngoi xoá) cho nên khá là tn kém và không phi ai cng trang b
đc.
- EEPROM (Electronic Erasable Programmable ROM): Ðây là mt dng cao hn EPROM, đt
đim khác bit duy nht so vi EPROM là có th ghi và xoá thông tin li nhiu ln bng software thay
vì hardware. Ví d đin hình cho loi EPROM này là "CD-Rewritable". BIOS vn là ROM và flash
BIOS tc là tái cài đt thông tin (upgrade) cho BIOS.
- RAM (Random Access Memory): Rt nhiu ngi ngh là RAM khác vi ROM trên nhiu khía
cnh nhng thc t RAM chng qua là th h sau ca ROM mà thôi. C RAM và ROM đu là

- 10 -

"random access memory" c, tc là thông tin có th đc truy cp không cn theo th t. Tuy nhiên
ROM chy chm hn RAM rt nhiu. Thông thng ROM cn trên 50ns đ vn hành thông tin trong
khi đó RAM cn di 10ns.
- SRAM (Static RAM) và DRAM (Dynamic RAM): SRAM là loi RAM lu gi data mà không cn
cp nht thng xuyên (static) trong khi DRAM là loi RAM cn cp nht data thng xuyên (high
refresh rate). Thông thng data trong DRAM s đc refresh (làm ti) nhiu ln trong mt second
đ lu gi li nhng thông tin đang lu tr, nu không refresh li DRAM thì dù ngun đin không
ngt, thông tin trong DRAM cng s b mt. SRAM chy nhanh hn DRAM. Trên thc t, ch to
SRAM tn kém hn hn DRAM và SRAM thng có kích c ln hn DRAM, nhng tc đ nhanh
hn DRAM vì không phi tn thi gian refresh nhiu ln.
- FPM-DRAM (Fast Page Mode DRAM): Ðây là mt dng ci tin ca DRAM, v nguyên lý thì
FPM DRAM s chy nhanh hn DRAM do ci tin cách dò đa ch trc khi truy c
p thông tin. Nhng
loi RAM nh FPM hu nh không còn sn xut trên th trng hin nay na.
- EDO-DRAM (Extended Data Out DRAM): Là mt dng ci tin ca FPM DRAM, nó chy
nhanh hn FPM DRAM t 10 - 15% nh vào mt s ci tin cách dò đa ch trc khi truy cp data.
Mt đc đim na ca EDO DRAM là nó cn s h tr chipset. Loi memory này chy vi máy 486
tr lên (tc đ di 75MHz). EDO DRAM cng đã quá c so vi k thut hin nay.
- BDEO-DRAM (Burst Extended Data Out DRAM): Là th h sau ca EDO DRAM, dùng k
thut "pineline technology" đ rút ngn thi gian dò đa ch ca data.
- SDRAM (Synchronous DRAM): Ðây là mt loi RAM có nguyên lý ch to khác hn vi các
loi RAM trc. Synchronous có ngha là đng b, thông tin s đc truy cp hay cp nht mi khi
clock (dòng đin) chuyn t 0 sang 1, "synchronous" có ngha là ngay lúc clock nhy t 0 sang 1 ch
không hn là clock qua 1 hoàn toàn (khi clock chuyn t 0 sang 1 hay ngc li, nó cn 1 khong thi
gian interval, tuy vô cùng ngn nhng cng mt 1 khong thi gian, SDRAM không cn ch khong
interval này kt thúc hoàn toàn ri mi cp nht thông tin, mà thông tin s đc bt đu cp nht ngay
trong khong interval). Do k thut ch to mang tính bc ngoc này, SDRAM và các th h sau có
tc đ cao hn hn các loi DRAM trc. ây là loi RAM có tc đ 66-100-133Mhz.

- DDR SDRAM (Double Data Rate SDRAM): Ðây là loi memory ci ti
n t SDRAM. Nó nhân
đôi tc đ truy cp ca SDRAM bng cách dùng c hai quá trình đng b khi clock chuyn t 0 sang
1 và t 1 sang 0. Ngay khi clock ca memory chuyn t 0 sang 1 hoc t 1 sang 0 thì thông tin trong
memory đc truy cp. Loi RAM này đc CPU Intel và AMD h tr, tc đ hin ti vào khong
266Mhz.
- DRDRAM (Direct Rambus DRAM): Ðây li là mt bc ngoc mi trong lnh vc ch to
memory, h thng Rambus (cng là tên ca mt hãng ch to nó) có nguyên lý và cu trúc ch to
hoàn toàn khác loi SDRAM truyn thng. Memory s đc vn hành bi mt h thng ph gi là
Direct Rambus Channel có đ rng 16 bit và mt clock 400MHz điu khin (có th lên 800MHz).
Theo lý thuyt thì cu trúc mi này s có th trao đi thông tin vi tc đ 800MHz x 16bit = 800MHz x
2 bytes = 1.6GB/giây. H thng Rambus DRAM nh th này cn mt serial presence detect (SPD)
chip đ trao đi vi motherboard. Loi RAM này hin nay ch đc h tr bi CPU Intel Pentum IV,
khá đt, tc đ vào khong 400-800Mhz.
- SLDRAM (Synchronous-Link DRAM): Là th sau ca DRDRAM, thay vì dùng Direct Rambus
Channel vi chiu rng 16bit và tc đ 400MHz, SLDRAM dùng bus 64bit chy vi tc đ
400MHz. Theo lý thuyt thì h thng mi có th đt đc tc đ 400Mhz x 64 bits = 400Mhz x 8 bytes
= 3.2Gb/giây, tc là gp đôi DRDRAM. Ðiu thun tin là nó rt da dng và phù hp nhiu h thng
khác nhau.
- VRAM (Video RAM): Khác vi memory trong h thng và do nhu cu v đ ho ngày càng
cao, các hãng ch to graphic card
đã ch to VRAM riêng cho video card ca h mà không cn dùng
memory ca h thng chính. VRAM chy nhanh hn vì ng dng Dual Port technology nhng đng
thi cng đt hn rt nhiu.
- 11 -

- SGRAM (Synchronous Graphic RAM): Là sn phm ci tin ca VRAM mà ra, đn gin nó s
đc và vit tng block thay vì tng mng nh.
- Flash Memory: Là sn phm kt hp gia RAM và hard disk. Có ngha là Flash memory có
th chy nhanh nh SDRAM mà và vn lu tr đc data khi power off.

