phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ

Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
I .1Lý do chọn đề tài:
Để giúp học sinh nắm vững kiến thức hoá học , biết khai thác, vận dụng để giải
quyết vấn đề gặp phải khi học tập hoá học đặc biệt biết vận dụng để giải toán nhanh
trong các kỳ thi tốt nghiệp, thi đại học là một nhiệm vụ thường xuyên ,quan trọng trong
quá trình giảng dạy môn hoá học ở bậc THPT. Bên cạnh việc khắc sâu kiến thức còn
phải giúp học sinh tiếp cận với các quy luật tự nhiên và thực tiễn khách quan, có cách
nhìn khoa học hơn để nhận biết sự việc , hiện tượng.
Nhằm mục đích này, đồng thời để giúp học sinh có thể tự nghiên cứu , tự học tập và
áp dụng cho những trường hợp khác, khi giảng dạy trên lớp cũng như khi ôn thi tốt
nghiệp ,ôn thi đại học cho học sinh THPT, tôi đã tìm hiểu các dạng bài tập, tìm ra
phuơng pháp giải nhanh giúp học sinh dễ tiếp thu và vận dụng trong qua trình giải toán
hoá học một cách đơn giản và hiệu quả nhất.
Qua quá trình giảng dạy nhiều năm thấy rõ sự lúng túng của đa số học sinh khi giải
các bài tập liên quan đến hỗn hợp mà các dữ kiện thường không đủ để học sinh lập hệ
phương trình để giải và đồng thời trong thời gian 2 phút để giải quyết một bài tập trắc
nghiệm với kết quả đúng. Qua nghiên cứu các đề thi đại học gần đây tôi thấy trong đề
thi có nhiều bài tập kim loại hoặc hỗn hợp kim loại phản ứng với axit vô cơ mà nhiều
học sinh lúng túng khi chọn phương pháp giải nhanh , hiệu quả. Vì vậy tôi chọn đề tài
này nhằm hệ thống lại các dạng bài tập kim loại phản ứng với axit vô cơ có thể sử dụng
phương pháp giải nhanh để giải bài tập giúp học sinh dễ hiểu, giải quyết vấn đề nhanh,
chính xác, đầy đủ và gọn gàng hơn. Đồng thời giúp học sinh có khả năng tư duy độc
lập để vận dụng trong những các trường hợp khác.
I. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu :
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của đề tài.
- Phân loại các dạng bài tập của phần kim loại trên cở sở bản chất của phản ứng, tìm
ra điểm chung của các dạng bài tập này.
- Hệ thống các dạng bài tập tương ứng với mỗi loại phản ứng có chung hệ số trong
phương trình, phân tích những khó khăn mà học sinh có thể gặp phải, và đưa ra cách
giải hợp lý , đơn giản.

- Hình thành kỹ năng tư duy cho học sinh , giúp học sinh tự nghiên cứu, thao tác với
các dạng bài tập ứng với các phản ứng khác và rút ra cách nhận xét các trường hợp
phản ứng tương tự.
I.3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu :
+ Các bài tập trắc nghiệm vô cơ phần kim loại ( chủ yếu dạng kim loại phản ứng
với axit, oxit kim loại phản ứng với axit).
+ Các dạng bài tập trong chương trình THPT và trong các đề thi tốt nghiệp, thi
đại học hàng năm.
- Phạm vi nghiên cứu : Quá trình giảng dạy hoá học trong trường THPT và trong các
kỳ ôn luyên thi tốt nghiệp, thi đại học.
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
1
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
I.4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Để đạt đươc mục đích trên phải hoàn thành nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu lý thuyết về phản ứng hoá học.
- Tìm hiểu chương trình môn hoá học THPT, các tài liệu hướng dẫn giải các bài tập
hoá học , các đề thi tốt nghiệp, thi đại học các năm gần đây.
- Hệ thống , sắp xếp các dạng bài tập theo đặc điểm chung, đưa ra cách giải chung
cho từng dạng.
I.5. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của giảng dạy bài toán hoá học trong nhà trường.
- Nghiên cứu tài liệu, sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, sách tham khảo,
các đề thi đại học có liên quan.
- Phương pháp điều tra cơ bản: test, phỏng vấn, dự giờ
- Thực nghiệm. Phương pháp thống kê toán học và sử lý kết quả thực nghiệm

PHẦN II. NỘI DUNG
A. Cơ sở lý thuyết:

Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
2
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
II.1.1.Một số tính chất của kim loại:
1. Tính chất của kim loại phản ứng với axit: Có thể chia làm hai loại chính:
a) Gốc axit không có tính oxi hoá ( axit có tính oxy hoá do ion H
+
)
- Đó là các axit HCl, HBr, H
2
SO
4
loãng, H
3
PO
4
, CH
3
COOH Chỉ có kim loại có
tính khử mạnh đứng trước hiđro ở trong dãy điện hoá kim loại (hoặc có thế điện cực
chuẩn thấp hơn hiđro) tác dụng với axit tạo thành muối và giải phóng hiđro.
M + 2H
+
-> M
n+
+ n/2H
2

b) Gốc axit có tính oxi hoá mạnh hơn ion H
+

: Đó là HNO
3
, H
2
SO
4
đặc nóng,
HClO
4
thì
- Tác dụng với hầu hết các kim loại trừ Au, Pt , thường đưa kim loại về số oxi hoá cao.
- Tuỳ vào nồng độ của axit và độ hoạt động hoá học của kim loại mà thu được những
sản phẩm khử khác nhau.
M + HNO
3
-> M(NO
3
)
n
+ NO, N
2
O, NO
2
,NH
4
NO
3
, N
2
+ H

2
O
M + H
2
SO
4
đn-> M
2
(SO
4
)
n
+ SO
2
, H
2
S, S + H
2
O
- Các kim loại Al, Fe, Cr bị thụ động trong dung dịch HNO
3
, H
2
SO
4
đặc nguội.
2. Tính chất của oxit kim loại phản ứng với dung dịch axit.
a) Gốc axit không có tính oxi hoá ( axit có tính oxy hoá do ion H
+
)

- Đó là các axit HCl, HBr, H
2
SO
4
loãng, H
3
PO
4
, CH
3
COOH phản ứng với ôxit kim
loại tạo thành muối và nước.
M
x
O
y
+ 2yH
+
-> xM
+2y/x
+ 2yH
2
O
b) Gốc axit có tính oxi hoá mạnh hơn ion H
+
: Đó là HNO
3
, H
2
SO

