Bài 12: Cơ chế xác định giới tính

I. Nhiễm sắc thể giới
tính:
Nhiễm
sắc thể
của
người
(nam):
Trong tế bào lưỡng bội của
người có mấy loại NST ?
Nhiễm
sắc thể
của
người
(nữ):
Có
Có
hai
hai
loại
loại
NST thường
NST thường
NST giới tính
NST giới tính
I. Nhiễm sắc thể giới
tính:
NST
So

sánh
NST giới tính NST thường
Số
lượng



Đặc
điểm
(hình
dạng)
Chức
năng
Nêu sự khác nhau giữa NST thường và
Nêu sự khác nhau giữa NST thường và
NST giới tính?
NST giới tính?
I. Nhiễm sắc thể giới
tính:
Có nhiều cặp
Có nhiều cặp
Tồn tại thành từng
Tồn tại thành từng
cặp tương đồng
cặp tương đồng
XX hoặc không
XX hoặc không
tương đồng XY
tương đồng XY
Luôn luôn tồn tại

Luôn luôn tồn tại
thành từng cặp
thành từng cặp
tương đồng
tương đồng
Chủ yếu mang
Chủ yếu mang
gen quy định
gen quy định
giới tính của cơ
giới tính của cơ
thể
thể
Chỉ mang gen
Chỉ mang gen
quy định tính
quy định tính
trạng thường
trạng thường
của cơ thể
của cơ thể
Chỉ có một cặp
Chỉ có một cặp
Có
Có
hai
hai
loại
loại
NST thường

NST thường
NST giới tính
NST giới tính
I. Nhiễm sắc thể giới
tính:
*Đặc điểm
+ Số lượng:
+ Số lượng:
Có một cặp
Có một cặp
NST trong tế bào lưỡng bội
NST trong tế bào lưỡng bội
quy định sự khác nhau
quy định sự khác nhau
giữa giống đực và giống
giữa giống đực và giống
cái.
cái.
+ Hình dạng:
+ Hình dạng:
Tồn tại thành
Tồn tại thành
từng cặp tương đồng XX
từng cặp tương đồng XX
hoặc không tương đồng XY
hoặc không tương đồng XY
NST
So
sánh
NST giới tính NST thường

Số
lượng



Đặc
điểm
(hình
dạng)
Chức
năng
Có nhiều cặp
Có nhiều cặp
Tồn tại thành từng
Tồn tại thành từng
cặp tương đồng
cặp tương đồng
XX hoặc không
XX hoặc không
tương đồng XY
tương đồng XY
Luôn luôn tồn
Luôn luôn tồn
tại thành từng
tại thành từng
cặp tương
cặp tương
đồng
đồng
Chủ yếu mang

Chủ yếu mang
gen quy định
gen quy định
giới tính của cơ
giới tính của cơ
thể
thể
Chỉ mang gen
Chỉ mang gen
quy định tính
quy định tính
trạng thường
trạng thường
của cơ thể
của cơ thể
Chỉ có một cặp
Chỉ có một cặp
Mang gen quy định giới
Mang gen quy định giới
tính và các tính trạng
tính và các tính trạng
thường liên quan đến giới
thường liên quan đến giới
tính.
tính.
*Chức năng
*Giới tính ở nhiều loài phụ thuộc
vào sự có mặt của cặp XX hoặc XY
trong TB
I. Nhiễm sắc thể giới

tính:
XX XY
*Bộ NST của 1 số lòai
1. Người, động vật có vú …
+ Giới đực: XY
+ Giới cái: XX
XX XY
I. Nhiễm sắc thể giới
tính:
I. Nhiễm sắc thể giới
tính:
*Bộ NST của 1 số lòai
1. Người, động vật có vú …
+ Giới đực: XY
+ Giới cái: XX
2 Bò sát, chim, ếch, bướm,
cá
+ Giới đực: XX
+ Giới cái: XY
II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
x
x
22A + X

22A + X
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + Y
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
Con trai
Con trai
Con gái
Con gái
Mẹ
Mẹ
Bố
Bố
P
P
Gp
Gp
F1
F1
*Cơ chế xác định giới tính
Là sự phân li của các nhiễm
sắc thể giới tính trong quá
trình giảm phân và sự tái tổ
hợp của chúng trong quá
trình thụ tinh.

