Báo cáo khoa học đề tài kỹ thuật chiết cành cổ thụ cây mai vàng

CẤU TRÚC BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Trang bìa
Cuộc thi khoa học kĩ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học
năm học 2013-2014
Tên dự án dự thi
KỸ THUẬT CHIẾT CÀNH CỔ THỤ Ở CÂY MAI VÀNG
(Ochna integerrima)
Lĩnh vực dự thi
SINH LÍ THỰC VẬT
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 1
2. Mục lục
Trang
1. Trang bìa 1
2. Mục lục 2
Trang 2
3. Lời cảm ơn 3
4. Tóm tắt nội dung dự án 3
5. Giới thiệu và tổng quan về vấn đề nghiên cứu 3
6. Giả thuyết khoa học và phát biểu mục đích nghiên cứu 4
7. Phương pháp nghiên cứu (tài liệu và thực nghiệm) 4
8. Số liệu/ kết quả nghiên cứu 5
9. Phân tích số liệu/ kết quả và thảo luận 5
10. Kết luận 5
11. Tài liệu tham khảo 6
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 2
3. Lời cảm ơn
Chúng em xin chân thành cảm ơn thầy hướng dẫn đã tận tình chia sẻ
kinh nghiệm và hướng dẫn, chỉ bảo chúng em trong quá trình tiến hành
thí nghiệm. Chúng em cảm ơn Ban giám hiệu nhà trường và ban chấp
hành đoàn đã tài trợ kinh phí để chúng em mua vật liệu làm thí nghiệm.
Cảm ơn sự ủng hộ và cổ động của các bạn tập thể lớp I- k

11
.
4. Tóm tắt nội dung dự án
Chúng em muốn nghiên cứu để tìm ra giải pháp, kỹ thuật để chiết các
loại cây khó ra rễ. Trong dự án này chúng em chọn đối tượng nghiên cứu
là cây mai vàng (Ochna integerrima).
Dự án của chúng em gồm 2 phần:
Phần I: Tìm hiển về các kỹ thuật nhân giống vô tính
Tìm hiểu về các kỹ thuật chiết, ghép đã được áp dụng trên cây mai
vàng.
Phần II. Bố trí thí nghiệm
Chúng em bố trí 2 nghiệm thức.
Nghiệm thức đối chứng: (thực hiện kỹ thuật chiết giống như hướng
dẫn của các nghệ nhân).
Nghiệm thức thứ 2: (thực hiện kỹ thuật chiết theo giải pháp chúng em
đưa ra).
Về thời gian: chúng em dự định thời gian bố trí thí nghiệm và thu kết
quả trong 3 tháng.
5. Giới thiệu và tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Cây mai vàng là một loài thực vật có hoa đẹp. Một loài hoa truyền
thống được người dân Việt Nam và người dân các nước lân cận như
Trung quốc, Thái Lan, Myanma., trưng bày trong nhà vào mỗi dịp tết.
Đối với người Miền Nam, ngày xuân trong nhà không có cành mai thì
chưa phải là tết. Giá trị của cây mai củng dao động vô chừng, từ cành mai
chỉ đáng giá vài trăm nghìn cho đến gốc bonsai đáng giá hàng tỉ đồng.
Nhu cầu hoa mai của người dân là rất lớn, do vậy có nhiều người cất công
sưu tầm những cây mai to, có thế đẹp đem về tạo dáng, ghép hoa theo ý
mình.
Trong quá trình tạo dáng cây mai từ những cây cổ thụ bứng trong
vườn, nghệ nhân thường phải cắt bỏ những càng nhánh để tạo cho cây có

dáng đẹp hơn. Điều đáng tiếc là các cành nhánh bị cắt bỏ thường có kích
thước to, hoặc có dáng rất đẹp. Ai củng mong muốn biến các cành bị cắt
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 3
bỏ thành những cây kiểng mới. Do đó, đã có nhiều người bỏ công sức và
thời gian để chiết cây mai nhưng đều nhận lấy thất bại, vì cây mai là một
cây rất khó ra rễ và rễ tơ dù có mọc ra thì củng rất yếu.
Qua tham khảo kinh nghiệm của các nghệ nhân, muốn chiết cây mai
phải dùng thuốc kích thích ra rễ và mất thời gian từ 5 đến 6 tháng, nhưng
tỉ lệ thành công củng không cao. Từ vấn đề nêu trên chúng em đặt ra câu
hỏi làm thế nào có thể chiết được cây mai trong thời gian ngắn và cho tỉ
lệ thành công cao.
Nếu đề tài thành công các nhà vườn, nghệ nhân, người chơi hoa mai
nói chung có thể giữ lại những đoạn thân cây đẹp, tạo ra nhiều sản phẩm
có giá trị, mang lại hiệu quả trong kinh doanh. Người bán cây có thể bán
được giá cao trong khi người mua cây vẫn thu được lợi nhuận từ rất nhiều
các cành chiết ra từ cây cổ thụ khi bứng về.
6. Giả thuyết khoa học và phát biểu mục đích nghiên cứu
Có một số vấn đề khó khăn trong quá trình chiết cành cây mai theo
cách đang được các nghệ nhân áp dụng.
Cây mai rất khó ra rễ, nếu sử dụng thuốc kích thích thì củng phải mất
một thời gian tương đối dài: từ 5 – 6 tháng.
Rễ các rễ tơ mọc ra từ càng chiết rất mỏng manh, không đủ sức hút
nước và chất dinh dưỡng nuôi đoạn thân to phía trên.
Rễ mọc ra ở những vị trí không mong muốn, làm cây mất đẹp.
Giả sử ta chiết mai vào thời điểm thuận lợi là tháng một hoặc tháng
hai thì đến tháng 6 - 7 mới cắt đem trồng, thời điểm này cây mai ra rễ rất
yếu, tỉ lệ sống thấp.
Để giải quyết các khó khăn trên chúng em đưa ra giải pháp ghép rễ
cho cành mai.
Nếu ghép rễ thành công ta có thể giới hạn số lượng rễ, chọn được vị trí

