Giao an sinh 9 tieu chuan 2011- 2012

Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

TiÕt 1
Ngµy so¹n: 21/8/2011
Ngµy d¹y: 22/8/2011
PhÇn I- Di trun vµ biÕn dÞ
Ch¬ng I- C¸c thÝ nghiƯm cđa Men®en
Bµi 1: Men®en vµ di trun häc
A. Mơc tiªu. Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức: -Nắm được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen, nắm được
khái niệm, kiểu gen, kiểu hình,thể đồng hợp, thể dò hợp
- Nắm được nội dung cuả quy luật phân li
2./ Kó năng : - Phân tích, trình bày được thí nghiệm
3./ Thái độ : - Giáo dục thế giới quan về phương pháp lai và phân tích thế hệ lai
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC.
- Tranh phãng to h×nh 1.2.
- Tranh ¶nh hay ch©n dung Men®en.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
VB: Di trun häc tuy míi h×nh thµnh tõ ®Çu thÕ kØ XX nhng chiÕm mét
vÞ trÝ quan träng trong sinh häc vµ Men®en lµ ngêi ®Ỉt nỊn mãng cho di trun
häc. VËy di trun häc nghiªn cøu vÊn ®Ị g×? nã cã ý nghÜa nh thÕ nµo? chóng
ta cïng nghiªn cøu bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng 1: Di trun häc
Mơc tiªu: Häc sinh kh¸i niƯm di trun vµ biÕn dÞ. N¾m ®ỵc mơc ®Ých, ý nghÜa
cđa di trun häc.
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- GV cho HS ®äc kh¸i niƯm di trun
vµ biÕn dÞ mơc I SGK.
-ThÕ nµo lµ di trun vµ biÕn dÞ ?
- GV gi¶i thÝch râ: biÕn dÞ vµ di trun
lµ 2 hiƯn tỵng tr¸i ngỵc nhau nhng tiÕn

hµnh song song vµ g¾n liỊn víi qu¸
tr×nh sinh s¶n.
- GV cho HS lµm bµi tËp  SGK mơc
I.
- Cho HS tiÕp tơc t×m hiĨu mơc I ®Ĩ tr¶
- C¸ nh©n HS ®äc SGK.
- 1 HS däc to kh¸i niƯm biÕn dÞ vµ di
trun.
- HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc.
- Liªn hƯ b¶n th©n vµ x¸c ®Þnh xem
m×nh gièng vµ kh¸c bã mĐ ë ®iĨm nµo:
h×nh d¹ng tai, m¾t, mòi, tãc, mµu da
vµ tr×nh bµy tríc líp.


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 1 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

lời: - Dựa vào SGK mục I để trả lời.
Kết luận:
- Khái niệm di truyền, biến dị (SGK).
- Di truyền học nghiên cứu về cơ sở vật chất, cơ chế, tính quy luật của hiện tợng
di truyền và biến dị.
- Di truyền học có vai trò quan trọng không chỉ về lí thuyết mà còn có giá trị
thực tiễn cho khoa học chọn giống, y học và đặc biệt là công nghệ sinh học hiện
đại.
Hoạt động 2: Menđen ngời đặt nền móng cho di truyền học
Mục tiêu: HS hiểu và trình bày đợc phơng pháp nghiên cứu Di truyền của
Menđen: phơng pháp phân tích thế hệ lai.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV cho HS đọc tiểu sử Menđen SGK.
- Yêu cầu HS quan sát kĩ hình 1.2 và
nêu nhận xét về đặc điểm của từng cặp
tính trạng đem lai?
- Treo hình 1.2 phóng to để phân tích.
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin
SGK và nêu phơng pháp nghiên cứu
của Menđen?
- GV: trớc Menđen, nhiều nhà khoa
học đã thực hiện các phép lai trên đậu
Hà Lan nhng không thành công.
Menđen có u điểm: chọn đối tợng
thuần chủng, có vòng đời ngắn, lai 1-2
cặp tính trạng tơng phản, thí nghiệm
lặp đi lặp lại nhiều lần, dùng toán
thống kê để xử lý kết quả.
- GV giải thích vì sao menđen chọn
đậu Hà Lan làm đối tợng để nghiên
cứu.
- 1 HS đọc to , cả lớp theo dõi.
- HS quan sát và phân tích H 1.2, nêu
đợc sự tơng phản của từng cặp tính
trạng.
- Đọc kĩ thông tin SGK, trình bày đợc
nội dung cơ bản của phơng pháp phân
tích các thế hệ lai.
- 1 vài HS phát biểu, bổ sung.
- HS lắng nghe GV giới thiệu.
- HS suy nghĩ và trả lời.
Kết luận:

- Phơng pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen (SGK).
Hoạt động 3: Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của Di truyền học
Mục tiêu: HS nắm đợc, ghi nhớ một số thuật ngữ và kí hiệu.


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 2 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV hớng dẫn HS nghiên cứu một số
thuật ngữ.
- Yêu cầu HS lấy thêm VD minh hoạ
cho từng thuật ngữ.
- Khái niệm giống thuần chủng: GV
giới thiệu cách làm của Menđen để có
giống thuần chủng về tính trạng nào
đó.
- GV giới thiệu một số kí hiệu.
- GV nêu cách viết công thức lai: mẹ
thờng viết bên trái dấu x, bố thờng viết
bên phải. P: mẹ x bố.
- HS thu nhận thông tin, ghi nhớ kiến
thức.
- HS lấy VD cụ thể để minh hoạ.
- HS ghi nhớ kiến thức, chuyển thông
tin vào vở.
Kết luận:
1. Một số thuật ngữ:
+ Tính trạng
+ Cặp tính trạng tơng phản

+ Nhân tố di truyền
+ Giống (dòng) thuần chủng.
2. Một số kí hiệu
P: Cặp bố mẹ xuất phát
x: Kí hiệu phép lai
G: Giao tử
: Đực; Cái
F: Thế hệ con (F
1
: con thứ 1 của P; F
2
con của F
2
tự thụ phấn hoặc giao
phấn giữa F
1
).
D. KIM TRA NH GI:
- 1 HS đọc kết luận SGK.
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2, 3,4 SGK trang 7.
E. HU NG DN V NH:
1 Bi va hc: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Kẻ bảng 2 vào vở bài tập.
2 B i sp hc : - Đọc trớc bài 2.
Tit 2


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 3 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9


Ngày soạn: 25/8/2011
Ngµy d¹y: 26/8/2011
Bµi 2: lai mét cỈp tÝnh tr¹ng
A. Mơc tiªu. Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức : - Nắm được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen, nắm
được khái niệm, kiểu gen, kiểu hình,thể đồng hợp, thể dò hợp
- Nắm được nội dung cuả quy luật phân li
2./ Kó năng : - Phân tích, trình bày được thí nghiệm
3./ Thái độ : - Giáo dục thế giới quan về phương pháp lai và phân tích thế hệ lai
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
VB: B»ng ph©n tÝch thÕ hƯ lai, Men®en rót ra c¸c quy lt di trun, ®ã lµ
quy lt g×? Chóng ta sÏ t×m hiĨu trong bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiƯm cđa Men®en
Mơc tiªu: Häc sinh hiĨu vµ tr×nh bµy ®ỵc thÝ nghiƯm lai mét cỈp tÝnh tr¹ng cđa
Men®en, ph¸t biĨu ®ỵc néi dung quy lt ph©n li.
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- GV híng dÉn HS quan s¸t tranh H 2.1
vµ giíi thiƯu sù tù thơ phÊn nh©n t¹o
trªn hoa ®Ëu Hµ Lan.
- GV giíi thiƯu kÕt qu¶ thÝ nghiƯm ë
b¶ng 2 ®ång thêi ph©n tÝch kh¸i niƯm
kiĨu h×nh, tÝnh tr¹ng tréi, lỈn.
- Yªu cÇu HS: Xem b¶ng 2 vµ ®iỊn tØ lƯ
c¸c lo¹i kiĨu h×nh ë F
2
vµo « trèng.
- NhËn xÐt tØ lƯ kiĨu hin×h ë F
1

