Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá ở nước ngoài và những vấn đề đặt ra cho doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu Việt Nam

LỜI MỞ ĐẦU:
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Năm 2006, nền kinh tế phát triển Việt Nam được thế giới gọi là “ Ngôi
sao đang lên”. Tháng 11, Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của
tổ chức Thương mại Thế Giới WTO, đánh dấu bước thành công to lớn trong con
đường hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. Việt Nam vẫn đang không ngừng
nỗ lực khẳng định vị thế kinh tế của minh trên trường quốc tế. Tuy nhiên hội
nhập kinh tế quốc tế không chỉ mang lại cho Viêt Nam cũng như các doanh
nghiệp những cơ hội phát triển mạnh mẽ mà còn tiềm tàng những thách thức lớn
của nền kinh tế thị truờng cạnh tranh khốc liệt.
Bước vào sân chơI lớn WTO, các doanh nghiệp Việt Nam không khỏi bỡ
ngỡvới những luật đinh hà khắc. Một trong những luật chơi quan trọng là về sở
hữu trí tuệ, trong đó, nhãn hiệu hàng hoá là một yếu tố chủ chốt. Những năm
gần đây, bảo hộ hàng hoá không còn là một câu chuyện xa lạ với các doanh
nghiệp Việt Nam, nhưng do nhận thức còn ít nhiều bị hạn chế nên việc đăng ký
bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá của doanh nghiệp Việt Nam tại thị truờng nước
ngoàI vẫn đang đứng trước những thách thức rất lớn và những điề kiện hết sức
mới mẻ. Không ít doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu ngơ ngác khi bị chiếm
đoạt nhãn hiệu hàng hoá hay xuất hiện hàng giả, hàng nhái trên thị trường thế
giới.
Vấn đề đặt ra là doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng khắc phục
được thực trạng và ngay lập tức chuẩn bị những bước đi cụ thể, nhằm chuẩn bị
cho việc cạnh tranh là một hậu quả tất yếu của quá trình hội nhập, coi đây là một
trong những bước thực hiện cam kết của Việt Nam khi đã gia nhập WTO. Đăng
ký bảo hộ Nhãn hiệu hàng hoá ở chính là việc doanh nghiệp thực hiện việc bảo
hộ nhãn hiệu hàng hoá cho sản phẩm, dịch vụ của chính mình, bảo vệ và phát
triển hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Về lâu dài, Bảo hộ quyền SHTT
trong đó có việc bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá có ý nghĩa rất quan trọng trong quá
trình công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước cũng như thiết lập các mối quan
hệ thương mại của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế.
Trước tình hình đó, người viết đã chọn đề tài: “ Đăng ký bảo hộ nhãn

hiệu hàng hoá ở nước ngoài và những vấn đề đặt ra cho doanh nghiệp kinh
doanh xuất khẩu Việt Nam” làm đề tài khoá luận tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu:
Vấn đề Bảo hộ SHTT, trong đó có bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá là một
trong những vấn đề mới mẻ và nhận được sự quan tâm đặc biệt của các cơ quan
chức năng cũng như các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Đã có không ít các
quan công trình nghiên cứu lớn nhỏ tìm hiểu về vấn đề này. Tuy nhiên, tìm hiểu
kỹ càng và sâu sắc về quy trình và thủ tục, thực trạng và các giả pháp trong việc
đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá, đặc biệt là đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng
hoá ở nước ngoài của các Doanh nghiệp Việt Nam thì hầu như chưa có. Vì vậy,
ngưòi viết đã lựa chọn khoá luận tốt nghiệp là cơ hội để tìm hiểu về đề tài mang
tính cấp bách này của các doanh nghiệp Xuất khẩu Việt Nam. Ngoài ra, với
phạm vi kiến thức hạn hẹp cũng như hiểu biết thực tiễn còn hạn chế, người viết
hi vọng khoá luận tốt nghiệp có thể đưa ra một số giải phấp mang tính nghiên
cứu nhằm nâng cao hiệu quả đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá của các doanh
nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.
3. Mục đích nghiên cứu:
Tìm hiểu về nhãn hiệu hàng hoá và bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá, quy trình
thủ tục đăng kí bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá nói chung và dăng ký bảo hộ nhãn
hiệu hàng hoá tại thị trường nước ngoài nói riêng.
Phân tích thực trạng và những vấn đề còn vướng mắc của các doanh
nghiệp kinh doanh xuất khẩu Việt Nam trong việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu
hàng hoá tại thị trường nước ngoài.
Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc đăng ký bảo
hộ nhãn hiệu hàng hoá ở nước ngoài của các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu
Việt Nam.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
2
Thực trạng đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá ở nước ngoài là một trong
những nội dung cụ thể với phạm vi tương đối rộng lớn và phức tạp. Trong phạm

vi bài khoá luận tốt nghiệp, người viết chỉ đi sâu nghiên cứu việc đăng ký bảo hộ
nhãn hiệu hàng hoá tại một số thị trường nước ngoài, một số quy định về mặt
pháp lý của một số quốc gia có quan hệ kinh tế thường xuyên với Việt Nam.
NgoàI ra khoá luận cũng tìm hiểu về thực trạng của một số doanh nghiệp kinh
doanh xuất khẩu có uy tín của Việt Nam đã gặp khó khăn trong việc đăng ký
bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá tại thị trường nước ngoài.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện nghiên cứu đề tàI, khoá luận áp dụng các phương pháp
nghiêm cứu tổng hợp như: phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, diễn giải,
hệ thống hoá, thống kê, dự báo…từ các số liệu, tài liệu thu thập được.
6. Kết cấu của khoá luận:
3
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ NHÃN HIỆU HÀNG HÓA VÀ ĐĂNG KÝ
BẢO HỘ NHÃN HIỆU HÀNG HOÁ Ở NƯỚC NGOÀI
I. NHÃN HIỆU HÀNG HÓA VÀ BẢO HỘ NHÃN HIỆU HÀNG
HÓA
1.1. Nhãn hiệu hàng hóa
1.1 Khái niệm
Thế giới bước vào nền kinh tế hội nhập toàn cầu kéo theo sự bùng phát
không ngừng của các nhãn hiệu sản phẩm và dịch vụ mới. Người tiêu dùng thế
giới đang đứng trước cơ hội lựa chọn các sản phẩm, dịch vụ vô cùng rộng lớn đa
dạng. Tuy nhiên, thực tế, họ vẫn có thể nhận biết, phân biệt và quyết định tiêu
dùng được các sản phẩm, dịch vụ khác nhau chính là nhờ nhãn hiệu của hàng
hoá.
Từ thời xa xưa, các nhà sản xuất đã muốn phân biệt hàng hoá do mình chế
tạo ra với mong muốn khách hàng có thể nhận biết và lựa chọn được đúng hàng
hoá của họ. Đó là cơ hội để họ có thể lưu truyền rộng rãi hàng hoá của mình
mặc dù vào thời điểm đó, các nhà sản xuất chưa nhận thức được thế nào là nhãn
hiệu hàng hoá ( “NHHH”). Ngày nay, hầu như không có nhà sản xuất nào lại
lãng quên việc tạo ra nhãn hiệu cho bất kỳ hàng hoá hay dịch vụ nào của họ

