Hiện tượng ngày và đêm ..

Kiểm tra bài cũ
Tại sao Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra hai
thời kì nóng và lạnh luân phiên nhau ở hai nửa cầu trong một năm?
-> Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, do trục Trái đất nghiêng
và không đổi h"ớng (chuyển động tịnh tiến) -> có lúc ngả nửa cầu
Bắc, có lúc ngả nửa cầu Nam về phía Mặt trời -> Sinh ra hai thời kì
nóng, lạnh trong năm (Hiện t"ợng các mùa).

Tiết 11 Bài 9.
hiện tợng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện trợng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác
nhau trên Trái Đất.
Bài mới

Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời vào các ngày hạ chí và đông chí.
Em có nhận xét gì về diện tích chiếu sáng và diện tích trong
bóng tối? Tại sao?
Do Trái Đất hình cầu => Trái Đất luôn chỉ đ"ợc chiếu sáng một
nửa.


+ Trục của trái đất
nghiêng với mặt phẳng
quỹ đạo một góc 66
0
33’.
+ Trục sáng tối(ST) vuông
góc với mặp phẳng quỹ
đạo.
 Hai đường cắt nhau ở

giữa thành góc 23
0
27
’

Dựa vào hình 24, cho
biết vì sao đường biểu
hiện trục Trái Đất(BN)
và đường phân chia
sáng tối(ST) không
trùng nhau?

Dựa vào H 23 và H 24, em hãy cho biết:
Vào ngày 22-6, nửa cầu nào ngả về phía Mặt Trời? ánh sáng
Mặt Trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến bao nhiêu? Vĩ
tuyến đó là đ<ờng gì?
Vào ngày 22-6, nửa cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời nhiều nhất,
ánh sáng Mặt Trời chiếu vuông góc với bề mặt đất tại vĩ tuyến
23
0
27. .

Dựa vào H 23 và H 24, em hãy cho biết:
Vào ngày 22-12, nửa cầu nào ngả về phía Mặt Trời? ánh sáng
Mặt Trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến bao nhiêu? Vĩ
tuyến đó là đ<ờng gì?
Vào ngày 22-12, nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nhiều nhất,
ánh sáng Mặt Trời chiếu vuông góc với bề mặt đất tại vĩ tuyến
23

Ngày Nửa cầu Bắc Xích đạo Nửa cầu Nam
Điểm A Điểm B Điểm C Điểm A

Điểm B

22 6
22 - 12
21-3 và
23-9
N > Đ
N > Đ
N = Đ
N = Đ
N = Đ
N = Đ
N > Đ
N < Đ
N = Đ
N > Đ
N < Đ
N = Đ
N < Đ
N = Đ
N < Đ
Nhận xét độ dài ngày, đêm tại các địa điểm vào các ngày. (Làm nhóm co a)

Kết luận:
- Hiện t"ợng ngày, đêm dài ngắn ở những địa điểm có vĩ độ khác
nhau, càng xa Xích đạo về phía hai Cực, càng biểu hiện rõ rệt.
- Các địa điểm nằm trên đ"ờng Xích đạo, quanh năm lúc nào

cũng có ngày, đêm dài ngắn nh" nhau.

•
- Tõ ngµy 21-3 ®Õn ngµy 23-9:
+ NCB: cã hiÖn t"îng ngµy dµi h¬n ®ªm.
+ NCN: cã hiÖn t"îng ngµy ng¾n h¬n ®ªm.
- Tõ ngµy 23-9 ®Õn ngµy 21-3 n¨m sau:
+ NCB: cã hiÖn t"îng ngµy ng¾n h¬n ®ªm.
+ NCN: cã hiÖn t"îng ngµy dµi h¬n ®ªm.

Việt Nam nằm ở nửa cầu nào và có hiện t<ợng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
không? Bằng kiến thức đã học, em hãy giải thích câu nói:
Đêm tháng 5 ch<a nằm đã sáng
Ngày tháng 10 ch<a c<ời đã tối.
-


N"ớc ta nằm ở NCB, thiên về chí tuyến hơn Xích đạo Vì vậy:
N"ớc ta nằm ở NCB, thiên về chí tuyến hơn Xích đạo Vì vậy:
+ Vào tháng 5 thì NCB chúc về phía Mặt Trời nên có hiện t"
+ Vào tháng 5 thì NCB chúc về phía Mặt Trời nên có hiện t"
ợng ngày dài, đêm ngắn.
ợng ngày dài, đêm ngắn.
+ Đến tháng 10, NCB chếch xa phía Mặt Trời nên có hiện t"
+ Đến tháng 10, NCB chếch xa phía Mặt Trời nên có hiện t"
ợng ngày ngắn, đêm dài.
ợng ngày ngắn, đêm dài.

Tiết 11 Bài 9.
hiện tợng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

1. Hiện trợng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác
nhau trên Trái Đất.
2. ở hai miền Cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ
thay đổi theo mùa.