; F
2
?
- GV nhÊn m¹nh vỊ sù thay ®ỉi gièng
lµm bè vµ lµm mĐ th× kÕt qu¶ phÐp lai
vÉn kh«ng thay ®ỉi.
- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iỊn tõ SGK
trang 9.
- Yªu cÇu HS ®äc l¹i néi dung bµi tËp
sau khi ®· ®iỊn.
- HS quan s¸t tranh, theo dâi vµ ghi
nhí c¸ch tiÕn hµnh.
- Ghi nhí kh¸i niƯm.
- Ph©n tÝch b¶ng sè liƯu, th¶o ln
nhãm vµ nªu ®ỵc:
+ KiĨu h×nh F
1
: ®ång tÝnh vỊ tÝnh tr¹ng
tréi.
+ F
2
: 3 tréi: 1 lỈn
- Lùa chän cơm tõ ®iỊn vµo chç trèng:
1. ®ång tÝnh
2. 3 tréi: 1 lỈn
- 1, 2 HS ®äc.
KÕt ln:


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 4 -

Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

a. Thí nghiệm:
- Lai 2 giống đậu Hà Lan khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tơng phản
VD: P: Hoa đỏ x Hoa trắng
F
1
: Hoa đỏ
F
2
: 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng
b. Các khái niệm:
- Kiểu hình là tổ hợp các tính trạng của cơ thể.
- Tính trạng trội là tính trạng biểu hiện ở F
1
.
- Tính trạng lặn là tính trạng đến F
2
mới đợc biểu hiện.
c. Kết quả thí nghiệm Kết luận:
Khi lai hai cơ thể bô smẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tơng
phản thì F
1
đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, F
2
có sự phân li theo tỉ lệ
trung bình 3 trội: 1 lặn.
Hoạt động 2: Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
Mục tiêu: HS giải thích đợc kết quả thí nghiệm theo quan niệm của Menđen.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV giải thích quan niệm đơng thời và
quan niệm của Menđen đồng thời sử
dụng H 2.3 để giải thích.
- Do đâu tất cả các cây F
1
đều cho hoa
đỏ?
- Yêu cầu HS:
- Hãy quan sát H 2.3 và cho biết: tỉ lệ
các loại giao tử ở F
1
và tỉ lệ các loại
hợp tử F
2
?
- HS ghi nhớ kiến thức, quan sát H 2.3
+ Nhân tố di truyền A quy định tính
trạng trội (hoa đỏ).
+ Nhân tố di truyền a quy định tính
trạng trội (hoa trắng).
+ Trong tế bào sinh dỡng, nhân tố di
truyền tồn tại thành từng cặp: Cây hoa
đỏ thuần chủng cặp nhân tố di truyền
là AA, cây hoa trắng thuần chủng cặp
nhân tố di truyền là aa.
- Trong quá trình phát sinh giao tử:
+ Cây hoa đỏ thuần chủng cho 1 loại
giao tử: a
+ Cây hoa trắng thuần chủng cho 1
loại giao tử là a.

- ở F
1
nhân tố di truyền A át a nên tính
trạng A đợc biểu hiện.
- Quan sát H 2.3 thảo luận nhóm xác
định đợc:
GF
1
: 1A: 1a
+ Tỉ lệ hợp tử F
2


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 5 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

- Tại sao F
2
lại có tỉ lệ 3 hoa đỏ: 1 hoa
trắng?
- GV nêu rõ: khi F
1
hình thành giao tử,
mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân
tố di truyền phân li về 1 giao tử và giữ
nguyên bản chất của P mà không hoà
lẫn vào nhau nên F
2
tạo ra:
1AA:2Aa: 1aa

trong đó AA và Aa cho kiểu hình hoa
đỏ, còn aa cho kiểu hình hoa trắng.
- Hãy phát biểu nội dung quy luật
phân li trong quá trình phát sinh giao
tử?
1AA: 2Aa: 1aa
+ Vì hợp tử Aa biểu hiện kiểu hình
giống AA.
Kết luận:
Theo Menđen:
- Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định (sau này gọi là gen).
- Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di
truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất
nh ở cơ thể P thuần chủng.
- Trong quá trình thụ tinh, các nhân tố di truyền tổ hợp lại trong hợp tử thành
từng cặp tơng ứng và quy định kiểu hình của cơ thể.
=> Sự phân li và tổ hợp của cặp nhân tố di truyền (gen) quy định cặp tính trạng
thông qua quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh chính là cơ chế di truyền các
tính trạng.
- Nội dung quy luật phân li: trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di
truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất nh ở cơ thể thuần chủng
của P.
D. KIM TRA NH GI:
- Trình bày thí nghiệm lai một cặp tính trạng và giải thích kết quả thí nghiệm
của Menđen?
- Phân biệt tính trạng trội, tính trạng lặn và cho VD minh hoạ.
E. H NG DN V NH
1. Bi va hc:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Làm bài tập 4 (GV hớng dẫn cách quy ớc gen và viết sơ đồ lai)

GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 6 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

Vì F
1
toàn là cá kiếm mắt đen nên tính trạng màu mắt đen là trội so với tính
trạng mắt đỏ.
Quy ớc gen A quy định mắt đen
Quy ớc gen a quy định mắt đỏ
Cá mắt đen thuần chủng có kiểu gen AA
Cá mắt đỏ thuần chủng có kiểu gen aa
Sơ đồ lai:
P: Cá mắt đen x Cá mắt đỏ
AA aa
GP: A a
F
1
: Aa (mắt đen) x Aa (mắt đen)
GF
1
: 1A: 1a 1A: 1a
F
2
: 1AA: 2Aa: 1aa (3 cá mắt đen: 1 cá mắt đỏ).
2. B i sp hc
Xem trc ni dung bi 3 SGK
Tiết 3

GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 7 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

Ngµy so¹n: 28/8/2011
Ngµy d¹y: 29/8/2011
Bµi 3: lai mét cỈp tÝnh tr¹ng (tiÕp)
A. Mơc tiªu.: Qua bài dạy học sinh cần nắm
1./ Kiến thức :- Nắm được nội dung , mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích
- Nắm được ý nghóa của quy luật phân li và nghiệm đúng của quy luật phân li
2./ Kó năng : - Phân tích, giải thích trình bày , so sánh di truyền trội không hoàn
toàn với di truyền hoàn toàn
3./ Thái độ : - Giấo dục lòng say mê u thích học tập bộ mơn
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: .
- Tranh phãng to h×nh 3 SGK.
- B¶ng phơ ghi bµi tËp tr¾c nghiƯm.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
Mở bài : Với phương pháp lai phân tích Menđen đã rút ra tính tương quan trội
- lặn và trội không hoàn toàn . Vậy phương pháp này thể hiện như thế nào ?
Ho¹t ®éng 1: Lai ph©n tÝch
Mơc tiªu: Häc sinh tr×nh bµy ®ỵc néi dung, mơc ®Ých vµ øng dơng cđa phÐp lai
ph©n tÝch.
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- Nªu tØ lƯ c¸c lo¹i hỵp tư ë F
2
trong
thÝ nghiƯm cđa Men®en?
- Tõ kÕt qu¶ trªn GV ph©n tÝch c¸c
kh¸i niƯm: kiĨu gen, thĨ ®ång hỵp, thĨ
dÞ hỵp.

