Cơ sở sinh lý của hoạt động tâm lý

10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
CƠ SỞ SINH LÝ
của
HOẠT ĐỘNG TÂM LÝ
Bài 2
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
1. Trình bày cơ cấu và chức năng của hệ thần kinh
2. Trình bày chức năng tâm lý của vỏ não
3. Trình bày cấu tạo của phản xạ não bộ
4. Trình bày đặc điểm và ý nghĩa của phản xạ có điều
kiện ở người
5. Trình bày 6 quy luật hoạt động thần kinh cao cấp
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
NÃO và TÂM LÝ
Tâm lý là
hiện tượng tinh thần
do sự tác động
của các sự vật hiện tượng của thế giới khách
quan tác động vào não bộ.
Vỏ não là nơi nhận các tác động từ bên ngoài,
tạo ra các
hình ảnh tâm lý

: cảm giác, tri
giác, tư tưởng, tư duy ….v.v…
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
CƠ CẤU, CHỨC NĂNG CỦA HỆ THẦN KINH
Hoạt động thần kinh
Hoạt động thần kinh cấp thấp
phối hợp công việc của các hệ thống,
cơ quan trong cơ thể
Hoạt động thần kinh cấp cao
liên hệ toàn bộ cơ thể với môi trường
xung quanh
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
bao myelin trục
trục nhánh
nút
tận
cùng
gai
lông
nút Ranvier
Nơ-rôn thần kinh
nhân
thân
10/28/14

cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Nơ-rôn thần kinh (tt)
Nơ-rôn
thụ cảm
: hướng tâm
Nơ-rôn
liên kết
: trung ương
Nơ-rôn
thực hiện
: ly tâm
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
sợi hướng tâm và ly tâm
trong một giây thần
kinh
thụ cảm
thực
hiện
thân tế bào vận động
tủy sống
chất xám
nơ-rôn
vận động
nơ-rôn
cảm giác

thân tế bào cảm giác
chất trắng
Kích
thích
Đáp ứng
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
3 tính chất của nơ-rôn
Tính
kích thích
Tính
hưng phấn/ức chế
Tính
dẫn truyền
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
TK trung ương
não, tủy sống
TK sọ
giây thần kinh từ
sọ não đi đến mắt,
tai, mũi, họng và
những phần khác
trên đầu
TK tự chủ
giây thần kinh từ

tủy sống đi đến
phổi, tim, dạ dày,
ruột, bàng quang,
cơ quan sinh dục
TK ngoại vi
giây thần kinh đi
từ tủy sống đến
cánh tay, bàn tay,
cẳng chân, bàn
chân
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
VỎ NÃO VÀ CHỨC NĂNG TÂM LÝ
Vỏ não
tiếp nhận
mọi kích thích từ thế giới bên
ngoài và môi trường bên trong cơ thể
Phân tích
, rút ra những điều có ý nghĩa nhất đối
với đời sống
Đáp ứng
lại bằng những phản ứng thích hợp
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Vỏ não : trung tâm của
những khí quan phân tích

Bộ máy thụ cảm
sợi thần kinh và đầu chót ngoại vi ở các cơ quan
cảm giác bên ngoải và bên trong
Sợi thần kinh hướng tâm
truyền xung thần kinh vào hệ TK trung ương
Trung khu vỏ não
Các khí quan phân tích
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
thùy trán thùy đỉnh
vùng đọc hiểu
thùy chẩm
vùng hiểu
tiếng nói
Wernecke
tiểu não
hành não
cầu não
thùy thái dương
vùng nói
Broca
rãnh dọc
thùy trán
vùng tiền vận động
nếp cuộn trước rãnh trung tâm
nếp cuộn sau rãnh trung tâm
thùy đỉnh
thùy chẩm