II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
1.Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra
1.Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra
qua giảm phân?
qua giảm phân?
2.Sự thụ tinh giữa trứng và các tinh trùng nào
2.Sự thụ tinh giữa trứng và các tinh trùng nào
để tạo thành hợp tử phát triển thành con trai
để tạo thành hợp tử phát triển thành con trai
hay con gái?
hay con gái?
3. Vì sao, trên số lượng lớn tỉ lệ đực : cái xấp xỉ
3. Vì sao, trên số lượng lớn tỉ lệ đực : cái xấp xỉ
1 : 1 ?
1 : 1 ?
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
x
x
22A + X
22A + X
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + Y
44A + XX

44A + XX
44A + XY
44A + XY
Con trai
Con trai
Con gái
Con gái
Mẹ
Mẹ
Bố
Bố
P
P
Gp
Gp
F1
F1
II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
Là sự phân li của các nhiễm
sắc thể giới tính trong quá
trình giảm phân và sự tái tổ
hợp của chúng trong quá
trình thụ tinh.
*Cơ chế xác định giới tính
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
x

x
22A + X
22A + X
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + Y
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
Con trai
Con trai
Con gái
Con gái
Mẹ
Mẹ
Bố
Bố
P
P
Gp
Gp
F1
F1
II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
1.Có 1 lọai trứng (X) và 2 lọai
tinh trùng (X,Y)
Là sự phân li của các nhiễm

sắc thể giới tính trong quá
trình giảm phân và sự tái tổ
hợp của chúng trong quá
trình thụ tinh.
*Cơ chế xác định giới tính
-Trong giảm phân: Cá thể
đực cho 2 lọai giao tử (X, Y ),
cá thể cái cho 1 lọai giao tử
(X)
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
x
x
22A + X
22A + X
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + Y
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
Con trai
Con trai
Con gái
Con gái
Mẹ

Mẹ
Bố
Bố
P
P
Gp
Gp
F1
F1
II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
2. +Tinh trùng (X) với trứng (X) tạo
hợp tử (XX) là con gái
+Tinh trùng (Y) với trứng (X) tạo
hợp tử (XY) là con trai
Là sự phân li của các nhiễm
sắc thể giới tính trong quá
trình giảm phân và sự tái tổ
hợp của chúng trong quá
trình thụ tinh.
*Cơ chế xác định giới tính
-Trong giảm phân: Cá thể
đực cho 2 lọai giao tử (1 X, 1
Y ), cá thể cái cho 1 lọai giao
tử (X)
-Trong thụ tinh:+Nếu tinh
trùng X kết hợp trứng thành
con gái
+Nếu tinh trùng Y kết hợp
trứng tạo thành con trai

44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
x
x
22A + X
22A + X
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + Y
44A + XX
44A + XX
44A + XY
44A + XY
Con trai
Con trai
Con gái
Con gái
Mẹ
Mẹ
Bố
Bố
P
P
Gp
Gp
F1
F1

II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
3.Vì hai giao tử đực X và Y có tỉ lệ
3.Vì hai giao tử đực X và Y có tỉ lệ
ngang nhau, sự kết hợp ngẫu nhiên
ngang nhau, sự kết hợp ngẫu nhiên
giữa các loại giao đực với trứng X sẽ
giữa các loại giao đực với trứng X sẽ
cho ra hai kiểu hợp tử với tỉ lệ ngang
cho ra hai kiểu hợp tử với tỉ lệ ngang
nhau 1 : 1 (1 trai : 1 gái )
nhau 1 : 1 (1 trai : 1 gái )
Là sự phân li của các nhiễm
sắc thể giới tính trong quá
trình giảm phân và sự tái tổ
hợp của chúng trong quá
trình thụ tinh.
*Cơ chế xác định giới tính
-Trong giảm phân: Cá thể
đực cho 2 lọai giao tử (1 X, 1
Y ), cá thể cái cho 1 lọai giao
tử (X)
-Trong thụ tinh:+Nếu tinh
trùng X kết hợp trứng thành
con gái
+Nếu tinh trùng Y kết hợp
trứng tạo thành con trai