- H·y x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cđa nh÷ng phÐp
lai sau:
P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
AA aa
P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
Aa aa
- KÕt qu¶ lai nh thÕ nµo th× ta cã thĨ
kÕt ln ®Ëu hoa ®á P thn chđng
hay kh«ng thn chđng?
- §iỊn tõ thÝch hỵp vµo « trèng (SGK –
trang 11)
- 1 HS nªu: hỵp tư F
2
cã tØ lƯ:
1AA: 2Aa: 1aa
- HS ghi nhí kh¸i niƯm.
- C¸c nhãm th¶o ln , viÕt s¬ ®å lai,
nªu kÕt qu¶ cđa tõng trêng hỵp.
- §¹i diƯn 2 nhãm lªn b¶ng viÕt s¬ ®å
lai.
- C¸c nhãm kh¸c hoµn thiƯn ®¸p ¸n.
- HS dùa vµo s¬ ®å lai ®Ĩ tr¶ lêi.
1- Tréi; 2- KiĨu gen; 3- LỈn; 4- §ång
hỵp tréi; 5- DÞ hỵp
- 1 HS ®äc l¹i kh¸i niƯm lai ph©n tÝch.


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 8 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

- Khái niệm lai phân tích?
- GV nêu; mục đích của phép lai phân
tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể
mang tính trạng trội.
Kết luận:
1. Một số khái niệm:
- Kiểu gen là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào cơ thể.
- Thể đồng hợp có kiểu gen chứa cặp gen tơng ứng giống nhau (AA, aa).
- Thể dị hợp có kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen tơng ứng khác nhau (Aa).
2. Lai phân tích:
- là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể
mang tính trạng lặn.
+ Nếu kết quả phép lai đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu
gen đồng hợp.
+ Nếu kết quả phép lai phân tính theo tỉ lệ 1:1 thì cá thể mang tính trạng
trội có kiểu gen dị hợp.
Hoạt động 2: ý nghĩa của tơng quan trội lặn
Mục tiêu: HS nêu đợc vai trò của quy luật phân ly đối với sản xuất.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thồn tin
SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu
hỏi:
- Nêu tơng quan trội lặn trong tự
nhiên?
- Xác định tính trạng trội, tính trạng
lặn nhằm mục đích gì? Dựa vào đâu?
- Việc xác định độ thuần chủng của
giống có ý nghĩa gì trong sản xuất?
- Muốn xác định độ thuần chủng của
giống cần thực hiện phép lai nào?

- HS thu nhận và xử lý thông tin.
- Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm
khác nhận xét, bổ sung.
- HS xác định đợc cần sử dụng phép lai
phân tích và nêu nội dung phơng pháp
hoặc ở cây trồng thì cho tự thụ phấn.
Kết luận:
- Tơng quan trội, lặn là hiện tợng phổ biến ở giới sinh vật.
- Tính trạng trội thờng là tính trạng tốt vì vậy trong chọn giống phát hiện tính
trạng trội để tập hợp các gen trội quý vào 1 kiểu gen, tạo giống có ý nghĩa kinh
tế.


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 9 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

- Trong chọn giống, để tránh sự phân li tính trạng, xuất hiện tính trạng xấu phải
kiểm tra độ thuần chủng của giống.
Hoạt động 3: Trội không hoàn toàn
Mục tiêu: HS phân biệt đợc hiện tợng di truyền trội không hoàn toàn với trội lặn
hoàn toàn.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS quan sát H 3, nghiên
cứu thông tin SGK hoàn thành bảng
GV đã phát.
- HS tự thu nhận thông tin, kết hợp với
quan sát hình, trao đổi nhóm và hoàn
thành bảng.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm

khác nhận xét, bổ sung.
Đặc điểm Trội không hoàn toàn Thí nghiệm của Menđen
Kiểu hình ở F
1
- Tính trạng trung gian - Tính trạng trội
Kiểu hình ở F
2
1 trội: 2 trung gian: 1 lặn 3 trội: 1 lặn
- GV yêu cầu HS làm bài tập điền từ
SGK.
- Cho 1 HS đọc kết quả, nhận xét:
- ? Thế nào là trội không hoàn toàn?
- HS điền đợc cụm từ :
1- Tính trạng trung gian
2- 1: 2: 1
Kết luận:
- Trội không hoàn toàn là hiện tợng di truyền trong đó kiểu hình cơ thể lai F
1
biểu hiện tính trạng trung gian giữa cơ thể bố và mẹ, còn F
2
có tỉ lệ kiểu hình là
1: 2: 1.
D. KI M TRA NH GI :
Khoanh tròn vào chữ cái các ý trả lời đúng:
1. Khi cho cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai phân tích. Kết quả sẽ là:
a. Toàn quả vàng c. 1 quả đỏ: 1 quả vàng
b. Toàn quả đỏ d. 3 quả đỏ: 1 quả vàng
2. ở đậu Hà Lan, gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp. Cho lai cây
thân cao với cây thân thấp F
1

thu đợc 51% cây thân cao, 49% cây thân thấp.
Kiểu gen của phép lai trên là:
a. P: AA x aa c. P: Aa x Aa
b. P: Aa x AA d. P: aa x aa
3. Trờng hợp trội không hoàn toàn, phép lai nào cho tỉ lệ 1:1
a. Aa x Aa c. Aa x aa


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 10 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

b. Aa x AA d. aa x aa
E. H ƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :
1. Bài vừa học
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- Lµm bµi tËp 3, 4 vµo vë.
2. B ài sắp học
- KỴ s½n b¶ng 4 vµo vë bµi tËp.
________________________________________________________________
TiÕt 4
Ngµy so¹n: 29/8/2011
Ngµy d¹y: 30/8/2010
Bµi 4: lai hai cỈp tÝnh tr¹ng
A. MỤC TIÊU Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức :- Nắm được thí nghiệm lai hai tính của Menđen , nắm được nội dung
quy luật phân li độc lập
2./ Kó năng : - Rèn kó năng phân tích, giải thích kết quả thí nghiệm
3./ Thái độ : - Giáo dục ý thức yêu thích môn học
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên - Hình 4 , bảng phụ ghi nội dung bảng 4

2. Học sinh - Phiếu học tập bảng 4
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
Mở bài : Cũng với đối tượng cây đậu Hà Lan Menđen đã phát hiện ra quy luật
phân li độc lập về lai hai cặp tính trạng
Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiƯm cđa Men®en
Mơc tiªu: Häc sinh:
- Tr×nh bµy ®ỵc thÝ nghiƯm lai hai cỈp tÝnh tr¹ng cđa Men®en.
- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm tõ ®ã ph¸t triĨn thµnh quy lt ph©n li
®éc lËp.
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 4 SGk,
nghiªn cøu th«ng tin vµ tr×nh bµy thÝ
nghiƯm cđa Men®en.
- Tõ kÕt qu¶, GV yªu cÇu HS hoµn
thµnh b¶ng 4 Trang 15.
(Khi lµm cét 3 GV cã thĨ gỵi ý cho HS
- HS quan s¸t tranh nªu ®ỵc thÝ
nghƯm.
- Ho¹t ®éng nhãm ®Ĩ hoµn thµnh
b¶ng.