4
đặc nóng,
HClO
4
thì phản ứng với những oxit kim loại có tính khử ( FeO, Fe
3
O
4
) thì xảy ra
phản ứng oxi hoá khử
M
x
O
y
+ HNO
3
-> M(NO
3
)
n
+ NO, N
2
O, NO
2
,NH
4
NO
3
, N
2

+ H
2
O
M
x
O
y
+ H
2
SO
4
đn-> M
2
(SO
4
)
n
+ SO
2
, H
2
S, S + H
2
O
3. Kim loại phản ứng với dung dịch muối:
- Kim loại mạnh có thể đẩy kim loại yếu hơn ra khỏi dung dịch muối nóng chảy
VD : 3Na(n/c) + AlCl
3
-> 3NaCl + Al
- Kim loại kiềm, Ca, Ba, Sr khi phản ứng với dung dịch muối thì trước hết phản ứng

với nước tạo thành dung dịch kiềm , sau đó dung dịch kiềm phản ứng với dung dịch
muối
VD : Cho Na vào dung dịch CuSO
4
ta có
Na + H
2
O -> NaOH + 1/2H
2

2NaOH + CuSO
4
-> Cu(OH)
2
+ Na
2
SO
4
- Kim loại từ Mg trở đi thì kim loại đứng trước đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dung
dịch muối . VD : Fe + CuSO
4
-> FeSO
4
+ Cu
II.1.2.Một số dạng toán thường gặp :
1. Dạng 1: Kim loại hoạt động phản ứng với dung dịch axit HCl, H
2
SO
4
loãng

a.Phương trình phản ứng : 2M + 2nHCl -> 2MCl
n
+ nH
2

* Nhận xét : - Số mol gốc clorua = 2 lần số mol H
2
và số mol HCl = 2lần số mol H
2

Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
3
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
- Cho m gam hỗn hợp nhiều kim loại hoạt động tan hoàn toàn trong dung dịch HCl
loãng dư thu được V lít khí H
2
duy nhất ở đktc. Nếu bài toán cần tính a gam khối lượng
muối clorua thu được thì áp dụng nhanh công thức :

a= m
muối
= m
Kl
+ m
Cl-
= m
Kl
+ 71.n
H2
(1)

b.Phương trình phản ứng: xM + yH
2
SO
4
-> M
x
(SO
4
)
y
+ yH
2

*Nhận xét: - Số mol gốc sunfat = Số mol H
2
và số mol H
2
SO
4
= số mol H
2

- Cho m gam hỗn hợp nhiều kim loại hoạt động tan hoàn toàn trong dung dịch H
2
SO
4

loãng dư thu được V lít khí H
2
duy nhất ở đktc. Nếu bài toán cần tính b gam khối lượng

muối sunfat thu được thì áp dụng nhanh công thức :

b= m
muối
= m
Kl
+ m
SO42-
= m
Kl
+ 96.n
H2
(2)
2. Dạng 2: Kim loại (hoặc hỗn hợp oxit kim loại) phản ứng với axit HNO
3
a.Dạng toán: Kim loại phản ứng với dung dịch HNO
3

Phản ứng : M + HNO
3
-> M(NO
3
)
n
+ NO, NO
2
,N
2
, N
2

O, NH
4
NO
3
+ H
2
O
( Al, Fe, Cr không tác dụng với HNO
3
đặc nguội)
* Nhận xét : - Số mol HNO
3
(môi trường)= số mol gốc NO
3
-
trong muối M(NO
3
)
n
= số
eletron trao đổi x số mol sản phẩm khử.
- Số mol HNO
3
( đóng vai trò chất oxi hoá) = số mol nguyên tử nitơ trong sản phẩm
khử.
- Số mol HNO
3
tác dụng = số mol HNO
3
(môi trường) + số mol HNO

3
đóng vai trò
chất oxi hoá.Cụ thể:
NO
3
-
+ 2H
+
+ 1e -> NO
2
+ H
2
O n
HNO3
= 2n
NO2
NO
3
-
+ 4H
+
+ 3e -> NO + 2H
2
O n
HNO3
= 4n
NO
2NO
3
-

+ 10H
+
+ 8e -> N
2
O + 5H
2
O n
HNO3
= 10n
N2O
2NO
3
-
+ 12 H
+
+ 10e -> N
2
+ 6H
2
O n
HNO3
= 12n
N2
NO
3
-
+ 10H
+
+ 8e -> NH
4

+
+ 3H
2
O n
HNO3
= 11n
NH4NO3
b.Ví dụ : Nung m gam Fe trong không khí, sau một thời gian ta thu được a gam hỗn
hợp chất rắn X gồm Fe, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
,FeO. Hoà tan hết a gam hỗn hợp X vào dung dịch
HNO
3
dư thu được V lít khí NO
2
(hoặc NO, N
2
,N
2
O) ở đktc là sản phẩm khử duy nhất
và dung dịch muối sau khi làm khan được b gam . Nếu bài toán cần tính một trong các
giá trị m, a, b, V thì dùng phương pháp bảo toàn e lập được các công thức và áp dụng
nhanh các công thức dưới đây:
*. Trường hợp 1: Tính khối lượng sắt ban đầu trước khi bị oxi hoá thành m gam hỗn

hợp X gồm Fe, Fe
2
O
3
,Fe
3
O
4
, FeO.
7a + 56n
e

m
Fe
= (3) trong đó n
e
= V/ 22,4 mol
10
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
4
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
- Nếu sản phẩm khử là NO thì n
e
= 3. V/22,4 (mol)
- Nếu sản phẩm khử là N
2
O thì n
e
= 8. V/22,4 (mol)
- Nếu sản phẩm khử là N

2
thì n
e
= 10.V/22,4 (mol)
*.Trường hợp 2: Tính khối lượng a gam hỗn hợp X gồm Fe, Fe
2
O
3
,Fe
3
O
4
, FeO.
10m
Fe
- 56n
e

m
hh
= (4) trong đó n
e
tương tự như trường hợp 1
7
*.Trường hợp 3: tính khối lượng b gam muối tạo thành khi cho a gam hỗn hợp Fe,
Fe
2
O
3
, Fe

3
O
4
, FeO.vào dung dịch HNO
3
.
n
Fe(NO3)3
= n
Fe
= m
Fe
/56 = y mol ; b = m
Fe(NO3)3
= 242y gam (3)
3 Dạng 3: Kim loại (hoặc hỗn hợp oxit kim loại) phản ứng với axit H
2
SO
4
a.Dạng toán: Kim loại phản ứng với dung dịch H
2
SO
4
Phản ứng : M + H
2
SO
4
-> M
x
(SO

4
)
y
+ SO
2
, S, H
2
S + H
2
O
( Al, Fe, Cr không tác dụng với H
2
SO
4
đặc nguội)
* Nhận xét : - Số mol H
2
SO
4
(môi trường)= số mol gốc SO
4
2-
trong muối M
x
(SO
4
)
y
=1/2
(số eletron trao đổi x số mol sản phẩm khử).