trong bối cảnh nền kinh tế cạnh tranh khốc liệt giữa hàng triệu những nhà sản
xuất lớn nhỏ trên toàn cầu với sự bùng nổ của vô vàn các loại hàng hoá cùng
tính năng. Điều duy nhất khiến người tiêu dùng có thể tin tưởng vào lựa chọn
tiêu dùng của mình chính là nhãn hiệu hàng hoá.
Vậy, nhãn hiệu hàng hoá là gì?
Hiện nay, trên thế giới có nhiều cách định nghĩa khác nhau giữa các quốc
gia về NHHH với nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, hội nhập kinh tế với hoạt
động thương mại diễn ra tập trung tại một thị trường thế giới chung khiến việc
4
tranh chấp về NHHH xảy ra thường xuyên hơn do những hiểu biết khác nhau
của các nhà sản xuất tại các quốc gia khác nhau. Vì vậy, cần có những quy định
thống nhất về NHHH trên phạm vi toàn thế giới nhằm hạn chế và giải quyết
thống nhất những xung đột này. ỵ
Theo Hiệp đinh Trips, NHHH là : " Bất kỳ một dấu hiệu, hoặc tổ hợp các
dấu hiệu nào, có khả năng phân biệt hàng hoá hoặc dịch vụ của một doanh
nghiệp với hàng hoá hoặc dịch vụ của các doanh nghiệp khác, đều có thể làm
nhãn hiệu hàng hoá. Các dấu hiệu đó , đặc biệt các từ, kể cả tên riêng, các chữ
cái , chữ số, các yếu tố minh hoạ và tổ hợp các màu sắc cũng như tổ hợp bất kỳ
của các dấu hiệu đó phải có khả năng được đăng kí là nhãn hiệu hàng hoá.
Trường hợp dấu hiệu không có khả năng phân biệt hàng hoá hoặc dịch vụ liên
quan, các thành viên có thể quy định khả năng được đăng kí phụ thuộc vào tính
phân biệt thông qua việc sử dụng. Các thành viên có thể yêu cầu như một điều
kiện để được đăng kí, là dấu hiệu phải nhận thức đượcý "
Theo hiệp định thương mại Việt - Mỹ, định nghĩa về NHHH cũng không
có nhiều điểm khác biệt: "Nhãn hiệu hàng hoá được cấu thành bới dấu hiệu bất
kỳ hoặc sự kết hợp bất kỳ của các dấu hiệu đó có khả năng phân biệt hàng hoá
hoặc dịch vụ của một người với hàng hoá hoặc dịch vụ của người khác, bao gồm
từ ngữ , tên người, hình, chữ cái, tổ hợp màu sắc, các yếu tố hình hoặc hình
dạng của bao bì hàng hoá."
Như vậy, có thể thấy theo các quy định quốc tế, NHHH có thể là bất cứ

dấu hiệu hoặc tổ hợp dấu hiệu nhằm mục đích có thể phân biệt hàng hóa hoặc
dịch vụ của doanh nghiệp này với hàng hóa hoặc dịch vụ của doanh nghiệp
khác. Tuy nhiên, theo đó khái niệm về NHHH theo các quy định quốc tế lại
mang tính khái quát chung chung, không quy định cụ thể những dấu hiệu thế
nào thì được xem là có thể phân biệt được các hàng hóa và dịch vụ.
Luật pháp Việt Nam quy định về NHHH có những điểm cụ thể và thu hẹp
hơn so vói các Hiệp định quốc tế. Tại Điều 785 Bộ luật Dân Sự và theo Điều 6
Nghị định 63/CP và Nghị Định 06/CP sửa đổi một số điều Nghị Định 63/CP có
quy định : “ Nhãn hiệu hàng hóa là những dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa,
5
dịch vụ cùng loại của các cơ sở sản xuất, kinh doanh khác nhau. NHHH có thể là
từ ngữ hình ảnh hoặc sự kết hợp các yếu tố đó được thể hiện bằng một hoặc
nhiều màu sắc.”
Tháng 11/2006, Việt Nam chính thức trở thành thành viên của tổ chức
Thương mại Quốc tế WTO. Để phù hợp với những quy định về Sở hữu trí tuệ
của tổ chức này, Luật SHTT ra đời đáp ứng điều kiện gia nhập tổ chức này cũng
như xây dựng một khung pháp lý cho các doanh nghiệp Việt Nam khi bước vào
một sân chơi quốc tế.
1.2 Các yếu tố chính của NHHH
Nhãn hiệu hàng hóa bao gồm tên nhãn hiệu và dấu hiệu, trong đó :
Tên hiệu (Brand name) là phần đọc được của nhãn hiệu bao gồm tên sản
phẩm, ký hiệu, khẩu hiệu.
Dấu hiệu (Brand mark) là một phần của nhãn hiệu nhưng không đọc được
có thể là một biểu tượng, một hình vẽ hoặc một kiểu chữ và màu sắc riền biệt,
như biểu tượng.
1.3. Chức năng của nhãn hiệu hàng hoá
a. Chức năng phân biệt :
Từ định nghĩa về NHHH, có thể nhận thấy NHHH là những dấu hiệu để
phân biệt hàng hoá hoặc dịch vụ của một doanh nghiệp với hàng hoá hoặc dịch
vụ của các doanh nghiệp khác. Như vậy chức năng chủ yếu và quan trọng nhất

của NHHH chính là để phân biệt và nhận biết.
Từ thời xa xưa, các thợ thủ công ở Trung Quốc, Ấn Độ và Ba Tư đã sử
dụng chữ ký của họ hoặc biểu tượng để phân biệt sản phẩm của họ. Với nền
kinh tế sản xuất hàng hóa và dịch vụ phát triển như vũ bão song song với nhu
cầu tiêu dùng cũng ngày càng gia tăng thì việc phân biệt các hàng hóa dịch vụ
của các nhà sản xuất khác nhau lại càng cấp thiết. Căn cứ vào dấu hiệu trên sản
phẩm, dịch vụ người tiêu dùng có thể dễ dàng phân biệt các sản phẩm, dịch vụ
cùng lọai và tìm ra đúng sản phẩm. dịch vụ mà mình ưa thích. Về phía nhà cung
cấp, NHHH giúp họ có thể “đánh dấu” được hàng hóa, dịch vụ của mình so với
hàng hóa, dịch vụ của người khác, khẳng định chất lượng và vị thế không chỉ
6
của hàng hóa, dịch vụ họ cung cấp mà cả chính bản thân doanh nghiệp. Đó
chính là bởi chức năng phân biệt của NHHH.
Tuy nhiên, một NHHH có thể đạt được hiệu quả phân biệt sản phẩm, dịch
vụ của doanh nghiệp này với sản phẩm, dịch vụ cạnh tranh thì NHHH đó phải có
khả năng phân biệt và không được trùng hoặc gây nhầm lẫn với NHHH của
người khác. Khả năng phân biệt của các dấu hiệu được quy định chi tiết tại Điều
74 Luật SHTT có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2006 cụ thể : “Nhãn hiệu được coi là
có khả năng phân biệt nếu được tạo thành từ một hoặc nhiều yếu tố dễ nhận biết,
dễ ghi nhớ hoặc từ nhiều yếu tố kết hợp thành một tổng thể dễ nhận biết, dễ ghi
nhớ và không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 điều này”. Theo quy
định tại khoản 2, Điều 74 Luật SHTT, các dấu hiệu không có khả năng phân biệt
được quy định chi tiết cho từng trường hợp nhằm phục vụ cho mục đích xác
định các dấu hiệu được bảo hộ là nhãn hiệu hàng hóa.
b. Chức năng chỉ dẫn nguồn gốc sản phẩm :
Người tiêu dùng luôn luôn phải đối mặt với vấn đề lựa chọn giữa những
sản phẩm giống hệt nhau về chức năng và tương tự về hình thức của hàng lọat
những nhà sản xuất cạnh tranh. Ngày nay, người tiêu dùng có thể quyết định
chọn lựa được ngay việc mua một sản phẩm hoặc sử dụng một dịch vụ của một
nhà cung cấp nào đó mà không phải đắn đo quá lâu. Đó có thể là bởi họ đã biết

