Tiết 39 TỪ TRÁI NGHĨA

N G Ữ
Giáo viên: Lê Thị Thanh
Ngữ văn
Tiếng Việt
T
ậ
p

l
à
m

v
ă
n
V
Ă
N
7
KIỂM TRA BÀI CŨ
thật


Tìm từ đồng nghĩa với hai từ “thật” và “dối”
gian dối
dối trá
Từ
trái
nghĩa
thật thà

thành thật
A B
Cho câu : “Bạn Tùng nói thật chứ không nói dối đâu.”
dối
chân thật giả dối
Tiết 39 Từ TRáI NGHĩA
* Ví dụ
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giừơng ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ s ơng
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố h ơng
(Lý Bạch)
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi , già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi s ơng pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ c ời hỏi: " Khách từ đâu đến làng?
(Hạ Tri Ch ơng)
Trẻ giàđi
Ngẩng
Cúi
trở lại
* Ngẩng / Cúi (Trái nghĩa về hoạt động
của đầu theo hướng lên xuống)
*Trẻ /già (Trái nghĩa về tuổi tác)
*Đi/ trở lại (Trái nghĩa về sự tự di chuyển
rời khỏi nơi xuất phát hay quay trở lại nơi
xuất phát)
TiÕt 39 Tõ TR¸I NGHÜA

1.Tìm từ trái nghĩa với từ Chín trong các tr ờng hợp sau:
- Cơm chín :
- Lúa chín :
2. Tìm cặp từ trái nghĩa chỉ tính cách con ng ời?
Chỉ kết quả học tập cuối năm?
Chỉ tốc độ?
Chỉ hình thức con ng ời?
Sống
Xanh
BI TP NHANH
Béo
3. Hãy tìm các cặp từ trái nghĩa mô tả các bức tranh sau:
Gy
Gy
G×a
TrÎ
Thấp
Thấp
Cao
Cao
Nhá
To
§Ñp
Xấu
hiền >< ác
thật thà >< dối trá
nắng > < mưa
vui > < buồn
trung thực >< gian xảo

dũng cảm >< hèn nhát

cười > < khóc
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giừơng ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ s ơng
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố h ơng
(Lý Bạch)
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi s ơng pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ c ời hỏi: " Khách từ đâu đến làng?
(Hạ Tri Ch ơng)
- Buổi đực buổi
- Bảy nổi ba
- Chân cứng đá
}=>
Lời nói thêm sinh động
Tạo các hình t ợng t ơng phản
gây ấn t ợng mạnh
}=>
mềm
chìm
cái
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi s ơng pha mái đầu

Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ c ời hỏi: " Khách từ đâu đến làng?
(Hạ Tri Ch ơng)
}=>
Tng t/d ngh thut i
To sc gi hỡnh, gi cm cho cõu
th.
Thảo luận:
Cho ví dụ sau:
Cô ấy xinh nh ng l ời
Theo eml ời và xinh có phải là cặp từ trái nghĩa không?
Vì sao?
Thảo luận:
Cho ví dụ sau:
Cô ấy xinh nh ng l ời
Theo eml ời và xinh có phải là cặp từ trái nghĩa không?
Vì sao?
1. Bài tập 1: Tìm các từ trái nghĩa trong các câu ca dao
tục ngữ sau đây
a. Chị em nh chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời
c. Ba năm đ ợc một chuyến sai
áo ngắn đi m ợn quần dài đi thuê
b. Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba m ơi tết thịt treo trong nhà

d. Đêm tháng năm ch a nằm đã sáng
Ngày tháng m ời ch a c ời đã tối
2. Bài tập 2: Tìm các từ trái nghĩa với những từ in
đậm trong các cụm từ sau đây

a. T ơi <
Cá t ơi
Hoa t ơi
b. Yếu <
Ăn yếu
Học lực yếu
c. Xấu <
Chữ xấu
Đất xấu
> < ơn
> < héo
> < khoẻ
> < giỏi
> < đẹp
> < tốt
Bài 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn theo chủ đề
tự chọn, có sử dụng từ trái nghĩa.
Gợi ý:
- Hình thức: +Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
+ Đoạn văn ngắn ( 3 –> 5 câu )
+ Có sử dụng từ trái nghĩa hoặc
thành ngữ có từ trái nghĩa
- Nội dung: Nói về tình cảm với quê hương, tình
bạn bè, học tập…
Quê hương Thanh Lương của em rất đẹp.
Người dân sinh sống ở đây mặc dù rất nghèo vật
chất nhưng lại rất giàu tinh thần. Em rất yêu quê
mình bởi ngay chính tại đây em đã được sinh ra
và lớn lên.
Đoạn văn tham khảo

Đoạn văn tham khảo
Hướng dẫn học ở nhà:
Học bài và hoàn thành bài tập trong vở bài tập
Sưu tầm 10 câu thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa .
Chuẩn bị bài “luyện nói : Văn biểu cảm về sự vật con
người” ( làm phần chuẩn bị ở nhà)
Chúc
các
em
học
tốt!
, nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi : “ Khách từ đâu đến làng ?”
(Trần Trọng San dịch)

Trái nghĩa về tuổi
tác
giàtrẻ đi
trở lại
Trái nghĩa về sự di
chuyển
Trẻ giàđi trở lại
><
><
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hạ Tri Chương)
Từ trái nghĩa tạo hình ảnh đối lập,vừa khái quát quãng đời
xa quê, vừa làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng,tuổi tác,đồng

thời bước đầu hé lộ tình cảm với quê hương của tác giả.
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
đầu nhìn trăng sáng,
đầu nhớ cố hương.
cúingẩng
Ngẩng
Cúi
><
Từ trái nghĩa tạo phép đối, làm tăng
sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ.
Cảm nghĩ trong đêm thanh tịnh (Lí Bạch)
Thành ngữ Ý nghĩa
- Em có nhận xét gì về việc sử dụng từ trái nghĩa để cấu tạo thành ngữ?
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
Thảo luận nhóm:
Hoàn thành phiếu học tập
11
11
9
9
8
8
7
7
6
6
5
5

4
4
3
3
2
2
1
1
12
12
Tìm một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa?
Đầu voi đuôi chuột
Chỉ sự việc lúc đầu tưởng to tát nhưng kết
thúc lại không có gì.
Mắt nhắm mắt mở
Vừa mới bừng mắt dậy, chưa tỉnh hẳn
(để làm một việc gì đấy ).
Xanh vỏ đỏ lòng
Ví người có những biểu hiện bên ngoài trái
ngược hẳn với bản chất.
Trống đánh xuôi
kèn thổi ngược
Ví tình trạng mỗi người làm một cách, không
có sự phối hợp nhịp nhàng, thống nhất.
•
Nhận xét : Sử dụng từ trái nghĩa để cấu tạo thành ngữ có tác dụng tạo ra
•
những hình ảnh đối lập,gây ấn tượng mạnh mẽ, làm cho lời nói sinh động