- Số mol H
2
SO
4
( đóng vai trò chất oxi hoá) = số mol nguyên tử S trong sản phẩm khử.
- Số mol H
2
SO
4
tác dụng = số mol H
2
SO
4
(môi trường) + số mol H
2
SO
4
đóng vai trò
chất oxi hoá.Cụ thể:
SO
4
2-
+ 4H
+
+ 2e -> SO
2
+ 2H
2
O
SO

4
2-
+ 8H
+
+ 6e -> S + 4H
2
O
SO
4
2-
+ 10 H
+
+ 8e -> H
2
S + 4H
2
O
b.Ví dụ : Tính khối lượng muối tạo thành khi cho m gam hỗn hợp Fe, Fe
2
O
3
,Fe
3
O
4
,
FeO vào dung dịch H
2
SO
4

đặc nóng dư .
n
Fe2(SO4)3
= 1/2n
Fe
= m
Fe
/ 112 = x mol ; m
Fe2(SO4)3
= 400. x (gam) (4)
B. Ví dụ minh hoạ :
2.1. Dạng 1: Kim loại hoạt động phản ứng với dung dịch axit HCl, H
2
SO
4
loãng
a. Phản ứng kim loại với axit HCl :
Bài toán 1 : Hoà tan hết 9,9 gam hỗn hợp 3 kim loại trong dung dịch HCl thu được
dung dịch A và 8,96 lít khí ở đktc. Cô cạn dung dịch A thu được m gam muối khan. m
có giá trị: A. 24,1gam B. 38,3 gam C. 17gam D. 66,7 gam.
Lời giải: Số mol gốc Cl
-
= 2. số mol H
2
= (8,96/22,4). 2= 0,8mol
m
muôi
= m
KL
+ m

Cl-
= 9,9 + 0,8. 35,5= 38,3 gam Chọn B
Bài toán 2: Hoà tan 10,4 gam hợp kim Cu, Mg, Al bằng một lượng vừa đủ dung dịch
HCl thu được 7,84 lít khí X ở đktc và 1,54gam chất rắn Y và dung dịch Z. Cô cạn dung
dịch Z thu được m gam muối . Giá trị của m là:
A. 21,02gam B. 33,45gam C. 14,81 gam D. 18,60gam
Lời giải: áp dụng nhanh công thức :
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
5
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
m= m
KL
+ m
Cl-
= ( 10,4-1,54) + 0,7. 35,5= 33,45 gam Chọn B
Bài toán 3: Hoà tan hoàn toàn m
1
gam hỗn hợp 3 kim loại A, B (đều có hoá trị II), C
( hoá trị III) vào dung dịch HCl dư thấy có V lít khí thoát ra ở đktc và dung dịch X, cô
cạn dung dịch X thì được m
2
gam muối khan. Biểu thức liên hệ giữa m
1
, m
2
, V là:
A. m
2
= m
1

+ 71V B. 112m
2
= 112m
1
+ 355V C. m
2
= m
1
+ 35,5V
D. 112m
2
= 112m
1
+ 71V.
Lời giải: n
Cl-
= 2n
HCl
= 2n
H2
= 2. V/22,4 = V/11,2
m
2
= m
KL
+ m
Cl-
= m
1
+ 35,5.V/11,2 = m

1
+ 355V/112 Chọn B
b. Phản ứng kim loại với axit H
2
SO
4
loãng :
Bài toán 1: Hoà tan hết 11,1 gam hỗn hợp 3 kim loại trong dung dịch H
2
SO
4
loãng dư
thu được dung dịch A và 8,96 lít khí ở đktc. Cô cạn dung dịch A thu được m gam muối
khan. m có giá trị:
A. 59,1 gam B. 35,1 gam C. 49,5 gam D. 30,3 gam.
Lời giải: áp dụng nhanh công thức:
m
muối
= m
KL
+ m
SO42-
= m
KL
+ 96.n
H2
= 11,1 + (8,96/22,4). 96= 49,5 gam .Chọn C
Bài toán 2 : Cho 0,52 gam hỗn hợp 2 kim loại Mg, Al tan hoàn toàn trong dung dịch
H
2

SO
4
loãng dư thu được 0,336 lít khí ở đktc. Khối lượng muối sunfat thu được là:
A. 1,24gam B. 6,28gam C. 1,96gam D. 3,4gam.
Lời giải: áp dụng nhanh công thức :
m
muối
= m
KL
+ m
SO42-
= 0,52+ 0,015. 96= 1,96 gam Chọn C
Bài toán 3: Cho 2,81 gam hỗn hợp gồm 3 oxit Fe
2
O
3
, MgO, ZnO tan vừa đủ trong
300ml dung dịch H
2
SO
4
0,1M thì khối lượng muối sunfat khan tạo thành là:
A. 5,33gam B. 5,21gam C. 3,52gam D. 5,68gam.
Lời giải: áp dụng nhanh công thức:
m
muối
= 2,81 + ( 96-16).0,03= 2,81 + 2,4 = 5,21gam Chọn B
2.2. Dạng 2: Kim loại phản ứng với dung dịch axit HNO
3
, H

2
SO
4
đặc nóng
1) Phản ứng của kim loại với dung dịch axit HNO
3
:
a. Tìm khối lượng muối:
Kim loại + HNO
3
-> muối + sản phẩm khử + H
2
O
Khối lượng muối được tính bằng công thức sau đây:
m
muối
= m
KL
+ (3n
NO
+ n
NO2
+ 10n
N2
+ 8n
N2O
+ 8n
NH4NO3
). 62(5)
Bài toán 1 : Cho 1,35 gam hỗn hợp gồm Cu, Mg, Al tác dụng hết với dung dịch HNO