rõ NHHH của sản phẩm hoặc dịch vụ mà họ lựa chọn là sản phẩm của nhà sản
xuất hoặc nhà cung cấp mà họ tin tưởng. Như vậy, NHHH trong trường hợp này
có vai trò chỉ dẫn xuất xứ hay chính là chức năng thông tin về nguồn gốc sản
phẩm .
Để một NHHH thực hiện được chức năng “chỉ dẫn nguồn gốc sản phẩm”
hay “xuất xứ của sản phẩm” một cách hiệu quả và đáng tin cậy thì quyền độc
quyền của chủ sỏ hữu NHHH phải được bảo hộ. Về bản chất, điều này có nghĩa
là chủ sở hữu phải có quyền ngăn chặn bên thứ ba không được phép sử dụng bất
kỳ NHHH hay dấu hiệu nào tương tự tới mức làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn
giữa các sản phẩm dịch vụ vùng loại với sản phẩm, dịch vụ mà NHHH đã được
đăng ký sử dụng, nếu không được bảo hộ thì việc sử dụng các NHHH và dấu
7
hiệu tương tự của bên thứ ba sẽ làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn. Như vậy,
việc đăng ký bảo hộ NHHH không chỉ bảo vệ lợi ích của chủ sở hữu NHHH mà
còn bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Một mặt, người tiêu dùng không bị
nhầm lẫn, lừa dối về nguồn gốc của sản phẩm , dịch vụ , mặt khác việc đăng ký
bảo hộ NHHH cho một doanh nghiệp nào đó còn giúp cho người tiêu dùng tìm
ra chủ thể hoặc người chịu trách nhiệm về sản phẩm dịch vụ cho dù NHHH
không nhất thiết nêu rõ tên và địa chỉ của chủ sở hữu NHHH.
c. Chức năng thông tin về chất lượng sản phẩm
Một sản phẩm, dịch vụ được biết đến thông qua NHHH của chính nó.
Thông thường, yếu tố giúp người tiêu dùng quyết định lựa chọn sản phẩm, dịch
vụ của một nhà cung cấp lại chính là bởi sự uy tín và nổi tiếng về chất lượng của
NHHH đó. Như vậy, NHHH còn thực hiện chức năng thông tin về chất lượng
của sản phẩm, dịch vụ. Tuy nhiên, chức năng thông tin về chất lượng của sản
phẩm không có nghĩa là sự ổn định cụ thể của một sản phẩm, dịch vụ mà mà sự
ổn định đối với tiêu chuẩn thông thường về chất lượng của sản phẩm, dịch vụ
mang NHHH đó.
Với chức năng thông tin về chất lượng sản phẩm không có nghĩa là và
cũng không nên được hiểu là NHHH thực hiện chức năng đảm bảo chất lượng

hoặc đảm bảo chất lượng cao. Chức năng này được hiểu theo nghĩa thông
thường là ám chỉ đến một sự mong đợi hoặc dự tính về mức độ ổn định của chất
lượng hợp lý của sản phẩm, dich vụ mang NHHH, mà NHHH đó chủ yếu dựa
trên uy tín thương mại và danh tiếng của chính nó.
Nói chung trong thực tế, các chủ sở hữu NHHH quảng cáo danh tiếng
của NHHH bằng cách gợi ý rằng hàng hóa, dịch vụ mang NHHH đạt được chất
lượng ở mức độ nhất định và người tiêu dùng dần dần mong đợi sự ổn định chất
lượng đó. Điều này không có nghĩa là chủ sở hữu NHHH không và không thể
thay đổi các đặc tính hoặc thành phần của sản phẩm và cũng không đồng nghĩa
là người tiêu dùng mong đợi sự thay đổi theo năm tháng. Tuy nhiên, nếu sản
phẩm có sự thay đổi về chất lượng thì người tiêu dùng vẫn mong đợi một sự ổn
định về chất lượng hoặc tiêu chuẩn được duy trì.
8
Sự ổn định về chất lượng sản phẩm, dịch vụ là vẫn đề quan trọng trong
việc chuyển nhượng quyền sở hữu và chuyển giao quyền sử dụng NHHH.
d. Chức năng quảng cáo, tiếp thị
Các sản phẩm lưu thông không có NHHH thường rất khó tiêu thụ vì
người tiêu dùng thiếu lòng tin vào trách nhiệm, tính minh bạch của lợi ích sản
phẩm, dịch vụ hoặc các sản phẩm, dịch vụ mới lần đầu tiên xuất hiện trên thị
trường nếu có gắn NHHH thì sẽ dễ dàng được thị trường chấp nhận lưu thông.
NHHH là một công cụ quảng cáo tuyệt vời. Thông qua sự gắn kết một NHHH
với một sản phẩm, dịch vụ giúp người tiêu dùng ngày càng trở nên quen thuộc
với sản phẩm, dịch vụ mang NHHH đó. Do đó, giúp cho chủ sở hữu NHHH
khơi dậy và duy trì nhu cầu của người tiêu dùng . Đồng thời, thông qua NHHH
chủ sở hữu thông báo cho khách hàng về sự hiện diện của sản phẩm dịch vụ
trên thị trường. Chính vì vậy NHHH không được gây nhầm lẫn và mang tính lừa
dối.
Có một điều thú vị mà chúng ta cần chú ý là doanh nghiệp và người tiêu
dùng là hai đầu của một quá trình kinh doanh nhưng họ đều có chung lợi ích
trong việc ngăn chặn việc sử dụng NHHH lừa dối và gây nhầm lẫn. Các doanh

nghiệp tìm kiếm biện pháp để ngăn chặn sự chiếm đọat thị trường không lành
mạnh dưới các hình thức qua lừa dối, còn lợi ích của người tiêu dùng nằm trong
việc ngăn chặn sự lừa dối các quyết định mua hàng của họ. Khi các chủ sở hữu
kiện chống lại hành vi xâm phạm quyền sở hữu của NHHH của mình thì đồng
thời đã tạo ra một hệ thống bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.
1.4. Vai trò của nhãn hiệu hàng hoá
a. Đối với doanh nghiệp :
Qua những phân tích về chức năng của NHHH, có thể nhận thấy NHHH
có vai trò vô cùng to lớn trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh
nghiệp.
Trước hết, NHHH khuyến khích người bán đầu tư vào chất lượng sản
phẩm sao cho hàm ý tích cực của NHHH được khẳng định bằng kinh nghiệm
tiêu dùng của người mua. Những NHHH trở nên phổ biến thường là bởi chúng
9
thông tin về một hàng hóa, dịch vụ có chất lựợng đáng tin cậy và ổn định tạo
nên lòng trung thành của người mua trong việc tiêu dùng loại hàng hóa, dịch vụ
đó. Điều này khuyến khích nhiều công ty đang sử dụng NHHH này tiếp tục sử
dụng một cách có hiệu quả hơn NHHH đó bằng cách không ngừng năng cao
năng suất, chất lượng, tính năng, sự hấp dẫn của hàng hóa, dịch vụ. Đó là một
biện pháp để doanh nghiệp có thể duy trì được lợi ích kinh tế lâu dài và sự phát
triển bền vững trong tương lai. Ngược lại, chất lượng tồi đi kèm với một NHHH
có thể sẽ là một thiệt hại lớn cho một doanh nghiệp. Người tiêu dùng hiện nay
chủ yếu quyết định tiêu dùng dựa trên sự hiểu biết của họ về một NHHH nào đó.
Một khi cảm nhận của họ về NHHH của doanh nghiệp mang tính tiêu cực thì cơ
hội kinh doanh của doanh nghiệp gần như đổ vỡ, hậu quả của việc NHHH của
doanh nghiệp sẽ trở thành một biểu tượng đối lập với tác dụng dự kiến của nó.
Theo Tata, một quan chức điều hành cao cấp của một tập đoàn ấn Độ thì: “Khi
nền kinh tế phát triển và người tiêu dùng có sức mua lớn hơn, dân chúng không
mua sản phẩm, họ mua một lời hứa. Một nhãn hiệu chỉ là sự diễn đạt một lời
hứa.” Có thể nói, người tiêu dùng mua một sản phẩm mới bởi họ tin vào lời hứa