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 11 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

coi 32 là 1 phần để tính tỉ lệ các phần
còn lại).
- GV treo bảng phụ gọi HS lên điền,
GV chốt lại kiến thức. - Đại diện nhóm lên bảng điền.
Kiểu hình F

2
Số hạt Tỉ lệ kiểu hình F
2
Tỉ lệ từng cặp tính trạng ở F
2
Vàng, trơn
Vàng, nhăn
Xanh, trơn
Xanh, nhăn
315
101
108
32
9
3
3
1
Vàng 315+101 416 3
Xanh 108+32 140 1
Trơn 315+108 423 3
Nhăn 101+32 133 1
- GV phân tích cho HS thấy rõ tỉ lệ của
từng cặp tính trạng có mối tơng quan
với tỉ lệ kiểu hình ở F
2
cụ thể nh SGK.
- GV cho HS làm bài tập điền từ vào
chỗ trống Trang 15 SGK.
- Yêu cầu HS đọc kết quả bài tập, rút
ra kết luận.

- Căn cứ vào đâu Menđen cho rằng
các tính trạng màu sắc và hình dạng
hạt đậu di truyền độc lập?
- HS ghi nhớ kiến thức
9 vàng, trơn: 3 vàng, nhăn: 3 xanh,
trơn: 1 xanh, nhăn
= (3 vàng: 1 xanh)(3 trơn: 1 nhăn)
- HS vận dụng kiến thức ở mục 1 điền
đựoc cụm từ tích tỉ lệ.
- 1 HS đọc lại nội dung SGK.
- HS nêu đợc: căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình
ở F
2
bằng tích tỉ lệ của các tính trạng
hợp thành nó.
Kết luận:
1. Thí nghiệm:
- Lai bố mẹ khác nhau về hai cặp tính trạng thuần chủng tơng phản.
P: Vàng, trơn x Xanh, nhăn
F
1
: Vàng, trơn
Cho F
1
tự thụ phấn
F
2
: cho 4 loại kiểu hình.
Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F
2

:
9 vàng, trơn
3 vàng, nhăn
3 xanh, trơn
1 xanh, nhăn.
=. Tỉ lệ kiểu hình ở F
2
bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó => các cặp
tính trạng di truyền độc lập với nhau.
2. Kết luận SGK.
Hoạt động 2: Biến dị tổ hợp
Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm và ý nghĩa của biến dị tổ hợp.


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 12 -
=
= =
=
= =
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- Yªu cÇu HS nhí l¹i kÕt qu¶ thÝ
nghiƯm ë F
2
vµ tr¶ lêi c©u hái:
- F
2
cã nh÷ng kiĨu h×nh nµo kh¸c víi
bè mĐ?

- GV ®a ra kh¸i niƯm biÕn dÞ tỉ hỵp.
- HS nªu ®ỵc; 2 kiĨu h×nh kh¸c bè mĐ
lµ vµng, nh¨n vµ xanh, tr¬n. (chiÕm
6/16).
KÕt ln:
- BiÕn dÞ tỉ hỵp lµ sù tỉ hỵp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cđa bè mĐ.
- ChÝnh sù ph©n li ®éc lËp cđa c¸c cỈp tÝnh tr¹ng ®· ®a ®Õn sù tỉ hỵp l¹i c¸c tÝnh
tr¹ng cđa P lµm xt hiƯn kiĨu h×nh kh¸c P.
D. KI ỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
- Ph¸t biĨu néi dung quy lt ph©n li?
- BiÕn dÞ tỉ hỵp lµ g×? Nã xt hiƯn ë h×nh thøc sinh s¶n nµo?
E. H ƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- KỴ s½n b¶ng 5 vµo vë bµi tËp.
- §äc tríc bµi 5.
TiÕt 5
Ngµy so¹n: 5/9/2011
Ngµy d¹y: 6/9/2011
Bµi 5: lai hai cỈp tÝnh tr¹ng (tiÕp)
A. MỤC TIÊU Qua bài dạy học sinh cần nắm được


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 13 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

1./ Kiến thức : - Học sinh nắm được quá trình giải thích thí nghiệm và
kết quả của thí nghiệm lai hai tính của Menđen. Nắm được ý nghóa của quy
luật phân li độc lập
2./ Kó năng : - Rèn kó năng phân tích , trình bày biểu bảng
3./ Thái độ : - Giáo dục quy luật di truyền cho học sinh

B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên - Sơ đồ giải thích thí nghiệm hình 5
2. Học sinh - Phiếu học tập bảng 5
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
Mở bài : Đối với thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen có sự xuất hiện
biến dò tổ hợp . vậy để thấy rõ vấn đề này chúng ta cùng tìm hiểu qúa trình giải
thích thí nghiệm
Ho¹t ®éng 1: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm
Mơc tiªu: Häc sinh hiĨu vµ gi¶i thÝch ®ỵc kÕt qu¶ thÝ nghiƯm theo quan ®iĨm
cđa Men®en.
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- Yªu cÇu HS nh¾c l¹i tØ lƯ ph©n li kiĨu
h×nh ë F
2
?
- Tõ kÕt qu¶ trªn cho ta kÕt ln g×?
- Yªu cÇu HS quy íc gen.
- Nh¾c l¹i tØ lƯ kiĨu h×nh ë F
2
?
- Sè tỉ hỵp giao tư (hỵp tư) ë F
2
?
- Sè lo¹i giao tư ®ùc vµ c¸i?
- GV kÕt ln : c¬ thĨ F
1
ph¶i dÞ hỵp tư
vỊ 2 cỈp gen AaBb c¸c gen t¬ng øng A
vµ a, B vµ b ph©n li ®éc lËp vµ tỉ hỵp tù
do ®Ĩ cho 4 lo¹i giao tư: AB, Ab, aB,

ab.
- Yªu cÇu HS theo dâi h×nh 5 vµ gi¶i
thÝch t¹i sao ë F
2
l¹i cã 16 tỉ hỵp giao
tư (hỵp tư)?
- GV híng dÉn c¸ch x¸c ®Þnh kiĨu h×nh
- HS nªu ®ỵc tØ lƯ:
Vµng 3
Xanh 1
Tr¬n 3
Nh¨n 1
- HS rót ra kÕt ln.
- 1 HS tr¶ lêi.
- HS nªu ®ỵc: 9 vµng, tr¬n; 3 vµng,
nh¨n; 3 xanh, tr¬n; 1 xanh, nh¨n.
- TØ lƯ kiĨu h×nh ë F
2
t¬ng øng víi 16
hỵp tư.
- cã 4 lo¹i giao tư ®ùc vµ 4 lo¹i giao tư
c¸i, mçi lo¹i cã tØ lƯ 1/4.
- HS ho¹t ®éng nhãm vµ hoµn thµnh
b¶ng 5.


