giáo án bồi dưỡng thao giảng ngữ văn lớp 6 ngôi kể và lời kể trong văn tự sự (3)

NhiÖt liÖt chµo mõng
c¸c thÇy c« gi¸o ®Õn dù giê VÀ THĂM
L P 6A7Ớ
Gi¸o viªn thùc hiÖn : VŨ H NG NGAẰ
Ti t 33ế
Ti t 33ế
NGÔI K TRONG VĂN T SỂ Ự Ự
NGÔI K TRONG VĂN T SỂ Ự Ự


Đoạn a
Đoạn a
:
:


Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc.
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc.
Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai
Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai
cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới
cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới
một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
Em bé nhờ cha lấy cho mình
Em bé nhờ cha lấy cho mình


một cái kim may rồi đưa cho sứ giả.
một cái kim may rồi đưa cho sứ giả.

(Trích Em bé thông minh)
(Trích Em bé thông minh)


Đoạn b
Đoạn b
:
:


Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi
chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế
chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế
thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở
thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở
chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.
chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.


(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu kí
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu kí
)
)




Ngôi kể: Là vị trí giao tiếp mà người

Ngôi kể: Là vị trí giao tiếp mà người


kể sử dụng để kể chuyện
kể sử dụng để kể chuyện
Đoạn a:
Đoạn a:




Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc.
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc.
Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau,
Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau,
khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ
khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ
nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải
nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải
dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một
dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một
cái kim may rồi đưa cho sứ giả.
cái kim may rồi đưa cho sứ giả.


(
(
Trích
Trích
Em bé thông minh)

Em bé thông minh)
Ngôi kể thứ ba
Đoạn b:
Đoạn b:


Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực
nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một
nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một
chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng.
chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng.
Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn
Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn
hoắt.
hoắt.


(Tô Hoài -
(Tô Hoài -
Dế Mèn phiêu lưu ký
Dế Mèn phiêu lưu ký
)
)
Ngôi kể thứ nhất
Ng«i kÓ
Ng«i kÓ
Nh c đi mượ ể
Nh c đi mượ ể
- Trực tiếp kể.

- Trực tiếp kể.
Ngôi thứ nhất
Ngôi thứ nhất
- Lời kể thân mật
- Lời kể thân mật
gần gũi.
gần gũi.
- Kể hạn chế (chỉ
- Kể hạn chế (chỉ
kể được những gì
kể được những gì
mình biết và cảm
mình biết và cảm
thấy).
thấy).
Ngôi thứ ba
Ngôi thứ ba
- Kể linh hoạt, tự do,
- Kể linh hoạt, tự do,
khách quan.
khách quan.
- Người kể có mặt ở
- Người kể có mặt ở
mọi nơi, biết mọi
mọi nơi, biết mọi
chuyện (kể cả những
chuyện (kể cả những
tâm tư thầm kín của
tâm tư thầm kín của
nhân vật)

nhân vật)
- Ít thấy cảm xúc
- Ít thấy cảm xúc
của tác giả.
của tác giả.
u đi mƯ ể
u đi mƯ ể
- Có cảm xúc cá nhân
- Có cảm xúc cá nhân
-
Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung và hiểu
Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung và hiểu
được chủ đề của tác phẩm tự sự.
được chủ đề của tác phẩm tự sự.
Vai trò của ngôi kể:
Vai trò của ngôi kể:
Xác đ nh ngôi k trong các ví d sau:ị ể ụ
Xác đ nh ngôi k trong các ví d sau:ị ể ụ
Ví dụ 1
Ví dụ 1
: Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn
: Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn
nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm.
nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm.
Ví dụ 2
Ví dụ 2
: Năm tháng trôi qua, Mã Lương không ngừng học vẽ.
: Năm tháng trôi qua, Mã Lương không ngừng học vẽ.
Ví dụ 3
Ví dụ 3

: Xuân đang trên đường về nhà. Sao hôm nay mình lại
: Xuân đang trên đường về nhà. Sao hôm nay mình lại
không tự kiềm chế được và đã mắng các em học sinh.
không tự kiềm chế được và đã mắng các em học sinh.
Ngôi kể thứ nhất
Ngôi kể thứ ba
Ngôi kể thứ nhất và thứ ba
Bài t p 1:ậ
Bài t p 1:ậ


Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba:
Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba:




Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào
trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét môt cái
trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét môt cái
ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng.
ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng.
Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế,
Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế,
cậu ta đào hang sâu sang hai ngả làm những
cậu ta đào hang sâu sang hai ngả làm những
con đường tắt, những cửa sau, những ngách
con đường tắt, những cửa sau, những ngách
thượng, phòng khi găp việc nguy hiểm, có thể

thượng, phòng khi găp việc nguy hiểm, có thể
thoát thân ra lối khác được
thoát thân ra lối khác được