hẹn về chất lượng hàm chứa trong nhãn hiệu của sản phẩm đó. Nếu lời hứa đó
không được tôn trọng và sản phẩm gây thất vọng thì doanh nghiệp không chỉ
đánh mất ngưòi tiêu dùng đó mà họ còn có nguy cơ đánh mất niềm tin với
những người tiêu dùng tiềm năng khác. Như vậy, một nhà cung cấp có chiến
lược kinh doanh đúng đắn sẽ không ngần ngại bỏ tiền đầu tư vào việc xây dựng
chất lượng hàng hóa tương xứng với hình ảnh NHHH mà họ đã tạo dựng trong
mắt người tiêu dùng. Đó là bởi họ biết sức mạnh của việc sử dụng nhãn hiệu. Họ
đánh giá được rằng cảm nhận của khách hàng về nhãn hiệu và sản phẩm không
thể chỉ là cái kéo dài ngày một ngày hai mà có thể dẫn đến sự ưa chuộng lâu dài
và sự chung thủy của người tiêu dùng thì dựa trên sự trải nghiệm hài lòng lặp đi
lặp lại đối với sản phẩm đó. Tóm lại, chủ NHHH sẽ gặt hái được cái mà anh ta
đã gieo trồng : đầu tư vào chất lượng và đổi lấy sự chung thủy của khách hàng.
Và chính sự chung thủy của khách hàng là cơ sở phát triển của các công ty cũng
như là động lực kích thích sự mở rộng đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh.
10
Về mặt chiến lược, NHHH đóng vai trò như một công cụ marketing đắc
lực của các doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có định hướng và xây dựng kế
hoạch kĩ càng, NHHH sẽ là một công cụ tiếp thị hữu hiệu, một phương tiện
quảng cáo, xúc tiến thương mại có hiệu quả. Có thể thấy hiện nay, từ những
doanh nghiệp lớn, nổi tiếng trên thế giới đến những doanh nghiệp non trẻ mới
bước chân vào thị trường hàng hóa và dịch vụ đầy sôi động đều thực hiện các
họat động tiếp thị, quảng cáo hay xúc tiến thương mại cho hàng hóa của mình
chủ yếu thông qua NHHH. Điều này được thể hiện rõ nhất ở những công ty đa
quốc gia để có được những dòng sản phẩm đã tạo được uy tín trong lòng người
tiêu dùng cũng như các đối thủ cạnh tranh. Họ đã không ngần ngại bỏ tiền đầu
tư để xây dựng những nhãn hiệu độc đáo, mang tính đặc trưng của doanh
nghiệp, đồng thời không ngừng củng cố và quảng bá hình ảnh các nhãn hiệu của
các mặt hàng chiến lược của công ty. Kết quả mà họ thu được chính là ấn tượng
của khách hàng về hàng hóa đó thông qua NHHH, và cuối cùng là hành vi mua
hàng không chỉ một lần mà còn thường xuyên của họ. Họat động bán hàng được

đẩy mạnh và việc tiêu thụ hàng hóa cũng không ngừng tăng lên. Hơn nữa, bởi
chức năng chỉ dẫn về nguồn gốc hàng hóa của NHHH mà người tiêu dùng sẽ có
hiểu biết về doanh nghiệp theo chiều hướng tích cực. Người tiêu dùng không
còn phải đắn đo khi lựa chọn sản phẩm bởi họ có thể xác định được uy tín về
chất lượng của sản phẩm chỉ nhờ hiểu biết của họ về nhãn hiệu của hàng hóa đó.
Đó là một phương thức quảng cáo cho hàng hóa và chính doanh nghiệp cũng
như là một hình thức xuc tiến thương mại hữu hiệu nhất.
Với các doanh nghiệp có tiếng tăm, không chỉ có các tài sản cố định hữu
hình mới thể hiện giá trị và khả năng tài chính của họ mà hệ thống tài sản vô
hình cũng đóng góp một phần không nhỏ. Ngày nay, NHHH là một tài sản vô
hình vô cùng quan trọng của doanh nghiệp trong họat động sản xuất kinh doanh.
Giám đốc công ty Quaker từng tuyên bố : “Nếu công ty này bị chia cắt, tôi sẽ
giao cho bạn tài sản, nhà máy, thiết bị và tôi chỉ giữ lại thương hiệu và nhãn
hiệu, tôi sẽ kinh doanh tốt hơn bạn.”. Thật dễ dàng để nhận thấy rằng, NHHH
chính là đại diện cho chất lượng của hàng hóa và là uy tín của doanh nghiệp
11
thông qua vai trò là một công cụ tiếp thị quảng cáo đắc lực. Bởi vậy mà trong
ngành thương mại hiện nay, NHHH được đem ra định giá, trao đổi và mua bán
thậm chí tên gọi nhãn hiệu đã trở thành tài sản có giá nhất của doanh nghiệp,
hơn cả những tài sản hữu hình như đất đai, nhà xưởng,… Trong vụ mua lại công
ty Perrier, nhận ra giá trị tên gọi nhãn hiệu đứng vững từ lâu của Perrier, Nestle
đã hào phóng chi tới 2,5tỷ USD. Tương tự như vậy, Philip Morris đã mua lại
Kraft với giá 13tỷ USD, số tiền nhiều hơn 600% giá trị theo sổ kế toán của nó.
Philip Morris sẵn sàng chi trả tới mức giá kỷ lục đó bởi họ kỳ vọng sẽ có được
sự chung thủy của người tiêu dùng nhờ Franchising của Kraft, để sử dụng cho
mục đích thúc đẩy thương mại tạp phẩm đồng thời với vai trò một nhãn hiệu có
thể mở rộng được. Ngoài ra, còn có rất nhiều nhãn hiệu hàng hóa nổi tiếng được
định giá rất cao :
CÁC NHÃN HIỆU CÓ GIÁ TRỊ NHẤT THẾ GIỚI NĂM 2007
Thứ

hạng
Nhãn hiệu Quốc gia
Giá trị
nhãn hiệu
(triệu $)
% Thay đổi
1 Coca Cola Mỹ 65,324 -3%
2 Microsoft Mỹ 58,709 3%
3 IBM Mỹ 57,091 2%
4 GE Mỹ 51,569 5%
5 Nokia Phần Lan 33,696 12%
(Nguồn : www.interbrand.com)
Tại Việt Nam, một số nhãn hiệu cũng đã tạo được danh tiếng trên thị
trường và được định giá khá cao như nhãn hiệu kem đánh răng P/S với trị giá
5triệu USD, nhãn hiệu kem đánh răng Dạ Lan với 2triệu USD.
Như vậy, có thể thấy được giá trị vô hình mà hữu hình của NHHH là vô
cùng to lớn đối với họat động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Thương
hiệu được ví như linh hồn của doanh nghiệp, nếu mất thương hiệu, nghĩa là
doanh nghiệp đang đứng trên bờ vực phá sản. Bởi vậy, doanh nghiệp cần nhận
thức được rằng, việc xây dựng thương hiệu hay NHHH là một việc hết sức thiết
yếu, nhưng việc bảo vệ và củng cố thương hiệu mới chính là cách doanh nghiệp
bảo tồn, duy trì và phát triển họat động kinh doanh của chính mình.
12
b. Đối với người tiêu dùng :
Vai trò của nhãn hiệu với doanh nghiệp là một tài sản vô hình quý giá,
việc xây dựng nhãn hiệu là nhằm tạo dựng lòng tin và sự chung thủy của khách
hàng đối với sản phẩm, dịch vụ và chính doanh nghiệp. Như vậy, khách hàng,
những người tiêu dùng sẽ được lợi ích gì từ những NHHH?
Vai trò lớn nhất của hàng hóa đối với người tiêu dùng chính là việc giúp
họ định hướng sử dụng các sản phẩm, dịch vụ khác nhau. Dựa vào chức năng