• Cách tính dung lng ca memory (RAM)
Thông thng RAM có hai ch s, ví d, 32Mx4. Thông s đu biu th s hàng (chiu sâu) ca
RAM trong đn v Mega Bit, thông s th nhì biu th s ct (chiu ngang) ca RAM.
32x4 =
32MegaBit x 4 ct = 128 Mega Bit = 128/8 Mega Bytes = 16MB
. Có nhiu có th lm tng thông
s đu là Mega Bytes nhng k thc các hãng sãn xut mc đnh nó là Mega Bit, nên lu nh cho
điu này khi mua RAM. Ví d, 32Mx64 RAM tc là mt ming RAM 256MB.
- PC66, PC100, PC133, PC1600, PC2100, PC2400 : Có th hiu đó là tc đ ca h thng
chipset ca motherboard. Nhng PC1600, PC2100, PC2400 thì có v hi cao? thc ra đc đim c
a
loi motherboard này là dùng loi DDR SDRAM, DDR SDRAM chy gp đôi loi RAM bình thng.
Cho nên PC100 bình thng s thành PC200 và nhân lên 8 bytes chiu rng ca DDR SDRAM:
PC200 * 8 = PC1600. Tng t PC133 s là PC133 * 2 * 8bytes = PC2100 và PC150 s là PC150 *
2 * 8 = PC2400.
• Khe cm b nh.
- SIMM (Single In-Line Memory Module): Bao gm 72 chân, loi RAM (có cu hình SIMM) này
thng ti thông tin mi ln 8bits, sau đó phát trin lên 32bits. ). Truy cp d liu vi tn s 300 å
500 MHz.
- DIMM (Dual In-line Memory Modules): Bao gm 168 chân, thông tin mi ln ti là 16bits, sau
đó phát tri
n lên 64bits. Truy cp d liu vi tn s 800 å 1,6 GHz.
- SO DIMM (Small Outline DIMM): Ðây là loi memory dùng cho notebook, có s chân là 144.
tc đ vn hành là 64bits.
- RIMM (Rambus In-line Memory Modules) và SO RIMM (RIMM dùng cho notebook): Là
technology ca hãng Rambus, có 184 chân (RIMM) và 160 chân (SO RIMM) và truyn data mi ln
16bit. Tuy nhiên do chy vi tc đ cao, RIMM memory t nhit rt cao thành ra li ch to nó cng
phi khác so vi các loi RAM truyn thng.
2.6. ROM - BIOS:
Tt c các mainboard đu có mt vi mch ROM (Read Only Memory). Vi mch này cha

chng trình ca h điu hành vào ra c s BIOS (Basic Input/Output System), BIOS bao gm các
chng trình khi to và các trình điu khin đc s dng đ điu khin h thng chy và hot
đng (nh là mch ghép ni các phn cng c bn trong h thng).
Chng trình đu cha trong BIOS gi là POST (Power on self test), nó có chc nng kim tra
các thành phn chính trong h thng khi máy tính đc bt. Ngoài ra nó còn có chng trình BIOS-
Setup dùng đ lu tr cu hình h thng trong b nh CMOS (b nh CMOS này đc nuôi bng
PIN trên Mainboard) và nhiu các chng trình và hàm khác. BIOS gm 4 chc nng chính sau:
+ POST - Power On Selt Test: POST kim tra các thành phn máy tính nh b vi x lý, b
nh, chipset, video card, điu khin đa, bàn phím
+ Bootstrap loader: là tp tin thi hành vic tìm h điu hành và np h điu hành. Nu h điu
hành không tìm thy, nó đc np và điu khin máy tính.
+ BIOS: Tham chiu ti s liên kt ca các trình điu khin mà trình điu khin này hot đng
nh mch ni ghép c bn gia h điu hành và phn cng. Khi chy DOS hoc Windows trong ch
đ Safe mode, đang chy các trình điu khin BIOS.
- 12 -

+ CMOS setup: ây là chng trình cho phép thit đt cu hình h thng, cu hình mainboard
và thit lp chipset. i vi các thit b Plug and Play thì tham s trong ROM ca thit b đó s t
đng đc truyn vào CMOS-Setup.
2.7. Bus Slots và cng.
 b sung thêm các kh nng s dng kt qu x lý phù hp có ý ngha vi thc t cuc
sng, máy tính dùng bus m rng (expansion bus) đ cm thêm các card chc nng m rng và các
cng đ ni vi các thit b ngoi vi.

* Các chun bus m rng
- Bus ISA (Industry Standard Architecture): đây là kiu bus m có 62 chân bao gm 3 đng
dây đt, nm đng dây ngun nuôi, hai mi đng đa ch, 8 đng d liu, mi đng ngt, và
mi sáu đng điu khin. Bi vì dùng 8 đng d liu lên tc đ truy cp ca bus ISA rt chm.
Bus d liu ca ISA chy  tc đ 4.7MHz (4Mb/giây).
- Bus EISA (Extend ISA): đây là loi bus m rng ca bus ISA. Bus EISA tng thích ngc

vi bus ISA. Nó chy  tc đ 8,33 MHz (33Mb/giây).
- VESA (Video Electonics Standard Assciation) hay VLB (VESA Local Bus) : do hip hi VESA
đa ra vào đu nm 1990. VL-Bus cho phép truy cp ti b nh ngang vi tc đ ngoài ca CPU
(đn 33MHz). Tc đ truyn d liu ca nó có th t 128Mb ti 132Mb.
- Bus PCI (Peripheral Component Interconnect): đây là loi bus m rng 32 bit hoc 64 bit da
vào kiu thit k do Intel xây dng vào nm 1992. Tc đ truyn d liu c
a nó là 132 Mb.
- AGP (Accelerated Graphics Port - cng tng tc đ đ ho): h thng bus mi này có kh
nng ni trc tip board đ ho trên nó vi b nh chính trong PC. Thay vì thông qua bus PCI, AGP
cho phép card đ ho có th truy cp trc tip vào b nh ca h thng. Vi bus 66Mhz (264MB/giây)
gp đôi tc đ ca bus PCI, AGP cung cp kh nng truy cp nhanh vào RAM đ hin th đ ho 3D
đúng nh thc
3. Thit lp thông s trong CMOS Setup.
Khi khi đng máy ln đu tiên, máy tính s đc mt tp hp d liu đc lu trong CMOS,
không có thông tin này máy tính s b tê lit.
Chú ý thao tác đ vào Bios Setup là: Bm phím Del khi mi khi đng máy đi vi dòng máy
ông Nam Á. Ði vi các máy M, thng là phi thông qua chng trình qun lý máy riêng ca
tng hãng nu mun thay đi các thông s ca Bios.
3.1. Setup các thành phn cn bn (Standard CMOS Setup):
* Ngày, gi (Date/Day/Time): Khai báo ngày tháng nm vào mc này.
*  đa mm (Drive A/B): Khai báo loi  đa cho  A và  B
*  đa cng (Drive C/D) loi IDE: Phi khai báo chi tit các thông s  cng. May mn là các
Bios sau này đu có phn dò tìm thông s  cng IDE t đng (IDE HDD auto detection).
* Màn hình (Video) - Primary Display: EGA/VGA: Dành cho loi màn hình s dng card màu
EGA hay VGA, Super VGA
* Treo máy nu phát hin li khi khi đng (Error Halt): Tt c li (All error): Treo máy khi phát
hin bt c li nào trong quá trình kim tra máy, không nên chn mc này vì Bios s treo máy khi gp
li đu tiên nên không th bit các li khác, nu có.
B qua li ca Keyboard (All, But Keyboard): Tt c các li ngoi tr li ca bàn phím.
B qua li đa (All, But Diskette): Tt c các li ngoi tr li ca đa.