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 14 -
=
=
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

và kiểu gen ở F
2
, yêu cầu HS hoàn
thành bảng 5 trang 18.
Kiểu hình
Tỉ lệ
Hạt vàng, trơn Hạt vàng,
nhăn
Hạt xanh, trơn Hạt xanh,
nhăn
Tỉ lệ của mỗi
kiểu gen ở F
2
1AABB
4AaBb
2AABb
2AaBB
(9 A-B-)
1AAbb
2Aabb
(3 A-bb)
1aaBB
2aaBb
(3aaB-)
1aabb
1aabb
Tỉ lệ của mỗi
kiểu hình ở F
2

9 3 3 1
- Từ phân tích trên rút ra kết luận.
- Phát biểu nội dung của quy luật phân
li độc lập trong quá trình phát sinh
giao tử?
- Tại sao ở những loài sinh sản hữu
tính, biến dị lại phong phú?
- Gv đa ra công thức tổ hợp của
Menđen.
Gọi n là số cặp gen dị hợp (PLĐL) thì:
+ Số loại giao tử là: 2
n
+ Số hợp tử là: 4
n
+ Số loại kiểu gen: 3
n
+ Số loại kiểu hình: 2
n
+ Tỉ lệ phân li kiểu gen là: (1+2+1)
n
+ Tỉ lệ phân li kiểu hình là: (3+1)
n
Đối với kiểu hình n là số cặp tính trạng
tơng phản tuân theo di truyền trội hoàn
toàn.
- Nêu ý nghĩa của quy luật phân li độc
lập?
- Menđen đã giải thích sự phân li độc
lập của các cặp tính trạng bằng quy
luật phân li độc lập.

- Nội dung của quy luật phân li độc
lập: các cặp nhân tố di truyền phân li
độc lập trong quá trình phát sinh giao
tử.
- HS rút ra kết luận.
- HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức,
chuyển kiến thức vào vở.
- HS dựa vào thông tin SGK để trả lời.
Kết luận:


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 15 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

- Từ kết quả thí nghiệm: sự phân li của từng cặp tính trạng đều là 3:1 Menđen
cho rằng mỗi cặp tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định, tính trạng
hạt vàng là trội so với hạt xanh, hạt trơn là trội so với hạt nhăn.
- Quy ớc gen:
A quy định hạt vàng
a quy định hạt xanh
B quy định hạt trơn
b quy định hạt nhăn
- Tỉ lệ kiểu hình ở F
2
tơng ứng với 16 tổ hợp giao tử (hợp tử) => mỗi cơ thể đực
hoặc cái cho 4 loại giao tử nên cơ thể F
1
phải dị hợp về 2 cặp gen (AaBb), các
gen A và a, B và b phân li độc lập và tổ hợp tự do cho 4 loại giao tử là: AB, Ab,
aB, ab.

- Sơ đồ lai: Hình 5 SGK.
- ở sinh vật bậc cao, kiểu gen có rất nhiều gen, các gen thờng ở thể dị hợp. Sự
phân li độc lập và tổ hợp tự do của chúng tạo ra vô số loại tổ hợp về kiểu gen và
kiểu hình ở đời con cháu nên sinh vật rất đa dạng và phong phú.
- Quy luật phân li độc lập giải thích nguyên nhân xuất hiện biến dị tổ hợp (đó là
sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen) làm sinh vật đa dạng và
phong phú ở loài giao phối.
- Biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu quan trọng của chọn giống và tiến hoá.
D. KI M TRA NH GI:
- Kết quả phép lai có tỉ lệ kiểu hình 3: 3:1:1, các cặp gen này di truyền độc lập.
Hãy xác định kiểu gen của phép lai trên?
(tỉ lệ kiểu hình 3:3:1:1 = (3:1)(1:1) => cặp gen thứ 1 là Aa x Aa
=> cặp gen thứ 2 là Bb x bb
Kiểu gen của phép lai trên là: AaBb x AaBb)
E. H NG DN V NH
1. Bi va hc;
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Làm bài tập 4 SGk trang 19.
Hớng dẫn:
Câu 3: ở loài sinh snả hữu tính giao phối có sự phan li độc lập và tổ hợp tự do
của các gen trong quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh, sinh sản vô tính không
có quy luật này.


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 16 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

Câu 4: Đáp án d vì bố tóc thẳng, mắt xanh có kiểu gen aabb sinh ra con đều mắt
đen, tóc xoăn trong đó sẽ mang giao tử ab của bố, vậy giao tử của mẹ sẽ mang
AB => kiểu gen của mẹ phải là AABB.

2. B i sp hc;
- HS làm thí ngiệm trớc ở nhà:
+ Gieo 1 đồng xu
+ Gieo 2 đồng xu.
Mỗi loại 25 lần, thống kê kết quả vào bảng 6.1 và 6.2.
Tiết 6
Ngày soạn: 5/9/2011
Ngày dạy: 7/9/2011 Bài 6: Thực hành
Tính xác xuất xuất hiện các mặt của đồng kim loại


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 17 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

A. MỤC TIÊU Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức : - Biết cách xác đònh xác suất của một và hai sự kiện đồng thời xảy
ra thông qua việc gieo các đồng kim loại
- Vận dụng xác suất để hiểu được tỉ lệ các loại giao tử và tỉ lệ kiểu
gen trong lai một cặp tính trạng
2./ Kó năng : - Rèn kó năng thực hành, viết thu hoạch
3./ Thái độ : - Giáo dục tính trung thực, nghiêm túc trong thực hành
B. Đồ dùng dạy học
- HS: Mçi nhãm cã s½n hai ®ång kim lo¹i (2 – 4 HS).
KỴ s½n b¶ng 6.1 vµ 6.2 vµo vë.
- GV: B¶ng phơ ghi thèng kª kÕt qu¶ cđa c¸c nhãm.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1. KiĨm tra bµi cò
- Men®en ®· gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm lai hai cỈp tÝnh tr¹ng cđa m×nh nh thÕ
nµo?
- BiÕn dÞ tỉ hỵp cã ý nghÜa g× ®èi víi chän gièng vµ tiÕn ho¸? T¹i sao ë c¸c loµi

sinh s¶n giao phèi biÕn dÞ phong phó h¬n nhiỊu so víi loµi sinh s¶n v« tÝnh?
2. Bµi häc
Ho¹t ®éng 1: TiÕn hµnh gieo ®ång kim lo¹i
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- GV lu ý HS: Híng dÉn quy tr×nh :
a. Gieo mét ®ång kim lo¹i
Lu ý : §ång kim lo¹i cã 2 mỈt (sÊp vµ
ngưa), mçi mỈt tỵng trng cho 1 lo¹i
giao tư, ch¼ng h¹n mỈt sÊp chØ lo¹i
giao tư A, mỈt ngưa chØ lo¹i giao tư a,
tiÕn hµnh:
- LÊy 1 ®ång kim lo¹i, cÇm ®øng c¹nh
vµ th¶ r¬i tù do tõ ®é cao x¸c ®Þnh.
- Thèng kª kÕt qu¶ mçi lÇn r¬i vµo
b¶ng 6.1
b. Gieo 2 ®ång kim lo¹i
GV lu ý HS: 2 ®ång kim lo¹i tỵng trng
cho 2 gen trong 1 kiĨu gen: 2 mỈt sÊp
tỵng trng cho kiĨu gen AA, 2 mỈt ngưa
tỵng trng cho kiĨu gen aa, 1 sÊp 1 ngưa
tỵng trng cho kiĨu gen Aa.
- HS ghi nhí quy tr×nh thùc hµnh
- Mçi nhãm gieo 25 lÇn, thèng kª mçi
lÇn r¬i vµo b¶ng 6.1.