phân biệt và thông tin về chất lượng của sản phẩm, dịch vụ, người tiêu dùng dễ
dàng nhận biết được đâu là sản phẩm phù hợp với chất lượng mà họ tin dùng
cũng như đâu là hàng hóa mang đặc tính được họ yêu thích giữa vô số những lựa
chọn. Chẳng hạn, khi người tiêu dùng muốn mua sản phẩm xe hơi gia đình, họ
có thể nhanh chóng thu hẹp được danh sách những lựa chọn của chính mình dựa
trên các nhãn hiệu xe hơi có mặt tại thị trường xe hơi Việt Nam. Các nhãn hiệu
xe hơi như Mercedes, Audi hay BMW đại diện cho dòng xe sang trọng, tiện
nghi với hình thức bắt mắt; trong khi những nhãn hiệu như Toyota hay Honda
lại biểu tượng cho dòng xe thuận tiện trong việc sử dụng, có độ bền cao với giá
cả hợp lý; hay nhãn hiệu Deawoo, Daihatsu thường cung cấp cho người tiêu
dùng những loại xe bình dân, giá cả cạnh tranh và chất lượng vừa phải. Dựa trên
nhu cầu tiêu dùng, sở thích cũng như khả năng tài chính của mình, với các thông
tin về các dòng xe được thể hiện qua nhãn hiệu của chúng, người tiêu dùng có
thể đưa ra được quyết định tiêu dùng một cách đúng đắn và khôn ngoan nhất.
Việc lựa chọn của người tiêu dùng giờ đây phần lớn dựa vào hiểu biết của họ về
các nhãn hiệu các hàng hóa và dịch vụ tương ứng với sở thích, cá tính riêng của
họ. Từ đó có thể thấy, NHHH giúp cho người tiêu dùng có thể định hướng được
việc tiêu dùng của mình.
NHHH giúp người tiêu dùng nhận biết và phân loại hàng hóa, dịch vụ
giúp họ đi đến những quyết định cuối cùng; song song với việc giúp họ lựa chọn
được nhà sản xuất tin cậy. Mỗi NHHH đều mang chức năng thông tin về nguồn
gốc về sản phẩm. Người tiêu dùng biết đến NHHH có nghĩa là họ biết được chắc
chắn nhà sản xuất của hàng hóa đó hoặc nhà cung cấp của dịch vụ đó. Đó chính
13
là cơ sở chắc chắn nhất để họ lựa chọn nhà sản xuất. Có thể, cùng một mặt hàng,
cùng một chức năng và giá cả tương đồng, nhưng dựa trên kinh nghiệm tiêu
dùng cũng như sở thích khác nhau, mỗi người có thể lựa chọn một hàng hóa,
dịch vụ của một nhà sản xuất khác nhau. Hoặc khi người tiêu dùng đã từng sử
dụng và có sự tin cậy đối với một mặt hàng nào đó, nhờ có NHHH, họ biết được
nhà sản xuất. Niềm tin đối với hàng hóa dẫn đến sự tin tưởng với nhà sản xuất.

Từ đó, người tiêu dùng lại có nhiều hơn những cơ sở cho quyết định tiêu dùng
của mình.
Với vai trò là cơ sở và định hướng cho việc tiêu dùng của mỗi người,
NHHH góp phần giúp con người giảm bớt thời gian và suy nghĩ trong việc mua
sắm và lựa chọn hàng hóa, dịch vụ. Khi người tiêu dùng đã có hiểu biết về nhãn
hiệu của hàng hóa, dịch vụ , yêu thích và có sự chung thủy với nhãn hiệu đó, họ
dễ dàng có được quyết định tiêu dùng mang đến sự thỏa mãn sở thích của riêng
họ cũng như độ tin cậy về chất lượng của hàng hóa, dịch vụ. NHHH đồng thời
cũng thể hiện cá tính và phong cách riêng của mỗi cá nhân bởi mỗi NHHH đều
mang một nét đặc thù riêng đầy ẩn ý từ khi mới ra đời.
Như vậy, nếu với các doanh nghiệp, NHHH đóng góp một phần không
nhỏ trong họat động sản xuất kinh doanh của họ thì với người tiêu dùng, NHHH
là là nhân tố chính trong mọi quyết định tiêu dùng của họ. Điều đó chứng tỏ vai
trò quan trọng của NHHH trong đời sống công nghiệp và tiêu dùng hiện nay như
thế nào. Và sự hiểu biết về NHHH ngày lại càng trở nên cấp thiết hơn trong
cuộc sống hiện đại và văn minh.
2. BẢO HỘ NHÃN HIỆU HÀNG HÓA
2.1 Khái niệm :
Những năm gần đây, các doanh nghiệp Việt Nam không còn thờ ơ với vấn
đề NHHH như trước. Doanh nghiệp đã có những kế họach xây dựng nhãn hiệu
cho sản phẩm, dịch vụ nhằm mục đích quảng bá rộng rãi sản phẩm, dịch vụ của
họ ra thị trường. Tuy nhiên, một thực tế đáng buồn là còn ít doanh nghiệp nhận
thức được việc cần phải bảo vệ cho quyền sở hữu NHHH mà họ đã kỳ công xây
dựng nên. Đó chính là bảo hộ NHHH.
14
Vậy, bảo hộ NHHH là gì?
Bên cạnh các tài sản sở hữu trí tuệ như kiểu dáng công nghiệp, sáng chế,
tên gọi xuất xứ, bản quyền tác giả, tác phẩm… NHHH được đánh giá là một tài
sản trí tuệ quan trọng và có giá trị thuộc hàng bậc nhất. Vậy, việc bảo hộ NHHH
cũng chính là một biện pháp bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT), cụ thể là

quyền sở hữu công nghiệp ( SHCN). Bảo hộ có nghiã là các họat động gìn giữ
và bảo vệ cũng như sử dụng các biện pháp nhằm giữ gìn và bảo vệ tài sản của
một cá nhân, tổ chức. Vậy, bảo hộ NHHH có thể hiểu là các biện pháp nhằm giữ
gìn và bảo vệ NHHH khỏi sự xâm phạm hoặc sử dụng bất hợp pháp nào. Theo
quy định của pháp luật hiện hành, việc bảo hộ quyền SHCN là việc nhà nước
thông qua hệ thống Pháp luật xác lập quyền đối với đối tượng SHCN và bảo vệ
quyền đó chống lại bất kỳ sự xâm phạm nào của bên thứ ba. Việc xác lập này
được thực hiện dưới hình thức cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng
nhận đăng ký NHHH theo một trình tự do Pháp luật quy định. Tuy nhiên, không
phải bất kỳ một NHHH nào cũng được pháp luật bảo hộ. Muốn xác lập quyền
SHCN đối với NHHH, người chủ NHHH phải làm đơn đăng ký NHHH và thực
hiện đúng các quy trình thủ tục và các nguyên tắc bảo hộ. Đó là đăng ký bảo hộ
NHHH.
a.2Đăng ký bảo hộ NHHH
Đăng ký bảo hộ NHHH là thủ tục hành chính do Cục Sở hữu trí tuệ tiến
hành với ý nghĩa thừa nhận quyền sở hữu đối với NHHH của người làm đơn
đăng ký.
Hình thức đăng ký NHHH là ghi nhận nhãn hiệu và Chủ sở hữu nhãn hiệu
vào Sổ đăng ký Quốc gia về NHHH và cấp Giấy chứng nhận đăng ký NHHH
cho chủ sở hữu.
Để được bảo hộ NHHH người đăng ký bảo hộ cần đáp ứng được các điều
kiện về NHHH cũng như các nguyên tắc về bảo hộ. Trước hết, muốn đăng ký
nhãn hiệu, bạn phải là một chủ thể kinh doanh hợp pháp. Để được đăng ký bảo
hộ NHHH phải đáp ứng các điều kiện sau:
15
Thứ nhất, NHHH là dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ,
hình vẽ, hình ảnh, kể cả hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể
hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc.
Thứ hai, NHHH được bảo hộ phải có khả năng phân biệt hàng hóa, dịch
vụ của chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của chủ thể khác.

