Quy trình phỏng vấn nhân sự, cac hình thức phỏng vấn, mô hình phỏng vấn STAR

Đề tài thảo luận: Liên hệ thực tiễn về xu hướng phỏng
vấn tuyển dụng của các doanh nghiệp hiện nay.
Mục lục:
1. Tổng quan 1 số vấn đề lý luận cơ bản.
1.1. Xu hướng và các xu hướng nổi bật trên thế giới về tuyển dụng
nhân lực.
1.2. Phỏng vấn tuyển dụng
1.2.1 Các cấp độ phỏng vấn.
1.2.2. Các hình thức và phương pháp phỏng vấn.
1.2.3. Quy trình phỏng vấn.
1.2.4. Kĩ thuật đặt câu hỏi phỏng vấn.
2. Xu thế phỏng vấn tuyển dụng nhân lực hiện đại.
2.1. Xu thế trên thế giới.
2.2. Xu thế phỏng vấn tuyển dụng tại các công ty ở Việt Nam.
3. Đánh giá khuyến nghị về xu thế phỏng vấn cho các doanh
nghiệp.
3.1. Đánh giá về xu hướng phỏng vấn tuyển dụng của DN Việt Nam
1
3.2. Đề xuất hoàn thiện quá trình phỏng vấn tuyển dụng cho DN
VN.
3.3. Đề xuất dành cho các ứng viên tuyển dụng để đáp ứng được
mong muốn của nhà tuyển dụng
2
LỜI MỞ ĐẦU
Trong xã hội ngày nay, nguồn nhân lực là vấn đề sống còn của doanh
nghiệp. Với sự bùng nổ phát triển của khoa học kĩ thuật thì sự ứng dụng khoa
học kĩ thuật vào quá trình sản xuất kinh doanh ngày càng mạnh mẽ hơn. Điều
này đòi hỏi phải có lượng chất xám cao hơn nghĩa là phải làm sao để có
nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu công việc là đòi hỏi cấp thiết
hơn bao giờ hết. Mặt khác, trong xu thế toàn cầu hóa cùng với hội nhập kinh
tế quốc tế và khu vực đang diễn ra mạnh mẽ thì nguồn nhân lực chất lượng

cao là điều kiện quan trọng giúp doanh nghiệp tồn tại, đứng vững và phát
triển.
Đối với một doanh nghiệp thì sự thành công đòi hỏi rất nhiều yếu tố trong
đó yếu tố nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng hằng đầu. Mỗi doanh
nghiệp dù có nguồn tài chính dồi dào, cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại đến đâu
mà chất lượng lao động kém thì sản xuất cũng không hiệu quả. Do đó việc
phỏng vấn tuyển dụng lao động tại các doanh nghiệp đóng vai trò vô cùng to
lớn, là hoạt động then chốt của cong ty trong việc trong việc có một đội ngũ
nhân viên thỏa mãn các yêu cầu công việc và đây là vấn đề phải được quan
tâm hàng đầu. Thấy được tầm quan trọng của công tác phỏng vấn tuyển dụng
nhân lực tại các tổ chức/doanh nghiệp, nhóm 3 quyết định nghiên cứu đề tài
“Liên hệ thực tiễn về các xu hướng phỏng vấn, tuyển dụng của các doanh
nghiệp hiện nay”.
3
1. Tổng quan 1 số vấn đề lý luận cơ bản.
1.1 Các cấp độ phỏng vấn:
1. 1.1 Phỏng vấn sơ bộ.
Sau khi việc xử lý hồ sơ hoàn tất, doanh nghiệp sẽ thông báo cho các ứng
viên được chọn đến tham dự vòng sơ tuyển. Bộ phận nhân sự tiến hành phỏng
vấn sơ bộ các ứng viên nhằm loại bỏ ngay những ứng viên không đạt tiêu
chuẩn hoặc yếu kém rõ rệt hớn những ứng viên khác khi mà nghiên cứu hồ sơ
chưa phát hiện ra; Phỏng vấn sơ bộ thường chỉ kéo dàu 5-10 phút/ ứng viên.
Tuy nhiên, cũng có khi ứng viên tỏ ra có trình độ, kinh nghiệm về lĩnh vực
không phải là lĩnh vực mà công ty cần tuyển chọn, phỏng vấn viên có thể
chuyển ứng viên này sang một bộ phận sắp cần người hoặc sẽ tuyển sau chứ
không loại ngay.
Đây là lần đầu tiên ứng viên được tiếp xúc với doanh nghiệp một cách
chính thức, do đó, bộ phận đón tiếp ứng viên cần thể hiện một sự chu đáo, cởi
mở để doanh nghiệp có cơ hội thu hút được những ứng viên có khả năng.
Hiện nay, phỏng vấn sơ bộ có thể được thực hiện thông qua việc phỏng