3

thu được hỗn hợp khí gồm 0,01mol NO, 0,04mol NO
2
. Khối lượng muối tạo thành
trong dung dịch sau phản ứng là:
A. 5,69gam B. 3,79gam C. 8,53gam D. 9,48gam
Lời giải: áp dụng nhanh công thức :
m
muối
= m
KL
+ 62. (3.n
NO
+ n
NO2
) = 1,35 + (0,01.3 + 0,04.1) .62 = 5,69 gam Chọn A
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
6
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
Bài toán 2 : Cho tan hoàn toàn 58 gam hỗn hợp A gồm Fe, Cu, Ag trong dung dịch
HNO
3
2M loãng nóng thu được dung dịch B và 0,15mol khí NO và 0,05mol NO
2
. Cô
cạn dung dịch B lượng muối khan thu được là:
A. 120,4gam B. 89,8gam C. 116,9gam D. 73,45 gam
Lời giải: áp dụng nhanh công thức : m
muối

= m
KL
+ m
NO3-
m
muối
= 58 + (3. 0,15 + 8.0,05).62 = 116,9 gam Chọn C
b. Tìm số mol axit phản ứng:
Bài toán 1 : Hoà tan hết m gam hỗn hợp gồm 3 kim loại bằng dung dịch HNO
3
thu
được dung dịch A và hỗn hợp khí gồm 0,12mol NO, 0,08mol N
2
O , 0,06mol N
2
và
dung dịch B. Cho dung dịch B tác dụng với dung dịch NaOH dư thấy thoát ra 3,36 lít
khí NH
3
. Số mol HNO
3
tác dụng là :
A. 3,0 mol B. 2,75mol C. 3,5mol D. 2,2mol
Lời giải: áp dụng :
Số mol HNO
3
tác dụng =số mol HNO
3
(môi trường) +số mol HNO
3

đóngvai trò chất oxi
hoá.
n
HNO3

tác dụng
= 4n
NO
+ 10n
N2O
+ 12n
N2
+ 10n
NH4+

n
HNO3 tác dụng
= 0,12.4 + 0,08.10 + 0,06.12+(3,36/22,4).10 = 3,5mol Chọn C
Bài toán 2 : Hoà tan hết m gam hỗn hợp gồm 3 kim loại bằng dung dịch HNO
3
thu
được dung dịch A và hỗn hợp khí gồm 0,12mol NO, 0,08mol N
2
O , 0,06mol N
2
và
dung dịch B. Cho dung dịch B tác dụng với dung dịch NaOH dư thấy thoát ra 3,36 lít
khí NH
3
. Số mol HNO

3
tác dụng là :
A. 3,0 mol B. 2,75mol C. 3,5mol D. 2,2mol
Lời giải: áp dụng :
Số mol HNO
3
tác dụng =số mol HNO
3
(môi trường) +số mol HNO
3
đóngvai trò chất oxi
hoá.
n
HNO3

tác dụng
= 4n
NO
+ 10n
N2O
+ 12n
N2
+ 10n
NH4+

n
HNO3 tác dụng
= 0,12.4 + 0,08.10 + 0,06.12+(3,36/22,4).10 = 3,5mol Chọn C
c. Tìm sản phẩm khử:
A A(NO

3
)
n
B + HNO
3
-> B(NO
3
)
m
+ sp khử N
t
x
(NO,NO
2
,N
2
,N
2
O, NH
4
NO
3
)
C C(NO
3
)
p
Vậy i
KL
= số oxi hoá cao nhất của kim loại , i

spk
= (5-x)t=> i
NO
=3; i
NO2
=1; i
N2
=10;
i
N2O
=8;i
NH4NO3
= 8
Do đó:
i
A
n
A
+ i
B
n
B
+ i
c
n
C
= 3n
NO
+ n
NO2

+ 10n
N2
+ 8n
N2O
+ 8n
NH4NO3
(6)
Bài toán1 : Hoà tan hoàn toàn 11,2 gam Fe vào dung dịch HNO
3
dư thu được dung dịch
A và 6,72 lít hỗn hợp khí B gồm NO và một khí X, với tỉ lệ 1:1. Xác định khí X
Giải: áp dụng (6): ( 11,2:56)3 = 0,15.3+0,15.i
X
=> i
X
= 1=> khí X là NO
Bài toán 2: Cho 5,95 gam hỗn hợp Al, Zn có tỉ lệ mol là 2:1 bằng dung dịch HNO
3

loãng , dư thu được 0,896 lít khí X là sản phẩm khử duy nhất. Xác định X?
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
7
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
Giải: ta có 27x+ 65y=5,95 và x= 2y .Do đó x= 0,1 và y= 0,05 , n
X
= 0,04
áp dụng (6) ta có: 0,1.3+ 0,05.2= 0,04i
X
=> i
X

= 10 => X là N
2

2. Kim loại phản ứng với dung dịch axit H
2
SO
4
đặc nóng :
a. Tìm khối lượng muối:
A + H
2
SO
4(đặc)
-> A
2
(SO
4
)
n
+ sp khử (S, SO
2
, H
2
S) + H
2
O
m
muối
= m
KLp/ư

+ (6n
S
+2n
SO2
+ 8n
H2S
). 96/2 (7)
Bài toán 1 : Cho 15,82 gam hỗn hợp Al, Fe, Cu tác dụng hết với dung dịch H
2
SO
4
đặc
nóng thu được dung dịch A và 9,632 lít khí SO
2
ở đktc. Cô cạn dung dịch A sẽ thu
được số gam muối khan là:
A. 57,1gam B. 60,3 gam C. 58,8 gam D. 54,3 gam
Lời giải: áp dụng nhanh công thức : m
muối
= m
KL
+ m
SO42-

n
SO42-

môi trường
= n
SO2

= 9,632/22,4 = 0,43mol
m
muối
= 15,82 + 0,43. 96= 57,1 gam Chọn A
Bài toán 2: Cho 13,428 gam một kim loại M tác dụng với dung dịch H
2
SO
4
đặc nóng
dư thu được V lít khí H
2
S ở đktc và dung dịch A. Cô cạn dung dịch A thu được 66,24
gam muối khan. V có giá trị là :
A. 2,4640lít B. 4,2112 lít C. 4,7488lít D. 3,0912lít
Lời giải: áp dụng công thức : n
H2S
= 1/4. số mol gốc SO
4
2-
trong muối
n
H2S
= 1/4.[(66,24-13,428)/96] = 0,1375 mol => V= 0,1375. 22,4= 3,0912lít Chọn D
Bài toán 3 : Cho 18 gam kim loại M tác dụng với dung dịch H
2
SO
4
đặc nóng dư thu
được 3,36 lít khí SO
2