Khi NHHH đáp ứng các điều kiện về xây dựng nhãn hiệu, chủ sở hữu
muốn xác lập quyền đối với NHHH cần phải nộp đơn xin cấp chứng nhận cho
cơ quan chủ SHCN quốc gia. Việc xem xét sẽ được tiến hành rất kỹ lưỡng trong
thời hạn 12 tháng, bao gồm hai giai đoạn là xét nghiệm hình thức và xét nghiệm
nội dung. Khi được chấp nhận bảo hộ, chủ nhãn hiệu sẽ được cấp một Văn bằng
bảo hộ nhãn hiệu (còn gọi là Giấy chứng nhận đăng ký NHHH). Giấy chứng
nhận đăng ký NHHH sẽ chỉ có hiệu lực trong phạm vi thời gian và không gian
nhất định. Về thời gian, giấy chứng nhận đăng ký NHHH có giá trị hiệu lực
trong vòng 10 năm (Việt Nam) kể từ ngày nộp đơn và có thể gia hạn nhiều lần,
và cũng có thể bị hủy bỏ hoặc đình chỉ hiệu lực nếu chủ sở hữu có dấu hiệu vi
phạm pháp lý liên quan việc chứng nhận đăng ký NHHH. Về không gian, giấy
chứng nhận đăng ký NHHH chỉ có hiệu lực trong phạm vi quốc gia mà NHHH
được đăng ký bảo hộ.
16
SƠ ĐỒ TỔNG QUÁT QUY TRÌNH XỬ LÝ
ĐƠN ĐĂNG KÝ NHÃN HIỆU HÀNG HÓA
Đơn không hợp lệ
Đơn
hợp lệ

Đối tượng không đáp ứng
tiêu chuẩn bảo hộ
Đối tượng đáp ứng
tiêu
chuẩn bảo hộ

17
Nộp đơn và lệ phí đăng ký
Xét nghiệm hình thức đơn
đăng ký

Đăng bạ cấp Giấy chứng
nhận
Nộp lệ phí đăng ký
Thông báo nộp lệ phí
đăng ký
Xét nghiệm nội dung
Công bố đơn đăng ký
Từ chối chấp nhận đơn
Đơn phản đối cấp giấy
chứng nhận
Từ chối cấp Giấy chứng
nhận
Công bố Giấy chứng
nhận đăng ký NHHH
Trong thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận đăng ký NHHH, chủ Giấy
chứng nhận độc quyền sử dụng NHHH để đánh dấu hàng hóa của mình và sử
dụng NHHH nhằm các mục đích kinh doanh khác; hoặc chuyển nhượng quyền
sở hữu nhãn hiệu cho người khác; hoặc cho phép người khác cùng sử dụng nhãn
hiệu thông qua các hợp đồng li-xăng. Cũng trong thời hạn này mọi hành vi xâm
phạm quyền nhãn hiệu của người khác đã được bảo hộ bao gồm việc sử dụng
trái phép một nhãn hiệu trùng hoặc một nhãn hiệu tương tự nhưng có khả năng
gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đã được bảo hộ cho cùng một loại sản phẩm thì sẽ
bị pháp luật xử lý.
Tuy nhiên, đăng ký bảo hộ NHHH chỉ là một thủ tục mang tính tự nguyện
của các cá nhân sử dụng NHHH chứ không phải là một yêu cầu bắt buộc trong
hoạt động thương mại trong nội địa cũng như ở nước ngoài. Vì vậy, tùy vào
nhận thức và hiểu biết của mỗi doanh nghiệp mà việc đăng ký bảo hộ NHHH
được thực hiện đến đâu.
a.3 . Ý nghĩa của việc bảo hộ NHHH
a. Đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho chủ sở hữu

Theo khái niệm về bảo hộ NHHH, có thể hiểu rằng, khi chủ sở hữu đăng
ký bảo hộ cho NHHH của mình, họ sẽ được luật pháp công nhận và được bảo vệ
về mặt pháp lý trong việc sở hữu và sử dụng NHHH đó, phòng tránh mọi sự
xâm phạm bất hợp pháp của bên thứ ba. Như vậy, có thể thấy ý nghĩa lớn nhất
của việc đăng ký bảo hộ NHHH chính là việc chủ sở hữu NHHH được bảo vệ
một cách chính đáng và hợp pháp quyền làm chủ của mình.
Như đã phân tích ở trên, NHHH là một trong những đối tượng SHCN
quan trọng bậc nhất, là tài sản vô hình quý giá của các doanh nghiệp. Những nhà
kinh doanh chiến lược, nhạy cảm với thị trường luôn biết cách đầu tư công sức
và tiền bạc vào việc phát triển nhãn hiệu song song với việc nâng cao chất lượng
các hàng hóa, dịch vụ của mình. NHHH của doanh nghiệp trở nên nổi tiếng kéo
theo sự thành công trong họat động kinh doanh của họ. Nhưng thực tế là, hiện
18
Công bố Giấy chứng
nhận đăng ký NHHH
tượng bắt chước, làm nhái và làm giả hàng hóa mang nhãn hiệu nổi tiếng đang
ngày càng hoành hành và phá hủy hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.
Người tiêu dùng bị mất niềm tin do họ mua phải hàng kém chất lượng hoặc
thiếu tính năng sử dụng hoặc cũng có thể họ ưa thích việc tiêu dùng những hàng
nhái, hàng giả mang nhãn hiệu nổi tiếng nhưng với giá cả cạnh tranh hơn nhiều
những sản phẩm chính hiệu. Tát cả dẫn đến tình trạng kinh doanh trì trệ hay uy
tín bị suy giảm của các doanh nghiệp chân chính, chủ sở hữu của các NHHH nổi
tiếng đó. Biện pháp duy nhất bảo vệ các chủ sở hữu trí tuệ với NHHH là đăng
ký bảo hộ NHHH. Pháp luật chính là cách bảo vệ khách quan hiệu quả nhất đối
với doanh nghiệp bên cạnh các biện pháp tự bảo vệ của riêng từng doanh
nghiệp.
b. Thúc đẩy sáng tạo và đổi mới kỹ thuật sản xuất, khuyến khích cạnh
tranh lành mạnh giữa các chủ thể trong nền kinh tế
Theo các số liệu, trong các đối tượng SHCN, NHHH là một trong những
đối tượng SHCN hiện nay được đăng ký bảo hộ nhiều nhất ở các nước phát triển

cũng như các nước đang phát triển. Nhiều triệu NHHH đã được đăng ký và bảo
hộ hiện nay trên toàn thế giới (bao gồm 34 nhóm hàng hóa khác nhau) và toàn
bộ các loại dịch vụ hiện có (gồm 11nhóm dịch vụ khác nhau, theo bảng phân
loại quốc tế Nice lần 8). Điều đó chứng tỏ các nhà sản xuất và kinh doanh trên
toàn thế giới đã nhận thức được rất rõ tầm quan trọng của NHHH đối với sự tồn
tại và phát triển của mình.
Như đã phân tích ở trên, NHHH là tài sản vô hình quý giá bậc nhất của
doanh nghiệp, là đối tượng SHCN gắn chặt nhất với quá trình lưu thông hàng
hóa. Bằng NHHH, nhà sản xuất có thể đánh dấu hàng hóa của mình sản xuất
khi đưa ra thị trường, có thể quảng cáo cho sản phẩm, dịch vụ hay chính doanh
nghiệp thông qua nhãn hiệu trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm đẩy
mạnh lưu thông, tăng doanh số hàng hóa của mình. Mặt khác, thông qua NHHH
người tiêu dùng có thể dễ dàng lựa chọn hàng hóa theo nhu cầu, sở thích, yêu
cầu chất lượng và khả năng tài chính của mình. Đó chính là nguyên cớ để các
nhà sản xuất kinh doanh không ngừng đầu tư tiền của và công sức nhằm xây
19
dựng các NHHH uy tín. Tuy nhiên, để tạo ra được một NHHH có uy tín, nhà sản
xuất phải có sự đầu tư về sản phẩm, vốn là minh chứng về chất lượng hay đặc
tính của NHHH. NHHH có uy tín thường đi kèm với hàng hóa, dịch vụ có thị
trường tiêu thụ rộng lớn, cả trong và ngoài nước. Và để đạt được mục đích kinh
doanh đó, nhà sản xuất phải không ngừng cải tiến mẫu mã, nâng cao năng suất,
củng cố chất lượng nhằm phục vụ nhu cầu ngày càng cao của những người tiêu
dùng thông minh và khó tính. Và như vậy, NHHH trở thành động lực thúc đẩy
sản xuất, tạo nên uy tín và sự phát triển của các nhà kinh doanh.
Vậy, có thể thấy việc sử dụng đúng đắn chức năng của NHHH theo đúng
pháp luật sẽ tạo nên một sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường, phát triển sản
xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, trên thực tế, do ham lợi,
muốn đạt lợi nhuận nhanh chóng và bằng mọi cách rẻ nhất, người ta đã làm
hàng giả, bắt chước hoặc nhái theo các nhãn hiệu đã được công chúng ưa
chuộng để sản xuất các hàng hóa kém chất lượng và bán với giá rẻ hơn. Điều