- 13 -

B qua li đa và bàn phím (All, But Disk/Key): Tt c các li ngoi tr li ca  đa và bàn
phím.
Không treo máy khi có li (No error)
* Keyboard: Install: Cho kim tra bàn phím trong quá trình khi đng, thông báo trên màn hình
nu bàn phím có li.
Not Install: Không kim tra bàn phím khi khi đng.
3.2. Setup các thành phn nâng cao (Advanced Setup):
* Virut Warning: Nu Enabled, Bios s báo đng và treo máy khi có hành đng vit vào Boot
sector hay Partition ca đa cng. Nu cn chy chng trình có thao tác vào 2 ni đó nh: Fdisk,
Format cn phi Disable mc này.
* Internal cache: Cho hiu lc (enable) hay vô hiu hoá (disable) Cache (L1) ni trong CPU 486
tr lên.
* External cache: Cho hiu lc (enable) hay vô hiu hoá (disable) cache trên mainboard, còn
gi là Cache mc 2 (L2).
* Quick Power On Self Test: Nu enable Bios s rút ngn và b qua vài mc không quan trng
trong quá trình khi đng, đ gim thi gian khi đng ti đa.
* About 1 MB Memory Test: Nu Enable Bios s kim tra tt c b nh. Nu Disable Bios ch
kim tra 1 Mb b nh đu tiên.
* Memory Test Tick Sound: Cho phát âm thanh (enable) hay không (disable) trong thi gian
test b nh.
* Extended Bios Ram Area:
Khai báo mc này nu mun dùng 1 Kb trên đnh ca b nh quy
c, tc Kb bt đu t đa ch 639K hay 0:300 ca vùng Bios h thng trong b nh quy c đ lu
các thông tin v đa cng. Xác lp có th là 1K hay 0:300.
* Swap Floppy Drive: Tráo đi tên 2  đa mm, khi chn mc này không cn khai báo li loi 
đa nh khi tráo bng cách Set jumper trên card I/O.
* Boot Sequence: Chn  đa cho Bios tìm h đi
u hành khi khi đng.

* Boot Up Floppy Seek: Nu Enable Bios s dò tìm kiu ca đa mm là 80 track hay 40 track.
Nu Disable Bios s b qua. Chn enable làm chm thi gian khi đng vì Bios luôn luôn phi đc
đa mm trc khi đc đa cng, mc dù đã chn ch khi đng bng  C.
* Boot Up Numlock Status: Nu ON là cho phím Numlock m (đèn Numlock sáng) sau khi khi
đng. Nu OFF là cho phím Numlock tt, nhóm phím bên tay phi dùng đ di chuyn con tr.
* Boot Up System Speed: Quy đnh t
c đ ca CPU trong thi gian khi đng là High (cao) hay
Low (thp).
* Memory Parity Check: Kim tra chn l b nh. Chn theo mainboard vì có loi cho phép
mc này enable, có loi bt phi disable mi chu chy.
* IDE HDD Block Mode: Nu  đa cng h tr kiu vn chuyn d liu theo tng khi (các 
đa đi mi có dung lng cao). Cho enable đ tng tc cho  đa. Nu  đa đi c disable mc này.
* Pri. Master/Slave LBA (Logic Block Addressing) Mode: Nu 2  đa cng đc ni vào đu
ni Primary ca card I/O có dung lng ln hn 528Mb, cho enable mc này.
* Sec. IDE Ctrl Drives Install: Mc này đ khai báo máy có  đa cng ni vào đu ni
Secondary ca card I/O. Các ch đnh có th là Master, Mst/Slv và disable.
* Sec Master/Slave LBA Mode: Xác lp LBA cho đu ni th 2.
- 14 -

* Typematic Rate Setting: Nu enable tc là cho 2 mc di đây có hiu lc. 2 mc này thay
th lnh Mode ca DOS, quy đnh tc đ và thi gian tr ca bàn phím.
* Typematic Rate (Chars/Sec): La chn s ký t/giây tu theo tc đ đánh phím nhanh hay
chm. Nu Set thp hn tc đ đánh thì máy s phát ting Bip khi nó chy theo không kp.
* Typematic Delay (Msec): Ch đnh thi gian lp li ký t khi bm và gi luôn phím, tính b
ng
mili giây.
* Security Option: Mc này dùng đ gii hn vic s dng h thng và Bios Setup.
Setup: Gii hn vic thay đi Bios Setup, mi khi mun vào Bios Setup phi đánh đúng mt
khu đã quy đnh trc.
System hay Always: Gii hn vic s dng máy. Mi khi m máy, Bios luôn luôn hi mt khu,

