Công nghiệp hoá- Hiện hoá nông nghiệp nông thôn ở nước ta. Thực trạng và giải pháp

Lời nói đầu
Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá là con đường tất yếu phải tiến hành đối với bất cứ nước nào,
nhất là những nước có xuất phát điểm từ nền nông nghiệp kém phát triển muốn xây dựng nền
kinh tế phát triển hiện đại.
Hiện nay ở nhiều nước, nhất là nước đang phát triển, phát triển công nghiệp nông thôn được
coi là vấn đề tất yếu có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Đối với Việt nam là một quốc gia lạc hậu, hơn
80% dân số sống ở nông thôn với một cơ cấu kinh tế độc canh thuần nông, năng suất lao động
thấp, nhu cầu việc làm rất bức bách. Đại hội lần IX Đảng Cộng sản Việt nam đã khẳng định tính
đúng đắn đường lối CNH- HĐH nước ta, trong đó đặc biệt coi trọng phát triển công nghiệp nông
thôn, từ đó làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế thực hiện CNH- HĐH nông nghiệp, nông thôn.
Từ thực tiễn và trên cơ sở tham khảo các tài liệu, em đã quyết định tự chọn đề tài “Công
nghiệp hoá- Hiện hoá nông nghiệp nông thôn ở nước ta. Thực trạng và giải pháp” để nghiên
cứu.
Với đề tài này em mong góp phần vào những cố gắng chung đáp ứng nhu cầu nghiên
cứu tình hình phát triển công nghiệp nông thôn trong công cuộc Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá
đất nước.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, đề tài gồm 3 phần:
I-/ Vai trò của công nghiệp nông thôn trong quá trình Công
nghiệp hoá- Hiện đại hoá nông thôn.
II-/ Thực trạng công nghiệp nông thôn Việt nam.
III-/ Phương hướng, mục tiêu và giải pháp phát triển công
nghiệp nông thôn Việt nam đến năm 2010.
Chương I
Vai trò của công nghiệp nông thôn trong quá trình
Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá nông thôn Việt nam.
I/ Công nghiệp nông thôn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển nông thôn.
1- Cơ cấu kinh tế nông thôn và công nghiệp nông thôn.
Trong lịch sử và cho đến nay, cơ cấu kinh tế Việt nam được tổ chức gắn liền với các ngành
nghề và lãnh thổ như sau:
(1) Làng xã thuần nông.
(2) Làng nông nghiệp, kiêm thêm nghề phụ.

(3) Làng chuyên các ngành nghề truyền thống (Làng gốm sứ, làng
dệt…)
(4) Làng nghề mới hình thành (ven đô thị, ven trục đường giao thông ).
(5) Các cơ sở và doanh nghiệp phi nông nghiệp (trang trại, xí nghiệp phi
nông nghiệp ở các thị trấn, thị tứ).
(6) Các xí nghiệp công thương nghiệp dịch vụ của tỉnh (quy mô nhỏ)
(7) Các xí nghiệp công thương nghiệp dịch vụ của Trung ương đặt tại
địa bàn tỉnh và các thành phố (Quy mô lớn).
Trong cơ cấu kinh tế hiện tại ở Việt nam, có một thực thể bao gồm các hoạt động phi nông
nghiệp ở nông thôn với phạm vi trải rộng từ các dạng hình tổ chức hoạt động kinh tế từ (2) đến
(5) được quy ước là các dạng hoạt động công nghiệp nông thôn.
2- Vai trò công nghiệp nông thôn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thực hiện công
nghiệp hoá.
- Công nghiệp nông thôn là một bộ phận của công nghiệp với các trình độ khác nhau, phân bổ ở
nông thôn, gắn liền với sự phát triển kinh tế xã hội ở nông thôn, bao gồm nhiều ngành nghề, đan
xen chặt chẽ với .
- Kinh tế nônhg thôn, nhất là sản xuất nông nghiệp. Công nghiệp nông hôn không phải là toàn bộ
các hoạt động phi nông nghiệp hoặc bó hẹp trong các tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn mà bao
gồm bộ phận sản xuất công nghiệp và các dịch vụ có tính chất công nghiệp.
- Công nghiệp nông thôn có vai trò ngày càng to lớn, hiện đang thu hút 60% tổng số lao động và
tạo ra khoảng 40% giá trị tổng sản lượng của tiểu thủ công nghiệp trong cả nước. Công nghiệp
nông thôn thúc đẩy sự .
- Hình thành hoàn thiện và mở rộng thị trường, góp phần nâng cao trình độ kỹ thuật, mở rộng
quy mô của quá trình sản xuất và tái sản xuất kinh tế nông thôn. công nghiệp nông thôn gắn chặt
chẽ với sự phát triển kinh tế xã hội nông thôn, nó có tác động đến sản xuất nông nghiệp ở cả đầu
vào lẫn đầu ra trong sản xuất nông nghiệp.
* Những thách thức đối với nông nghiệp Việt nam trong quá trình phát triển.
- Hiện nay khu vực nông thôn vẫn đang ở tình trạng xuất phát thấp khi chuyển sang giai đoạn
mới: GDP từ nông nghiệp chỉ chiếm 30% tổng sản phẩm quốc nội, thu nhập bình quân một lao
động trên tháng khoảng 100.000đ thấp hơn rất nhiều so với thành thị. Thêm vào đó tình trạng