10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
vùng
cảm giác
vùng
phối hợp
vùng
vận động
vùng cảm giác chính
vùng vận
động
chính
vùng cảm giác gân cơ
vùng phối hợp
thị giác
vùng cảm
nhận thị giác
vùng phối hợp
hiểu biết
vùng phối hợp
nghe nhìn
vùng vận động
phức tạp
vùng phối hợp
những chức
năng cao cấp
Vùng phối
hợp tiếng nói

vùng khứu giác
vùng thính giác
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Một hoạt động tâm lý đơn giản (cảm giác, tri
giác) đã có sự tham gia của nhiều trung khu
.
Ví dụ: nhìn một tấm vải mới, ta nhận biết cả màu sắc,
hình dáng (thị giác), bề mặt trơn hay xù xì (xúc giác),
cả tiếng sột soạt (thính giác) và mùi thơm (khứu giác)
của vải mới, và tri giác đó là loại vải gì.
Một trung khu có thể tham gia vào nhiều
hiện tượng tâm lý
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Vỏ não
giúp có thể nhận biết mọi biến đổi của môi
trường bên ngoài và bên trong cơ thể, báo hiệu cho
các cơ quan thích nghi hay đối phó lại những biến
đổi ấy.
Các
trung tâm dưới vỏ
có quán tính cao, sức chịu
đựng dẻo dai nhưng thiếu linh hoạt.
Vỏ não thường xuyên chỉnh lý tính mù quáng của
các trung khu dưới vỏ

10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Vỏ não muốn thúc đẩy hay ức chế một hoạt động
của cơ thể đều
phải qua vai trò trung gian của
các trung khu dưới vỏ
.
Các kích thích đi từ trung khu dưới vỏ luôn
duy trì,
nâng đỡ trạng thái tích cực và sẵn sàng của vỏ
não
.
Các mô hình xúc cảm kiểm soát trung tâm giao cảm
và đối giao cảm của vùng dưới đồi có thể gây đủ
loại các chứng bệnh tâm thể ngoại vi.
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
THUYẾT PHẢN XẠ TÂM LÝ
Phản xạ là gì?
Reflex (Latin) : phản ánh
Phản xạ là
phản ứng của cơ thể
đáp lại một kích
thích tác động vào giác quan.
Tất cả
mọi hiện tượng tâm lý

đều là những phản
xạ của hệ thần kinh đáp lại những tác động bên
ngoài.
Tư tưởng
con người, về mặt sinh lý, cũng là những
phản xạ của não
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
nhánh thụ cảm
nơ-rôn cảm giác
sợi thần kinh vận động
thực hiện (cơ bắp)
nơ-rôn trung gian
chất sám
chất trắng
Cung phản xạ tủy sống
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Khi bị kim đâm,
bỏng tay, con
người có cảm
giác đau, nóng và

rụt tay lại là đã
có sự tham gia
của các trung khu
thần kinh ở não
giữa, não trung
gian, ở vùng
nhận cảm giác và
vùng vận động
của vỏ não.
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Khâu dẫn vào
Nhận tác động bên ngoài, biến
thành xung thần kinh và
truyền vào các trung khu thần
kinh
Khâu trung tâm
Quá trình hưng phấn/ức chế
làm nảy sinh cảm giác, biểu
tượng, tình cảm …
Khâu dẫn ra
Truyền xung thần kinh đến các
cơ, tuyến tiết … tạo thành cử
động, hành động của con
người
Cấu tạo của
phản xạ não bộ
10/28/14

cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Hai loại phản xạ
Phản xạ không điều kiện
Bẩm sinh, cố định, cơ sở của
bản năng
động vật và con
người, thích ứng hạn chế và không hoàn hảo với môi trường
bên ngoài
Phản xạ có điều kiện
Do tập luyện mà có.
Kích thích có điều kiện
đóng vai trò tín
hiệu cho những
kích thích không điều kiện
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Trung khu tiết nước bọt: hành tủy, vỏ não
Trung khu thị giác: vùng chẩm
Thức ăn chạm vào
lưỡi
, ánh sáng tác động vào
mắt

: hưng phấn các trung khu và vỏ não,
lan tỏa
và nối liền nhau
tao nên
sự đóng mạch
10/28/14
cososinhly
PGS.TS. Tran
Xuan Mai
Phản xạ có điều kiện cấp 1
Phản xạ có điều kiện cấp 2, cấp 3, cấp 4 ….
Động vật: phản xạ có điều kiện ≤ cấp 4
Người: phản xạ có điều liện cao cấp hơn
(kích thích ngôn ngữ)
Phản xạ có điều kiện nhanh hay chậm, bền hay
không bền là tùy theo cá thể