nu không bit mt khu Bios s không cho phép s dng máy.
* System Bios Shadow, Video Bios Shadow: Nu enable là cho copy các d liu v System và
Video trong Bios (có tc đ chm) vào Ram (tc đ nhanh) đ rút ngn thi gian khi cn truy nhp vào
các d liu này.
* Wait for <F1> if Any Error: Cho hin thông báo ch n phím F1 khi có li.
* Numeric Processor: Thông báo có gn CPU đng x lý (Present) trên máy hay không
(absent). Mc này thng có cho các máy dùng CPU 286, 386, 486SX. T 486DX tr v sau đã có
con đng x lý bên trong CPU nên trên các máy mi có th không có mc này.
* Turbo Switch Funtion: Cho nút Turbo có hiu lc (enable) hay không (disable). Mc này
thng thy  các Bios đi c, trên các máy đi mi la ch
n này thng bng cách Set jumper ca
Mainboard. T Mainboard pentium tr đi không có mc này.
3.3. Setup các thành phn có liên quan đn vn hành h thng (Chipset Setup):
* Auto Configuration: Nu enable, Bios s t đng xác lp các thành phn v DRAM,
Cache mi khi khi đng tùy theo CPU Type (kiu CPU) và System Clock (tc đ h thng). Nu
Disable là đ cho t ch đnh.
* AT Clock Option: Nu Async (không đng b) là ly dao đng chun ca b dao đng thch
anh chia đôi làm tc đ hot đng cho AT Bus (bus 8 - 16Bit). Thng là 14.318MHz/2 tc 7.159MHz.
Có Bios còn cho chn tc đ ca mc này là 14.318MHz. Nu Sync (đng b) là dùng System Clock
làm tc đ chun.
* Synchronous AT Clock/AT Bus Clock Selector: Ch đnh tc đ hot đng cho AT Bus bng
cách ly tc đ chun (system clock) chia nh đ còn li khong 8MHz cho phù hp vi card 16Bit.
Các la chn nh sau:
CLKI/3 khi system clock là 20 - 25MHz.
CLKI/4 khi system clock là 33MHz.
CLKI/5 khi system clock là 40MHz.
CLKI/6 khi system clock là 50MHz.
Tc đ này càng ln (s chia càng nh), máy chy càng nhanh do tng tc đ vn chuyn d
liu. Tuy nhiên ln đn đâu là còn tùy thuc vào mainboard và card cm trên các Slot (quan trng
nht là card I/O).

* AT Cycle Wait States/Extra AT Cycle WS: Ð enable hay disable vic chèn thêm 1 thi gian
ch vào thi gian chun ca AT Bus. Nu system clock di 33MHz chn disable. Nu trên 33MHz
chn enable.
* Fast AT Cycle: Khi enable s rút ngn thi gian chun ca AT Bus.
- 15 -

* DRAM Read Wait States/DRAM Brust Cycle:
Di 33MHz là: 3 - 2 - 2 - 2 hay 2 - 1 - 1 - 1
T 33 - 45MHz là: 4 - 3 - 3 - 3 hay 2 - 2 - 2 - 2
50MHz là: 5 - 4 - 4 - 4 hay 3 - 2 - 2 - 2
Chn mc này nh hng ln đn tc đ CPU.
* DRAM/Memory Write Wait States: Chn 1WS khi h thng nhanh hay DRAM chm (tc đ
40MHz tr lên). Chn 0WS khi h thng và DRAM có th tng thích (33MHz tr xung).
* Hidden Refresh Option: Khi enable, CPU s làm vic nhanh hn do không phi ch mi khi
DRAM đc làm ti.
* Slow Refresh Enable: Mc này nhm bo đm an toàn d liu trên DRAM, thi gian làm ti
s kéo dài hn bình thng. Ch đc enable mc này khi b nh ca máy h tr vic cho phép làm
ti chm.
* L1 Cache Mode: La chn gia Write-Through và Write-Back cho Cache ni trong CPU 486
tr lên. Xác lp Write-Through máy s chy chm hn Write-Back nhng vic lc chn còn tu thuc
vào loi CPU.
* L2 Cache Mode: Xác lp cho cache trên mainboard.
* IDE HDD Auto Detection/IDE SETUP: Khi chn mc này s xut hin mt ca s cho phép
ch đnh  đa cn dò tìm thông s (2 hay 4  đa tu theo Bios). Sau đó bm OK hay YES đ Bios t
đng đin vào phn Standard.
* Power Management Setup: Phn này là các ch đnh cho chng trình tit kim nng lng
sn cha trong các Bios đi mi.
* Power Management/Power Saving Mode:
Disable: Không s dng chng trình này.
Enable/User Define: Cho chng trình này có hiu lc.

Min Saving: Dùng các giá tr thi gian dài nht cho các la chn (tit kim nng lng ít nht).
Max Saving: Dùng các giá tr thi gian ngn nht cho các la chn (tit kim nhiu nht).
* Pmi/Smi: Nu chn SMI là máy đang gn CPU kiu S ca hãng Intel. Nu chn Auto là máy
đang gn CPU thng.
* Doze Timer: Mc này ch dùng cho CPU kiu S. Khi đúng thi gian máy đã rnh (không nhn
đc tín hiu t các ngt) theo quy đnh, CPU t đng h tc đ xung còn 8MHz.
* Sleep Timer/Standby timer: Mc này ch dùng cho CPU kiu S. Ch đnh thi gian máy rnh
trc khi vào ch đ Sleep (ngng hot đng). Thi gian có th t 10 giây đn 4 gi.
* Sleep Clock: Mc này ch dùng cho CPU kiu S: Stop CPU h tc đ xung còn 0MHz
(ngng hn). Slow CPU h tc đ xung còn 8MHz.
* HDD Standby Timer/HDD Power Down: Ch đnh thi gian ngng motor ca  đa cng.
* CRT Sleep: Nu Enable là màn hình s tt khi máy vào ch đ Sleep.
* Ch đnh: Các ch đnh cho chng trình qun lý ngun bit cn kim tra b phn nào khi
chy.
3.4. Phn dành riêng cho Mainboard theo chun giao tip PCI có I/O và IDE On Board
(peripheral Setup):
* PCI On Board IDE: Cho hiu lc (enabled) hay vô hiu (disabled) 2 đu ni  đa cng IDE
trên mainboard. Khi s dng Card PCI IDE ri, ta cn chn disabled.
- 16 -

* PCI On Board Secondary IDE: Cho hiu lc (enabled) hay vô hiu (disabled) đu ni  đa
cng IDE th 2 trên mainboard. Mc này b sung cho mc trên và ch có tác dng vi đu ni th 2.
* PCI On Board Speed Mode: Ch đnh kiu vn chuyn d liu (PIO speed mode). Có th là
Disabled, mode 1, mode 2, mode 3, mode 4, Auto. Trong đó mode 4 là nhanh nht.
* PCI Card Present on: Khai báo có s dng Card PCI IDE ri hay không và nu có thì đc
cm vào Slot nào. Các mc chn là: Disabled, Auto, Slot 1, Slot 2, Slot 3, Slot 4.
* PCI IRQ, PCI Primary IDE IRQ, PCI Secondary IDE IRQ: Ch đnh cách xác lp ngt cho Card
PCI IDE r
i.
* IDE 32Bit Transfers Mode: Xác lp này nhm tng cng tc đ cho  đa cng trên 528Mb,

nhng cng có  đa không khi đng đc khi enabled mc này dù fdisk và format vn bình thng.
* Host to PCI Post Write W/S, Host to PCI Burst Write, Host to DRAM Burst Write: Các mc này
xác lp cho PCU Bus, không nh hng nhiu đn tc đ CPU, có th đ nguyên xác lp mc nhiên.
* PCI Bus Park, Post Write Buffer: Khi enabled các mc này có th tng cng thêm tc đ h
thng.
* FDC Control: Cho hiu lc hay không đu ni cáp và xác lp đa ch cho  đa mm.
* Primary Seral Port: Cho hiu lc hay không cng COM 1 và xác lp đa ch cho cng này.
* Secondary Serial Port: Cho hiu lc hay không cng COM 2 và xác lp đa ch cho cng này.
* Parallel Port: Cho hiu lc hay không cng LPT 1 và xác lp đa ch cho cng này.




