quá trình liên kết khu vực đông nam á bước khởi đầu 1967-1975

GVHD: Ts. Nguy n Th M ng Tuy nễ ị ộ ề
Nhóm th c hi n:ự ệ
Chu Th Khánh Huy nị ề
Nguy n Th Trúc Lyễ ị
Huỳnh Lâm Nguy t H nh Th oệ ạ ả
Lê Th Kim Ngà ị
K Th Bích Ph ngị ượ
Nguy n Huỳnh Maiễ
I. S thành l p hi p h i các qu c gia ĐNA (ASEAN)ự ậ ệ ộ ố
1. B i c nh l ch số ả ị ử
a) B i c nh qu c tố ả ố ế
b) B i c nh trong n cố ả ướ
2. S thành l pự ậ
a) M c đích thành l p c a 5 n cụ ậ ủ ướ
b) Các s ki nự ệ
II. Giai đo n đ u c a t ch c ASEAN ( 1967- 1975)ạ ầ ủ ổ ứ
1. V c c u t ch c và nguyên lý ho t đ ngề ơ ấ ổ ứ ạ ộ
a) C c u t ch cơ ấ ổ ứ
b) Nguyên lý ho t đ ngạ ộ
2. Nh ng thành t u ban đ u c a ASEANữ ự ầ ủ
III. K t lu nế ậ
I. S thành l p Hi p h i các qu c gia Đông Nam Á ự ậ ệ ộ ố
( ASEAN)
1. B i c nh l ch s :ố ả ị ử
a. B i c nh qu c t :ố ả ố ế

S hình thành tr t t th gi i m i sau chi n tranh th ự ậ ự ế ớ ớ ế ế
gi i hai:ớ

h i ngh Ianta và hình thành “tr t t hai c c Ianta”(Mĩ và ộ ị ậ ự ự
Liên Xô).


H i ngh c p cao Poxtdam đã b sung và hoàn ch nh cho ộ ị ấ ổ ỉ
h i ngh Ianta.ộ ị

H i ngh Xanphranxixco và s thành l p Liên H p Qu c.ộ ị ự ậ ợ ố

H i ngh ngo i tr ng 5 c ng qu c ộ ị ạ ưở ườ ố

Cu c chi n tranh l nh gi a hai c c Liên Xô –Mĩ và hai kh i ộ ế ạ ữ ự ố
Đông-Tây

Theo đó: Mĩ vi n tr cho các n c châu Âu,l p y ban h p tác ệ ợ ướ ậ ủ ợ
kinh t châu Âu, thành l p kh i quân s NATO nh m ch ng l i ế ậ ố ự ằ ố ạ
Liên Xô và xóa b ch nghĩa xã h i trên th gi i.ỏ ủ ộ ế ớ

Bên c nh đó, Liên Xô và các ạ
n c:Anbani,Balan,Bungari,Hungari,Rumani,Ti p Kh c thành l p ướ ệ ắ ậ
h i đ ng t ng tr kinh t (SEV) c a các n c XHCN, sau đó là ộ ồ ươ ợ ế ủ ướ
thành l p hi p c h u ngh ,h p tác và t ng tr Vacsava.ậ ệ ướ ữ ị ợ ươ ợ

Nh v y trên th gi i trong giai đo n này đã hình thành hai c c ư ậ ế ớ ạ ụ
di n rõ r t :m t bên là các n c TBCN v i âm m u th ng tr th ệ ệ ộ ướ ớ ư ố ị ế
gi i và ch ng l i các n c XHCN,ch ng l i các phong trào gi i ớ ố ạ ướ ố ạ ả
phóng dân t c;m t bên là các n c XHCN v i m c đích b o v ộ ộ ướ ớ ụ ả ệ
nh ng thành qu c a cách m ng, n n hòa bình th gi i và đ c ữ ả ủ ạ ề ế ớ ộ
l p, t do c a t ng n c.Chi n tranh l nh đã bao trùm toàn th ậ ự ủ ừ ướ ế ạ ế
gi i.ớ
-
Sau chi n tranh th gi i th hai,xu h ng khu v c hóa trên th ế ế ớ ứ ướ ự ế
g i b t đ u xu t hi n và tr nên ph bi n. ớ ắ ầ ấ ệ ở ổ ế


