Chuyên đề THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

1
CHUYÊN ĐỀ
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHÓAN
GV: TS Trần Thị Mộng Tuyết
2
1. Tổng quan về TTCK
1.1 Cơ sở hình thành và phát triển TTCK

Nhu cầu giao lưu vốn

Sự xuất hiện các giấy tờ có giá

Các nước trên thế giới đều có những chính sách kinh tế
-tài chính nhằm thúc đẩy sự hình thành và phát triển
củaTTCK, và được thể hiện:
+ Xây dựng luật, cải cách thuế,…
+ Hình thành nhiều công cụ tài chính mới
􀂄 + Phát triển thị trường phi tập trung (OTC – Over
The Counter)
􀂄 + Có sự đổi mới mạnh mẽ về mặt kỹ thuật
􀂄 + Thành lập các thị trường chứng khoán phái sinh
(Derivatives)
􀂄 + Mở rộng sự tham gia của các trung gian tài chính.
3
1.2. Khái niệm TTCK

+ Theo Giáo sư Frédéric Teulon – Vocabulaire
monétaire et financier – 1993, TTCK là nơi giao
dòch những cổ phiếu, trái phiếu và những sản
phẩm phái sinh. Cùng với hệ thống ngân hàng,
TTCK tạo một dòng chảy tài chính trong nền

kinh tế.

+ Theo Longman – Dictionary of Business
English – 1985, TTCK là một thò trường có tổ
chức, là nơi các chứng khoán được mua bán tuân
theo những quy tắc đã được ấn đònh.
4

+ Cũng có quan niệm cho rằng TTCK là
một thò trường có tổ chức và hoạt động có
điều khiển, là nơi diễn ra các hoạt động
mua bán các loại chứng khoán trung và
dài hạn giữa những người phát hành chứng
khoán và mua chứng khoán hoặc kinh
doanh chứng khoán.
5
1.3. Đặc trưng của TTCK
- TTCK xuất hiện khi các chứng khoán được
phát hành và trao đổi.

- TTCK là thò trường vốn trung và dài hạn.

- TTCK là thò trường mà ở đó không có sự can
thiệp, độc đoán hay cưỡng chế về giá cả. Giá
mua bán trên TTCK hoàn toàn do cung cầu quy
đònh.

- TTCK là hình thức phát triển cao của nền sản
xuất hàng hoá, thò trường này chỉ tồn tại và phát
triển trong cơ chế kinh tế thò trường.

6
2. Cơ cấu TTCK
2.1. Căn cứ vào quy trình lưu thông chứng
khoán, có thể phân chia TTCK thành 2
l ai: ọ
* Thò trường sơ cấp
* Thò trường thứ cấp
7
+ Thò trường sơ cấp ( Primary Market )

Là nơi phát hành lần đầu chứng khoán ra
công chúng, tạo vốn cho đơn vò phát hành và
chỉ tạo ra phương tiện huy động vốn.
8
* Vai trò của TT sơ cấp

Chứng khoán hóa nguồn vốn cần huy động.
 Thể hiện tính ưu việt của TTCK đối với DN:
- DN sử dụng vốn với chi phí rẻ hơn.
- Tính tự chủ về mặt TC cao hơn.
- Quy mô huy động vốn rộng lớn hơn.

Thực hiện quá trình chu chuyển TC, trực tiếp
đưa những nguồn vốn nhàn rỗi tạm thời
trong dân chúng vào đầu tư dài hạn.

Lợi thế cho NĐT:
- Tạo ra phương thức ĐT mới hiệu quả hơn.
- Tính thanh khỏan cao hơn cho NĐT
9

* Đặc điểm của TT sơ cấp

Là thị trường tạo vốn cho đơn vị phát
hành đồng thời tạo ra hàng hóa cho thị
trường giao dịch.

Đơn vị phát hành thường là: Kho Bạc,
Ngân hàng NN, công ty phát hành, tập
đòan bảo lãnh phát hành.

TT sơ cấp chỉ được tổ chức một lần cho
một lọai CK nhất định, trong thời gian hạn
định.
10
+ Thò trường thứ cấp ( Secondary Market)

Là nơi diễn ra các hoạt động mua bán những
chứng khoán đã được phát hành thông qua
thò trường sơ cấp.
11
* Vai trò của TT thứ cấp

Tạo điều kiện chuyển nhượng quyền sở
hữu CK.

Đảm bảo tính thanh khỏan cho CK đã
được phát hành.

Tạo cơ hội cho NĐT giao dịch CK tìm
kiếm lợi nhuận.

12
* Đặc điểm của TT thứ cấp

Các khỏan tiền thu được từ việc bán CK
thuộc về các NĐT và các nhà kinh doanh
CK.

Giao dịch trên TT thứ cấp phản ảnh
nguyên tắc cạnh tranh tự do.

TT thứ cấp được tổ chức thường xuyên
liên tục.
13
Mối liên hệ giữa TT sơ cấp và TT thứ cấp

+ Thò trường sơ cấp là cơ sở, là tiền đề cho sự hình
thành và phát triển thò trường thứ cấp.

+ Thò trường thứ cấp tạo điều kiện cho thò trường sơ
cấp phát triển, tăng tiềm năng huy động vốn của
các chủ thể phát hành chứng khoán.

+ Trong thực tế tổ chức TTCK không có sự phân
biệt ranh giới giữa hai loại thò trường nói trên, nghóa
là vừa có giao dòch của thò trường sơ cấp vừa có
giao dòch của thò trường thứ cấp, vừa có mua bán
các loại chứng khoán vừa mới phát hành, vừa có
mua bán các loại chứng khoán theo tính chất mua đi
bán lại.
14


2.2. Căn cứ vào phương thức giao dòch, TTCK
được phân chia thành 2 l ai:ọ

+ Thò trường tập trung: là thò trường có tổ
chức, trong đó các chứng khoán được giao dòch
mua bán tại một nơi gọi là SGDCK hay
TTGDCK.