- 17 -

CHNG 2
: CÀI T H IU HÀNH.

I - CHUN B A CNG.

1. nh dng cp thp (Low Level Format).
ây thc t là giai đon đu tiên trong cách t chc đa cng, khác vi đa mm trc khi s
dng đa mi ta cn phi format chúng, nhng đi vi mt đa cng mi giai đon này dài hn, nó
phi bao gm đ ba bc Format cp thp (format vt lý), fdisk đ phân vùng đa, và format cp cao
(format cu trúc hay còn đc gi là format logic)
S d t trc đn nay ngi ta mua mt đa cng v ch cn fdisk và format nó li là có th d dng
đc ngay là vì trc khi tung đa cng ra th trng thì nhà sn xut đã low level format nó ri cho
nên không cn phi làm na, nói nh th nhng nu nh chúng ta mun low level format thì ta vn có
th format bình thng mà không có chuyn gì xy ra.
Nhim v ca low level format :

Trong quá trình low level format ,nó s thc hin ba nhim v sau :
+ Chia track - To Track Number  mi đu track đ qun lý track.
+ Chia sector - to sector ID (identify)  đu mi sector đ giúp cho đu t có th nhn din
đc bt đu ca mt sector. To mt byte kim tra li hay kim tra tình trng ca sector CRC (Cyclic
Redundancy Check). Gia hai sector k tip nhau trên cùng mt track s cách nhau mt khong
trng, khong trng này đc dùng đ d phòng trong trng hp đu t b lch, nó vn có th đc
đc sector tip theo.
+ ánh s th
 t ca các sector trên track (đánh Interleaving cho đa cng).
D nhiên format cp thp có th không trc tip làm hng đa nhng nói chung nó vn có hi v
mt t tính và an toàn d liu. Nh vy tuyt đi không nên lm dng nó mt cách quá đáng. Thông
thng ta ch nên format cp thp li đa trong các trng hp sau:
- Không Fdisk đc đa cng: y là trng hp bt buc bi vì nh ta đã bit nu mt HDD
không fdisk đc thì không th format đc và nh th thì không th s dng đc. Khi không fdisk
đc ta có th gp các tình trng sau:
+ Chy Fdisk - Enter - Máy báo No fixed disk present.
+ Vào fdisk đc nhng khi chn mc đu tiên đ to Primary Dos - Chng trình fdisk hi ta
có dành maximum size đ chia 1 hay không, lúc này cho dù ta chn yes hoc no gì thì cng b treo
máy.
+ Không format đc, lúc ta Format c: /s thì có th ta nhn đc mt câu thông báo hng track
0 ging nh thng gp  đa mm: Bad track 0 - Disk Unsusable.
- Ngoài trng hp không fdisk và format
đc, thì các trng hp sau ta có th la chn
đc có nên format cp thp hay không bi vì ít nht trong các trng hp này thì đa vn còn chy
đc:
+ Khi format cp cao Format c: /s khi máy đang chy s % format thì có th ta gp mt lot các
thông báo “Trying to recover allocation unit 8711”. Lúc này máy đang báo cho ta bit rng cluster
8711 trên đa b hng và nó đang c gng phc hi li cluster đó, nhng thông thng thì mi khi ta
nhn đc thông báo li này thì ta đã b Bad trên đa.
+ Khi ta chy Scandisk c: hay NDD c: /DT hay bt k 1 phn mm nào đ kim tra b mt đa

(surface Scan) ta s gp trên đa có rt nhiu khi b BAD (Bad Block).
- 18 -

+ Khi chy bt k mt chng trình nào, ngu nhiên ta s nhn đc mt bng thông báo có
ni dung li đi loi nh sau: “Error reading data on drive C: Retry, Abort, Ignore, Fail?” hoc “Sector
not found on drive C:” hoc “Data error on drive C”:
+ Khi chy bt k mt chng trình nào, ngu nhiên ta s nhn đc mt bng thông báo li
hình ch nht nh: “A serious error occur when reading drive C: Retry or Abort ?”.
+ Khi đang dùng DiskEdit đ kho sát đa thì hin mt câu thông báo “Error on hard disk 129,
Retry or Abort ?”.
Nói chung trong nhng trng hp bên trên đu là nhng trng hp đa b hng quá nhiu
hoc chy không đc n đnh và trong nhng trng hp này theo tôi thì ta nên format cp thp đa
li bi vì chính vic format cp thp này li có li. Thông thng khi nhà sn xut, sn xut đa, đ d
phòng mt s s c hay d phòng cho mt s sector trên đa b hng, lúc nào ngi ta cng sn xut
dung lng vt lý trên đa luôn ln hn dung lng thc t khai báo trong CMOS và thc t theo mt
s tài liu v HDD thì c mi 1 track hay 1 Cylinder đu có d 1 sector đ d phòng, và thc cht
kích thc tht ca mt sector vt lý trên đa lúc nào cng ln hn 512 bytes rt nhiu (có th là 574
bytes, 582 bytes …tu theo tng loi đa).
Nh th nu trong quá trình format cp thp nu s sector trên đa b hng ít hn s sector d
phòng thì lúc này có th các chng trình này s ly sector d phòng còn tt trên đa đ thay th cho
1 sector b hng, và nu nh vy thì b mt đa ca chúng ta tr nên sch và tt tr li, nhng nu s
lng các sector b bad trên đa nhiu hn s sector d phòng thì có th đa cng chúng ta s b mt
mt ít dung lng đi hoc vn còn b mt ít BAD, nhng chc chn tình trng ca đa cng lúc này
luôn s khá hn trc khi format (tu thuc vào chng trình format cp thp, không theo mt rule
nào c đnh c).
2. Phân vùng đa cng.
Vic phân chia đa cng có nhng li ích sau:
Mi mt h điu hành có cách riêng đ đnh dng và qun lý không gian trên đa, không tng
thích vi h điu hành khác. Do các h điu hành khác nhau có th dùng chung đa, nên cn phi có
c ch phân chia đa cng thành các partition (phân khu) khác nhau đ mi h điu hành có phn

