giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 bài 20 đột biến gen (22)

BiÕn dÞ lµ hiÖn tîng con sinh ra kh¸c víi bè
mÑ vµ kh¸c nhau vÒ nhiÒu chi tiÕt.
Gen =>ARN =>Pr«tªin => tÝnh tr¹ng
Viết sơ đồ mối quan hệ giữa gen và tính trạng?
Thế nào là biến dị?
KiÓm tra bµi cò

Các em hãy quan sát các hình ảnh sau và cho biết
chúng có gì khác thường?
A
D
B
C


Biến dị
Biến dị di truyền Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp Đột biến Thường biến
Đột biến gen
Đột biến nhiễm sắc
thể

X
G
A
T
T A
G X
T A

a
Quan sát 1 đoạn gen ban đầu (a)
+ Đoạn gen này có bao nhiêu cặp nuclêôtit?

I. Đột biến gen là gì?
A
T
A
T
T A
G X
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A

X
G
T A
G X
T A
ba
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến
gen
Quan s¸t h×nh
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
G X

Đoạn
ADN
Số cặp
nuclêôtit
Điểm khác so với
đoạn (a)
Đặt tên dạng
biến đổi
b
c
d
Quan sát hình 21.1 và thảo luận
nhóm hoàn thành bài tập trong
3 phút:
Đoạn gen a,b,c bị biến đổi

Đoạn
ADN
Số cặp
nuclêôtI
t
Điểm khác
so với đoạn
(a)
Đặt tên dạng
biến đổi
b
c

d
X
G
A
T
T A
G X
T A
a
X
G
A
T
T A
G X
T A
b

4
Mất cặp G - X
Mất một cặp
nuclêôtit
A
T
T A
X
G
T A
G X
T A
c
6
Thêm cặpT - A
Thêm một cặp
nuclêôtit
A
T
X
G
T A
G X
T A
d
5
Thay cặp
T - A
bằng cặp
G - X

Thay cặp
nuclêôtit này
bằng cặp
nuclêôtit khác
TRẢ LỜI CÂU HỎI THẢO LUẬN

- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc
gen liên quan tới một hoặc một số cặp
nucleôtit.
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế
một hoặc một số cặp nuclêôtit.
Đột biến gen là gì ?
Có mấy dang đột biến gen?

Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một
nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp
nuclêôtit?
Trả lời: vì ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến
đổi ở một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở cả trên 2
mạch thì mới gọi là đột biến gen.
Một gen có A = 600 Nu. G = 900 Nu. Nếu sau khi bị đột biến,
gen đột biến có A = 601 Nu, G = 900 Nu. Đây là dạng đột biến
gì?
A. Mất cặp A- T
B. Thêm cặp A- T
C. Thêm cặp X- T
D. Thay cặp A – T bằng cặp G - X
BÀI TẬP
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN

II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Đột biến gen phát sinh trong những điều kiện nào
nào?
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
-
Trong tự nhiên
-
Trong thực nghiệm

Nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
Do rối loạn quá trình tự sao chép của ADN dưới
ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.

V× sao c¸c t¸c nh©n nãi trªn t¸c ®éng vµo
ADN l¹i g©y ra ®îc ®ét biÕn gen?
V× c¸c t¸c nh©n nµy g©y rèi lo¹n qu¸ tr×nh tù
nh©n ®«i cña ADN, lµm cho qu¸ tr×nh sao chÐp
cña AND sai ®i so víi nguyªn mÉu, g©y ra ®ét
biÕn gen.
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Tác nhân nào gây ra đột biến gen?
Do tác nhân vật lý hay hóa học của môi trường
trong và ngoài

Mỹ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố
Hirosima và Nawasaki ở Nhật Bản trong chiến
tranh thế giới lần thứ II
Một số hình ảnh về nguyên nhân phát sinh đột
biến do các hoạt động của con người gây ra.

Máy bay Mỹ rải chất độc hoá học xuống
miền nam việt nam.

Công ty ,nhà máy thải chất thải ra sông làm
cho nguồn nước bị ô nhiễm nặng.

Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu.

Và hậu quả để lại là
Nạn nhân chất độc màu da cam
Dị tật bẩm sinh

II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Em sẽ làm gì để hạn chế, bảo vệ con người và sinh vật
không bị đột biến gen?
-
Vệ sinh môi trường đất, nước hợp lý vá đúng nguyên tắc
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
-
Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây
ra ô nhiễm môi trường.
-
Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng
thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả
năng gây đột biến gen.
- Chống sản xuất vũ khí hạt nhân và hóa học

III. Vai trò của đột biến gen
Gen

mARN Pr«tªin
BiÕn ®ỉi
trong
cÊu tróc gen
BiÕn ®ỉi
mARN
BiÕn ®ỉi
Pr«tªin
t¬ng øng
BiÕn ®ỉi
KiĨu h×nh
TÝnh tr¹ng
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN

Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại
và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với
con người?
Có lợiCó hại Có hại
H21.2. Đột biến gen làm
mất khả năng tổng hợp
diệp lục của cây mạ (màu
trắng)
H21.3. Lợn con có
đầu và chân sau dị
dạng
H21.4.Đột biến gen ở cây lúa
(b) làm cây cứng và nhiều
bơng hơn ở giống gốc (a)
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình lại thường có

hại cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua
chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên,
gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN GEN CĨ DI TRUYỀN KHƠNG?

III. Vai trò của đột biến gen.
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có
hại cho sinh vật
Hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen trong tự
nhiên hoặc do con người tạo ra?
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN

Đột biến tăng tính
chịu han, chịu rét ở cây lúa
Ngô nhiều hạt
Đậu nhiều hạt
Một số đột biến có lợi