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 18 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

- TiÕn hµnh

+ LÊy 2 ®ång kim lo¹i, cÇm ®øng c¹nh
vµ th¶ r¬i tù do tõ ®é cao x¸c ®Þnh.
+ Thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2
- Mçi nhãm gieo 25 lÇn, cã thĨ x¶y ra
3 trêng hỵp: 2 ®ång sÊp (SS), 1 ®ång
sÊp 1 ®ång ngưa (SN), 2 ®ång ngưa
(NN). Thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2
Ho¹t ®éng 2: Thèng kª kÕt qu¶ cđa c¸c nhãm
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- GV yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt
qu¶ ®· tỉng hỵp tõ b¶ng 6.1 vµ 6.2, ghi
vµo b¶ng tỉng hỵp theo mÉu sau:
TiÕn hµnh Gieo 1 ®ång kim lo¹i Gieo 2 ®ång kim lo¹i
S N SS SN NN
1
2
3

Céng
Sè lỵng
TØ lƯ %
- Tõ kÕt qu¶ b¶ng trªn GV yªu cÇu HS
liªn hƯ:
+ KÕt qu¶ cđa b¶ng 6.1 víi tØ lƯ c¸c
lo¹i giao tư sinh ra tõ con lai F
1
Aa.
+ KÕt qu¶ b¶ng 6.2 víi tØ lƯ kiĨu gen ë
F
2

trong lai 1 cỈp tÝnh tr¹ng.
- GV cÇn lu ý HS: sè lỵng thèng kª
cµng lín cµng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c.
- HS c¨n cø vµo kÕt qu¶ thèng kª nªu
®ỵc:
+ C¬ thĨ lai F
1
Aa cho 2 lo¹i giao tư A
vµ a víi tØ lƯ ngang nhau.
+ KÕt qu¶ gieo 2 ®ång kim lo¹i cã tØ lƯ:
1 SS: 2 SN: 1 NN. TØ lƯ kiĨu gen lµ:
1 AA: 2 Aa: 1aa.
IV- Ki ểm tra, ®¸nh gi¸
- GV nhËn xÐt tinh thÇn, th¸i ®é lµm viƯc cđa c¸c nhãm.
- C¸c nhãm viÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 6.1; 6.2.
5. H íng dÉn häc bµi ë nhµ
- Lµm c¸c bµi tËp trang 22, 23 SGK.
TiÕt 7
Ngµy so¹n: 6/9/2010
Ngµy d¹y: 7/9/2010 Bµi 7: Bµi tËp ch¬ng I
I. MỤC TIÊU Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức : - Củng cố, khắc sâu và mở rộng cho học sinh về các quy luật
di truyền của Menđen
2./ Kó năng : - Rèn kó năng giải bài tập


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 19 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

3./ Thái độ : - Giáo dục tầm quan trọng của toán di truyền trong việc giải thích các

hiện tượng thực tiễn
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
1. Giáo viên - Bảng phụ ghi nội dung đáp án
2. Học sinh - Kiến thức giải bài tập và kiến thức di truyền
III . HO ẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Bµi häc Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn c¸ch gi¶i bµi tËp
1. Bµi tËp vỊ lai mét cỈp tÝnh tr¹ng
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung
- GV ®a ra d¹ng bµi tËp, yªu cÇu HS
nªu c¸ch gi¶i vµ rót ra kÕt ln:
- GV ®a VD
1
: Cho ®Ëu th©n cao lai víi
®Ëu th©n thÊp, F
1
thu ®ỵc toµn ®Ëu th©n
cao. Cho F
1
tù thơ phÊn x¸c ®Þnh kiĨu
gen vµ kiĨu h×nh ë F
1
vµ F
2
.
+ HS tù gi¶i theo híng dÉn.
- GV lu ý HS:
VD
2
: Bµi tËp 1 trang 22.
P: L«ng ng¾n thn chđng x L«ng dµi

F
1
: Toµn l«ng ng¾n.
V× F
1
®ång tÝnh mang tÝnh tr¹ng tréi
nªn ®¸p ¸n a.
- GV ®a ra 2 d¹ng, HS ®a c¸ch gi¶i.
GV kÕt ln.
D¹ng 1: BiÕt kiĨu h×nh cđa P nªn x¸c
®Þnh kiĨu gen, kiĨu h×nh ë F
1
, F
2
C¸ch gi¶i:
- CÇn x¸c ®Þnh xem P cã thn chđng
hay kh«ng vỊ tÝnh tr¹ng tréi.
- Quy íc gen ®Ĩ x¸c ®Þnh kiĨu gen cđa
P.
- LËp s¬ ®å lai: P, GP, F
1
, GF
1
, F
2
.
- ViÕt kÕt qu¶ lai, ghi râ tØ lƯ kiĨu gen,
kiĨu h×nh.
* Cã thĨ x¸c ®Þnh nhanh kiĨu h×nh cđa
F

1
, F
2
trong c¸c trêng hỵp sau:
a. P thn chđng vµ kh¸c nhau bëi 1
cỈp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n, 1 bªn tréi
hoµn toµn th× ch¾c ch¾n F
1
®ång tÝnh
vỊ tÝnh tr¹ng tréi, F
2
ph©n li theo tØ lƯ 3
tréi: 1 lỈn.
b. P thn chđng kh¸c nhau vỊ mét
cỈp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n, cã kiƯn tỵng
tréi kh«ng hoµn toµn th× ch¾c ch¾n F
1
mang tÝnh tr¹ng trung gian vµ F
2
ph©n
li theo tØ lƯ 1: 2: 1
c. NÕu ë P mét bªn bè mĐ cã kiĨu gen
dÞ hỵp, bªn cßn l¹i cã kiĨu gen ®ång
hỵp lỈn th× F
1
cã tØ lƯ 1:1.
D¹ng 2: BiÕt kÕt qu¶ F
1
, x¸c ®Þnh kiĨu
gen, kiĨu h×nh cđa P.

