slide bài giảng pháp luật đại cương quan hệ pháp luật

QUAN HỆ PHÁP LUẬT
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Nội dung
I- Khái niệm quan hệ pháp luật
II- Thành phần của quan hệ pháp luật
III- Các điều kiện làm phát sinh, thay
đổi, chất dứt quan hệ pháp luật
I- Khái niệm quan hệ pháp luật
1. Đònh nghóa quan hệ pháp luật
2. Đặc điểm của quan hệ pháp luật
3. Phân loại quan hệ pháp luật
1- Đònh nghóa quan hệ pháp luật
☏ Quan hệ pháp luật là các quan
hệ xã hội được các quy phạm pháp
luật điều chỉnh làm cho các bên tham
gia có quyền và nghóa vụ pháp lý.

2- Đặc điểm của quan hệ pháp luật
Cho các quan hệ xã hội sau:
1, Công dân A (nam giới, 20 tuổi) và công dân B (nữ
giới, 18 tuổi), còn độc thân, th ng yêu nhau, ươ
cùng nhau tới nhà thờ tổ chức lễ cưới.
2, Chị X (45 tuổi) làm nội trợ, ra chợ mua rau
muống.
3, P là kỹ sư xây dựng, 30 tu i, tới cơ quan nhà nước có ổ
thẩm quyền đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân.
Hãy xác đònh: Đâu là quan hệ pháp luật? Điểm khác biệt
giữa quan hệ pháp luật với các quan hệ xã hội khác?
✄Nhận xét

Mang tính giai c p ấ sâu sắc
Quan
hệ
pháp
luật
Nội dung của QHPL được
cấu thành bởi quyền & NVụ Plý
ược đảm bảo thực hiệnđ
bởi nhà nước
Là loại quan hệ xã hội
có ý chí
3- Phân loại quan hệ pháp luật

Căn cứ vào đặc điểm, tính chất của
quyền và nghóa vụ giữa các bên tham
gia
QHPL đơn giản
Quyền, nghóa vụ
một chiều
QHPL phức tạp
Quyền, nghóa vụ
song phương
Phân loại quan hệ pháp luật (ti p)ế

Căn cứ vào đặc trưng của sự tác động
QHPL điều chỉnh
Hình thành từ
QPPL điều chỉnh
QHPL bảo vệ

Hình thành từ
QPPL bảo vệ
Phân loại quan hệ pháp luật

Căn cứ vào tính chất, nghóa vụ pháp
lý
QHPL tích cực
QHPL thụ động
Chủ thể thực hiện
nghóa vụ bằng
không hành động
Chủ thể thực hiện
nghóa vụ bằng
hành vi tích cực
II- Thành phần của
quan hệ pháp luật

1- Chủ thể của quan hệ pháp luật

2- Nội dung của quan hệ pháp luật

3- Khách thể của quan hệ pháp luật
1- Chủ thể của QHPL
* Khái niệm
Có năng lực
chủ thể
Tham gia
QHPL
Cá nhân,
Tổ chức

Chủ thể
của QHPL
* Năng lực chủ thể của QHPL

Gồm hai yếu tố:
+ Năng lực pháp luật: là khả năng chủ
thể có các quyền hoặc nghóa vụ pháp lý
nhất đònh theo quy đònh của pháp luật.
+ Năng lực hành vi: là khả năng của chủ
thể bằng hành vi của mình tham gia
quan hệ pháp luật và thực hiện quyền,
nghóa vụ pháp lý theo quy đònh của
pháp luật.
* So sánh NLPL và NLHV
Yếu tố
Giống
nhau
Khác nhau
Năng lực
pháp luật
-
Là khả
năng của
chủ thể
-
Theo quy
đònh của
pháp luật
NLPL: khả năng
có quyền, nghóa vụ

Năng lực
hành vi
NLHV: khả năng
bằng hành vi của
mình thực hiện
quyền và nghóa vụ
Thời điểm xuất hiện, ch m d t các ấ ứ
yếu tố thuộc năng lực chủ thể của cá
nhân
Yếu tố
Thời điểm
Năng lực
pháp luật
Năng lực
hành vi
Xuất hiện
Thông thường
là từ lúc được
sinh ra
-
Độ tuổi
-
Khả năng nhận
thức
Chấm dứt Khi cá nhân
đó chết
Khi cá nhân chết
hoặc theo quy định
của pháp luật
Thời điểm xuất hiện, ch m d t các ấ ứ

yếu tố thuộc năng lực chủ thể của tổ
chức
Yếu tố
Thời điểm
Năng lực
pháp luật
Năng lực
hành vi
Xu t hi nấ ệ
- Xuất hiện đồng thời khi tổ
chức được thành lập hợp pháp;
- Phạm vi: theo quy định của PL
Ch m d tấ ứ
Khi tổ chức chấm dứt sự tồn tại:
(giải thể, phá sản v.v )
2- Nội dung của QHPL

