Bài 7: Giải Phẫu Hệ Tiết Niệu

HÖ tiÕt niÖu
HÖ tiÕt niÖu
Trêng ®¹i häc y tÕ c«ng céng
Trêng ®¹i häc y tÕ c«ng céng
khoa y tÕ c«ng céng
khoa y tÕ c«ng céng

HÖ tiÕt niÖu bao gåm lÇn lît tõ trªn xuèng:
- ThËn
- NiÖu qu¶n
- Bµng quang
- NiÖu ®¹o
ThËn
NiÖu qu¶n
Bµng quang
NiÖu ®¹o


Mục tiêu bài học
1. Mô tả đợc vị trí, hình thể ngoài, liên quan và hình thể
trong của thận. Nắm đợc cấu tạo mô học của thận và
hiểu đợc cấu trúc bao thận.
2. Phân đoạn và mô tả sơ lợc vị trí, liên quan của niệu quản.
3. Mô tả vị trí, hình thể ngoài và hình thể trong của bàng
quang.
4. Phân đoạn niệu đạo nam giới và nữ giới.

i. ThËn
ii. NiÖu qu¶n
iii. Bµng quang

iv. NiÖu ®¹o

I. THËn
1. VÞ trÝ, sè lîng, kÝch thíc
2. H×nh thÓ ngoµi vµ liªn quan
3. H×nh thÓ trong
4. CÊu t¹o m« häc
5. Bao thËn

i. Thận
i. Thận
1. Số lợng, vị trí và kích thớc
1. Số lợng, vị trí và kích thớc


- Số lợng: 2 thận
- Số lợng: 2 thận


- Kích thớc:
- Kích thớc:


+ Dày: 2.5cm
+ Dày: 2.5cm


+ Rộng: 5 cm
+ Rộng: 5 cm

+ Cao: 10 cm
+ Cao: 10 cm


- Vị trí:
- Vị trí:


+ Sau phúc mạc
+ Sau phúc mạc


+ Hai bên cột sống TL
+ Hai bên cột sống TL


+ Thận trái cao hơn thận phải
+ Thận trái cao hơn thận phải
Vị trí của thận (
Vị trí của thận (
nhìn sau)
nhìn sau)
Thận trái
Xg sờn XII
ĐS TL III
Gan
Niệu quản trái
Thận phải
ĐS TL

Gan
Thiết đồ cắt ngang qua ổ bụng
Thiết đồ cắt ngang qua ổ bụng

i. ThËn
i. ThËn
2. H×nh thÓ ngoµi vµ liªn quan
2. H×nh thÓ ngoµi vµ liªn quan


H×nh h¹t ®Ëu, dÑt tríc-sau
H×nh h¹t ®Ëu, dÑt tríc-sau


- MÆt tríc (
- MÆt tríc (
låi
låi
)
)


- MÆt sau (
- MÆt sau (
ph¼ng
ph¼ng
)
)

- Bê trong
- Bê trong


- Bê ngoµi
- Bê ngoµi


- Cùc trªn
- Cùc trªn


- Cùc díi
- Cùc díi
ThËn nh×n tõ tríc
ThËn nh×n tõ tríc
Cùc trªn
Bê ngoµi
Cùc díi
Bê trong
MÆt tríc

2.1 Mặt trớc
2.1 Mặt trớc


- Thận phải: gan, tá tràng,
- Thận phải: gan, tá tràng,

đại tràng
đại tràng


- Thận trái: tỳ, tuỵ, dạ dày,
- Thận trái: tỳ, tuỵ, dạ dày,


ruột non, đại tràng
ruột non, đại tràng
i. Thận
i. Thận
LQ gan
LQ đại tràng
Tá tràng
LQ tỳ
LQ dạ dày
LQ đại tràng
LQ ruột non
Liên quan của mặt trớc thận
Liên quan của mặt trớc thận
Gan
Đại tràng
Tá tràng
Hỗng tràng
Đại tràng
Thận phải
Thận trái
Mặt sau thận
Thận trái