C¸ch gi¶i: C¨n cø vµo kÕt qu¶ kiĨu


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 20 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

VD
3
: Bài tập 2 (trang 22): Từ kết quả
F
1
: 75% đỏ thẫm: 25% xanh lục F
1
:
3 đỏ thẫm: 1 xanh lục. Theo quy luật
phân li P: Aa x Aa Đáp án d.
VD
4
: Bài tập 3 (trang 22)
F
1
: 25,1% hoa đỏ: 49,9% hoa hồng:
25% hoa trắng F
1
: 1 hoa đỏ: 2 hoa
hồng: 1 hoa trắng.
Tỉ lệ kiểu hình trội không hoàn toàn.
Đáp án b, d.
VD
5

: Bài tập 4 (trang 23): 2 cách giải:
Cách 1: Đời con có sự phân tính chứng
tỏ bố mẹ một bên thuần chủng, một
bên không thuần chủng, kiểu gen:
Aa x Aa Đáp án: b, c.
Cách 2: Ngời con mắt xanh có kiểu
gen aa mang 1 giao tử a của bố, 1 giao
tử a của mẹ. Con mắt đen (A-) bố
hoặc mẹ cho 1 giao tử A Kiểu gen
và kiểu hình của P:
Aa (Mắt đen) x Aa (Mắt đen)
Aa (Mắt đen) x aa (Mắt xanh)
Đáp ánb, c.
hình ở đời con.
a. Nếu F
1
đồng tính mà một bên bố
hay mẹ mang tính trạng trội, một bên
mang tính trạng lặn thì P thuần chủng,
có kiểu gen đồng hợp: AA x aa
b. F
1
có hiện tợng phân li:
F: (3:1) P: Aa x Aa
F: (1:1) P: Aa x aa (trội hoàn toàn)
Aa x AA( trội không hoàn toàn)
F: (1:2:1) P: Aa x Aa ( trội không
hoàn toàn).
c. Nếu F
1

không cho biết tỉ lệ phân li
thì dựa vào kiểu hình lặn F
1
để suy ra
kiểu gen của P.
Hoạt động 2: Bài tập về lai hai cặp tính trạng
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
VD
6
: ở lúa thân thấp trội hoàn toàn so
với thân cao. Hạt chín sớm trội hoàn
toàn so với hạt chín muộn. Cho cây lúa
thuần chủng thân thấp, hạt chín muộn
giao phân với cây thuần chủng thân
cao, hạt chín sớm thu đợc F
1
. Tiếp tục
cho F
1
giao phấn với nhau. Xác
địnhkiểu gen, kiểu hình của con ở F
1
và
F
2
. Biết các tính trạng di truyền độc lập
nhau (HS tự giải).
Dạng 1: Biết P xác định kết quả lai
F
1

và F
2
.
* Cách giải:
- quy ớc gen xác định kiểu gen P.
- Lập sơ đồ lai
- Viết kết quả lai: tỉ lệ kiểu gen, kiểu
hình.
* Có thể xác định nhanh: Nếu bài cho
các cặp gen quy định cặp tính trạng di
truyền độc lập căn cứ vào tỉ lệ từng


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 21 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

VD
7
: Gen A- quy ®Þnh hoa kÐp
Gen aa quy ®Þnh hoa ®¬n
Gen BB quy ®Þnh hoa ®á
Gen Bb quy ®Þnh hoa hång
Gen bb quy ®Þnh hoa tr¾ng
P thn chđng hoa kÐp tr¾ng x ®¬n ®á
th× tØ lƯ kiĨu h×nh ë F
2
nh thÕ nµo?
Gi¶i: Theo bµi ra tØ lƯ kiĨu h×nh ë F
2
:

(3 kÐp: 1 ®¬n)(1 ®á: 2 hång: 1 tr¾ng)
= 3 kÐp ®á: 6 kÐp hång: 3 kÐp tr¾ng: 1
®¬n ®á: 2 ®¬n hång: 1 ®¬n tr¾ng.
VD
8
: Bµi tËp 5 (trang 23)
F
2
: 901 c©y qu¶ ®á, trßn: 299 qu¶ ®á,
bÇu dơc: 301 qu¶ vµng trßn: 103 qu¶
vµng, bÇu dơc  TØ lƯ kiĨu h×nh ë F
2
lµ:
9 ®á, trßn: 3 ®á bÇu dơc: 3 vµng, trßn:
1 vµng, bÇu dơc
= (3 ®á: 1 vµng)(3 trßn: 1 bÇu dơc)
 P thn chđng vỊ 2 cỈp gen
 KiĨu gen P:
AAbb (®á,bÇu dơc) x aaBB (vµng, trßn)
§¸p ¸n d.
cỈp tÝnh tr¹ng ®Ĩ tÝnh tØ lƯ kiĨu h×nh:
(3:1)(3:1) = 9: 3: 3:1
(3:1)(1:1) = 3: 3:1:1
(3:1)(1:2:1) = 6: 3:3:2:1:1 (1 cỈp tréi
hoµn toµn, 1 cỈp tréi kh«ng hoµn toµn)
D¹ng 2: BiÕt sè lỵng hay tØ lƯ kiĨu
h×nh ë F. X¸c ®Þnh kiĨu gen cđa P
C¸ch gi¶i: C¨n cø vµo tØ lƯ kiĨu h×nh ë
®êi con  x¸c ®Þnh kiĨu gen P hc
xÐt sù ph©n li cđa tõng cỈp tÝnh tr¹ng,

tỉ hỵp l¹i ta ®ỵc kiĨu gen cđa P.
F
2
: 9:3:3:1 = (3:1)(3:1)  F
1
dÞ hỵp vỊ
2 cỈp gen  P thn chđng 2 cỈp gen.
F
1
:3:3:1:1=(3:1)(1:1) P: AaBbxAabb
F
1
:1:1:1:1=(1:1)(1:1) P: AaBbxaabb
hc P: Aabb x aaBb
IV. H íng dÉn häc bµi ë nhµ
- Lµm c¸c bµi tËp VD
1,
6,7.
- Hoµn thiƯn c¸c bµi tËp trong SGK trang 22, 23.
- §äc tríc bµi 8.
TiÕt 8
Ngµy so¹n : 12/9/2010
Ngµy d¹y: 13/9/2010
Ch¬ng II- NhiƠm s¾c thĨ
Bµi 8: NhiƠm s¾c thĨ
I. MỤC TIÊU : Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức : - Nắm được đặc điểm cấu trúc , chức năng và tính đặc trưng
của NST



GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 22 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

2./ Kó năng : - Phân tích, so sánh, suy luận
3./ Thái độ : - Yêu thích môn học , nắm và giải thích được một số hiện tượng sinh
học trong thực tiễn
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- Tranh phãng to h×nh 8.1 ®Õn 8.5 SGK.
III. ho¹t ®éng d¹y – häc:
1. KiĨm tra bµi cò: KiĨm tra 15 phót
Chän c©u tr¶ lêi ®óng:
1. ë ngêi, m¾t n©u lµ tréi (A) so víi m¾t xanh (a). Bè mĐ ®Ịu m¾t n©u con cã ng-
êi m¾t n©u, cã ngêi m¾t xanh. KiĨu gen cđa bè mĐ ph¶i nh thÕ nµo?
a. AA x Aa b. Aa x Aa
c. Aa x aa d. AA x aa
2. PhÐp lai nµo díi ®©y sÏ cho kiĨu gen vµ kiĨu h×nh Ýt nhÊt?
a. AABB x AaBb b. AAbb x Aabb
c. AABB x AABb d. Aabb x aabb
2. Bµi míi:
VB: ? Bè mĐ, «ng bµ, tỉ tiªn ®· trun cho con ch¸u vËt chÊt g× ®Ĩ con
ch¸u gièng víi bè mĐ, «ng bµ, tỉ tiªn? (NST, gen, ADN). Chóng ta cïng t×m
hiĨu ch¬ng II – NhiƠm s¾c thĨ vµ cơ thĨ bµi h«m nay, bµi 8.
Ho¹t ®éng 1: TÝnh ®Ỉc trng cđa bé nhiƠm s¾c thĨ
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- GV ®a ra kh¸i niƯm vỊ NST.
- Yªu cÇu HS ®äc  mơc I, quan s¸t
H 8.1 ®Ĩ tr¶ lêi c©u hái:
- NST tån t¹i nh thÕ nµo trong tÕ bµo
sinh dìng vµ trong giao tư?
- ThÕ nµo lµ cỈp NST t¬ng ®ång?