vấn qua điện thoại, thư tín hoặc qua các công cụ trên Internet.
1.1.2 Phỏng vấn chuyên sâu.
Phỏng vấn chuyên sâu được sử dụng để tìm hiểu, đánh giá ứng viên về
nhiều phương diện khác nhau như: kinh nghiệm, trình độ, các đặc điểm cá
nhân ( tính cách, khí chất, khả năng hòa đồng), các phẩm chất cá nhân thích
hợp với doanh ngiệp Ngoài ra, ở một số doanh nghiệp còn thêm một bước
phỏng vấn bổ sung trước khi đưa ra quyết định tuyển dụng nhân viên chính
thức đó là bước phỏng vấn đề nghi tuyển nhằm giảm bớt các trường hợp bỏ
4
việc của nhân viên mới. Khi đó, đối với những ứng viên đã đáp ứng các tiêu
chuẩn tuyển dụng, doanh nghiệp sẽ phỏng vấn ứng viên, đưa ra đề nghị tuyển
với các điều kiện làm việc cụ thể về công việc, yêu cầu, thời gian làm việc,
lương bổng, đào tạo, huấn luyện ứng viên có thể trình bày thêm nguyện vọng
cá nhân của mình đối với doanh nghiệp. Nếu hai bên cùng nhất trí, sẽ đi đến
bước tiếp theo là doanh nghiệp ra quyết định tuyển dụng và hai bên sẽ ký hợp
đồng lao động.
1.2. Các hình thức và phương pháp phỏng vấn.
1.2.1 Các hình thức phỏng vấn.
- Phỏng vấn hội đồng: là phương pháp nhiều người phỏng vấn một
người.Doanh nghiệp lựa chọn một số thành viên trong tổ chức( thường bao
gồm: trưởng phòng nhân lực, đại diện ban giám đốc, giám đốc bộ phận chức
năng có liên quan đến vị trí tuyển). Chi phí cho phỏng vấn hội đồng cao nên
nó thường chỉ áp dụng tuyển cho những chức danh quan trọng trong doanh
nghiệp.
- Phỏng vấn cá nhân: là phương pháp một người phỏng vấn một người.
Phương pháp này thường được các doanh nghiệp áp dụng vì nó không quá tốn
kém. Người phụ trách phỏng vấn nhân thường là giám đốc nhân sự.
- Phỏng vấn nhóm: là phương pháp một người phỏng vấn nhiều người cùng
một lúc. Các ứng viên sẽ được sắp xếp ngồi chung quanh một bàn tròn và
cùng nhau thảo luận mọt vấn đề mà phỏng vấn viên nêu lên. Phỏng vấn viên