Nhận xét
Nhận xét
:
:
Khi thay đ i ngôi k th ba đã khi n ổ ể ứ ế
Khi thay đ i ngôi k th ba đã khi n ổ ể ứ ế
cho n i dung k không ph i là chuy n t thu t c a ộ ể ả ệ ự ậ ủ
cho n i dung k không ph i là chuy n t thu t c a ộ ể ả ệ ự ậ ủ
ng i trong cu c n a mà tr thành cái nhìn l nh lùng ườ ộ ữ ở ạ
ng i trong cu c n a mà tr thành cái nhìn l nh lùng ườ ộ ữ ở ạ
c a ng i ngoài cu c. B i th đo n văn ch còn tính ủ ườ ộ ở ế ạ ỉ
c a ng i ngoài cu c. B i th đo n văn ch còn tính ủ ườ ộ ở ế ạ ỉ
khách quan mà thi u đi ph n tâm s , ph n tình c m, ế ầ ự ầ ả
khách quan mà thi u đi ph n tâm s , ph n tình c m, ế ầ ự ầ ả
b c l cu c s ng n i tâm c a ng i k . ộ ộ ộ ố ộ ủ ườ ể
b c l cu c s ng n i tâm c a ng i k . ộ ộ ộ ố ộ ủ ườ ể
Bài t p 3: ậ
Bài t p 3: ậ
Truy n “Cây bút th n” k theo ngôi th ba, ệ ầ ể ứ
Truy n “Cây bút th n” k theo ngôi th ba, ệ ầ ể ứ
g
g
ọ

ọ
i tên s v t c n k . ự ậ ầ ể
i tên s v t c n k . ự ậ ầ ể
MÆc
MÆc
dù trong truy n có ệ
dù trong truy n có ệ
dùng t ừ
dùng t ừ
em
em


nh ng ư
nh ng ư
em
em


đây không ph i ch ở ả ỉ
đây không ph i ch ở ả ỉ
ngôi th nh t mà ch ngôi th ba – nhân v t ứ ấ ỉ ứ ậ
ngôi th nh t mà ch ngôi th ba – nhân v t ứ ấ ỉ ứ ậ
Mã L ng.ươ
Mã L ng.ươ
Bài t p 4: ậ
Bài t p 4: ậ
Trong các truyên cổ tích, truyền thuyết, người ta hay kể
Trong các truyên cổ tích, truyền thuyết, người ta hay kể
chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất vì:

chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất vì:


-
-
Truyện đề cập tới nhiều nhân vật khác nhau, mỗi
Truyện đề cập tới nhiều nhân vật khác nhau, mỗi
nhân vật tham gia vào một sự kiện nên không thể lúc nào
nhân vật tham gia vào một sự kiện nên không thể lúc nào
người kể cũng hoá thân vào ngôi thứ nhất một cách dễ dàng
người kể cũng hoá thân vào ngôi thứ nhất một cách dễ dàng
được.
được.


- Truyện đề câp tới nhiều khoảng không gian khác nhau
- Truyện đề câp tới nhiều khoảng không gian khác nhau
nên nếu kể theo ngôi thứ nhất, người kể phải có mặt tại tất cả
nên nếu kể theo ngôi thứ nhất, người kể phải có mặt tại tất cả
các khoảng không gian đó mới có đủ tư cách để kể. Đây là
các khoảng không gian đó mới có đủ tư cách để kể. Đây là
điều không thể có trong thực tế đời sống.
điều không thể có trong thực tế đời sống.




Bài t p 5:ậ
Bài t p 5:ậ

Khi viết thư, bao giờ cũng sử dụng ngôi kể thứ
Khi viết thư, bao giờ cũng sử dụng ngôi kể thứ
nhất dù có lúc người viết xưng tôi, em, tớ lại có lúc
nhất dù có lúc người viết xưng tôi, em, tớ lại có lúc
xưng con, cháu, …. Xưng hô thế nào là tuỳ thuộc
xưng con, cháu, …. Xưng hô thế nào là tuỳ thuộc
vào mối quan hệ giữa người nhận thư với người
vào mối quan hệ giữa người nhận thư với người
viết.
viết.
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
N Ă M
N G Ô I T H Ứ B A
N G Ô I T H Ứ N H Ấ T
T Ô I
K Ế T B À I
N G Ô I K Ể

Trò ch i gi i ô chơ ả ữ

Trò ch i gi i ô chơ ả ữ
XIN CH N TH NHÂ À
XIN CH N TH NHÂ À


C M n c¸c thÇy c« gi¸o vµ Ả Ơ
C M n c¸c thÇy c« gi¸o vµ Ả Ơ
c¸c em häc sinh
c¸c em häc sinh