Hàng lo t các t ch c khu v c hình thành các châu l c ạ ổ ứ ự ở ụ
khác nhau trên th gi i :T ch c các n c Trung Mĩ OCAS ế ớ ổ ứ ướ
(1951), C ng đ ng kinh t châu Âu EEC – ti n thân c a Liên ộ ồ ế ề ủ
minh châu Âu EU- t ch c thành công v v n đ kiên k t ổ ứ ề ấ ề ế
khu v c đã gây nh h ng m nh đ n các n c Đông Nam ự ả ưở ạ ế ướ
Á (1957), Th tr ng chung Trung Mĩ CACM (1961), H i ị ườ ộ
m u d ch t do Mĩ Latin LAFTA (1961),T ch c th ng nh t ậ ị ự ổ ứ ố ấ
châu Phi OAU (1963), H i m u d ch t do châu Âu EFTA ộ ậ ị ự
(1960),…
 Tình hình này đã tác đ ng đ n xu h ng “h ng ộ ế ướ ướ
tâm” c a m t s n c trên th gi i, trong đó có các ủ ộ ố ướ ế ớ
n c Đông Nam Á – nh ng qu c gia m i giành đ c ướ ữ ố ớ ộ
l p, có nhu c u xích l i g n nhau trong quá trình ậ ầ ạ ầ
phát tri n và h n ch nh ng nh h ng c a các ể ạ ế ữ ả ưở ủ
n c l n đ i v i khu v c này.ướ ớ ố ớ ự
b. B i c nh khu v c:ố ả ự
-
Ng i đ u tiên đ xu t ý t ng v vi c thành l p m tườ ầ ề ấ ưở ề ệ ậ ộ
t ch c khu v c là Th t ng Malaixia Ápđun Raman.ổ ứ ự ủ ướ
Nh ng c g ng c a Th t ng Malaixia Ápđun Ramanữ ố ắ ủ ủ ướ
vi c thành l p m t t ch c khu v c v n ch a tr thànhệ ậ ộ ổ ứ ự ẫ ư ở
hi n. Các n c Đông Nam Á t ra th n tr ng v i vi cệ ướ ỏ ậ ọ ớ ệ
thành l p t ch c này.ậ ổ ứ
-
Tháng 8- 1963: theo sáng ki n c a T ng th ng Philipin ế ủ ổ ố
Macapagan, 3 n c Philipin, Malaixia, Inđônêxia đã đi đ nướ ế
th a thu n v vi c thành l p m t t ch c m i có tên g iỏ ậ ề ệ ậ ộ ổ ứ ớ ọ
Maphilindo. đ n năm 1965 t ch c tan v vì nh ng b tế ổ ứ ỡ ữ ấ
đ ng trong quan h gi a các n c, sau khi Xuhacto lên ồ ệ ữ ướ

c mầ
quy n Inđônêxia.ề ở
-
Năm 1961: các n c Malaixia, Thái Lan và Philipin đãướ
đi đ n th a thu n v vi c thành l p H i Đông Nam Á (ASA).ế ỏ ậ ề ệ ậ ộ
-
Năm 1962: gi a Malaixia và Philipin đã bùng n tranhữ ổ
ch p v lãnh th ( vùng Sabac, phía B c bán đ o Boocneo).ấ ề ổ ắ ả
-
Năm 1963: vi c thành l p Liên bang Malaixia đã v p ph iệ ậ ấ ả
s ph n đ i c a Inđônêxia và Philipin.ự ả ố ủ

Tình hình đó d n đ n s tan v c a ASA sau hai năm t nẫ ế ự ỡ ủ ồ
t i.ạ
-
M t nhân t đ c quan tr ng thúc đ y xu h ng liên k t khu ộ ố ặ ọ ẩ ướ ế
v c Đông Nam Á là nh ng tác đ ng c a tình hình th gi i và ự ữ ộ ủ ế ớ
khu v c trong th p niên 1960.ự ậ

Cu c chi n tranh Đông D ng đang bi n Đông Nam Á thành ộ ế ươ ế
đ a đi m tranh giành gi a các n c l n.ị ể ữ ướ ớ

Liên Xô, Trung Qu c có vai trò ngày càng tăng thông qua vi c ố ệ
ng h , giúp đ cho m t s Đ ng c ng s n trong khu v c.ủ ộ ỡ ộ ố ả ộ ả ự

Quan h ph c t p gi a Mĩ – Xô – Trung và s giúp đ tr c ệ ứ ạ ữ ự ỡ ự
ti p c a Trung Qu c cho các Đ ng c ng s n Đông Nam Á ế ủ ố ả ộ ả ở
đã gây ra m i lo ng i c a chính quy n các n c này v kh ố ạ ủ ề ướ ề ả
năng lan tràn c a ch nghĩa c ng s n.ủ ủ ộ ả


