phan ung trong dung dich cac chat dien ly

Phản ứng trong dung dịch
các chất điện li
Dành cho học sinh lớp 11 THPT
(2 tiết)

Phản ứng trong dung dịch các
chất điện li

I. Điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dịch các chất điện li.

II. Phản ứng thuỷ phân của muối

I. Điều kiện xảy ra phản ứng
trong dung dịch các chất điện
li.
1.
Phản ứng tạo thành chất kết tủa.
Vd:

Na
2
SO
4
+ BaCl
2
2NaCl + BaSO
4 trắng
(1)

Na

2
SO
4
2Na+ + SO
4
2-
BaCl
2
Ba2+ + 2Cl-
Ba2+ + SO
4
2- BaSO
4 trắng
(2)
(2): Phản ứng ion thu gọn của phản ứng (1)

Cách viết ph ơng trình ion thu
gọn

Chuyển các chất dễ tan và điện li mạnh thành ion, các chất kết tủa, điện li yếu để nguyên
dạng phân tử ph ơng trình ion đầy đủ.VD:
2Na+ + SO
4
2-+ Ba2++ 2Cl- BaSO
4
+2Na++2Cl-

L ợc bỏ những ion không tham gia phản ứng ph ơng trình
ion thu gọn. VD:
Ba2+ + SO

4
2- BaSO
4

2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt
®iÖn li yÐu.
a. Ph¶n øng t¹o thµnh n íc
VD1: HCl + NaOH NaCl + H
2
O
NaOH Na+ + OH-
HCl H+ + Cl-
H+ + OH- H
2
O
Phenolphtalein cã
mµu hång

a. Ph¶n øng t¹o thµnh n íc
a.
Ph¶n øng t¹o thµnh n íc
Vd2:
Mg(OH)
2
+ 2HCl MgCl
2
+ 2H
2
O
Mg(OH)

2
+ 2H+ + 2Cl- Mg2+ + 2Cl- + 2H
2
O
Mg(OH)
2
+ 2H+ Mg2+ + 2H
2
O

2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt
®iÖn li yÐu.
b. Ph¶n øng t¹o thµnh ion phøc
Vd:
AgCl(r) + 2NH
3
[Ag(NH
3
)
2
]Cl
AgCl(r) + 2NH
3
[Ag(NH
3
)
2
]+ + Cl-

2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt

®iÖn li yÐu.
c. Ph¶n øng t¹o thµnh axit yÕu
Vd:
HCl + NaCH
3
COO CH
3
COOH + NaCl
HCl H+

+ Cl-
NaCH
3
COO Na+ + CH
3
COO-
CH
3
COO- + H+ CH
3
COOH

3. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt
khÝ
Vd:
CaCO
3
(r) + 2HCl CO
2
+ H

2
O + CaCl
2
CaCO
3
(r) + 2H+ CO
2
+ H
2
O + Ca2+

4. Ph¶n øng «xi ho¸-khö

Vd:
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 2KI 2FeSO
4
+ I
2
+ K
2
SO
4
Fe
2

(SO
4
)
3
2Fe3+ + 3SO
4
2-
KI K+ + I-
2Fe3+ + 2I- 2Fe2+ + I
2
Vµng n©u

Kết luận

Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.

Phản ứng trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi có ít nhất 1 trong
các điều kiện sau:

Tạo thành chất kết tủa

Tạo thành chất khí

Tạo thành chất điện li yếu

Là phản ứng ôxi hoá-khử

II. Phản ứng thuỷ phân của
muối
1.

Khái niệm về sự thuỷ phân của muối
Là phản ứng trao đổi ion giữa muối hoà tan và n ớc làm cho pH biến
đổi.

2. Ph¶n øng thuû ph©n cña
muèi

Vd1:
NaCH
3
COO Na+ + CH
3
COO-
CH
3
COO- + HOH CH
3
COOH + OH-
pH>7

2. Ph¶n øng thuû ph©n cña
muèi

Vd2:
Fe(NO
3
)
3
Fe3+ + 3NO
3

-
Fe3+ + HOH Fe(OH)2+ + H+
pH<7

2. Phản ứng thuỷ phân của
muối

Vd3:
Fe(CH
3
COO)
3
Fe3+

+ 3CH
3
COO-
Fe3+ + HOH Fe(OH)2+ + H+
CH
3
COO- + HOH CH
3
COOH + OH-
môi tr ờng là axit hay kiềm phụ thuộc vào độ thuỷ phân của 2 ion.

2. Ph¶n øng thuû ph©n cña
muèi

Vd4:
Muèi axit nh NaHCO

3
, KH
2
PO
4
, K
2
HPO
4
… khi hoµ tan trong n íc ph©n li ra
anion HCO
3
-, H
2
PO
4
-, HPO
4
2-… lµ nh÷ng chÊt l ìng tÝnh m«i tr êng
cña chóng tuú thuéc vµo b¶n chÊt cña anion.

Kết luận

Muối trung hoà tạo bởi gốc bazơ mạnh và gốc axit yếu, khi tan trong n ớc gốc axit yếu
bị thủy phân, môi tr ờng của dung dịch là kiềm (pH>7) VD: NaCH
3
COO, K
2
S,
Na

2
CO
3


Muối trung hoà tạo bởi gốc bazơ yếu và gốc axit mạnh, khi tan trong n ớc, gốc bazơ
yếu bị thuỷ phân làm cho dung dịch có tính axit (pH<7) VD: Fe(NO
3
)
3
, NH
4
Cl,
ZnBr
2


KÕt luËn

Muèi trung hoµ t¹o bëi gèc baz¬ m¹nh vµ gèc axit m¹nh, khi tan trong n íc
kh«ng bÞ thñy ph©n, m«i tr êng cña dung dÞch vÉn trung tÝnh (pH=7)
VD: NaCl, KNO
3
, KI…