Tỳ
Tuỵ
Dạ dày
Liên quan của thận trái
Liên quan của thận trái

i. Thận
i. Thận
2.2 Mặt sau
2.2 Mặt sau


- Phần trên xg sờn XII
- Phần trên xg sờn XII


+ Cơ hoành
+ Cơ hoành


+ Phổi và màng phổi
+ Phổi và màng phổi


+ Xg sờn XI, XII
+ Xg sờn XI, XII


- Phần dới xg sờn XII
- Phần dới xg sờn XII

+ Thành bụng sau
+ Thành bụng sau
2.3 Các cực
2.3 Các cực


- Cực trên:tuyến thợng thận
- Cực trên:tuyến thợng thận
2.4 Các bờ
2.4 Các bờ


- Bờ trong
- Bờ trong


+ Có rốn thận
+ Có rốn thận


+ Liên quan
+ Liên quan


Phải: TM chủ dới
Phải: TM chủ dới

Trái: ĐM chủ bụng
Trái: ĐM chủ bụng


Liên quan của mặt sau thận
Liên quan của mặt sau thận
Cơ TL lớn
Cơ vuông TL
(đ cắtã )
Xg sờn XII
Thận phải
Phổi và màng phổi
Cơ hoành
Tuyến thợng thận
Rốn thận
TM chủ dới
ĐM chủ bụng
Liên quan của cực trên
Liên quan của cực trên
và bờ trong thận
và bờ trong thận

3. H×nh thÓ trong
3. H×nh thÓ trong


Nhu m« + xoang thËn
Nhu m« + xoang thËn
3.1 Nhu m« thËn
3.1 Nhu m« thËn

- Tuû thËn =
- Tuû thËn =
Σ
Σ


c¸c th¸p thËn
c¸c th¸p thËn


- Vá thËn:
- Vá thËn:


+ C¸c tiÓu thuú vá
+ C¸c tiÓu thuú vá


+ C¸c cét thËn (xen gi÷a c¸c th¸p thËn)
+ C¸c cét thËn (xen gi÷a c¸c th¸p thËn)
i. ThËn
i. ThËn
Th¸p thËn
Nhu m« thËn
Nhu m« thËn
Cét thËn
C¸c tiÓu thuú vá
Xoang thËn

i. Thận
i. Thận
3.2 Xoang thận
3.2 Xoang thận


- Là xoang rỗng giới hạn bởi nhu mô thận
- Là xoang rỗng giới hạn bởi nhu mô thận


- Chứa:
- Chứa:


+ Hệ thống đài-bể thận
+ Hệ thống đài-bể thận




Đài thận bé (9-12)
Đài thận bé (9-12)



Đài thận lớn (2-3)
Đài thận lớn (2-3)

Bể thận
Bể thận


+ ĐM thận, TM thận
+ ĐM thận, TM thận


+ TK, bạch huyết
+ TK, bạch huyết


+ Mô liên kết
+ Mô liên kết
Xoang thận và
Xoang thận và
các cấu trúc đựng trong
các cấu trúc đựng trong
Đài thận bé
Đài thận lớn
Mỡ
Bể thận
Niệu quản
ĐM thận
TM thận
Mô liên kết

i. ThËn
i. ThËn

4. CÊu t¹o m« häc
4. CÊu t¹o m« häc


- Nephron (
- Nephron (
èng sinh niÖu
èng sinh niÖu
)
)


+ TiÓu cÇu thËn
+ TiÓu cÇu thËn


TiÓu §M ®Õn
TiÓu §M ®Õn


TiÓu §M ®i
TiÓu §M ®i


Cuén mao m¹ch
Cuén mao m¹ch


+
+

è
è
ng lîn gÇn
ng lîn gÇn


+ Quai HenlÐ
+ Quai HenlÐ


+
+
è
è
ng lîn xa
ng lîn xa


-
-
è
è
ng gãp
ng gãp
CÊu tróc m« häc cña thËn
CÊu tróc m« häc cña thËn
TiÓu cÇu thËn
èng lîn gÇn
Quai HenlÐ
èng lîn xa

TiÓu §M ®Õn
TiÓu §M ®i
Cuén mao m¹ch

i. ThËn
i. ThËn
5. Bao thËn
5. Bao thËn


- Bao x¬
- Bao x¬


- Bao mì quanh thËn
- Bao mì quanh thËn


- M¹c thËn
- M¹c thËn


+ L¸ tríc
+ L¸ tríc


+ L¸ sau
+ L¸ sau

- Khèi mì c¹nh thËn
- Khèi mì c¹nh thËn
Bao thËn
Bao thËn
L¸ sau bao thËn
Khèi mì c¹nh thËn
L¸ tríc bao thËn
Bao mì quanh thËn
Bao x¬