Mĩ ti p t c tham gia và ngày càng sa l y trong chi n tranh Vi t ế ụ ầ ế ệ
Nam đã khi n cho m t s n c Đông Nam Á đ ng v phía Mĩ.ế ộ ố ướ ứ ề

Trong khi đó, n i b m t s n c Đông Nam Á tr nên ph c t p: ộ ộ ộ ố ướ ở ứ ạ
xung đ t s c t c Malaixia, phong trào ly khai Mindanao, ộ ắ ộ ở ở
Philipin…

T sau năm 1965: s ki n Xuhacto lên c m quy n Indonexia, ừ ự ệ ầ ề ở
vi c ch m d t tình tr ng đ i đ u gi a Indonexia và Malaixia qua ệ ấ ứ ạ ố ầ ữ
vai trò trung gian hòa gi i c a Ngo i tr ng Thái Lan Khoman, ả ủ ạ ưở
vi c Xingapo tách ra kh i Malaixia, s ki n T ng th ng Ph. ệ ỏ ự ệ ổ ố
Macscot lên c m quy n Philipin (1/1966)… t o đi u ki n thu n ầ ề ở ạ ề ệ ậ
l i cho vi c thành l p m t t ch c khu v c.ợ ệ ậ ộ ổ ứ ự

Trong tình hình đó Chính ph các n c Đông Nam Á nh n ủ ướ ậ
th c rõ s c n thi t ph i ti n t i thành l p m t t ch c khu ứ ự ầ ế ả ế ớ ậ ộ ổ ứ
v c nh m thúc đ y s liên minh gi a các n c có l i ích lâu ự ằ ẩ ự ữ ướ ợ
dài và c b n trùng h p nhau đ đ i phó v i nh ng v n đ ơ ả ợ ể ố ớ ữ ấ ề
bên trong cũng nh nh ng tác đ ng tiêu c c t bên ngoài ư ữ ộ ự ừ
nh m duy trì s n đ nh an ninh – chính tr , t o c s cho ằ ự ổ ị ị ạ ơ ở
s phát tri n kinh t - xã h i. ự ể ế ộ

M c đích thành l p ASEAN c a 5 n c:ụ ậ ủ ướ

Indonexia, n c có di n tích và dân s đông nh t, hy v ng có m t ướ ệ ố ấ ọ ộ
v trí quan tr ng, phát huy nh h ng c a mình trong khu v c và ị ọ ả ưở ủ ự
trên th gi i.ế ớ

Philipin là n c trung bình, có ý đ đa d ng hóa chính sách ngo i ướ ồ ạ ạ
giao, g n v i khu v c Đông Nam Á nhi u h n và t o đi u ki n ắ ớ ự ề ơ ạ ề ệ

gi i quy t tranh ch p lãnh th v i Malaixia.ả ế ấ ổ ớ

Malaixia là n c trung bình có 2 ph n lãnh th : bán đ o Malai và ướ ầ ổ ả
h i đ o Broneo, có nh ng v n đ ph c t p v dân t c và nh ng ả ả ữ ẫ ề ứ ạ ề ộ ữ
tranh ch p lãnh th v i Indonexia và Philipin nên cũng mu n xoa ấ ổ ớ ố
d u mâu thu n trong n c, xây d ng m i quan h h u ngh v i ị ẫ ướ ự ố ệ ữ ị ớ
các n c láng gi ng.ướ ề

Singapore là n c nh nh t Đông Nam Á, vào ASEAN là mu n ướ ỏ ấ ở ố
tránh th cô l p mà các n c khác có th cho là “ con ng a thành ế ậ ướ ể ự
T roa” c a Trung Qu c. Đ ng th i Singapore mu n vào ASEAN ơ ủ ố ồ ờ ố
đ phát huy s c m nh kinh t , đ u t c a mình vào các n c này.ể ứ ạ ế ầ ư ủ ướ

Thái Lan tham gia vào ASEAN là đ gi m lo ng i v cu c chi n ể ả ạ ề ộ ế
tranh Đông D ng theo thuy t “ Domino” nh h ng đ n n c ở ươ ế ả ưở ế ướ
mình d a vào các n c Đông Nam Á đ n đ nh tình hình chính ự ướ ể ổ ị
tr trong n c.ị ướ
 Các n c thành viên ASEAN đ u cho r ng s h p tác bình ướ ề ằ ự ợ
đ ng gi a các n c trong hi p h i s đem l i l i ích cho m i ẳ ữ ướ ệ ộ ẽ ạ ợ ỗ
qu c gia, v tăng tr ng kinh t , ti n b xã h i, hòa bình và ố ề ưở ế ế ộ ộ
n đ nh khu v c nói riêng và th gi i nói chung.ổ ị ự ế ớ