sẽ quan sát và đưa ra những nhận xét trong quá trình thảo luận của nhóm ứng
viên. Phương pháp phỏng vấn nhóm thường được đánh giá kết hợp với phỏng
vấn cá nhân để có thể nhận xét ứng viên chính xác hơn.
1.2.2 Các phương pháp phỏng vấn.
5
- Phỏng vấn căng thẳng: là phương pháp phỏng vấn làm cho ứng viên cảm
thấy căng thẳng về tâm lý. Các câu hỏi đặt ra cho ứng viên thường mang tính
chất nặng nề, trực diện và xoáy vào những điểm yếu của ứng viên. Loại
phỏng vấn này thường áp dụng cho những vị trí công việc có áp lực cao, đòi
hỏi một sự xử trí nhanh và bình tĩnh.
- Phỏng vấn tình huống: là phương pháp phỏng vấn mà người phỏng vấn đưa
ra những tình huống giống thực tế và yêu cầu ứng viên phải trình bày cách
giải quyết. Phương pháp phỏng vấn này thường áp dụng cho những chức danh
tuyển đòi hỏi trách nhiệm cao, phức tạp, xử lý nhanh nhạy và khéo léo ( ví
dụng như nhà quản trị, nhân viên bán hàng )
- Phỏng vấn chỉ dẫn : là phương pháp phỏng vấn không có bảng câu hỏi mẫu
kèm theo. Phỏng vấn viên cần nghiên cứu bản mô tả công việc, bản tiêu chuẩn
công việc và ghi chép lại những lưu ý trong hồ sơ ứng viên, những điểm mạnh
và những điểm yếu chung ( hãy kể cho tôi về những đồng nghiệp cũ của anh
(chị)? Tại sao anh (chị) lại muốn làm việc cho công ty? ). Với phương pháp
này, ứng viên có thể trả lời một cách tự do, phỏng vấn viên thường lắng nghe,
căn cứ vào câu trả lời trước của ứng viên để đặt câu hỏi tiếp theo. Chính vì
vậy, các câu hỏi của phỏng vân viên có thể hoàn toàn khác nhau cho những
ứng viên khác nhau cùng tuyển vào một vị trí công việc. Đây là một phương
pháp phỏng vấn phức tạp, đòi hỏi phỏng vấn viên phải là người có năng
khiếu, khéo léo và có kinh nghiệm phong phú,. Phương pháp phỏng vấn này
thường tốn nhiều thời gian, bị ảnh hưởng chủ quan của người phỏng vấn, và
thường áp dụng để phỏng vấn những ứng viên vào chức vụ quan trọng trong
doanh nghiệp.
6

- Phỏng vấn theo mẫu: là phương pháp phỏng vấn sử dụng bảng câu hỏi mẫu
kèm theo đã được soạn sẵn và áp dụng cho mọi ứng viên. Phương pháp này
rất hữu dụng khi doanh nghiệp muốn tuyển nhiều ứng viên vào cùng một
công việc và khi doanh nghiệp không muốn mất quá nhiều thời gian dành cho
phỏng vấn. Để nâng cao hiệu quả phỏng vấn, đối với từng câu hỏi theo mẫu sẽ
có những gợi ý để phỏng vấn viên có thể tích vào. Phương pháp này có độ
chính xác, tin cậy cao hơn và tốn ít thời gian hơn so với phương phấp phỏng
vấn không chỉ dẫn.
1.3. Quy trình phỏng vấn.
1.3.1 Phân tích công việc cần tuyển dụng.
Trước khi phỏng vấn tuyển dụng các thành viên của hội đồng tuyển dụng
cần nghiên cứu, phân tích kỹ công việc tuyển dụng. Trong đó đặc biệt là mô tả
công việc và các tiêu chuẩn công việc. Bản mô tả công việc quy định nhiệm
vụ và trách nhiệm của chức danh, quan hệ cấp trên cấp dưới ( báo cáo cho ai,
ai báo cáo cho mình ) và các chi tiết khác để cho ứng cử viên hiểu rõ toàn
cảnh về công việc của mình. Việc nghiên cứu kỹ về mô tả công việc giúp mô
tả nhiệm vụ của công việc, để xác định được thước đo sự phù hợp với công
việc, nhân ra nhu cầu về đào tạo, đề ra những tiêu chuẩn, đặt ra những câu hỏi
cho quá trình phỏng vấn.
1.3.2 Lập kế hoạch phỏng vấn.
- Địa điểm : thân mật và yên tĩnh, tránh sự làm phiền trong thời gian phỏng
vấn.
- Thời gian : phù hợp cho người phỏng vấn và người được phỏng vấn, thu xếp
khoảng 1 tiếng 30 phút đến 2 tiếng để người phỏng vấn.
7
- Hồ sơ nhân sự: đọc và nghiên cứu hồ sơ ứng cử viên trước khi phỏng vấn,
tìm ra những điểm mạnh điểm yếu và những điểm chưa rõ trong hồ sơ của
ứng cử viên để chuẩn bị câu hỏi trước.
- Trang phục: ấn tượng ban đầu, rất quan trọng đối với người phỏng vấn cũng
như người được phỏng vấn, trang phục của bạn cũng phản ảnh một phần tính