riêng ca mình.
Khi phân chia xong, phi đnh dng tng phân khu (patition) theo đúng qui trình đnh dng ca
h
điu hành s chim nó. Thông thng mi mt h điu hành ch dùng mt patition. Tuy nhiên, có
th phân chia partition đa cng đ đc nhiu  đa riêng bit đ d dàng trong vic qun lý
Mi Partition đu bt đu t sector 1, head 0 ca mt cylinder nào đó.
i vi h điu hành DOS, mi partition là mt volume tng đng vi mt  đa logic (C, D,
E, F, , Z)
Mi volume đc chia thành nhiu đn v lu cha thông tin bng nhau gi là cluster. Mt
cluster có th bao gm nhiu sector ( tu thuc vào vic s dng bng FAT). Mi tp d liu đc lu
gi trên mt hoc nhiu cluster (tu thuc vào đ ln ca tp d liu). Chui các cluster lu gi liên
tip đc gi là cluster chain.
- Có các loi phân khu sau:
+ Phân vùng DOS chính (Primary DOS partition): đây là phân khu đu tiên đc cài đt trên
đa và là phân khu ch có t đó DOS mi khi đng đc. Phân khu DOS chính có th có th chim
toàn b đa hoc là mt phn đa cng tu thuc theo yêu cu ca ngi s dng. Trong trng hp
ch dùng mt phn làm phân khu chính thì phn còn li dành cho phân khu m rng (Extend partition)
hoc là phân vùng phi DOS (non DOS).
+ Phân vùng DOS m rng (Extended DOS partition).
- 19 -

+ Phân vùng phi DOS (Non DOS partition): do h điu hành khác qun lý (có ngha là khi
chúng ta dùng chng trình FDISK ca DOS đ xem thông tin các partition thì nhng Partition do các
h điu hành khác qun lý s hin th là Non DOS)
S partition mà DOS có th qun lý ti đa là 4 phân khu.
i vi phiên bn DOS trc phiên bn 3.3 thì kích thc ca các phân khu gii hn ti đa là
32 Mb và mi đa cng ch có mt phân khu DOS chính.
T phiên bn DOS 3.3 tr lên thì chp nhn phân chia DOS m rng, phân khu này có th chia
thành nhiu  đa logic và kích thc không b gii hn bi 32M, nhng kích thc ca phân khu
DOS chính vn b gii hn bi 32M.

Quá trình phân khu s to ra Master boot record ca  đa.
Lu ý
: Khi phân khu ch mt phân khu gc và 3 phân khu ph (mi phân khu 16k).
 phân vùng cho đa cng có rt nhiu chng trình. in hình nht đó là chúng ta dùng
chng trình FDISK có sn ca h điu hành DOS. Ngoài ra có rt nhiu phn mm ca các hãng
th 3 cho phép chúng ta phân chia  đa. Mt chng trình đc s dng rng rãi đó là Partition
Magic.
Chng trình FDISK ca DOS dùng đ phân chia partition. Có th thay đi kích thc và s
lng partition bt k lúc nào mun. Tuy nhiên vi
c này s làm mt ni dung ca partition c. Tuy
nhiên có th s dng chng trình ca hãng th 3 đ phân chia  đa không mt d liu nh Partition
Magic ca hãng Quaterdx
3. nh dng cp cao (High Level Format hay Logic Format).
nh dng cp cao là quá trình t chc đa ca mt h điu hành c th. i vi h điu hành
DOS, đnh dng cp cao s to ra Boot record, FAT (File allocation table), Root director trên tng
partition.
Chng trình FORMAT ca DOS dùng đ to khuôn dng đa
FORMAT [ đa:] [tham s]
II - CÀI T H IU HÀNH
:
1. Cài đt MicroSoft Windows2000.
-  có th cài đt trc tiên phi vào trong BIOS đt cho CD-ROM là thit b đu tiên đc
khi đng.
- Cho đa Windows 2000 Professional và khi đng li máy tính. Windows s t đng cài đt.
Windows s ly mt khong thi gian đ copy nhng file cn thit cho quá trình cài đt. Nu đng ý
vi thông báo ca Windows nhn F8 đ tip tc, nu không đng ý nhn ESC, setup s dng li.
- Bây gi b
n s nhn đc nhng la chn đ có th cài đt vào  cng, nu bn mun s
dng ht dung lng còn trng ca  đa bn ch cn nhn ENTER đ tip tc, hoc bn nhn "C" đ
có th chia nh  đa ra đ cài đt. Tip theo Windows s yêu cu format  đa. S dng nhng

hng dn Windows đa ra đ có th tip tc.
Chn NTFS cho Windows 2000 hoc XP
Chn FAT cho Windows Me và 98
- Nhn ENTER đ bt đu Format.
- Windows s bt đu format  cng và xem xét  đa sau đó copy nhng file cn thit đ cài
đt. Setup s nhn cu hình ca Windows 2000 và máy tính cn đc khi đng li, nu có đa mm
trong  A, hãy b ra khi . Có th nhn Enter đ quá trình này tin hành nhanh hn.
- 20 -

- Bây gi giao din đ ha cài đt đã đc np, nhn NEXT đ tip tc quá trình cài đt nhn
các thit b ca máy tính.
- Cài đt h thng khu vc, có th vào Tab "INPUT LOCALES" đ cho thêm ch đ đánh ch
ca bàn phím (có th xóa kiu đánh "Input Locale" bn không mun), click OK đ tip tc sau đó nhn
NEXT. Cng có th thay đi li trong Control Panel trong Windows.
- Tip đn nhp vào dãy serial sn phm và nhn NEXT đ tip tc. Nu có li xy ra hãy kim
tra li xem dãy s đã nhp chun cha và chnh li cho đúng.
- t tên cho máy ca mình. Cng có th đt password s dng và xác nhn li. Nhn NEXT
đ tip tc.
- Tip theo Windows s cài h thng mng.  cài đt h thng mng, chn Typical và nhn
next, cu hình mng vào mt thi đim sau đó. Bn nhn NEXT đ có th tip tc.
- Nu máy tính  trong mng thì nhn "YES " và đin tên Workgroup, mt khác có th ri khi
bng cách chn "NO " và nhn NEXT.
- Tip theo là Start menu và đng ký các thành phn
- H thng s nh s thit lp và g b nhng file mu và cui cùng nhn FINISH đ hoàn
tt quá trình cài đt Windows 2000.
- Khi đng li máy tính cho ln khi đng đu tiên. Nu đa Windows 2000 vn  trong  cng
s có thông báo sau hin lên "Press any key to boot from CD", đng làm gì c, hãy ch đi đ thông
báo đó trôi qua.
- Nu ch có mt ngi s dng máy tính này, la chn mc "Windows always assume the
following user " , máy tính s to ra mt tài khon trong máy tính. Nu có nhiu ngi s dng máy