Các s ki n:ự ệ
-
Cu i năm 1966: Ngo i tr ng Thái Lan g i đ n Ngo i tr ngố ạ ưở ử ế ạ ưở
các n c Indonexia, Malaixia, Philipin và Xingapo b n d th o v ướ ả ự ả ề
vi c t ch c Hi p h i các qu c gia Đông Nam Á v h p tác khu ệ ổ ứ ệ ộ ố ề ợ
v c. ự
-
Ngày 8-8-1967: Ngo i tr ng 5 n c đã h p Băng C c và chính ạ ưở ướ ọ ở ố

th c đ a ra tuyên b Băng C c v vi c thành l p Hi p h i các ứ ư ố ố ề ệ ậ ệ ộ
qu c gia Đông Nam Á.ố
-
Tuyên b Băng C c là văn ki n đ u tiên, quan tr ng nh t. Nêu rõ ố ố ệ ầ ọ ấ
7 m c tiêu c a t ch c này:ụ ủ ổ ứ
+ Thúc đ y s tăng tr ng kinh t , ti n b xã h i và phát ẩ ự ưở ế ế ộ ộ
tri n văn hóa trong khu v c thông qua các n l c chung trên ể ự ỗ ự
tinh th n bình đ ng và h p tác nh m tăng c ng c s cho ầ ẳ ợ ằ ườ ơ ở
m t c ng đ ng các n c Đông Nam Á hòa bình và th nh ộ ộ ồ ướ ị
v ng.ượ
+ Thúc đ y hòa bình và n đ nh khu v c b ng vi c tôn tr ng ẩ ổ ị ự ằ ệ ọ
công lý và nguyên t c lu t pháp trong quan h gi a các n c ắ ậ ệ ữ ướ
trong khu v c và tuân th các nguyên t c c a Hi n pháp Liên ự ủ ắ ủ ế
h p qu cợ ố
+ Thúc đ y s c ng tác tích c c và giúp đ l n nhau trong các ẩ ự ộ ự ỡ ẫ
v n đ cùng quan tâm trên các lĩnh v c kinh t , xã h i, văn hóa, ẫ ề ự ế ộ
khoa h c – kĩ thu t và hành chính.ọ ậ
+ Giúp đ l n nhau d i các hình th c đào t o và cung c p các ỡ ẫ ướ ứ ạ ấ
ph ng ti n nghiên c u trong các lĩnh v c giáo d c, chuyên môn, ươ ệ ứ ự ụ
kĩ thu t và hành chính.ậ
+ Công tác có hi u qu h n đ s d ng t t h n n n nông ệ ả ơ ể ử ụ ố ơ ề
nghi p và các ngành công nhi p c a nhau, m r ng m u d ch k ệ ệ ủ ở ộ ậ ị ể
c vi c nghiên c u các v n đ buôn bán hàng hóa gi a các n c, ả ệ ứ ấ ề ữ ướ
c i thi n các ph ng ti n giao thông, liên l c, nâng cao m c s ng ả ệ ươ ệ ạ ứ ố
c a nhân dân.ủ

+ Thúc đ y vi c nghiên c u v Đông Nam Áẩ ệ ứ ề
+ Duy trì s h p tác ch t ch cùng có l i v i các t ch c ự ợ ặ ẽ ợ ớ ổ ứ
qu c t và khu v c có tôn ch và m c đích t ng h p ố ế ự ỉ ụ ươ ợ
và tìm ki m các cách th c nh m đ t đ c m t s h p ế ứ ằ ạ ượ ộ ự ợ