chuyên nghiệp của công ty.
- Lựa chọn hình thức và phương pháp phỏng vấn.
- Xây dựng câu hỏi phỏng vấn.
1.3.3 Tiến hành phỏng vấn.
- Thiết lập mối quan hệ ban đầu.
- Khai thác nắm bắt thông tin.
- Mô tả vị trí cần tyển dụng.
- Giới thiệu về công ty.
- Kết thúc phỏng vấn.
1.4. Kĩ thuật đặt câu hỏi phỏng vấn.
- Căn cứ đặt câu hỏi phỏng vấn: Bản mô tả công việc, bản tiêu chuẩn công
việc
- Vai trò của xây xựng câu hỏi phỏng vấn:
+ Câu hỏi quyết định hướng của phỏng vấn
+ Cung cấp thông tin để đánh giá chính xác ứng viên
8
+ Quyết định việc: phù hợp hay không phù hợp
- Các loại câu hỏi phỏng vấn:
• Câu hỏi có tính chất giả định (Hypothetical Questions): Câu trả lời cho câu
hỏi giả định nghe có vẻ rất hay nhưng trong trường hợp thực tế chưa chắc đã
làm như vậy.
• Câu hỏi có tính chất hướng dẫn (Leading Questions)
• Câu hỏi thuộc cách cư xử (Behavioral Questions): Câu hỏi này thường được
sử dụng để hỏi những việc thực tế đã xảy ra. Nó tập trung vào kinh nghiệm,
khả năng, kĩ năng và hành vi của người được phỏng vấn thực hiện trong quá
khứ.
2. Xu thế phỏng vấn tuyển dụng nhân lực trong các doanh
nghiệp hiện nay.
2.1 Các xu hướng phỏng vấn tuyển dụng gián tiếp
2.1.1 Phỏng vấn voice call

Khi công nghệ thông tin phát triển thì xu hướng phỏng vấn voice call ngày
càng phát triển. Việc các công ty nước ngoài sử dụng hình thức phỏng vấn các
ứng viên tại Việt Nam qua điện thoại hay chat voice đang trở nên phổ biến.
Những ưu điểm của phương pháp phỏng vấn này:
- Tiết kiệm được thời gian,chi phí và lọc những ứng viên có khả năng ứng
biến khi phỏng vấn nhanh nhất. Nó như là đồng thời thể hiện khả năng giải
quyết công việc của ứng viên.
- Biết trước về khả năng giao tiếp, khả năng về ngôn ngữ, nhạy bén, phát
âm.
9
- Ngoài ra thông qua điện thoại người phỏng vấn có thể kiểm tra được ứng
viên sẵn sàng với việc phỏng vấn như thế nào với sự không chuẩn bị trước.
Cuộc phỏng vấn này có thể hẹn trước hoặc không.Nếu cuộc gọi được thực
hiện trong giờ làm việc thì có đến 98% ứng viên cũng đang trong giờ làm.Vì
vậy thời điểm để nhà tuyển dụng gọi điện cho ứng viên phải thuận tiện cho cả
hai bên.Nếu khi nhận được điện thoại mà ứng viên đang bận thì họ có thể
thông báo và sắp xếp một cuộc hẹn vào lúc khác.
• Cấp độ phỏng vấn: phỏng vấn sơ bộ.
Sau khi đã rút ngắn danh sách những ứng viên tiềm năng thông qua việc xem
xét hồ sơ nhà tuyển dụng gọi điện thoại để sơ vấn các ứng viên. Việc sắp xếp
phỏng vấn ứng viên qua điện thoại giúp nhà tuyển dụng chọn được ứng viên
tiếp theo cho vòng phỏng vấn tại văn phòng mà không phải mất thời gian để
tiếp đón.
• Hình thức phỏng vấn: phỏng vấn cá nhân
Do đây chỉ là phỏng vấn sơ bộ nên hình thức 1 người phỏng vấn 1 người là
khá phù hợp. Hơn nữa, do hai bên chỉ trao đổi với nhau qua lời nói nên chỉ có
1 phỏng vấn viên hoặc 1 ứng viên sẽ tránh gây ra sự chồng chéo, tranh luận
khi đang phỏng vấn.
• Phương pháp phỏng vấn: phương pháp thoải mái
Thông thương cuộc phỏng vấn qua điện thoại chỉ kéo dài trong 15 phút.Nếu