này đã xảy ra từ xa xưa khi xuất hiện nền kinh tế trao đổi trên thế giới và khi nền
kinh tế hiện đại và bùng nổ như hiện nay, trình độ làm giả, làm nhái ngày càng
tinh vi và phát triển ở quy mô lớn. Hậu quả được đổ lên đầu cả người tiêu dùng,
nhà sản xuất lẫn toàn bộ nền kinh tế. Người tiêu dùng thiếu lòng tin vào chất
lượng và uy tín sản phẩm khiến nhà sản xuất không muốn đầu tư sản xuất hàng
hóa mang nhãn hiệu của mình, và nền kinh tế đương nhiên bị triệt tiêu sức sản
xuất. Thị trường sẽ không còn bình đẳng cho mọi doanh nghiệp khi sản phẩm
của những kẻ làm nhái, làm giả được mang thương hiệu nổi tiếng dù không cần
thời gian cũng như chi phái đầu tư lại được bán với giấ rẻ có thể cạnh tranh với
những sản phẩm của trí tuệ.
Trước thực tế đáng buồn đó, bảo hộ NHHH được xem là biện pháp pháp
lý hữu hiệu nhất để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các chủ NHHH, tạo cho họ
một sân chơi lành mạnh giữa những nhà sản xuất đúng nghĩa với những sản
phẩm của trí tuệ thực sự. Đăng ký bảo hộ NHHH đồng nghĩa với việc người
đăng ký được chứng nhận quyền sở hữu cũng như ngăn chặn mọi sự xâm phạm
bất hợp pháp của bên thứ ba đối với NHHH của họ.
20
Tuy nhiên, cần nhận thức được rằng, bảo hộ NHHH không thỏa đáng có
thể được xem là cạnh tranh thiếu lành mạnh và là rào cản đối với việc mở cửa
thị trường. Trong một số trường hợp, bảo hộ NHHH thực chất là việc bảo hộ sản
xuất trong nước, chống lại sự xâm nhập của các sản phẩm quốc tế vào thị trường
trong nước. Vụ kiện cá tra, cá basa và nhãn hiệu CATFISH chính là bài học đắt
giá về bảo hộ NHHH đối với các doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu hàng
hóa sang thị trường Mỹ nói riêng và thị trường nước ngoài nói chung.
c. Bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người tiêu dùng và chống lại tệ nạn
làm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng
Người tiêu dùng là một chủ thể quan trọng không thể thiếu để tạo nên thị
trường đa dạng và sôi động như hiện nay. Bởi vậy, trước tình trạng hàng giả,
hàng nhái tràn lan như hiện nay, người tiêu dùng lại là người sẽ phải chịu những
hậu quả trực tiếp từ những hàng hóa thiếu chất lượng.

Với người tiêu dùng, NHHH có vai trò vô cùng quan trọng. Trong nhịp
sống sôi động và bận bịu, với vô vàn các mặt hàng, dịch vụ luôn sẵn sàng đáp
ứng nhu cầu của mọi đối tượng khách hàng thì việc bỏ thời gian chọn lựa loại
sản phẩm yêu thích và thiết yếu dường như là không thể. Người tiêu dùng chủ
yếu đưa ra quyết định lựa chọn dựa trên kinh nghiệm tiêu dùng, cụ thể chính là
sự hiểu biết và tin tưởng của họ về các NHHH khác nhau của cùng một loại
hàng hóa, dịch vụ. Tuy nhiên, người tiêu dùng không thể khôn ngoan tới mức họ
có thể phân biệt được các hàng hóa mang NHHH thật với những sản phẩm làm
nhái, làm giả đầy tinh vi như hiện nay. Việc mua nhầm xảy ra thường xuyên hơn
và hậu quả là không thể lường được. Khi đó, bảo hộ NHHH là công cụ hữu hiệu
nhất để bảo vệ người tiêu dùng. Bảo hộ NHHH góp phần đẩy lùi tệ nạn hàng
giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, giúp người tiêu dùng thoát khỏi tâm lý
hoang mang, lo sợ khi lựa chọn sản phẩm tiêu dùng.
Trên thị trường, người tiêu dùng là đối tượng và mục đích cuối cùng của
một vòng quay sản xuất, là cơ sở cho mọi quyết định kinh doanh của các nhà sản
xuất. Tuy nhiên, họ lại những người ít có hiểu biết nhất về đặc tính cũng như
chất lượng của các mặt hàng họ muốn tiêu dùng nếu họ không có được những
21
thông tin cần thiết, chủ yếu được truyền tải qua NHHH. Bảo hộ NHHH góp
phần giúp người tiêu dùng nhận biết được đâu là sản phẩm thật và đâu là sản
phẩm làm nhái. Những người tiêu dùng khôn ngoan luôn lựa chọn sản phẩm
theo đúng tính năng và chất lượng yêu cầu của bản thân họ. Khi đó, vô hình
chung cùng với sự bảo vệ của pháp luật, họ tự bảo vệ chính họ. Và cũng như
vậy, người tiêu dùng đã góp phần đẩy lùi tệ nạn hàng giả khi họ biết lựa chọn và
tẩy chay hàng giả, hàng nhái.
Bảo hộ NHHH đưa ra các biện pháp về pháp lý nhằm bảo vệ quyền của
những chủ sở hữu hàng hóa chân chính, khép chặt cơ hội của những kẻ có ý
định gian lận. Đồng thời, khuyến khích ý thức tự bảo vệ mình của các doanh
nghiệp bằng việc không ngừng thay đổi mẫu mã, kiểu dáng, tính năng của hàng
hóa nhằm tránh mọi sự bắt chước và làm nhái. Người tiêu dùng được cập nhật

thông tin sẽ dễ dàng phân biệt để lựa chọn đúng sản phẩm. Các biện pháp trừng
trị pháp lý đồng thời với sự thu hẹp thị trường tiêu thụ của các sản phẩm bắt
chước, làm giả, làm nhái sẽ là cách thức đẩy lùi nạn hàng giả , hàng nhái hữu
hiệu.
d. Có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo hộ lợi ích quốc gia
Như đã nêu ở khái niệm về bảo hộ NHHH, việc bảo hộ NHHH chỉ mang
tính lãnh thổ. Điều đó có nghĩa là một NHHH được bảo hộ đầy đủ ở Việt Nam
sẽ không được bảo hộ ở các quốc gia khác nếu không đăng ký bảo hộ NHHH ở
nước đó.
Như vậy, trong trường hợp các hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp
Việt Nam được xuất khẩu sang thị trường nước ngoài, nếu các doanh nghiệp
chưa kịp thời đăng ký bảo hộ NHHH ở nước đó thì không thể tránh được nguy
cơ hàng giả, hàng nhái, đồng thời cũng không được bảo vệ trong trường hợp xảy
ra. Nguy cơ thất thiệt về thị trường tiêu thụ cũng như doanh số của phía Việt
Nam là rất cao. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn thể bị đối tác hoặc các doanh
nghiệp khác trên thị trường nước ngoài đăng ký mất NHHH của mình tạo thị
trường đó. Khi đó, việc xuất khẩu hàng hóa với NHHH đó của doanh nghiệp
Việt Nam vào thị trường này sẽ trở thành hành vi phạm pháp, bởi đương nhiên,
22
doanh nghiệp Việt Nam bị cấm xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ với NHHH đã được
doanh nghiệp khác đăng ký. Trên thực tế những năm vừa qua, đã có nhiều doanh
nghiệp Việt Nam thành công trong việc xây dựng các sản phẩm có mẫu mã đẹp,
chất lượng tốt, tạo được uy tín trong lòng người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi đưa
những sản phẩm này ra thị trường nước ngoài, họ, một phần vì thiếu hiểu biết,
một phần vì chậm chân, đã để các doanh nghiệp nước ngoài chiếm đoạt mất
NHHH của mình đơn giản chỉ bằng cách đăng ký bảo hộ NHHH tại thị trường
xuất khẩu. Kết quả tất yếu là chúng ta mất đi thị trường tiềm năng ở nước ngoài.
Điều này thực sự là một tổn thất đối với nền kinh tế Việt Nam non trẻ, với tổng
thu nhập quốc dân phần lớn là đóng góp doanh thu của các ngành có sản phẩm
xuất khẩu.