tác ch t ch n a gi a các t ch c này.ặ ẽ ữ ữ ổ ứ

- ASEAN ra đ i đánh d u b c phát tri n m i c a các n c ờ ấ ướ ể ớ ủ ướ
Đông Nam Á trong vi c xây d ng m t t ch c h p tác khu v c. ệ ự ộ ổ ứ ợ ự
Theo đúng tinh th n c a Tuyên b Băng C c năm 1967: “ Hi p ầ ủ ố ố ệ
h i này m r ng cho t t c các qu c gia Đông Nam Á tán thành ộ ở ộ ấ ả ố
các tôn ch , nguyên t c và m c đích nói trên tham gia”. ỉ ắ ụ
- Cùng v i th i gian, nh ng bi n đ i c a tình hình th gi i, khu ớ ờ ữ ế ổ ủ ế ớ
v c và c a chính ASEAN s tác đ ng đ n s hoàn thi n c a t ự ủ ẽ ộ ế ự ệ ủ ổ
ch c này.ứ
- S ra đ i c a ASEAN báo hi u m t th i kì m i trong quan h ự ờ ủ ệ ộ ờ ớ ệ
gi a các n c thành viên, t o đi u ki n thu n l i h n cho vi c ữ ướ ạ ề ệ ậ ợ ơ ệ
gi i quy t th a đáng mâu thu n, tranh ch p trong n i kh i và ả ế ỏ ẫ ấ ộ ố
ngăn ch n nh ng nguy c can thi p t bên ngoài, góp ph n duy ặ ữ ơ ệ ừ ầ
trì hòa bình, n đ nh trong khu v c.ổ ị ự
1. V c c u t ch c và nguyên t c ho t đ ng:ề ơ ấ ổ ứ ắ ạ ộ
a) C c u t ch c ơ ấ ổ ứ :
Khi m i thành l p năm 1967, b máy c a ASEAN đ c quy ớ ậ ộ ủ ượ
đ nh trong tuyên b Băng C c bao g m:ị ố ố ồ
- C quan ho ch đ nh chính sách cao nh t là H i ngh B tr ng ơ ạ ị ấ ộ ị ộ ưở
ngo i giao các n c ASEAN( AMM), đ c t ch c hàng năm ạ ướ ượ ổ ứ
luân phiên t i các n c thành viên, ch u trách nhi m bàn v nh ng ạ ướ ị ệ ề ữ
v n đ quan tr ng nh t liên quan đ n ASEAN, k c vi c ti p ấ ề ọ ấ ế ể ả ệ ế
nh n hay k t n p thành viên m i.ậ ế ạ ớ
-
M t y ban th ng tr c ASEAN g m đ i s các n c ộ ủ ườ ự ồ ạ ứ ướ
ASEAN và do Ngo i tr ng n c ch nhà làm ch t ch, th c ạ ưở ướ ủ ủ ị ự
hi n nhi m v c a t ch c trong th i gian gi a hai cu c h p ệ ệ ụ ủ ổ ứ ờ ữ ộ ợ
B tr ng Ngo i giao,theo dõi vi c th c hi n các ngh quy t ộ ưở ạ ệ ự ệ ị ế
chính ph c a AMM.ủ ủ

-
Các y ban th ng tr c g m các chuyên gia và cán b cho ủ ườ ự ồ ộ
t ng lĩnh v c ho c v n đ h p tác c th .ừ ự ặ ấ ề ợ ụ ể
-
U ban th kí qu c gia c a m i n c thành viên th c hi n ỷ ư ố ủ ỗ ướ ự ệ
công vi c c a công vi c ph c v cho cu c h p hàng năm h p ệ ủ ệ ụ ụ ộ ợ ợ
b t th ng c a các Ngo i tr ng.ấ ườ ủ ạ ưở
Lúc này, toàn b b máy c a ASEAN ch có 8 y ban các lo i, ộ ộ ủ ỉ ủ ạ
đ n năm 1976 có 11 y ban th ng tr c và 9 y ban th ng ế ủ ườ ự ủ ườ
tr c.ự
b) Nguyên t c ho t đ ng :ắ ạ ộ
Nh ng nguyên t c c b n c a ASEAN nh : nguyên t c đ ng ữ ắ ơ ả ủ ư ắ ồ
thu n, bình đ ng, không can thi p vào công vi c n i b c a ậ ẳ ệ ệ ộ ộ ủ
nhau, luân phiên t ch c các cu c h p và đ c Ch t ch c a ổ ứ ộ ọ ề ử ủ ị ủ
hi p h i đã đ c kh ng đ nh ngay t lúc thành l p ASEAN.ệ ộ ượ ẳ ị ừ ậ
2. Nh ng thành t u ban đ u c a ASEAN:ữ ự ầ ủ
◦
Th i kỳ 1967- 1975, tình hình qu c t và khu v c đã di n ra ờ ố ế ự ễ
nh ng chuy n bi n quan tr ng tác đ ng đ n ho t đ ng c a ữ ể ế ọ ộ ế ạ ộ ủ
ASEAN :
◦
Tháng 1- 1968, Anh tuyên b rút quân kh i Đông Nam Á. Cu c ố ỏ ộ
t ng ti n công và n i d y t t M u Thân 1968 mi n Nam Vi t ổ ế ổ ậ ế ậ ở ề ệ
Nam, bu c M ph i xu ng thang và ti n hành đàm phán v i ộ ỹ ả ố ế ớ
Vi t Nam. ệ