không khéo léo dẫn chuyện, tạo bầu không khí trò chuyện cởi mở và thân
thiện, nhà tuyển dụng sẽ đứng trước nguy cơ vụt mất nhân tài trong ngang
tấc.Những câu hỏi được đặt ra 1 cách nhẹ nhàng, tạo sự thoải mái, với những
ý cần khai thác sâu ở ứng viên thì nhà tuyển dụng chỉ cần nhấn mạnh để nhận
10
được câu trả lời chi tiết. Nghiên cứu cho thấy, khi ứng viên cảm thấy thoải
mái trong môi trường phỏng vấn, họ sẽ bộc lộ được mình tốt hơn và kết quả
tuyển dụng cũng khả quan hơn.
Theo Vietnamwork successseries có đến 41,6% ứng viên cảm thấy khó chịu
và sẽnói“không” nếu“ngườigọitừchốicungcấp thêm thông tin về công việc khi
được yêu cầu.
Người gọi nói liên tục và tôi không hiểu mục đích của cuộc gọi
Không cần biết tôi có quan tâm hay phù hợp với vị trí đang tuyển
Người gọi không giới thiệu về bản thân
Người gọi từ chối cung cấp thêm thông tin về công việc khi tôi yêu cầu
Gọi trong giờ làm việc và không quan tâm liệu tôi có thể tiếp chuyện
11
Yếu tố khác
• Câu hỏi phỏng vấn
Nội dung cuộc điện thoại: giới thiệu về người tuyển dụng, về công ty, trao
đổi, đặt câu hỏi cho ứng viên, thông báo thời gian có kết quả. Thông thường
nhà tuyển dụng sẽ dành 1 phút đầu tiên cho việc giới thiệu về bản thân người
tuyển dụng và công ty, lý do gọi điện cho ứng viên. 4 phút tiếp theo để ứng
viên giới thiệu về mình. 9 phút tiếp theo dành cho các câu hỏi từ phía nhà
tuyển dụng. Thời gian còn lại để kết thúc cuộc phỏng vấn và thông báo thời
gian có kết quả.
Những câu hỏi nhà tuyển dụng có thể hỏi:
Đối với những ứng viên chủ động ứng tuyển:
- Tại sao bạn rời bỏ công việc hiện tại?
- Những trách nhiệm chính của bạn ở vị trí hiện tại?

- Bạn muốn đạt được gì trong 3 năm tới?
- Bạn biết gì về vị trí bạn đang ứng tuyển?
- Mức lương mong muốn của bạn cho vị trí này?
Đối với ứng viên tìm thấy qua Ngân hàng hồ sơ:
- Bạn có quan tâm đến những cơ hội việc làm mới không?
- Công việc mơ ước của bạn như thế nào?
- Hãy chia sẻ một số kinh nghiệm của bạn ở vị trí hiện tại
- Bạn có quen ai khác phù hợp với vị trí này?
12
Những câu hỏi phỏng vấn voice call thường là câu hỏi mang tính chất hướng
dẫn, ứng viên có thể trả lời nhanh chóng, mất ít thời gian suy nghĩ.Tuy nhiên,
bảng câu hỏi của nhà tuyển dụng cần phải nhất quán, kể cả trong giai đoạn
này lẫn giai đoạn phỏng vấn trực tiếp, nhằm bảo đảm tính công bằng trong
cách đánh giá ứng viên.
Dấu hiệu nhận biết ứng viên không phù hợp:
- Thông tin đưa ra không rõ ràng, thiếu nhất quán.
- Ứng viên không biết mình mong muốn gì trong công việc.
- Không nhớ được vị trí mình đã ứng tuyển.
- Quá chú trọng vào lương bổng.
- Ứng viên không tỏ ra quan tâm, muốn nhanh chóng kết thúc cuộc gọi.
2.1.2 Phỏng vấn trực tuyến video
Xu hướng người tuyển dụng sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tuyến
video đang ngày càng phổ biến ở Trung Quốc và bắt đầu được sử dụng ở Việt
Nam.Phỏng vấn video tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho cả người phỏng vấn
và ứng viên khi 2 bên ở cách xa nhau.Không cần tiếp xúc trực tiếp nhưng nhà
tuyển dụng vẫn nhìn thấy được ứng viên, đánh giá được họ thông qua các cử
chỉ, điệu bộ và thái độ khi giao tiếp, đó sẽ là một phần quan trọng giúp nhà
tuyển dụng đưa ra những đánh giá toàn diện về các thí sinh. Hơn nữa, cách
yêu cầu họ gõ hoặc thao tác một số ứng dụng máy tính đặc biệt. Nó thực sự
hiệu quả hơn các cuộc phỏng vấn truyền thống.