ở đktc và 6,4 gam S và dung dịch X. Cô cạn dung dịch X thu
được số gam muối khan là:
A. 75gam B. 90gam C. 96gam D. 86,4gam
Lời giải: n
SO42-
tạo muối

= n
SO2
+ 3n
S
= 0,15 + 3.0,2= 0,75mol
m
muối
= m
KL
+ m
SO42-
= 18 + 0,75. 96= 90 gam Chọn C
b. Tìm số mol axit phản ứng:
A + H
2
SO
4(đặc)
-> A
2
(SO
4
)
n

+ sp khử (S, SO
2
, H
2
S) + H
2
O
n
H2SO4
= 4n
S
+2n
SO2
+ 5n
H2S
(8)
Bài toán 1: Hoà tan hoàn toàn 12,9 gam hỗn hợp A gồm Zn và một kim loại M hoá trị
II vào dung dịch H
2
SO
4
đặc thu được 4,144 lít hỗn hợp gồm SO
2
và H
2
S có tỉ khối so
với hiđro bằng 31,595. Tìm số mol axit H
2
SO
4

đặc đã phản ứng.
Giải: áp dụng (8) n
H2SO4
= 2n
SO2
+ 5n
H2S
= 2.0,18 + 5.5.10
-3
= 0,385mol
Bài toán 2: Cho 45 gam hỗn hợp Zn và Cu tác dụng vừa đủ với dung dịch H
2
SO
4
đặc
nóng 98% thu được 15,68 lít khí SO
2
(đktc). Tính khối lượng dung dịch H
2
SO
4
đã
dùng?
Giải: áp dụng (8) số mol H
2
SO
4
đã dùng là; 2.15,68/22,4 = 1,4 mol
m
H2SO4

= 1,4.98.100/98 = 140 gam
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
8
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
c. Tìm sản phẩm khử:
A A
2
(SO
4
)
n
B + H
2
SO
4 đặc
-> B
2
(SO
4
)
m
+ sp khử S
x
(SO
2
, S, H
2
S )
C C
2

(SO
4
)
p
áp dụng định luầt bảo toàn eletron ta có:
n.n
A
+ m.n
B
+ p.n
C
= 8n
H2S
+ 6n
S
+ 2.n
SO2
( 9)
Vậy i
KL
= số oxi hoá cao nhất của kim loại , i
spk
= (6-x) => i
SO2
=2; i
H2S
=8; i
S
= 6
Do đó:

i
A
n
A
+ i
B
n
B
+ i
c
n
C
= 8n
H2S
+ 6n
S
+ 2.n
SO2
(9)
Bài toán1 : Cho 2,52 gam hỗn hợp gồm Al và Mg trộng theo tỉ lệ mol là 2:3 tác dụng
với dung dịch H
2
SO
4
đặc thì thu được muối sunfat và 0,03mol một chất khử duy nhất
chứa lưu huỳnh. Xác định sản phẩm khử?
Giải: Gọi a là số oxi hoá của S trong chất khử thu được
Ta có: n
Mg
= 0,06 mol ; n

Al
= 0,04 mol . áp dụng biều thức (9)
0,06.2 + 0,04.3 = 0,03(6-a) => a= -2 > Vậy chất khử là H
2
S
Bài toán 2: Cho 9,6 gam Mg tác dụng hết với dung dịch H
2
SO
4
đặc thấy có 49 gam
axit phản ứng thu được muối, sản phẩm khử X và nước. Xác định X?
Giải: n
Mg
= 0,4 mol ; n
H2SO4
= 0,5mol . Ta có: 0,4.2= (6-a).n
X
.Mà n
X
= 0,1 mol
Do đó: a= -2 => Sản phẩm khử là H
2
S
2.3. Dạng 3:
Hỗn hợp oxit kim loại phản ứng với dung dịch axit HNO
3
, H
2
SO
4

đặc nóng
a. Phản ứng của hỗn hợp oxit kim loại với axit HNO
3
:
Bài toán 1: (Đề tuyển sinh khối A-2008) Cho 11,36 gam hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe
2
O
3

và Fe
3
O
4
phản ứng hết với dung dịch HNO
3
loãng dư thu được 1,344 lít khí NO sản
phẩm khử duy nhất ở đktc và dung dịch X. Cô cạn dung dịch X sau phản ứng thu được
m gam muối khan. Giá trị của m là:
A. 34,36 gam B. 35,50gam C. 49,09gam D. 38,72gam.
Lời giải : áp dụng nhanh công thức:
7a + 56n
e
7.11,36 + 56.0,06 . 3
m
Fe
= = = 8,96 gam
10 10
n
Fe(NO3)3
= n

Fe
= 8,96/56 = 0,16mol ; m
Fe(NO3)3
= 0,16. 242 = 38,72gam Chọn D
Bài toán 2: Nung 8,4 gam Fe trong không khí , sau phản ứng thu được m gam X gồm
Fe, FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
. Hoà tan m gam hỗn hợp X bằng HNO
3
dư thu được 2,24 lít khí
NO
2
sản phẩm khử duy nhất ở đktc. Giá trị của m là:
A. 11,2 gam B. 25,2gam C. 43,87gam D. 6,8gam.
Lời giải : áp dụng nhanh công thức :
10m
Fe
- 56n
e
10.8,4 - 56.0,1
m
hh
= = = 11,2 gam Chọn A
7 7

Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
9
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
Bài toán 3: Hoà tan hết m gam hỗn hợp X gồm Fe, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
, FeO trong dung dịch
HNO
3
đặc nóng thu được 4,48 lít khí NO
2
duy nhất ở đktc. Cô cạn dung dịch sau phản
ứng thu được 145,2 gam muối khan. Giá trị của m là:
A. 78,4gam B. 139,2gam C. 46,4gam D. 46,256gam
Lời giải: áp dụng nhanh công thức :
n
Fe
= n
Fe(NO3)3
= 145,2/242= 0,6mol => m
Fe
= 0,6.56 = 33,6 gam
10m
Fe
- 56n

e
10.33,6 - 56.0,2
m
hh
= = = 46,4 gam Chọn C
7 7
b. Phản ứng của hỗn hợp oxit kim loại với axit H
2
SO
4
:
Bài toán 1: Hoà tan hoàn toàn 49,6 gam hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
bằng
dung dịch H
2
SO
4
đặc nóng thu được dung dịch Y và 8,96 lít khí SO
2
ở đktc. Thành
phàn % về khối lượng của oxi trong hỗn hợp X và khối lượng muối trong dung dịch Y
lần lượt là:
A. 20,97% và 140 gam B. 37,50% và 140gam