Quan sát H 24 và 25, cho biết:
- Các vĩ tuyến 66
0
33

Bắc và Nam gọi là những đ<ờng gì?
- Độ dài ngày, đêm của các địa điểm D và D

vào các ngày 22-6 và 22-12?

Ngày 66
0
33

B 66
0
33

N 90
0
B 90
0
N
Điểm D Điểm D

22 6
22 - 12
Vòng cực Bắc Vòng cực Nam Cực Bắc Cực Nam
Ngày dài 24
Đêm dài 24
Ngày dài 24
Đêm dài 24
Ngày dài 24
Đêm dài 24
Ngày dài 24 Đêm dài 24

Dựa vào bảng số liệu sau, nhận xét về số ngày có ngày dài
suốt 24 giờ từ vòng Cực Bắc tới Cực Bắc.
Vĩ độ 66
0
33

B 70
0
B 75
0
B 80
0
B 85
0
B 90
0
B
Số ngày có ngày
dài suốt 24 giờ

1 65 103 134 161 186
-> Từ vòng Cực đến Cực, số ngày có ngày dài suốt 24 giờ từ
1 ngày đến 6 tháng.

Kết luận:
ở 2 miền Cực (66
0
33

B, N -> 90
0
B, N) có hiện tợng
ngày hoặc đêm dài 24h dao động theo mùa, từ 1 ngày đến 6
tháng:
- Hai vòng Cực là giới hạn rộng nhất của hiện t"ợng ngày hoặc
đêm dài suốt 24 giờ (chỉ có một ngày hoặc đêm vào các ngày
22-6 và 22-12).
- Hai Cực có ngày hoặc đêm dài suốt 6 tháng.
số ngày có ngày dài suốt 24 giờ

- Ngµy 22-6:
+ Vßng Cùc B¾c cã ngµy dµi suèt 24 giê
+ Vßng Cùc Nam cã ®ªm dµi suèt 24 giê.
- Ngµy 22-12:
+ Vßng Cùc B¾c cã ®ªm dµi suèt 24 giê
+ Vßng Cùc Nam cã ngµy dµi suèt 24 giê.
- T¹i ®iÓm Cùc B¾c: tõ ngµy 21-3 ®Õn ngµy 23-9, s¸u th¸ng lµ ngµy. S¸u
th¸ng cßn l¹i toµn lµ ®ªm.
- T¹i ®iÓm Cùc Nam: tõ ngµy 23-9 ®Õn ngµy 21-3 n¨m sau, s¸u th¸ng lµ
ngµy. S¸u th¸ng cßn l¹i toµn lµ ®ªm.

Nh< vậy, hiện t<ợng ngày, đêm dài ngắn diễn ra nh< thế nào giữa
hai nửa cầu và giữa các mùa?
=> Hiện tợng ngày, đêm dài ngắn diễn ra trái ngợc
nhau hoàn toàn giữa hai nửa cầu Bắc, Nam và giữa các
mùa.

Kết luận về hiện tợng ngày, đêm dài ngắn theo mùa:
-
Trái Đất chuyển
động quanh Mặt
Trời.
- Trục Trái Đất
nghiêng và không
đổi h"ớng.
-
Trái đất có hình
cầu.
- Đ"ờng phân chia
sáng tối (ST)
không trùng với
trục Trái Đất
(BN).
Hiện t"ợng ngày, đêm dài ngắn ở những địa điểm có vĩ độ khác nhau,
càng xa Xích đạo về phía hai Cực, càng biểu hiện rõ rệt
ở hai miền Cực có hiện t"ợng ngày hoặc đêm dài từ 1 ngày đến 6
tháng
Các địa điểm nằm trên đ"ờng Xích đạo quanh năm có ngày, đêm dài
ngắn nh" nhau.

Lấy ví dụ về ảnh hởng của hiện tợng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
tới đời sống và sản xuất ở địa phơng? Việc làm của em để thích nghi với
đặc điểm đó?

Củng cố
Câu 1:Dựa vào hình vẽ 25 SGK ( ngày 22 tháng 6) em hãy cho biết
những địa điểm nào:

Điểm nào suốt 24h không đ"ợc chiếu sáng

Điểm nào suốt 24h đều đ"ợc chiếu sáng

Điểm nào có số giờ chiếu sáng ít hơn 12h .

Điểm nào có số giờ chiếu sáng nhiều hơn 12h
Câu 2: Đánh dấu x vào ô trống thể hiện ý em cho là đúng.
Nơi có thời gian chiếu sáng liên tục từ ngày 23 tháng 9 đến ngày 21 tháng 3
năm sau là:

Vòng cực Bắc.

Vòng cực Nam.

Cực Bắc

Cực Nam

Hớng dẫn
-
Học thuộc bài theo câu hỏi 1,2 SGK. ( BT 3 không phải làm)

-
Làm BT 9 trong tập bản đồ.
-
Ôn tập hai chuyển động của Trái đất và các hệ quả.
-
Tìm hiểu: cấu tạo bên trong của Trái Đất.