phân hoá lớn giữa các khu vực thuần nông và phi thuần nông.
- Khu vực nông thôn tỷ lệ người nghèo quá lớn: thành thị số hộ nghèo đói khoảng 2,4% còn
nông thôn 35- 40%, đặc biệt vùng cao, vùng xa.
- Sự phát triển không đồng đều giữa các khu vực nông thôn: Đồng bằng sông Cửu Long, miền
đông Nam Bộ, đồng bằng sông Hồng là ba khu vực tương đối phát triển, còn lại khu vực chậm
phát triển.
- Sự bùng nổ ngành nghề ở nông thôn với vấn đề môi trường sinh thái.
- Vấn đề tỷ lệ thất nghiệp cao ở nông thôn lên tới 15%.
* Những điều kiện tiền đề cho công nghiệp hoá nông thôn.
- Quá trình phân công lao động trong nông thôn phải thực sự chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng
giỏi nghề nào làm nghề đó, không nên quá phụ thuộc vào nghề nghiệp thuần nông. Muốn vậy
cần có thể chế cho tồn tại thị trường trao đổi, chuyển nhượng ruộng đất và thị trường lao động ở
nông thôn.
- Năng suất lao động trong nông nghiệp phải đủ cao để nuôi sống số người không có việc làm
nông nghiệp.
- Phải có các trung tâm ngành nghề mới(phi nông nghiệp), thương mại dịch vụ được mở ra với
thu nhập cao hơn sản xuất nông nghiệp để thu hút lao động nông nghiệp.
- Văn hoá, tâm lý, tập quán của nông dân địa phương phải phù hợp, thuận lợi cho việc di chuyển
ngành nghề, chuyển đổi lao động.
Chương II
Thực trạng công nghiệp nông thôn Việt Nam
I-/ Thực trạng công nghiệp nông thôn- Đánh giá tổng quát.
- Công nghiệp nông thôn đã có sự chuyển biến tích cực thực sự, sự quản lý xơ cứng gò bó trước
đây đã được xoá bỏ về cơ bản những chủ trương, chính sách hoá đời sống kinh tế đã dần dần
thấm vào mỗi người dân, cơ cấu vốn đầu tư ỏ nông thôn đã chuyển theo hướng giành cho sản
xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp nhiều hơn.
- Cơ cấu công nghiệp nông thôn đã thay đổi theo hướng thích ứng với cơ chế kinh tế mới trong
những điều kiện mới.
- Ngành nghề sản phẩm truyền thống từng bị mai một đã dần dần được khôi phục lại do yêu cầu
khách quan của nền kinh tế, của thị trường trong nước và quốc tế.

* Tuy nhiên hiện nay Công nghiệp nông thôn đang đứng trước những khó khăn:
- Kinh tế nông thôn thu nhập thấp, kém phát triển, cây lúa chiếm tỷ lệ tuyệt đối, sức mua còn
yếu.
- Công nghiệp nông thôn rất nhỏ bé, chiếm 2% lao động ở nông thôn, giá trị xấp xỉ 7% giá trị
sản lượng nông nghiệp và thủ công nghiệp….
- Trình độ kỹ thuật của công nghiệp nông thôn còn thấp về cả sản phẩm, thiết bị lẫn công nghệ.
- Công nghiệp nông thôn phát triẻn không đồng đều.
- Thị trường nông thôn chạm phát triển với cơ cấu manh mún, phân tán, tỷ lệ sản phẩm hàng hoá
thấp.
- Kinh nghiệm người nông dân trong lĩnh vực phi nông nghiệp còn hạn chế, chưa dám chấp nhận
rủi ro và mạnh dạn kinh doanh, đầu tư.
- Điều kiện cơ sở vật chất xã hội cho kinh doanh chưa được chú trọng.
- Cơ chế quản lý tập trung bao cấp vẫn còn tồn tại ở nông thôn .
- Trình độ sản xuất không đồng đều.
II-/ Doanh nghiệp- Dịch vụ trong công nghiệp nông thôn Việt nam.
* Doanh nghiệp trong Công nghiệp nông thôn .
- Quy mô sản xuất.
- Trình độ cơ khí hoá.
- Hiệu quả sản xuất kinh doanh.
* Dịch vụ trong Công nghiệp nông thôn được hình thành bởi các loại sau:
- Dịch vụ về vốn ở nông thôn .
- Dịch vụ cơ khí.
- Dịch vụ thương nghiệp.
Trong ba loại dịch vụ trên thì dịch vụ về vốn đối với công nghiệp nông thôn là quan trọng
nhất nhưng gặp không ít khó khăn: Thiếu vốn, mạng lưới tín dụng nông thôn chưa phát triển, tín
dụng ngoài quốc doanh nông thôn chưa nhiều, cơ sở vật chất hệ thống tín dụng nông thôn thô
sơ, nghèo nàn, trình độ cán bộ thấp…..
III-/ Kết cấu hạ tầng trong công nghiệp hoá nông thôn Việt nam.
* Xây dựng và phát triển mạng lưới giao thông nông thôn .
- Mật độ đường thấp kém.

- Công nghệ làm mặt đường thô sơ đơn giản, chủ yếu là dân tự làm .
* Xây dựng mạng lưới điện.
- Kết quả của xây dựng mạng lưới điện.
- Sự phát triển chưa đồng bộ của các ngành hạ tầng cơ sở nông thôn
* Phát triển mạng lưới giáo dục y tế nông thôn.
Chương III
Phương hướng, mục tiêu và giải pháp phát triển
Công nghiệp nông thôn Việt nam đến năm 2010
I-/ Một số phương hướng phát triển Công nghiệp nông thôn việt nam đến năm 2010.
- Phát triển công nghiệp chế biến nông sản.
- Phát triển công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp quy mô vừa và nhỏ.