C. 20,97% và 180gam D. 37,50% và 120 gam
Lời giải: áp dụng nhanh công thức :
7a + 56n
e
7.49,6 + 56.0,4 . 2
m
Fe
= = = 39,2 gam
10 10
=> %O = (49,6-39,2).100/49,6 = 20,97%
n
Fe2(SO4)3
= 1/2n
Fe
= 39,2/112 = 0,35mol => m
muối
= 0,35. 400= 140gam Chọn A
Bài toán 2: Để khử hoàn toàn 3,04 gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
cần
0,05mol H
2
. Mặt khác hoà tan hoàn toàn 3,04 gam hỗn hợp X trong dung dịch H
2

SO
4

đặc nóng thì thu được thể tích V ml SO
2
ở đktc. Giá trị của V là:
A. 112ml B. 224ml C. 336ml D. 448ml
Lời giải: áp dụng nhanh công thức:
n
O
= n
H
= 0,05mol , m
O
= 0,05.16 = 0,8gam , m
Fe
= m
oxit
- m
O
= 2,24 gam
n
Fe
= ( 10.22,4 - 7.3,04)/56 .2 = 0,01mol => V
SO2
= 0,01.22,4 = 0,224lít Chọn B
C. Bài toán vận dụng:
3.1. Dạng 1: Kim loại hoạt động phản ứng với dung dịch axit HCl, H
2
SO

4
loãng
Bài 1:(Đề tuyển sinh- khối A- 2009) Cho 3,68 gam hỗn hợp gồm Al và Zn tác dụng
với một lượng vừa đủ dung dịch H
2
SO
4
10% thu được 2,24 lít khí H
2
ở đktc. Khối
lượng dung dịch thu được sau phản ứng là:
A. 101,48gam B. 101,68gam C. 97,80gam D. 88,20gam
Bài 2: Hoà tan 9,14 gam hợp kim Cu, Mg, Al bằng một lượng vừa đủ dung dịch HCl
thu được 7,84 lít khí X ở đktc và 2,54 gam chất rắn Y và dung dịch Z. Lọc bỏ chất rắn
Y , cô cạn cẩn thận dung dịch Z thu được lượng muối khan là:
A. 19,025gam B. 31,45gam C. 33,99gam D. 56,30gam
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
10
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
Bài 3: Hoà tan hết 3,53 gam hỗn hợp A gồm ba kim loại Mg, Al, Fe trong dung dịch
HCl có 2,352 lít khí hiđro thoát ra ở đktc và thu được dung dịch D. Cô cạn dung dịch
D được m gam muối khan. Giá trị của m là:
A. 12,405gam B. 10,985gam C. 11,195gam D. 7,2575gam.
Bài 4: Cho 20 gam hỗn hợp gồm Ca và 1 kim loại M có tỉ lệ số mol n
Ca
: n
M
= 3:5 tan
hết trong dung dịch HCl dư thu được dung dịch A và V lít khí H
2

ở đktc. Cô cạn dung
dịch A thu được 48,4 gam chất rắn khan. M là:
A. Mg B. Al C. Ba D. Fe
Bài 5: Cho m gam hỗn hợp X gồm Ba , Mg, Fe ( trong đó Mg chiếm 19,91 % về khối
lượng hỗn hợp X) tác dụng với dung dịch HCl dư thu được dung dịch A và 8,96 lít khí
H
2
ở đktc. Cô cạn dung dịch A thu được 52,5 gam chất rắn khan. Khối lượng Mg có
trong hỗn hợp X là: A. 4,80gam B. 10,80gam C. 7,20gam D.
4,56gam.
Bài 6:(đề tuyển sinh ĐH- khối A-2007) Hoà tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm
Fe
2
O
3
, MgO, ZnO trong 500ml dung dịch H
2
SO
4
0,1M vừa đủ. Cô cạn dung dịch sau
phản ứng thì thu được số gam muối khan là:
A. 6,81gam B. 4,81gam C. 3,81gam D. 5,81gam.
Bài 7: Hoà tan hết 1,72 gam hỗn hợp kim loại gồm Mg, Al, Zn, Fe bằng dung dịch
H
2
SO
4
loãng thu được V lit khí ở đktc và 7,84 gam muối sunfat khan. Giá trị của V là:
A. 1,344lít B. 1,008lít C. 1,12 lít D. 3,36lít
Bài 8: Hoà tan hết hỗn hợp X gồm Fe, và 0,24mol kim loại M trong dung dịch H

2
SO
4

loãng dư thu được dung dịch A và 10,752 lít khí H
2
ở đktc. Cô cạn dung dịch A thu
được 59,28 gam muối khan. M là :
A. Mg B. Ca C. Al D. Na
Bài 9: Cho 21 gam hỗn hợp 3 kim loại Fe, Zn, Al tan hoàn toàn trong dung dịch H
2
SO
4
0,5M thu được 6,72 lít khí H
2
( đo ở 0
0
C và 2atm) . Khối lượng muối khan thu được
sau khi cô cạn dung dịch và thể tích dung dịch axit tối thiểu cần dùng là:
A. 78,6gam và 1,2 lít B. 46,4gam và 2,24lít
C. 46,4gam và 1,2 lít D. 78,6gam và 1,12 lít.
Bài 10: Cho m gam hỗn hợp 3 kim loại hoạt động tác dụng với 147 gam dung dịch
H
2
SO
4
20% thu được dung dịch X và V lít khí H
2
ở đktc. Để trung hoà lượng axit dư
trong X cần 32 gam dung dịch NaOH 15% thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y

thu được 38,02 gam muối khan. Giá trị của m là:
A. 6,46gam B. 7,1gam C. 7,46gam D. 7,58gam.
3.2. Dạng 2: Kim loại phản ứng với dung dịch axit HNO
3
, H
2
SO
4
đặc nóng
Bài 1: Cho tan hoàn toàn 58 gam hỗn hợp A gồm Fe, Cu, Ag trong dung dịch HNO
3