Mặt khác, ngay cả tại thị trường trong nước, tình trạng vi phạm bảo hộ
quyền SHCN, trong đó có NHHH cũng gây nên một tổn thất không nhỏ cho nền
kinh tế quốc gia. Nhiều doanh nghiệp đã có những sản phẩm có chất lượng cao
nhưng do chưa có uy tín hoặc do tâm lý chuộng hàng ngoại của người Việt
Nam, họ đã không ngần ngại gắn NHHH của các doanh nghiệp nước ngoài nổi
tiếng để tiêu thụ dù biết đã vi phạm pháp luật. Bảo hộ NHHH lúc này là một
biện pháp hiệu quả để bảo vệ lợi ích quốc gia.
Vậy, có thể thấy, trong nền kinh tế thị trường hiện nay, khi cạnh tranh
ngày càng khốc liệt và không ít doanh nghiệp không từ bỏ các thủ đoạn để kiếm
lời thì bảo hộ NHHH chính là biện pháp bảo vệ nền kinh tế quốc gia,tạo ra thị
trường kinh tế lành mạnh, giúp các doanh nghiệp phát triển một cách đúng đắn
và vững mạnh.
II. Đăng ký bảo hộ NHHH ở nước ngoài.
1.Khái niệm
Đăng ký bảo hộ NHHH ở nước ngoài là việc chủ NHHH đăng ký quyền
được bảo hộ về NHHH tại các nước khác, nơi họ có nhu cầu xác lập về quyền sở
hữu độc quyền đối với NHHH. Việc đăng ký bảo hộ NHHH ở nước ngoài là một
việc làm phức tạp và tốn kém hơn nhiều so với ở trong nước nên đây là vấn đề
23
chủ yếu được các doanh nghiệp có hoạt động đầu tư ở nước ngoài hoặc có sản
phẩm xuất khẩu quan tâm mà thôi.
Việc đăng ký bảo hộ NHHH ở nước ngoài có thể được tiến hành theo các
cách thức khác nhau tùy theo lựa chọn của các chủ nhãn hiệu hoặc quy định tại
nơi nhãn hiệu được đăng ký để bảo hộ. Hiện nay, có hai cách thức đăng ký bảo
hộ NHHH ở nước ngoài chủ yếu là: Đăng ký theo Thỏa ước Madrid (nộp một
đơn đăng ký duy nhất cho văn phòng quốc tế của Tổ chức SHTT thế giới WIPO
và bảo hộ NHHH có giá trị tại tất cả các nước thành viên) ; và đăng ký theo
Công ước Paris về bảo hộ quyền SHCN (đăng ký trực tiếp tại từng quốc gia là
thành viên của Công ước). Quy trình và thủ tục đăng ký của từng cách thức sẽ
được trình bày cụ thể ở phần sau của Khóa luận.

2. Tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ NHHH trong họat động
Xuất khẩu:
Thế giới hiện nay đang bước sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của hội
nhập kinh tế quốc tế với mọi giới hạn và khoảng cách đều đang bị xóa nhòa. Tổ
chức thương mại thế giới bao gồm phần lớn các nước trên thế giới mà Việt Nam
cũng là một thành viên đang tạo ra cho nền kinh tế thế giới một sân chơi toàn
cầu với luật lệ hài hóa và thống nhất. Các hàng rào thuế quan và phi thuế quan
trọng trong hoạt động xuất khẩu đang dần được bãi bỏ, hoạt động thương mại
ngày càng thông thoáng.
Trong bối cảnh đó, ngược với giảm thiểu các hàng rào mậu dịch quốc tế,
việc bảo hộ các đối tượng sở hữu công nghiệp ngày càng được tăng cường cả về
mặt pháp lý lẫn thực thi quyền. Tầm quan trọng của bảo hộ NHHH càng được
đề cao nhằm bảo đảm và tăng cường tính cạnh tranh của hàng hóa và dịch vụ.
Với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, đăng ký bảo hộ NHHH, đặc biệt tại
thị trường xuất khẩu có nghĩa vô cùng to lớn. Đó là :
a. Đảm bảo cho doanh nghiệp một vị thế cạnh tranh vững chắc trên thị
trường quốc tế.
Những năm gần đầy, kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt
Nam không ngừng tăng lên, hoạt động xuất khẩu ngày càng mở rộng cả về quy
24
mô lẫn chất lượng. Bạn bè quốc tế đã ít nhiều biết đến sản phẩm có xuất xứ Việt
Nam. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là các doanh nghiệp có một vị thế chắc
chắn ở thị trường nước ngoài, mặc dù họ vốn là những doanh nghiệp có tiếng tại
Việt Nam. Nguyên nhân chính là vấn đề đăng ký bảo hộ NHHH.
Các doanh nghiệp Việt Nam chỉ chuyên tâm vào việc đầu tư về chất
lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu để xuất khẩu mà lãng quên bảo vệ và
giữ gìn thương hiệu bằng việc đăng ký bảo hộ NHHH, quên rằng họ đang bước
vào sân chơi kinh tế toàn cầu với những luật lệ chặt chẽ về bảo hộ NHHH.
Thông thường, các nhà sản xuất Việt Nam không nhận thức được tầm quan
trọng của việc đăng ký NHHH tại thị trường nước ngoài nên tình trạng bị chiếm

đoạt nhãn hiệu, xuất hiện hàng giả, hàng nhái trở nên không quá hiếm hoi. Xuất
khẩu hàng hóa ở một thị trường mới đồng nghĩa với việc doanh nghiệp tung ra
một sản phẩm mới ở một thị trường mới. Việc đầu tư xây dựng và bảo hộ
NHHH có ý nghĩa tương tự như tại thị trường trong nước, thậm chí mang tầm
quan trọng cao hơn. NHHH luôn là một tài sản quan trọng của doanh nghiệp
trong hoạt động kinh doanh. Đặc biệt với hoạt động xuất khẩu, nơi hàng hóa lần
đầu tiên được ra mắt thị trường, NHHH là một công cụ hữu hiệu cho việc xâm
nhập thị trường.
Vì vậy, việc đăng ký NHHH tại thị trường nước ngoài một cách kịp thời
là việc làm cần thiết của các doanh nghiệp xuất khẩu. Mặt khác, đăng ký bảo hộ
NHHH tại thị trường nước ngoài là một yêu cầu mang tính bắt buộc bởi bảo hộ
NHHH mang tính lãnh thổ. Muốn được bảo vệ lợi ích và quyền sở hữu NHHH,
ngăn chặn mọi tình trạng xâm phạm bất hợp pháp quyền SHTT, doanh nghiệp
phải kịp thời đăng ký bảo hộ NHHH tại các thị trường xuất khẩu. Đó chính là
cách thức doanh nghiệp xác lập quyền sở hữu đối với NHHH. Có NHHH được
bảo hộ tại thị trường nước ngoài, doanh nghiệp có điều kiện để xâm nhập, tạo
lập, từ đó giữ vững và phát triển thị trường xuất khẩu.
Do đó, cũng giống như hoạt động sản xuất kinh doanh nội địa, việc đăng
ký bảo hộ NHHH tại thị trường xuất khẩu, biện pháp bảo hộ quyền sở hữu
25