+ Thò trường phi tập trung: bao gồm thò trường
giao dòch ngoài quầy (thò trường OTC – Over
The Counter ) và thò trường giao dòch “trao tay”
15

- Thò trường OTC là TTCK, ở đó việc giao dòch
không diễn ra tại một điểm tập trung mà thông
qua hệ thống nối mạng giữa các thành viên,
không có ngày giờ hay thủ tục nhất đònh mà do
sự thỏa thuận của người mua và người bán.
16
Đặc điểm:

TT OTC giao dịch mua bán CK thông
qua hệ thống điện thoại và vi tính nối
mạng.

CK niêm yết trên TT OTC có điều kiện
niêm yết không quá nghiêm ngặt, chỉ
cần được phép phát hành là có thể giao
dịch  mức độ tín nhiệm không cao.


Quản trị TT OTC: Hiệp hội các nhà kinh
doanh CK quốc gia.
17

- Thò trường giao dòch “trao tay” là thò
trường hoạt động mua bán tự do, phân tán
không qua thò trường giao dòch chứng
khoán tập trung hay thò trường OTC. Thò
trường này không thực hiện giao dòch bằng
hệ thống đấu giá của thò trường tập trung
hoặc hệ thống computer của thò trường
OTC mà việc mua bán diễn ra trực tiếp,
trao tay giữa những người mua, bán chứng
khoán.
18

Đặc điểm:

Hoạt động giao dịch mua bán chuyển nhượng
CK có thể thực hiện ở đâu và bất cứ lúc nào.

Có thể giao dịch thông qua người môi giới
hoặc do người sở hữu CK thực hiện.

Tất cả các CK được phép phát hành đều có
thể giao dịch.

Là cơ sở hình thành thị trường Sở giao dịch
và TT OTC.


Cung cấp cho công chúng những CK của
những Cty có quy mô nhỏ hay còn mới mẻ.
19


NGƯỜI MUA NGƯỜI BÁN


CÔNG TY CHỨNG KHOÁN

CÔNG TY CHỨNG KHOÁN


TỔNG HP ĐƠN ĐẶT HÀNG

TỔNG HP ĐƠN ĐẶT HÀNG




CHỨNG
KHOÁN CHƯA
ĐĂNG KÝ
CHỨNG
KHOÁN ĐÃ
ĐĂNG KÝ
CHỨNG
KHOÁN ĐÃ
ĐĂNG KÝ

CHỨNG
KHOÁN CHƯA
ĐĂNG KÝ





SỞ GIAO DỊCH
CHỨNG KHOÁN





THỊ TRƯỜNG THỨ BA





THỊ TRƯỜNG OTC


Sơ đồ 1.1: Cơ cấu thò trường chứng khoán.
20

2.3 Căn cứ vào kỳ hạn giao dòch, TTCK có thể được
phân chia thành:


+ Thò trường trao ngay
Thò trường trao ngay ( còn gọi là thò trường thời điểm ) là thò
trường mà việc giao dòch mua bán chứng khoán theo giá thỏa
thuận khi ký hợp đồng, nhưng thanh toán và giao nhận chứng
khoán sẽ diễn ra tiếp theo sau đó một hoặc hai ngày.

+ Thò trường giao dòch kỳ hạn
Thò trường giao dòch kỳ hạn là thò trường giao dòch theo giá thỏa
thuận khi ký hợp đồng, nhưng thanh toán và giao nhận chứng
khoán sẽ diễn ra sau một khoảng thời gian nhất đònh theo quy
đònh trong hợp đồng.

+ Thò trường giao dòch tương lai.
Thò trường giao dòch tương lai là thò trường mua bán chứng khoán
theo một loại hợp đồng đònh sẵn, giá cả được thực hiện trong
ngày giao dòch nhưng việc giao nhận và thanh toán sẽ diễn ra
trong một kỳ hạn nhất đònh trong tương lai.
21

2.4 Căn cứ vào hàng hoá giao dịch:

Thị trường cổ phiếu.

Thị trường trái phiếu.

Thị trường các công cụ CK phái sinh.
22
3. Các chủ thể tham gia TTCK tập trung

3.1 Ủy Ban Chứng Khoán Quốc Gia.


Ủy Ban Chứng Khoán Quốc Gia là cơ quan quản
lý điều tiết vó mô về TTCK do Chính phủ thành
lập, tuy nhiên không phải Ủy Ban Chứng Khoán
Quốc Gia ra đời khi bắt đầu xuất hiện TTCK. Quá
trình phát triển TTCK thế giới cho thấy rằng Ủy
Ban Chứng Khoán Quốc Gia được hình thành sau
một thời gian dài hoạt động của TTCK phi tập
trung; thò trường này hình thành một cách tự phát
khi xuất hiện cổ phiếu, trái phiếu và có nhu cầu
mua bán lại các chứng khoán này.
23

Chức năng:

Thực hiện các quy định quản lý ngành CK, điều
hành và giám sát có hiệu quả hoạt động của
TTCK

Kiểm soát mọi vấn đề trong hoạt động thị
trường.

Quản lý trực tiếp các tổ chức tự quản.

Thanh tra đối với cá nhân hay tổ chức để bảo
vệ lợi ích chung của công chúng.
24

3.2 Sở giao dòch chứng khoán ( SGDCK).


SGDCK là nơi gặp gỡ giữa các thành viên
của TTCK để thương lượng đấu giá mua
bán chứng khoán, và là cơ quan phục vụ cho
hoạt động giao dòch mua bán chứng khoán.
25