2M dư thu được 0,15mol NO, 0,05mol N
2
O và dung dịch D. Cô cạn dung dịch D làm
khan được m gam muối . Giá trị của m là:
A. 120,4 gam B. 89,8 gam C. 110,7 gam D. 125,6 gam.
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
11
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
Bài 2: Hoà tan hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm Fe, Cu, Pb trong dung dịch HNO
3
dư
thu được 3,584 lít hỗn hợp khí gồm NO, NO
2
có tỷ khối so với hiđro là 21 và dung
dịch A. Cô cạn dung dịch A thu được 30,34 gam muối khan. Giá trị của mlà:
A. 12,66gam B. 15,46gam C. 14,73gam D. 21,13gam.
Bài 3: Cho m gam hỗn hợp X gồm Al và Mg có tỷ lệ khối lượng là 1:1 tác dụng với
dung dịch HCl dư thu được 14,112 lít H

2
ở đktc. Mặt khác nếu cho m gam X tác dụng
với HNO
3
thu được 3,584 lít ở đktc hỗn hợp khí A(gồm NO, N
2
O) có tỷ khối so với H
2

là 20,25 và dung dịch A. Số mol HNO
3
tác dụng là:
A. 1,540mol B. 1,585mol C. 1,250mol D. 1,486mol.
Bài 4: Hoà tan hoàn toàn m gam hỗn hợp Fe và Cu bằng dung dịch HNO
3
dư thu được
6,72 lít hỗn hợp khí gồm NO và NO
2
ở đktc có khối lượng 12,2gam . Cô cạndung dịch
sau phản ứng thu được 43 gam hỗn hợp 2 muối khan. Nếu hoà tan m gam hỗn hợp kim
loại ban đầu với HCl dư thì sau phản ứng còn 8m/15 gam chất rắn không tan và dung
dịch X. Đem cô cạn dung dịch X sẽ thu được số gam muối khan là:
A. 15,24gam B. 12,7 gam C. 10,16gam D. 19,05gam.
Bài 5: (Đề tuyển sinh ĐH - khối B-2008) Cho m gam hỗn hợp X gồm Al và Cu tronng
dung dịch HCl dư sau khi kết thúc phản ứng sinh ra 3,36 lít khí ở đktc. Nếu cho m gam
hỗn hợp trên vào một lượng dư HNO
3
đặc nguội sau khi kết thúc phản ứng sinh ra 6,72
lít khí NO
2

sản phẩm khử duy nhất ở đktc. Giá trị của m là:
A. 11,5 B. 10,5 C. 12,3 D. 15,6
Bài 6: Hoà tan hỗn hợp A gồm 16,8gam Fe, 2,7gam Al, 5,4gam Ag tác dụng với dung
dich H
2
SO
4
đặc nóng chỉ thoát ra khí SO
2
. Số mol H
2
SO
4
tác dụng là:
A. 0,95mol B. 0,9mol C. 1,25mol D. 0,85mol.
Bài 7: Hỗn hợp X gồm 2 kim loại Cu và Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam hỗn hợp X
trong dung dịch chứa 2 axit HNO
3
, H
2
SO
4
thu được dung dịch Y chứa 7,06 gam muối
và hỗn hợp khí Z chứa 0,05mol NO
2
và 0,01mol SO
2
. Giá trị của m là:
A. 2,85gam B. 3,32gam C. 3,00gam D. 0,85gam
Bài 8: Cho M là kim loại hoá trị II. Cho m gam M tácdụng vớidung dịch H

2
SO
4
đặc
nóng dư thu được 0,672 lít khí có tỷ khối so với amoniac là 2 và dung dịch A. Cô cạn
dung dịch A thu được 14,4 gam muối khan . M là:
A. Ca B. Mg C. Zn D . Ba
Bài 9: Cho m gam hỗn hợp gồm 2 kim loại tác dụng với H
2
SO
4
đặc nóng dư thu được
3,36 lít khí SO
2
( đktc); 2,88 gam S và dung dịch X. Cô cạn dung dịch X thu được 52,8
gam muối khan. Mặt khác nếu hoà tan hết m gam hỗn hợp kim loại ban đầu với dung
dịch HCl dư thu được 8,064 lít khí H
2
ở đktc. Hỗn hợp 2 kim loại đầu là:
A. Be và Mg B. Mg và Fe C. Zn và Fe D. Zn và Ba
Bài 10: ( Đề tuyển sinh 2009- khối A) Hoà tan hoàn toàn 12,42 gam Al bằng dung
dịch HNO
3
loãng dư thu được dung dịch X và 1,344 lít hỗn hợp khí Y gồm 2 khí N
2
O
và N
2
. Tỉ khối của hỗn hợp khí Y so với khí H
2

là 18. Cô cạn dung dịch X thu được m
gam chất rắn khan. Giá trị của m là:
A. 97,98 B. 106,38 C. 38,34 D. 34,08
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
12
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
3.3. Dạng 3:
Hỗn hợp oxit kim loại phản ứng với dung dịch axit HNO
3
, H
2
SO
4
đặc nóng
Bài 1 : ( Đề tuyển sinh 2007-khối B) Nung m gam bột Fe trong oxi thu được 3 gam hỗn
hợp rắn X. Hoà tan hết hỗn hợp X trong dung dịch HNO
3
dư thoát ra 0,56 lít ở đktc khí
NO là sản phẩm khử duy nhất.Giá trị của m là:
A. 2,52 B. 2,22 C. 2,62 D. 2,32
Bài 2 : ( Đề tuyển sinh 2009-khối A) Hoà tan hoàn toàn 20,88 gam một oxit sắt bằng
dung dịch H
2
SO
4
đặc nóng thu được dung dịch X và 3,248 lít khí SO
2
là sản phẩm khử
duy nhất ở đktc. Cô cạn dung dịch X thu được m gam muối sunfat khan. Giá trị của m
là:

A. 108,9 B. 151,5 C. 137,1 D. 97,5.
Bài 3 : Hoà tan hoàn toàn 49,6 gam hỗn hợp X gồm Fe, FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
bằng dung
dịch H
2
SO
4
đặc nóng thu được dung dịch Y và 8,96 lít khí SO
2
ở đktc. Thành phần %
về khối lượng của oxi trong hỗn hợp X và khối lượng muối trong dung dịch Y lần lượt
là:
A. 20,97% và 140gam B. 37,50% và 140 gam
C. 20,97% và 180 gam D. 37,5% và 120 gam.
Bài 4: Để khử hoàn toàn 3,04 gam hỗn hợp X gồm Fe, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
cần 0,05mol H