tính này chn vào mc "Users must enter a user name and password ", điu này có ngha là bn s
truy cp vào máy tính vi t cách ngi qun tr, sau đó có th to tài khon cho ngi s dng trong
Control Panel khi đã vào Windows.
- Bm nhn "NEXT" khi kt thúc.
2. Cài đt Redhat Linux 7.0.
- Vào CMOS thit lp đ máy khi đng t CDROM.
- Cho đa CDROM Linux 1 vào đ khi đng.
- Ti du nhc bn gõ vào text ↵
đ cài đt trên nn màn hình Text.
+ Nhn Enter nu mun cài đt trong ch đ đ ha.
+ Gõ expert ↵
nu mun cài đt trong ch đ chuyên gia (chi tit).
+ Gõ linux rescue ↵
nu mu
n to đa cu h cho linux.
- Sau đó, hin lên mt hp thoi chn ngôn ng, chn ngôn ng hin th khi cài đt.
(Lu ý : nhn TAB đ chuyn đi qua li các nút, hp text, Space đ chn các hp check,
ENTER đ đng ý).
- Chn kiu bàn phím là us (united state).
- Khi hp thoi Installation Type xut hin , chn Custom System.
- Trong bng Automatic Partitioning , chn Manual partition và OK, sau đó chn trình phân
vùng là Fdisk hoc Disk Druid.
- Trong bng Current Disk Partitions, to các phân vùng
+ Vùng /boot (dung lng yêu cu cho phân vùng này là t 16-24Mb)
- 21 -

+ Vùng / (root)
+ Swap (dung lng yêu cu cho phân vùng này là t 128-256Mb)
Nhn tip OK đ tin hành format
- Trong bng LILO configuration, nhn OK đ to boot LILO (cu trúc khi đng Linux t

Master Boot Record). Mc đnh dùng Master Boot Record đ khi đng Linux, nên không thay đi gì,
nhn OK
- Khai báo Hostname, IP, Domain Name,
- Thit lp Fire wall và kiu mã hóa d liu trong linux.
- Thit lp các cu hình khác nh: Kiu chut, ngôn ng làm vic, múi gi, to mt khu qun
tr, to các user đng nhp
- Chn "gói" cài
đt:
+ Xwindows (h điu hành Xwindows).
+ GNOME / KDE (giao din hin th).
+ Web (các dch v web).
+ FTP (dch v truyn file).
+ Utilities (các ng dng).
+ Development (công c phát trin ng dng).
+ Kernel Development (công c phát trin nhân h thng).
+ DNS server (dch v h tr DNS).
+ SAMBA server (dch v liên kt vi MS windows).
(Không nên chn ch đ cài đt la chn tng thành phn ca các gói)
- Linux lúc này s đnh dng và phân vùng li đa r
i t đng cài đt các packages. Khi quá
trình cài đt hoàn thành, phi thit lp phn cng cui cùng - đó là card màn hình và màn hình hin
th (phi thit lp chính xác loi card, nu không s không th khi đng đc môi trng Xwindows).
- Hoàn tt cài đt.

- 22 -

CHNG 3
: CÀI T MT S NG DNG C BN.

I - CHUN B B CHNG TRÌNH CÀI T.

1. Yêu cu v b cài đt.
 đm bo cht lng v phn mm cài đt cng nh tính n đnh ca h thng, tt hn ht
chúng ta nên s dng các b cài đt đy đ chc nng (Full) và có license. Sau đây lit kê mt s b
đa thng dùng:
- Các ng dng cu h h thng và sa li h thng.
- Các ch
ng trình dit virus phiên bn mi nht.
- Các ng dng ti u hóa h thng.
- B cài đt các H điu hành.
- B cài đt v các ng dng vn phòng.
- B cài đt các ng dng x lý đ ha.
- Các ngôn ng lp trình c s, bc thp
- Các ngôn ng lp trình bc cao.
- Các h qun tr c s d liu.
- Các ng d
ng mng, ng dng Internet.
- Các phn mm cài đt trên máy Server.
- Các phn mm cài đt trên máy Client.
- B các trình điu khin Driver.
- Nhng ng dng h tr cho vic dy và hc
2. Yêu cu v phn cng.
- Các thit b mng liên quan đn kiu mng đc xác lp.
- Các loi  đa di đng.
- Chng loi và tc đ ca CPU.
- Dung lng b nh m
rng (RAM).
- Yêu cu vi dung lng còn trng ca  đa cng.
- Tc đ và b nh ca board đ ha.
- Các thit b ngoi vi ph tr

II - CÀI T MICROSOFT OFFICE.

 thc hin cài đt b chng trình MicroSoft Office không quá khó khn khi mà MicroSoft đã
h tr cho chúng ta cách thc d dàng nht đ cài đt.  đây tôi mun gii thiu cách cài đt b
MicroSoft Office trên mng LAN.
Microsoft Office đã thng lnh th trng các ng dng vn phòng t rt lâu. Các tính nng ca
b phn mm đã đc khai thác rt nhiu nhng còn mt lnh vc rt quan trng mà ít ng
i bit đn
là kh nng làm vic trên mng ca Microsoft Office. Trong bài này tôi s dng b Office 2003 làm ví
d, nhng hu ht các tính nng đc đ cp đu làm vic vi các phiên bn t Office 97 tr lên.
- 23 -