Một số chuyên gia cho rằng phỏng vấn trực tuyến là một cách rất hiệu quả để
tìm việc và tin rằng nó có thể là một giải pháp có lợi cho cả người sử dụng lao
13
động và người lao động bởi nó tiết kiệm chi phí cho cả 2 bên.Hơn nữa, môi
trường thân thuộc ở phòng khách hoặc nơi học tập còn giúp các ứng viên cảm
thấy thoải mái để thể hiện tốt hơn trong cuộc phỏng vấn.
• Cấp độ phỏng vấn: phỏng vấn sơ bộ hoặc chuyên sâu.
Với ưu điểm của video call, hoàn toàn áp dụng được phỏng vấn chuyên sâu
khi nhà tuyển dụng nhìn thấy ứng viên qua webcam hoặc camera mà không lo
bỏ sót ứng viên có tiềm năng.
• Hình thức phỏng vấn:
- Phỏng vấn hội đồng: nhiều người phỏng vấn một người. Các thành viên
trong hội đồng phỏng vấn sẽ ngồi lại với nhau và cùng tương tác với ứng
viên.
- Phỏng vấn cá nhân: một người phỏng vấn một người.
• Phương pháp phỏng vấn
- Phỏng vấn thoải mái: khi 2 bên tương tác, nhà tuyển dụng có thể tạo bầu
không khí cởi mở để ứng viên bày tỏ được hết khả năng của mình. Qua đó,
phỏng vấn viên có thể quan sát được cử chỉ, điệu bộ cũng như thái độ của ứng
viên. Từ đó đưa ra được quyết định có nên tuyển dụng hay không.
Không nên áp dụng phương pháp phỏng vấn căng thẳng vì sẽ tạo áp lực cho
ứng viên.Những câu hỏi gây sốc đôi khi không phát huy tác dụng là thử khả
năng chịu áp lực, tính linh hoạt của ứng viên mà thậm chí còn tạo cho họ cảm
giác tự ái, bỏ dở cuộc phỏng vấn giữa chừng.
- Phỏng vấn tình huống: nhà tuyển dụng sẽ đặt ra tình huống giống thực tế
cho ứng viên.
14
- Phỏng vấn theo mẫu: nhà tuyển dụng sử dụng bẳng câu hỏi mẫu kèm theo đã
được soạn sẵn và áp dụng cho mọi ứng viên. Từ đó so sánh giữa các ứng viên
với nhau.