II. NiÖu qu¶n
1. Giíi h¹n, kÝch thíc
2. Ph©n ®o¹n, liªn quan cña niÖu qu¶n

1. Giíi h¹n, kÝch thíc
1. Giíi h¹n, kÝch thíc
- Giíi h¹n:
+ Trªn: bÓ thËn
+ Díi: bµng quang
- KÝch thíc
+ Dµi: 25-28 cm
+ §êng kÝnh: 3-5 mm
iI. NiÖu qu¶n
iI. NiÖu qu¶n
BÓ thËn
BÓ thËn
ThËn
ThËn
Giíi h¹n cña niÖu qu¶n
Giíi h¹n cña niÖu qu¶n

NiÖu qu¶n
NiÖu qu¶n
Bµng quang
Bµng quang
NiÖu qu¶n
NiÖu qu¶n
Bµng quang
Bµng quang
NiÖu qu¶n
NiÖu qu¶n

2. Phân đoạn, liên quan
- Đoạn bụng (đến đờng cung)
+ Sau phúc mạc và các tạng
+ Trớc cơ thắt lng lớn
+ Bắt chéo trớc ĐM chậu



P
Phải: ĐM chậu ngoài
Trái: ĐM chậu chung
- Đoạn chậu hông
+ Nam: sau ống dẫn tinh
+ Nữ: sau ĐM tử cung

Niệu quản
Niệu quản
Liên quan của đoạn bụng
Liên quan của đoạn bụng

Tá tràng
Tá tràng
Đại tràng xuống
Đại tràng xuống
ĐM chậu chung
ĐM chậu chung
ĐM chậu ngoài
ĐM chậu ngoài
Liên quan của đoạn chậu
Liên quan của đoạn chậu
Niệu quản
Niệu quản
ống dẫn tinh
ống dẫn tinh
Bàng quang
Bàng quang
Niệu quản
Niệu quản
ĐM tử cung
ĐM tử cung
Bàng quang
Bàng quang
Nam
Nam
Nữ
Nữ
iI. Niệu quản
iI. Niệu quản

Các chỗ thắt hẹp của niệu quản

- Chỗ nối với bể thận
- Chỗ bắt chéo ĐM chậu
- Nơi đổ vào bàng quang
Niệu quản bắt chéo ĐM chậu
Niệu quản bắt chéo ĐM chậu
Chỗ thắt hẹp
Chỗ thắt hẹp
Bể thận
Bể thận
Nơi liên tiếp với bể thận
Nơi liên tiếp với bể thận
Niệu quản
Niệu quản
Chỗ đổ vào bàng quang
Chỗ đổ vào bàng quang
Thành bàng quang
Thành bàng quang
Niệu quản
Niệu quản
Các chỗ thắt hẹp của niệu quản
Các chỗ thắt hẹp của niệu quản
1
1
2
2
3
3
iI. Niệu quản
iI. Niệu quản

III. Bµng quang
1. VÞ trÝ
2. H×nh thÓ ngoµi vµ liªn quan
3. H×nh thÓ trong

1. Vị trí
Khi rỗng, bàng quang nằm trong chậu hông:
- Dới phúc mạc
- Nấp sau xơng mu
- Trớc: CQSD, trực tràng
iiI. Bàng quang
iiI. Bàng quang
Vị trí của bàng quang trong chậu hông
Vị trí của bàng quang trong chậu hông
Trực tràng
Trực tràng
Túi tinh
Túi tinh
ố
ố
ng dẫn tinh
ng dẫn tinh
Bàng quang (
Bàng quang (
đầy
đầy
)
)
Phúc mạc
Phúc mạc

Xg mu
Xg mu
Trực tràng
Trực tràng
Tử cung
Tử cung
Bàng quang (
Bàng quang (
rỗng
rỗng
)
)
Nam
Nam
Nữ
Nữ

2. Hình thể ngoài và liên quan
2. Hình thể ngoài và liên quan


- Mặt trên:
- Mặt trên:


+ Phúc mạc phủ
+ Phúc mạc phủ


+ Các quai ruột

+ Các quai ruột


+ Tử cung (nữ)
+ Tử cung (nữ)


- Mặt dới-bên: thành chậu hông
- Mặt dới-bên: thành chậu hông


- Đỉnh: DC rốn giữa
- Đỉnh: DC rốn giữa


- Đáy:
- Đáy:


+ Tử cung, âm đạo (nữ)
+ Tử cung, âm đạo (nữ)


