slide bài giảng kinh tế vi mô vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường

VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
•
Các quan điểm về vai trò của Chính phủ
•
Nguồn gốc các thất bại của thị trường
•
Sự can thiệp của chính phủ
CÁC QUAN ĐIỂM VỀ VAI TRÒ
CHÍNH PHỦ
•
Quan điểm của các nhà kinh tế “tân cổ điển”:
thị trường nên chiếm vị trí trung tâm, Chính phủ
chỉ nên đóng vai trò tối thiểu.
•
Quan điểm can thiệp: chính phủ nên can thiệp
rộng rãi bằng việc thúc đẩy các khu vực riêng biệt
một cách có chọn lựa
•
Quan điểm “thân thiện với thị trường”: chính
phủ nên chủ động trong những khu vực mà thị
trường hoạt động không hiệu quả, tác động ít vào
những nơi mà thị trường hoạt động tốt.
CÁC CHỨC NĂNG KINH TẾ CỦA
CHÍNH PHỦ
•
Chức năng kinh tế vĩ mô: ổn định hóa và điều chỉnh cơ cấu
nền kinh tế
- Ổn định hóa: tối thiểu hóa các dao động kinh tế ngắn hạn và
tác động của nó vào nkt
(Chính sách tài khóa,, tiền tệ, lãi suất…)

- Điều chỉnh cơ cấu: sự khuyến khích của Chính phủ đối với
sự tăng trưởng dài hạn bền vững của nkt. (cơ cấu lại nkt)
CÁC CHỨC NĂNG KINH TẾ CỦA
CHÍNH PHỦ
•
Chức năng kinh tế vi mô: Chính phủ tác động đến sự phân bổ
các nguồn lực để cải thiện hiệu qủa kinh tế
•
Chức năng điều tiết: Chính phủ tạo ra các cơ sở thương mại
và pháp lý cho nkt như hệ thống các luật và pháp lệnh.
THỊ TRƯỜNG VÀ PHÂN BỔ NGUỒN
LỰC HIỆU QUẢ
P
Q
D=MSB
S=MSC
E
Q
E
•
Thị trường phân bổ nguồn
lực hiệu quả tại E
MSB=MSC.
•
Thị trường cạnh tranh
hoàn hảo là phân bổ nguồn
lực hiệu quả
P
E
NGUỒN GỐC CÁC THẤT BẠI

CỦA THỊ TRƯỜNG
•
Ngoại ứng
•
Cung cấp hàng hóa công cộng
•
Sức mạnh thị trường
•
Thông tin không hoàn hảo
•
Phân phối thu nhập không công bằng
NGOẠI ỨNG ÂM - CHI PHÍ
Sản lượng hiệu quả của
Hãng Q
A

Sản lượng hiệu quả của
xã hội Q
E
MSC = MPC + MEC
S = MPC
Tổng chi phí xã
hội phải chịu do
ngoại ứng âm
P
A
Q
A
MSC
Sản lượng

Giaù
P
E
Q
E
MEC
E
A
F

CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ
*Thuế trên từng đơn vị
sản phẩm (t)
MPC dịch chuyển MPC
1
Q
A
= Q
E
•
Qui định chuẩn ô
nhiễm
•
Thu phí gây ô nhiễm
•
Cấp giấy phép xả chất
thải có thể chuyển
nhượng được
P
m

P
0
Q
P
MPC
MSC
D=MSB
Q
A
Q
E
E
F
A
Thuế
MPC
1
V D NGOI NG DNG
MC
P
1
Mửực sửỷa nhaứ
Giaự
D = MPB
q
1
MSB
MEB
Khi cú ngoi ng dng (li ớch ca
vic sa nh i vi hng xúm),

MSB ln hn li ớch biờn D
q*
P*
*Trợ cấp toàn bộ ( ví dụ:
chương trình tiêm chủng mở
rộng)
* Trợ cấp cho các cá nhân
thực hiện hoạt động
MSB = MPB
Q
A
= Q
E
CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ
S=MPC=MSC
Q
P
MSB
D=MPB
Q
A
Q
E
Trợ
cấp
F
E
A
CUNG CẤP HIỆU QUẢ HÀNG HÓA
CÔNG CỘNG

D
1
D
2
D
Khi hàng hóa là không cạnh tranh,
lợi ích cận biên xã hội của việc tiêu dùng
(D) được xác định bằng việc cộng theo chiều
thẳng đứng các đường cầu cá nhân đối với hàng hóa
Sản lượng
0
Lợi ích($)
1 2 3 4 5 6 7 8 109
$4,00
$5,50
$7,00
Chi phí biên
$1,50
Sản lượng hiệu quả xảy ra tại
MC = MB
với Q = 2, MB = $1,5 + $4,0 = $5,5ø
VẤN ĐỀ ĂN THEO- NGƯỜI TIÊU DÙNG HAY
NGƯỜI SẢN XUẤT KHÔNG TRẢ TIỀN CHO TIÊU DÙNG
HÀNG HÓA CÔNG CỘNG
•
* Ví dụ: chương trình tiêm chủng mở rộng trong cộng
đồng
Chương trình này mang lại lợi cho tất cả mọi trẻ em trong độ tuổi
tiêm chủng
Các bà mẹ không có động cơ trả đúng giá trị mà chương trình này

đem lại cho con họ
Họ hành động như những kẻ ăn theo – đánh giá thấp giá trị của
chương trình để được hưởng lợi mà không phải trả tiền
CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ
* Dùng sự lựa chọn công cộng
Các công chức chính phủ do dân bầu ra dùng phương pháp
bỏ phiếu để quyết định mức chi tiêu vào hàng hóa công
cộng
Sau đó phân bổ chi tiêu cho các cá nhân đóng góp
* Chính phủ trợ cấp cho việc cung cấp hàng hóa công
cộng
CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ
•
Phần mất không
do độc quyền tự
nhiên là AEF
•
Điều tiết bằng giá
•
Điều tiết bằng sản
lượng
ATC
E MC
Q
A
Q
B
Q
O
Q

E
Q
P
A
P
B
P
O
P
E
A
F
A’
F’
ĐIỀU TIẾT BẰNG GIÁ
•
Mục tiêu hiệu quả giá: P = MC
Độc quyền bị lỗ
Chính phủ phải bù lỗ
•
Mục tiêu sự công bằng: P
O
Độc quyền hòa vốn
•
Mục tiêu hiệu quả sản xuất: chi phí
trung bình tối thiểu
Không có mức sản lượng nào mà giá
có thể bù đắp ATC
Chính phủ phải bù lỗ
ĐIỀU TIẾT BẰNG SẢN LƯỢNG

•
Chính phủ đàm phán với nhà độc quyền để xác định
một mức sản lượng tối thiểu. Q
B
•
Giá được xác định dựa vào đường cầu của thị trường.
P
B
•
Phần mất không giảm, chỉ là diện tích A’F’E.
THÔNG TIN KHÔNG HOÀN
HẢO
•
Tình huống:
Sôi động thị trường ôtô
cũ
•
Giá không phát tín
hiệu chính xác nên
mức sản lượng là
không hiệu quả
CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ
•
Các hãng bán ôtô có bảo hành
•
Các hãng và công nhân ký kết hợp đồng bao gồm cả những
điều khoản khuyến khích và thưởng
•
Cổ đông của công ty cần giám sát hành vi của người quản lý