Ngoài vic phi có mt b Office đc cài đt sn, còn cn thêm công c Microsoft Office
Resource Kit (thng đc bit di cái tên ORK), có th ti ORK min phí t trang Web
download.microsoft.com (dung lng 7,13MB).
S hu mt mng máy tính có t hàng chc đn hàng trm máy trm, ta không th trang b các
 cng có dung lng ln cng nh gn  CD cho tng máy vì chúng ta bit b Office là mt trong
nhng phn mm ngn dung lng đa ln nht ngày nay. Gii pháp là cài đt b Office  ch đ
Administrative Setup. Tùy chn này cho phép to mt phiên bn cài đt đc bit trên đa cng ca
máy ch và t đó có th cài đt Office cho các máy trm trong mng. Administrative Setup cho phép:
- Tit kim dung lng đa cng cho các máy trm vì dùng chung các tp tin trên máy ch.
- Qun lý các tùy chn trong b cài đt đn tng thành viên hay nhóm thành viên.
- D dàng thc hin vic cp nht các bn vá li đn tt c các máy vì ch cn cp nht bn vá
cho máy ch.
* To mt Administrative Installation Point (AIP)
AIP là th mc cha các tp tin cài đt chng trình Office đã đc chia s trên máy ch, th
mc này phi đc cp quyn s dng trên 700MB đ đ cha tt c file ca b cài đt. Ta có th
thc hin vic cài đt này t bt k máy trm nào trên mng, ch cn có quyn ghi trên th mc AIP.
Trc tiên, xác đnh th mc cha tp tin Setup.exe trong đa CD cài đt Office.  trình cài đt chy
chính xác, nên dùng b cài đt 5 CD thay vì b 1 CD dng tt c trong 1. Sau khi đã xác đnh ni

cha tp tin setup.exe, chy tp tin này t dòng lnh vi tham s /a: m menu Start/ Run > gõ vào
cmd > Enter đ m ca s gõ lnh > gi s  CD là  K và tp tin setup.exe nm trong th mc
Office, gõ vào k:\office\setup /a.

B cài đt Office đc khi đng, ti đây cn thit lp mt vài thông s cho nó:
- Organization: tên t chc, tên công ty
- Install Location: th mc trên máy ch đã đc chia s.
- Product Key: mc dù cài đt và chy qua mng nhng vn cn bn quyn trên tng máy
trm. Do đó, bn cài đt này cn phi dùng s đng ký đc bit gi là Volume Key, đc cung cp khi
mua Office vi s lng ln. Các s đng ký cho phiên bn bán l không th dùng cho b cài đt này.
Các thông tin này ch nhp mt ln duy nht, sau này khi cài đt trên các máy trm, không cn
phi nhp li. Sau khi nhn Accept đ đng ý vi các tha thun bn quyn, b cài đt s chép toàn
b tp tin trên CD cài đt xung AIP, đng thi x nén tt c tp tin .CAB.

* Cu hình các tính nng và shortcut
Khi chn cài đt t AIP, có th ch đnh các ng dng và tính nng nào s đc cài trên các
máy tính ca các thành viên. Ngoài ra cng có th ch đnh các shortcut s đc to cùng vi các tp
tin ca riêng ta s nhúng vào b cài đt.
Khi chy b cài đt t AIP, các thao tác cng tng t nh cài đt trên máy đn. Tuy nhiên,
khi tùy bin chn la các thành phn đc cài đt, s có thêm nhiu la chn khác, bao gm:
- 24 -


- Run from My Computer: b cài đt s chép các tp tin ca thành phn đã chn v  cng ca
máy tính thành viên.
- Run all from My Computer: thành phn chính và tt c các thành phn con đc chn cng
s đc chép v máy tính thành viên.
- Run from Network: ch đnh các thành phn này s đc chy thông qua mng ti AIP mà
không cn chép v máy tính thành viên.
- Run all from Network: thành phn chính và tt c các thành phn con đc chn cng s

chy qua mng ti AIP. Tuy nhiên, có mt s thành phn con nu b ch đnh cm chy qua mng s
đc chép v máy tính thành viên.
- Installed on First Use: tt c các tp tin cn dùng cho thành phn đc chn s đc ti v
máy tính thành viên khi tính nng đó đc s dng đn ln đu tiên.
- Not Available: thành phn này không có trong b cài đt nm ti AIP, có th b sung nó vào
AIP sau này khi chy li setup /a hoc thông qua ch đ bo trì (có trong b ORK).
- Not Available, Hidden, Locked: các thành phn này b đt di ch đ bo v ti máy ch
thông qua chc nng Custom Installation Wizard có trong b ORK.
* S dng ORK đ tùy bin b cài đt
Sau khi cài đt b ORK, chy trình Custom Installation Wizard (CIW) đ tùy bin b cài đt ti
AIP: vào menu Start/ All Programs/ Microsoft Office/ Microsoft Office 2003 Resource Kit > Custom
Installation Wizard. CIW cho phép tùy bin các thành phn sau ca b cài đt, thông qua mt trình
thut s (gm 24 bc):
- Chn la ni Office s đc cài trên máy tính thành viên.
- Ch đnh vic tháo cài đt các phiên bn c hn.

- Bt, tt, hiu chnh trng thái ca các ng dng hay tính nng s đc cài đt.

- 25 -

- To các thit lp mu.

- Thêm vào các th mc hay tp tin khác, cng nh b sung các mc registry và các shortcut.

- Ch đnh các shortcut đc to.
- Ch đnh các thit lp bo mt (chy các macro, ActiveX, ).
- To các h s mu v các tài khon và thit lp cho Outlook.
- Và mt s thit lp khác

III - CÀI T PHÔNG TING VIT.

Phn này tôi xin đ cp đn vit cài đt phông ting Vit True Type Font cho h điu hành
Linux Red Hat.
 Linux hin th đc Ting Vit, vic cài đt font Ting Vit là bt buc. Do s phát trin
XWindows thông dng trong linux(Xfree86), hin nay tn ti 2 cách cài đt font Ting Vit trong Linux
tu thuc vào phiên bn Xfree86(XWindow server)
1. Vi Xfree86 phiên bn t 4.0 tr lên, th tc tin hành nh sau:
Do Xfree86 đã tích hp các module chng trình h tr font true type nên ch cn np font
true type Ting Vit và thc hin th tc cu hình Xfree86 nh sau:
+ To th mc đ cha font. Ví d nh /usr/ttfonst. Copy toàn b font vào th mc này.
+ Thay đi tên các tp tin có phn tên và phn đuôi m rng  dang ch hoa sang ch thng
(*.TTF sang *.ttf). Thit lp quyn cho các font: '#chmod 644 *.ttf' và quyn cho các th mc cha
font: '# chmod 755 ttfonts'.
+ Trong th mc font thc hin các lnh sau:
# ttmkfdir > font.scale
#mkfontdir
+ Dùng trình vi m file /ect/X11/fs/config, thêm đng dn font vào trong danh sách các đng
dn font:
+ Khi đng li (Ctr -Alt-backspace) Xserver. Khi đng li X font Server(# / ect/init.d/xfs
restart).
Bây gi thì có th s dng b font mi.