- Ph©n biƯt bé NST lìng béi, ®¬n béi?
- GV nhÊn m¹nh: trong cỈp NST t¬ng
®ång, 1 cã ngn gèc tõ bè, 1 cã
ngn gèc tõ mĐ.
- Yªu cÇu HS quan s¸t H 8.2 bé NST
cđa ri giÊm, ®äc th«ng tin ci mơc
I vµ tr¶ lêi c©u hái:
- M« t¶ bé NST cđa ri giÊm vỊ sè l-
ỵng vµ h×nh d¹ng ë con ®ùc vµ con
c¸i?
- HS nghiªn cøu phÇn ®Çu mơc I, quan
s¸t h×nh vÏ nªu:
+ Trong tÕ bµo sinh dìng NST tån t¹i
tõng cỈp t¬ng ®ång.
+ Trong giao tư NST chØ cã mét NST
cđa mçi cỈp t¬ng ®ång.
+ 2 NST gièng nhau vỊ h×nh d¹ng, kÝch
thíc.
+ Bé NST chøa cỈp NST t¬ng ®ång 
Sè NST lµ sè ch½n kÝ hiƯu 2n (bé lìng
béi).
+ Bé NST chØ chøa 1 NST cđa mçi cỈp
t¬ng ®ång  Sè NST gi¶m ®i mét nưa
n kÝ hiƯu lµ n (bé ®¬n béi).
- HS trao ®ỉi nhãm nªu ®ỵc: cã 4 cỈp
NST gåm:


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 23 -
Trng THCS Hunh Thỳc Khỏng Giỏo ỏn Sinh hc 9

- GV rút ra kết luận.
- GV phân tích thêm: cặp NST giới tính
có thể tơng đồng (XX) hay không tơng
đồng tuỳ thuộc vào loại, giới tính. Có
loài NST giới tính chỉ có 1 chiếc (bọ
xít, châu chấu, rệp ) NST ở kì giữa co
ngắn cực đại, có hình dạng đặc trng có
thể là hình que, hình hạt, hình chữ V.
- Cho HS quan sát H 8.3
- Yêu cầu HS đọc bảng 8 để trả lời câu
hỏi:
- Nhận xét về số lợng NST trong bộ l-
ỡng bội ở các loài?
- Số lợng NST có phản ánh trình độ
tiến hoá của loài không? Vì sao?
- Hãy nêu đặc điểm đặc trng của bộ
NST ở mỗi loài sinh vật?

+ 1 đôi hình hạt
+ 2 đôi hình chữ V
+ 1 đôi khác nhau ở con đực và con
cái.
- HS trao đôi nhóm, nêu đợc:
+ Số lợng NST ở các loài khác nhau.
+ Số lợng NST không phản ánh trình
độ tiến hoá của loài.
=> rút ra kết luận.
Kết luận:
- Trong tế bào sinh dỡng, NST tồn tại thành từng cặp tơng đồng. Bộ NST là bộ l-

ỡng bội kí hiệu là 2n.
- Trong tế bào sinh dục (giao tử) chỉ chứa 1 NST trong mỗi cặp tơng đồng Số
NST giảm đi một nửa, bộ NST là bộ đơn bội kí hiệu là n.
- ở những loài đơn tính có sự khác nhau giữa con đực và con cái ở 1 cặp NST
giới tính kí hiệu là XX, XY.
- Mỗi loài sinh vật có bộ NST đặc trng về số lợng và hình dạng.
Hoạt động 2: Cấu trúc của nhiễm sắc thể
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Mô tả hình dạng, kích thớc của NST
ở kì giữa?
- Yêu cầu HS quan sát H 8.5 cho biết:
các số 1 và 2 chỉ những thành phần cấu
trúc nào của NST?
- Mô tả cấu trúc NST ở kì giữa của
quá trình phân bào?
- GV giới thiệu H 8.4
- HS quan sát và mô tả.
- HS điền chú thích
1- 2 crômatit
2- Tâm động
- Lắng nghe GV giới thiệu.
Kết luận:
- Cấu trúc điển hình của NST đợc biểu hiện rõ nhất ở kì giữa.


GV: Nguyn ỡnh Vn Trang - 24 -
Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng Giáo án Sinh học 9

+ H×nh d¹ng: h×nh h¹t, h×nh que, h×nh ch÷ V.
+ Dµi: 0,5 – 50 micromet, ®êng kÝnh 0,2 – 2 micromet.

+ CÊu tróc: ë k× gi÷a NST gåm 2 cromatit g¾n víi nhau ë t©m ®éng.
+ Mçi cromatit gåm 1 ph©n tư ADN vµ pr«tªin lo¹i hist«n.
Ho¹t ®éng 3: Chøc n¨ng cđa nhiƠm s¾c thĨ
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS
- Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin mơc III
SGK, trao ®ỉi nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái:
? NST cã ®Ỉc ®iĨm g× liªn quan ®Õn di
trun?
- HS ®äc th«ng tin mơc III SGK, trao
®ỉi nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái.
- Rót ra kÕt ln.
KÕt ln:
- NST lµ cÊu tróc mang gen, trªn ®ã mçi gen ë mét vÞ trÝ x¸c ®Þnh. Nh÷ng biÕn
®ỉi vỊ cÊu tróc, sè lỵng NST ®Ịu dÉn tíi biÕn ®ỉi tÝnh tr¹ng di trun.
- NST cã b¶n chÊt lµ ADN, sù tù nh©n ®«i cđa ADN dÉn tíi sù tù nh©n ®«i cđa
NST nªn tÝnh tr¹ng di trun ®ỵc sao chÐp qua c¸c thÕ hƯ tÕ bµo vµ c¬ thĨ.
IV. KI ỂM TRA ĐÁNH GIÁ :
- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2,3 SGK.
V. H íng dÉn häc bµi ë nhµ :
1.B ài vừa học :
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
2.B ài sắp học:
- KỴ s½n b¶ng 9.1 vµ 9.2 vµo vë bµi tËp.
- §äc tríc bµi 10 – Nguyªn ph©n.
TiÕt 9
Ngµy so¹n: 14/9/2010
Ngµy d¹y: 15/9/2010
Bµi 9: Nguyªn ph©n
I. MỤC TIÊU Qua bài dạy học sinh cần nắm được
1./ Kiến thức : - Nắm được sự biến dổi hình thái của NST trong chu kì

tế bào
- Những diễn biến cơ bản của NST qua các kì nguyên phân
2./ Kó năng : - Phân tích ý nghóa nguyên phân, rèn kỹ năng quan sát, phân
tích kênh hình
3/ Thái độ: - Giáo dục học sinh nắm được các kì của nguyên phân
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
1. Giáo viên - Hình 9.1, 9.2, 9.3 , bảng 9.2
2. Học sinh - Kẽ bảng 9.1 và nội dung bài học


GV: Nguyễn Đình Văn Trang - 25 -