Quyền chủ thể
- Khả năng thực hiện hành vi nhất đònh do quy phạm
pháp luật tương ứng quy đònh.
- Khả năng yêu cầu chủ thể khác tôn trọng quyền,
nghóa vụ; chấm dứt hành vi cản trở quyền, nghóa
vụ.
- Khả năng yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm
quyền can thiệp, bảo vệ quyền, lợi ích
Nội dung của QHPL (ti p)ế

Nghóa vụ chủ thể
-
Phải thực hiện một số yêu cầu nhất đònh do QPPL

xác đònh nhằm đáp ứng yêu cầu của chủ thể
khác.
-
Kiềm chế không thực hiện hành vi bò cấm
-
Phải chòu trách nhiệm pháp lý khi xử sự không
đúng quy đònh của pháp luật
3- Khách thể của QHPL
Chủ thể hướng tới
khi tham gia
QHPL
Lợi
ích
vật
chất
Lợi
ích
tinh
thần
Lợi ích
chính
trò
xã hội
III- Các yếu tố làm phát sinh, thay đổi,
chất dứt quan hệ pháp luật
Xem xét các tình huống sau:
Tình huống 1: Năm 1990, trường hợp nhiễm
HIV đầu tiên được phát hiện Việt Nam. Năm
1995, anh C (quê ở tỉnh A) thấy sức khỏe có
dấu hiệu giảm sút bèn đi làm một số xét

nghiệm và nhận được kết luận đã bị nhiễm
HIV. Quá đau xót và hận đời, C thực hiện
hành vi cố ý lây truyền HIV cho người khác.
Theo anh (chị), giữa C và nhà nước có phát sinh
quan hệ pháp luật hình sự hay không? Tại sao?
Tình huống 2
2, Năm 1993, anh K và chị H tổ chức lễ cưới nhưng do
công việc bận rộn, đi làm xa quê nên không đăng ký kết
hôn. Tháng 01/2004, chị H về quê, rủ anh K về cùng để
đăng ký thì K nói bận không về được, vả lại không cần
thiết phải đăng ký vì đã có 2 mặt con với nhau. H không
yên tâm nên đã nhờ một người quen tới UBND xã, tự
nhận là K để ký vào giấy đăng ký kết hôn cho mình. Sau
đó H về kể lại với K, K rất tức giận, giữa hai người phát
sinh mâu thuẫn. Thời gian sau, họ gửi đơn ra tòa xin ly
hôn.
Theo anh (chị), giữa K và H có phát sinh quan hệ vợ chồng
hay không? Tại sao?
Tình huống 3
Ông M là giám đốc Công ty TNHH An Khang. Ông
M có người hàng xóm là N, bị bệnh tâm thần dạng
nhẹ nhưng tính tình hiền lành. Thấy gia đình anh
N khó khăn, M đã ký một hợp đồng lao động
tuyển dụng N làm nhân viên tạp vụ. Một hôm làm
việc, do sơ suất, N đã làm vỡ màn hình máy tính
trong phòng hành chính của công ty.
Theo đồng chí, giữa N và Công ty TNHH An Khang
có phát sinh quan hệ pháp luật lao động, quan hệ
pháp luật về bồi thường thiệt hại hay không? Tại
sao?

III- Các yếu tố làm phát sinh, thay đổi,
chất dứt quan hệ pháp luật
1- Quy ph m ạ pháp luật
2- Năng lực chủ thể
3- Sự kiện pháp lý:
- Khái niệm sự kiện pháp lý
- Phân loại sự kiện pháp lý
- Khái niệm sự kiện pháp lý

Sự kiện pháp lý là:
Những
điều kiện,
hoàn cảnh,
tình huống của
đời sống
thực tế
Được quy đònh trong
quy phạm pháp luật
Việc xuất hiện
hay biến mất của nó
gắn liền với sự phát sinh,
thay đổi hoặc chấm dứt
quan hệ pháp luật
Phân loại sự kiện pháp lý
- Tiêu chí ý chí:
Sự biến
Hành vi