đẹp cho rễ, rút ngắn thời gian chiết cành. Cành ghép có tỉ lệ sống cao.
7. Phương pháp nghiên cứu (tài liệu và thực nghiệm)
Kỹ thuật chiết cành.
Dùng dao bén khoanh hai đường cách nhau 3 cm vùng quanh thân
cây, rạch một đường dọc rồi bóc bỏ phần vỏ giữa hai đường khoanh. Ta
nên nạo tới gỗ đễ tránh sự tái sinh da non. Để hai đến 3 ngày cho khô
nhựa, sau đó ta quấn bọc nilon quanh vết khoanh để che ánh sáng, sau 3
tuần ta bôi thuốc kích thích ra rễ và bó bầu để tạo điều kiện cho cây ra rễ.
Hổn hợp nguyên liệu bó bầu gồm 1/3 đất mùn + 1/3 xơ dừa + 1/3 phân bò
đã xử lí. Độ ẩm của hổn hợp được kiểm tra bằng cách: nắm chặt một nắm
hổn hợp trong lòng bàn tay, thấy nước rỉ qua khe các ngón tay là đạt.
Kỹ thuật ghép.
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 4
Có nhiều kỹ thuật ghép khác nhau, tuy vật chỉ cần đáp ứng đúng
nguyên tắc để mô phân sinh của phần mắt ghép hay cành ghép tiếp xúc
với mô phân sinh của gốc ghép là được.
Trong trường hợp ghép rễ cho cây mai ta sử dụng phương pháp ghép
nêm. Chọn rễ của cây mai 2 – 3 năm tuổi, có đường kính khoảng 2 – 3
mm, rửa nhẹ cho sạch đất rồi thấm khô bằng giấy thấm. Dùng dao cắt
một đoạnh 10 cm vạt một bên rễ, chiều dài đường vát khoảng 2 cm.
khoanh vỏ cây như kỹ thuật chiết nói trên. Dùng dao rạch hai đường song
song cách nhau 3 mm dọc theo thân cây ở vị trí muốn ra rễ. Nghiêng nhẹ
lưởi dao để tách phần vỏ giữa hai đường rạch, sau đó đặt rễ vào vị trí giữa
hai đường rạch. Thực hiện ghép các vị trí còn lại, khoảng 3 – 4 đoạn rễ
trên một thân, sau đó dùng băng ghép quấn chặt các đoạn rễ với đoạn
thân cần chiết. Chúng ta nên phun thuốc kích thích ra rể lên các đoạn rễ
vừa ghép. Thực hiện bó bầu như kỹ thuật chiết cây bình thường để nuôi
các rễ mới ghép, và tạo điều kiện thuận lợi giúp chúng ra rễ.
8. Số liệu/ kết quả nghiên cứu
Lô thí nghiệm Số lượng

cành
Tỉ lệ sống
của rễ ghép
Tỉ lệ cành
ra rễ con sau 2
tháng
Tỉ lệ cành
sống sau khi vô
bầu
Chiết theo kỹ thuật
phổ biến (lô đối
chứng)
5 không không
Chiết theo kỹ thuật
ghép rễ hỗ trợ
10 97,5% 100% 90%
9. Phân tích số liệu/ kết quả và thảo luận
Tỉ lệ sống của rễ ghép là rất cao.
Khả năng ra rễ của của các rể ghép rất tốt, đủ sức để nuôi cành ghép.
Rút ngắn đáng kể thời gian chiết cành.
Tuy thời điểm tiến hành thí nghiệm là tháng chín, lúc này cây mai rất
khó ra rễ nhưng do sử dụng rễ của các cây con nên vẫn đạt hiệu quả.
Với kết quả đạt được trên cây mai vàng mở ra triển vọng áp dụng kỹ
thuật ghép rễ này trên các đối tượng cây trang trí hoặc cây ăn trái có
chung đặc điểm khó ra rễ.
10. Kết luận
Sử dụng phương pháp ghép trễ để hỗ trợ chiết cành ở cây mai vàng đạt
hiệu quả rất cao, rút ngắn đáng kể thời gian chiết cành.
Thời gian tiến hành chiết cành được mở rộng cho đến khoảng giữa
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 5

năm. Thời gian chiết cành tốt nhất là ngay sau tết âm lịch.
11. Tài liệu tham khảo
Huỳnh Văn Thới, Kỹ thuật trồng và ghép mai, NXB trẻ, 2002.
/>Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 6
12. Phụ lục hình ảnh
Ảnh 1. Đoạn thân được chiết sau khi trồng trong bầu đất 2 tháng
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 7
Ảnh 2. Vị trí rễ ghép
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 8
Ảnh 3. Bộ rễ của cành chiết bằng phương pháp ghép rễ
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 9
Ảnh 4. Chiết bằng phương pháp thông dụng có sử dụng chất kích thích,
sau 2 tháng cành chiết chưa ra rễ.
Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật ở THPT Trang 10