giáo án bồi dưỡng thao giảng ngữ văn lớp 6 ngôi kể và lời kể trong văn tự sự (2)

KÍNH CHÀO Q THẦY CÔ
CHÀO TẤT CẢ CÁC EM
Trường THCS Mỹ Phước Tây
Giáo viên:Võ Văn Bảy

Tuần 14
Tiết 70
TẬP LÀM VĂN
Giáo viên:Võ Văn Bảy

I. VAI TRÒ CỦA NGƯỜI KỂ CHUYỆN
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ:
1.Ví dụ : đoạn trích sách giáo khoa
Câu hỏi: Chuyện kể về ai? Về việc gì?
a)Chuyện kể về cuộc chia tay của ba người: nhà hoạ só già, cô kó sư , anh thanh niên.

Câu hỏi:Ai là người kể câu chuyện trên?
b)Người kể giấu mặt( vô nhân xưng) không
xuất hiện trong câu chuyện, vì thế cả ba
nhân vật trong đoạn đều trở thành đối
tượng miêu tả một cách khách quan:”anh
thanh niên vừa vào kêu lên”, “ cô kó sư
mặt đỏ bừng”, “người hoạ só già quay
lại…”


c)Nếu người kể là một trong ba
nhân vật trên thì ngôi kể và lời
văn phải thay đổi, xưng “ tôi”
hoặc xưng tên của một trong số

họ.

Câu hỏi:Những câu: “ giọng
cười nhưng đầy tiếc rẻ”,
“những người con gái sắp xa
ta, biết không bao giờ gặp ta
nữa hay nhìn ta như vậy”…
mang ý nghóa gì?
d)Câu “ giọng cười nhưng đầy tiếc
rẻ”, “những người con gái sắp xa ta,
biết không bao giờ gặp ta nữa hay
nhìn ta như vậy”… là nhận xét của
người kể về anh thanh niên và suy
nghó của anh ta.
e)Người kể đã “hoá thân” vào nhân
vật để gợi ra đúng tâm trạng của tất
cả mọi người trong tình huống đó.

Người kể
Nhân vật 1
Nhân vật 2
Nhân vật 3
Hoá thân
Sơ đồ 1:

Tìm hiểu người kể chuyện trong đoạn
trích Lão Hãc của Nam Cao:
“À! Thì ra lão đang nghó đến thằng con lão.
Nó đi cao su năm sáu năm rồi. Hồi tôi mới
về, nó đã hết hạn một công ta. Lão Hạc

đem thư của nó sang, mượn tôi xem. Nhưng
nó xin đăng thêm một hạn nữa… Lão vội
cắt nghóa cho tôi hiểu tại sao lão đang nói
chuyện con chó, lại nhảy vọt sang chuyện
thằng con như vậy:
- Con chó là của cháu nó mua đấy chứ ! …
Nó mua về nuôi, đònh để đến lúc cưới vợ
thì giết thòt…”
2. Ví dụ :

Câu hỏi:Em hãy cho biết người kể
trong đoạn trích này là ai? Xưng là
gì? Thuộc ngôi thứ mấy?
-Người kể ở đây chính là ông
giáo.
- Xưng là “ tôi”
-Ngôi nhân xưng thứ nhất.

Câu hỏi:Cách tạo ngôi kể như thế có
dụng ý gì ở tác giả?
-
Người kể khi ở ngôi nhân xưng thứ
nhất tất nhiên sẽ muốn nói, bộc bạch
những điều cần nói về nỗi khổ tâm
của lão Hạc cho người ở ngôi thứ hai
(người đọc) nghe cùng thấu hiểu.
-
Dụng ý cho người nghe tin cậy đây là
nguồn tin chính xác.

Sơ đồ 2:
Người kể
(Ông Giáo)

Lão Hạc
con trai – cậu vàng
Ngôi thứ 1


Tìm hiểu người kể chuyện trong đoạn
trích sau:
“Ừ thì Phan Bội Châu nhìn Va-ren.
Nhưng, lạ chưa! Những lời nói của
Va-ren hình như lọt vào tai Phan Bội
Châu chẳng khác gì “nước đổ lá
khoai” và cái im lặng dửng dưng của
Phan Bội Châu suốt buổi gặp gỡ
hình như làm cho Va-ren sửng sốt cả
người.”
3. Ví dụ :

Câu hỏi:Em hãy cho biết người kể
trong đoạn trích này là ai? Xưng là
gì? Thuộc ngôi thứ mấy? Nội dung
đoạn trích nói lên điều gì?
-Người kể: Nguyễn i Quốc.
-
Không nhân xưng.
-
Tác giả có cái nhìn bao quát về

cuộc giao tiếp giữa hai nhân
vật.

Người kể
Không nhân xưng


Phan Bội Châu Va-ren
Sơ đồ 3:

II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: a)
Câu hỏi: Người kể là ai? Kể về điều
gì?
- Người kể trong đoạn văn là nhân vật
xưng tôi, chính là Nguyên Hồng.

Câu hỏi: Ngôi kể này có ưu, hạn chế
gì?
- Ưu điểm: Miêu tả được những diễn biến tâm lí
sâu sắc, phức tạp; những tình cảm tinh tế
phức tạp của nhân vật “tôi”.

- Hạn chế: không miêu tả được diễn biến nội tâm của nhân
vật “người mẹ”, tính khái quát không cao, lời văn trần
thuật dễ nhàm chán, đơn điệu.

Sơ đồ 4:
Người kể

Nhân vật Hồng
Tác giả
(Nguyên Hồng)

- Nhân vật anh thanh niên :
+ Cảm xúc khi thấy thời
gian hết: có tâm trạng buồn,
tê tái.
+Không biết được hành
động của cô gái.
Bài tập 2: b)
Mỗi nhân vật sẽ bày tỏ được những suy
nghó, cảm xúc tình cảm gì khi đóng vai
là người kể chuyện?

-Nhân vật cô gái:
+Tâm trạng khi thấy anh
thông báo thời gian đã hết.
+Lời muốn nói (suy nghó của
cô) khi nắm tay anh.

-
Nhân vật ông hoạ só:
+Tình cảm suy nghó như thế
nào để quyết đònh muốn quay
lại
+Không nhìn cảnh bọn trẻ
chia tay.

Người kể là người đứng ra kể câu chuyện có
thể xuất hiện với nhiều hình thức khác
nhau với những ngôi kể khác nhau:
-Ngôi thứ nhất.
-Ngôi thứ ba(nhập vai vào nhân vật)
-Không nhân xưng.
Không nên đánh đồng người kể chuyện với
tác giả, ngay cả khi người kể chuyện xưng
tôi.
Củng cố

DẶN DÒ
Học kó thao tác nhận diện người kể
chuyện, ngôi kể, vai trò của nó.
Đọc soạn bài mới “chiếc Lược Ngà”.