• Các câu hỏi đặt ra
- Nếu là cuộc phỏng vấn sơ bộ thì thời gian tối đa là 15 phút với bộ câu hỏi về
kiến thức, kĩ năng chuyên môn. Thông qua buổi phỏng vấn này, công ty có
thêm các thông tin để đánh giá xem ứng viên có thực sự phù hợp với yêu cầu
của công việc hay cần tuyển hay không.Các cuộc phỏng vấn việc làm ngày
nay thường có khuynh hướng xoáy sâu vào tìm hiểu động lực cũng như khả
năng của người xin việc.Tuy vậy, yếu tố về kinh nghiệm, quen việc cũng đồng
thời được chú ý.
Bộ câu hỏi tương tự phỏng vấn voice call.
- Nếu là phỏng vấn chuyên sâu thì thời gian có thể kéo dài đến 30 phút trên
mỗi ứng viên. Các loại câu hỏi phỏng vấn là câu hỏi hướng dẫn hoặc câu hỏi
tình huống.
Một số câu hỏi tình huống như sau:
• Hãy kể về thất bại gần đây nhất của bạn? Bạn đã vượt qua nó như thế nào?
• Hãy kể về điều bạn tự hào nhất khi làm công việc hiện tại?
• Nếu bạn không nghỉ công việc hiện tại, chuyện gì sẽ xảy ra?
• Hãy kể về một mâu thuẫn giữa bạn với đồng nghiệp/cấp trên, bạn đã giải
quyết nó như thế nào?
• Tôi thấy bạn đã từng có một khoảng thời gian tạm nghỉ việc. Hãy kể về
khoảng thời đó?
• Hãy kể một tình huống thể hiện khả năng lãnh đạo của bạn?
• Điều gì quan trọng nhất mà bạn đã học được từ công việc trước đây?
Với mỗi câu hỏi tình huống có thể áp dụng phương pháp STAR
15
Situation
Tình huống
•
Ứng viên miêu tả tình huống như thế nào? Tình
huống này có liên quan đến những yêu cầu của vị
trí ứng tuyển?

•
Các chi tiết của tình huống có hợplý?
Task
Nhiệm vụ
•
Độ phức tạp của vấn đề hay độ khó của nhiệm vụ
ra sao?
•
Chú ý về ngôn ngữ cử chỉ của ứng viên.
Action
Hành động/
hướng giải quyết
• Giải pháp ứng viên đưa ra là gì? Vì sao có giải
pháp này?
•
Thực hiện độc lập, hay theo đội nhóm? Có nhiều
bên liên quan hay không?
Results
Kết quả
• Tại sao bạn nghĩ bạn phù hợp với vị trí này?
•
Tại sao chúng tôi nên chọn bạn cho vị trí này?
2.2 Các xu hướng phỏng vấn tuyển dụng trực tiếp
2.2.1 Phỏng vấn tạo áp lực trực diện
Áp dụng phương pháp phỏng vấn căng thẳng sử dụng những câu đố logic, câu
hỏi vô lý và câu hỏi thuộc cách cư xử. Nhà tuyển dụng cố tình đặt ra những
câu hỏi trực tiếp, dưới nhiều chủ đề khác nhau và các câu hỏi được đặt ra
nhanh và liên tục nhằm tạo áp lực lên ứng viên đồng thời quan sát cách ứng
viên phản ứng lại tình huống căng thẳng như thế nào.
• Cấp độ phỏng vấn : Phỏng vấn chuyên sâu

• Hình thức phỏng vấn : Phỏng vấn hội đồng hoặc phỏng vấn cá nhân
• Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn căng thẳng, phỏng vấn tình huống, phỏng
vấn không theo chỉ dẫn
16
• Công ty áp dụng kiểu phỏng vấn này: Microsoft của Mỹ
“Tháng 8/1957, William Shockley bắt đầu tuyển nhân sự cho công ty
Shockley Semiconductor Laboratory mới khai trương của mình tại bang
California. Trong các buổi phỏng vấn để tìm nhân viên, ông chủ của Shockley
Semiconductor Laboratory đã không ngừng làm đau đầu các ứng viên trẻ
bằng những câu hỏi vô cùng khó, căng thẳng và đầy mưu mẹo.
Những câu hỏi nát óc chỉ là một phần của vấn đề rộng lớn hơn nhiều. Những
cuộc phỏng vấn đang ngày càng trở nên phũ phàng hơn, nặng nề hơn, các câu
hỏi đầy ẩn ý và xảo trá hơn. Càng ngày người ta càng trông đợi các ứng viên
“chứng tỏ được năng lực” qua các cuộc phỏng vấn tuyển dụng khắt khe. Ứng
viên phải giải các câu đố, né tránh cạm bẫy của các câu hỏi mẹo và thể hiện
được chất lượng công tác dưới sức ép của môi trường làm việc căng thẳng.
Thông qua đó, nhà tuyển dụng muốn nhận diện một cách chính xác nhất chân
dung của ứng viên: liệu anh ta có khả năng tư duy một cách logic không, có
khả năng sáng tạo hay không…
Sở dĩ Microsoft áp dụng cách phỏng vấn gây căng thẳng và nát óc này bởi
mỗi tháng, họ nhận được khoảng 12.000 bộ hồ sơ xin việc - quá nhiều để
tuyển chọn.
Câu đố logic và những “câu hỏi vô lý”: Nhằm đánh giá khả năng giải quyết
vấn đề của ứng viên chứ không phải tìm kiếm kỹ năng chuyên biệt nào.
“Câu hỏi vô lý” là những câu hỏi không có đáp án bởi thực ra không ai biết
đáp án chính xác là gì. Các chuyên gia phỏng vấn sử dụng chúng vì họ tin
rằng với cách này, họ có thể đánh giá được năng lực trí tuệ, khả năng sáng tạo
và cách suy nghĩ “vượt ra ngoài khuôn khổ” của ứng viên - những đặc tính
cần thiết để tồn tại trên thương trường đầy cạnh tranh khốc liệt như hiện nay
17