2
.
mặt khác hoà tan hoàn toàn 3,04 gam hỗn hợp X trong dung dịch H
2
SO
4
đặc nóng thì
thu được thể tích V ml SO
2
ở đktc. Giá trị của V là:
A. 112ml B. 224ml C. 336ml D. 448ml
Bài 5 : Một chiếc kim bằng sắt lâu ngày bị oxi hoá sau đó người ta cân được 8,2 gam
sắt và các oxit sắt cho toàn bộ vào dung dịch HNO
3
đặc nóng thu được 4,48 lít khí màu
nâu duy nhất ở đktc và dung dịch muối Y, cô cạn dung dịch muối Y thu được m gam
muối khan
1. khối lượng chiếc kim bằng sắt là:
A. 6,86gam B. 3,43gam C. 2,42gam D. 6,26gam
2. Gía trị của m gam muối là:
A. 29,645gam B. 29,5724gam C. 31,46gam D. 29,04 gam
D. Kết quả thực nghiệm sư phạm:
1. Mục đích thực nghiệm sư phạm:
* Mục đích của thực nghiệm sư phạm là nhằm kiểm tra tác dụng phát triển
tư duy hoá học cho học sinh của hệ thống bài tập và áp dụng phương pháp giải nhanh
bài tập trắc nghiệm phần kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ.
* Thực nghiệm sư phạm nhằm trả lời câu hỏi : Sử dụng phương pháp giải
nhanh bài tập trắc nghiệm phần kim loại tác dụng với dung dịch axit vô cơ có giúp ích
thật nhiều cho học sinh, tiết kiệm thời gian giải một bài tập trắc nghiệm, có gây hứng
thú học tập cho học sinh hay không ?

2. Nội dung thực nghiệm:
Dạy thực nghiệm các tiết lý thuyết và luyện tập có lồng ghép hệ thống
phương pháp giải và các bài tập vận dụng sử dụng giải nhanh bài tập trắc nghiệm.
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
13
Phng phỏp gii nhanh bi tp kim loi phn ng vi dung dch axit vụ c
3. Phng phỏp thc nghim:
a. Chn mu thc nghim:
Chn cỏc lp 11C
8
, 11C
9
ca trng lm mu thc nghim. Qua kim tra cỏc
lp c chn cú im trung bỡnh mụn hoỏ hc tng ng nhau. Trong quỏ trỡnh
ging dy chn lp 11C
9
lm i chng , lp 11C
8
lm lp thc nghim.
b. Kim tra mu trc thc nghim:
Sau khi c chn hc sinh ca 2 lp tham gia mt bi kim tra cú 100 % trc
nghim v cú 40 cõu trong thi gian 60 phỳt v kin thc phn vụ c v phng phỏp
gii bi tp. Kt qu ca bi kim tra c xem l mt yu t u khng nh cỏch
chn mu thc nghim v s tng ng ca 2 lp.
4. Kt qu kim tra thc nghim:
a. Kt qu kim tra trc thc nghim:
Kt qu kim bi kim tra hc sinh 2 lp c trỡnh by trong bng s liu sau:

Lp
T/s

S hc sinh t im
im
trung
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11C
8
50 0 0 0 2 3 13 19 5 4 3 2 6,1
11C
9
50 0 0 0 3 2 12 19 4 5 3 2 6,0
Sử dụng phơng pháp kiểm định khác nhau giữa 2 trung bình cộng ta nhận thấy
không có sự khác nhau nhiều về chất lợng của 2 lớp. Hay nói cách khác 2 lớp có khả
năng học tập tơng đơng nhau.
b. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm:
Tiến hành kiểm tra học sinh ở 2 lớp sau khi thực nghiệm bài trắc nghiệm với 40 câu
trong thời gian 60 phút có vận dụng nhiều loại bài tập sử dụng tỷ lệ chung để giải
nhanh phần kim loại. Kết quả đợc trình bày trong bảng số liệu sau:
Lp
T/s
S hc sinh t im
im
trung
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11C
8
50 0 0 0 0 4 12 14 9 6 3 2 6,3
11C
9
50 0 0 0 0 0 7 12 14 8 4 5 8,2
Qua bảng trên ta thấy chất lợng họ sinh khá giỏi đợc nâng lên rõ rệt

* Lớp 11C
8
; Số học sinh đạt 7 điểm trở lên: 20 em ( 40,0%)
* Lớp 11C
9
: Số học sinh đạt điểm 7 trở lên: 31 em( 62,0%)
Ngi thc hin: Phm Th Ngc - THPT o Duy T
14
Phương pháp giải nhanh bài tập kim loại phản ứng với dung dịch axit vô cơ
PHẦN III. KẾT LUẬN
Qua quá trình nghiên cứu đề tài “ Sử dụng phương pháp giải nhanh bài tập
kim loai phản ứng với dung dịch axit vô cơ” đã đạt được kết quả như sau:
1. Làm sáng tỏ cơ sở lý luận của các phương pháp giải nhanh bài tập trắc nghiệm
vô cơ , giúp học sinh phát triển tư duy hoá học, nhằm nâng hiệu quả hoạt động học tập
của học sinh , đặc biệt trong các kỳ thi quốc gia , thi tốt nghiệp lớp 12, thi đại học và
cao đẳng.
2. Đề tài này đã giúp tích cực hơn và tự tin hơn trong hoạt động tìm kiếm hướng
giải cho các bài toán trắc nghiệm. Tiết kiệm rất nhiều thời gian cho học sinh khi làm
các đề thi trắc nghiệm. Từ chỗ nhiều em còn lúng túng khi giải toán thì nay phần lớn
các em đã biết vận dụng thành thạo trong giải toán hoá học . Điều đáng mừng có nhiều
em đẫ biết vận dụng sáng tạo trong giải toán hoá học có nhiều cách hay và thông minh.
3. Tuy nhiên trong khi nghiên cứu đề tài còn có những sai sót hoặc chưa thấy hết
các khía cạnh của dang bài tập này. Rất mong sự đóng góp của các đồng nghiệp để bản
thân tôi có được thêm nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy.
Xin chân thành cảm ơn !
Thanh Hoá ngày 19 tháng 5 năm 2012
Người viết
Phạm Thị Ngọc
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc - THPT Đào Duy Từ
15