+
+
ố
ố
ng dẫn tinh,túi tinh,trực tràng (nam)
ng dẫn tinh,túi tinh,trực tràng (nam)

- Cổ: tuyến tiền liệt (nam)
- Cổ: tuyến tiền liệt (nam)
iiI. Bàng quang
iiI. Bàng quang
Hình thể ngoài và liên quan của bàng quang
Hình thể ngoài và liên quan của bàng quang
Túi tinh
Túi tinh
Trực tràng
Trực tràng
Tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt
Nam
Nam
Tử cung
Tử cung
Mặt trên
Mặt trên
Đỉnh
Đỉnh
DC rốn giữa
DC rốn giữa
Khớp mu
Khớp mu
Mặt dới-bên
Mặt dới-bên
Đáy
Đáy
Cổ

Cổ
Nữ
Nữ
Đáy
Đáy
Mặt trên
Mặt trên
Đỉnh
Đỉnh
DC rốn giữa
DC rốn giữa
Mặt dới-bên
Mặt dới-bên
Tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt

3. Hình thể trong
3. Hình thể trong
- Tam giác bàng quang:
+ Lỗ niệu quản
+ Lỗ niệu đạo trong (cổ)

iiI. Bàng quang
iiI. Bàng quang
Hình thể trong bàng quang nữ giới
Hình thể trong bàng quang nữ giới
Tam giác bàng quang
Tam giác bàng quang
Lỗ niệu quản
Lỗ niệu quản

Lỗ niệu đạo trong
Lỗ niệu đạo trong

iv. NiÖu ®¹o
1. NiÖu ®¹o nam giíi
2. NiÖu ®¹o n÷ giíi

iv. Niệu đạo
iv. Niệu đạo
1. Niệu đạo nam giới
1. Niệu đạo nam giới
1.1 Giới hạn
1.1 Giới hạn


- Lỗ niệu đạo trong
- Lỗ niệu đạo trong


(Cổ bàng quang)
(Cổ bàng quang)


- Lỗ niệu đạo ngoài
- Lỗ niệu đạo ngoài


(Quy đầu)
(Quy đầu)
Niệu đạo nam giới

Niệu đạo nam giới
Bàng quang
Bàng quang
Lỗ niệu đạo trong
Lỗ niệu đạo trong
Tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt
Cơ ở đáy chậu
Cơ ở đáy chậu
Vật xốp
Vật xốp
Quy đầu
Quy đầu
Lỗ niệu đạo ngoài
Lỗ niệu đạo ngoài
Cơ ở đáy chậu
Cơ ở đáy chậu
Lỗ niệu đạo trong
Lỗ niệu đạo trong
Tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt
Vật xốp
Vật xốp
Quy đầu
Quy đầu
Lỗ niệu đạo ngoài
Lỗ niệu đạo ngoài

1.2 Phân đoạn
- Đoạn nội thành

- Đoạn tiền liệt
- Đoạn trung gian (đoạn màng)
- Đoạn xốp
+ Hố thuyền

Đoạn màng
Đoạn màng
Đoạn tiền liệt
Đoạn tiền liệt
Đoạn xốp
Đoạn xốp
Phân đoạn niệu đạo nam giới
Phân đoạn niệu đạo nam giới
iv. Niệu đạo
iv. Niệu đạo
Bàng quang
Bàng quang
Đoạn tiền liệt
Đoạn tiền liệt
Tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt
Cơ ở đáy chậu
Cơ ở đáy chậu
Vật xốp
Vật xốp
Đoạn màng
Đoạn màng
Đoạn xốp
Đoạn xốp
Đoạn nội thành

Đoạn nội thành
Hố thuyền
Hố thuyền

2. Niệu đạo nữ giới
2. Niệu đạo nữ giới
- Giới hạn
+ Lỗ niệu đạo trong
+ Lỗ niệu đạo ngoài
(Tiền đình âm đạo)
- Phân đoạn
+ Đoạn chậu
+ Đoạn đáy chậu
Niệu đạo nữ giới
Niệu đạo nữ giới
Lỗ niệu đạo trong
Lỗ niệu đạo trong
Lỗ niệu đạo ngoài
Lỗ niệu đạo ngoài
Lỗ niệu đạo trong
Lỗ niệu đạo trong
Đoạn chậu
Đoạn chậu
Đoạn đáy chậu
Đoạn đáy chậu
Lỗ niệu đạo ngoài
Lỗ niệu đạo ngoài
iv. Niệu đạo
iv. Niệu đạo