Bài tập:
P: XX x XY

Xác định tỉ lệ kiểu gen kiểu hình ở F
1
?
Giao tử P:
XX
XX
XY
Y
,
;
F1
X
Y
X
Con gái Con trai
II.Cơ chế nhiễm sắc
thể xác định giới tính
Là sự phân li của các nhiễm
sắc thể giới tính trong quá
trình giảm phân và sự tái tổ
hợp của chúng trong quá
trình thụ tinh.
*Cơ chế xác định giới tính
-Trong giảm phân: Cá thể
đực cho 2 lọai giao tử (1 X, 1
Y ), cá thể cái cho 1 lọai giao
tử (X)
-Trong thụ tinh:+Nếu tinh
trùng X kết hợp trứng thành
con gái

+Nếu tinh trùng Y kết hợp
trứng tạo thành con trai
III.Cơ yếu tố ảnh
hưởng đến sự phân
hóa giới tính
1.Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến
sư phân hóa giới tính.
Có hai yếu
tố
- Môi trường trong:
- Môi trường trong:
Hooc môn sinh dục
Hooc môn sinh dục
- Môi trường ngoài:
- Môi trường ngoài:
nhiệt độ, ánh sáng,
nhiệt độ, ánh sáng,
hoàn cảnh thụ tinh
hoàn cảnh thụ tinh
.
.
2.Ý nghĩa của việc nghiên cứu di
2.Ý nghĩa của việc nghiên cứu di
truyền giới tính?
truyền giới tính?
- Chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái ở
- Chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái ở
vật nuôi, cây tr ồng phù hợp với mục
vật nuôi, cây tr ồng phù hợp với mục
đích sản xuất

đích sản xuất
* Các yếu tố ảnh hưởng
* Các yếu tố ảnh hưởng
đến sự phân hóa giới tính:
đến sự phân hóa giới tính:
- Môi trường trong: Hooc
- Môi trường trong: Hooc
môn sinh dục
môn sinh dục
- Môi trường ngoài: nhiệt
- Môi trường ngoài: nhiệt
độ, ánh sáng, hoàn cảnh
độ, ánh sáng, hoàn cảnh
thụ tinh.
thụ tinh.
* Ý nghĩa:
* Ý nghĩa:
Chủ động điều
Chủ động điều
chỉnh tỉ lệ đực, cái ở vật
chỉnh tỉ lệ đực, cái ở vật
nuôi, cây trồng phù hợp
nuôi, cây trồng phù hợp
với mục đích sản xuất
với mục đích sản xuất




Đội 1

Đội 2
2
3
6
5
4
1




•
H
ọ
c

b
à
i
,

t
r
ả

l
ờ
i

c

â
u

h
ỏ
i

t
r
o
n
g

S
G
K
.
•
Đ
ọ
c

p
h
ầ
n

e
m

c
ó

b
i
ế
t
•
C
h
u
ẩ
n

b
ị

b
à
i

c
h
o

t
i
ế
t

h
ọ
c

s
a
u


- Hãy chọn phương án trả lời đúng trong
các câu sau.
Câu 1: Chức năng của NST giới tính là:
) Mang gen quy định giới tính và
các tính trạng thường liên quan đến giới
tính.
) Mang gen quy định tính trạng
thường.
Chuùc möøng
Sai roài
- Hãy chọn phương án trả lời đúng trong
các câu sau.
Câu 2: Giới tính được xác định vào lúc
Câu 2: Giới tính được xác định vào lúc
nào?
nào?
) Trước khi thụ tinh
) Trước khi thụ tinh
) Trong quá trình thụ tinh
) Trong quá trình thụ tinh
) Sau khi thụ tinh

) Sau khi thụ tinh
Sai roài
Sai roài
Chuùc möøng