Câu hỏi thuộc cách cư xử: Câu hỏi về cách cư xử thường được sử dụng để hỏi
những việc thực tế đã xảy ra, tập trung vào những kinh nghiệm, khả năng, kỹ
năng, và hành vi của người được phỏng vấn thực hiện trong quá khứ:
Chris Sells - người lập ra website chuyên về các câu hỏi được Microsoft sử
dụng trong phỏng vấn tuyển nhân sự - nói, “Họ tuyển đúng những người mà
họ cần tìm - những “siêu nhân” thực thụ. Đó là những người trong suốt cả
thời niên thiếu của mình, đã dành ra không ít thời gian để giải các bài toán đố
và nhờ đó đã phát triển được khả năng trí tuệ của bản thân. Đây cũng chính là
điều mà Microsoft cần tìm: một phong cách suy nghĩ nhất định, một trình độ
kỹ thuật nhất định và những đặc tính khác phù hợp với văn hóa tập đoàn của
họ”.
• Câu hỏi : Trích cuốn sách “Làm thế nào dịch chuyển núi Phú Sĩ?”, tác giả
William Poundstone (Mỹ)
- Có tất cả bao nhiêu người lên dây đàn piano trên thế giới?
- Nếu như ý tưởng dịch chuyển tức thời con người trong vũ trụ của bộ phim
truyền hình Star Trek được biến thành hiện thực, thì điều này sẽ ảnh hưởng
thế nào đến ngành giao thông vận tải?
- Tại sao vị trí trong chiếc gương lại biến đổi trái phải so với hiện thực bên
ngoài mà không phải là trên dưới?
- Tại sao các nắp cống trên đường phố có hình tròn chứ không phải là hình
vuông?
- Tại sao hai đầu lon bia lại hơi nhỏ lại?
- Cần bao nhiêu thời gian để có thể dịch chuyển núi Phú Sĩ?
- Trong 1 ngày, các kim đồng hồ gặp nhau bao nhiêu lần?
2.2.2 Phỏng vấn nhóm
18
Đây là hình thức phỏng vấn nhà tuyển dụng sẽ gọi từ 2, 3 ứng viên trở lên vào
phỏng vấn cùng một lúc, họ đặt cùng một câu hỏi như nhau và để các ứng
viên cùng trả lời. Trong trường hợp này thường thì các câu hỏi không phải trả
lời đúng hay sai mà vấn đề ở chỗ nhà tuyển dụng muốn thử khả năng phản

ứng nhanh nhạy của các ứng viên, tuy nhiên vẫn cần có sự suy nghĩ cẩn thận
trước khi đưa ra câu trả lời. Dạng câu hỏi tình huống đòi hỏi ứng viên phải
sáng tạo, có khả năng suy luận logic để đưa ra giải pháp thích hợp nhất.
• Cấp độ phỏng vấn: Phỏng vấn sơ bộ
• Hình thức phỏng vấn: Phỏng vấn nhóm
• Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn theo mẫu, phỏng vấn tình huống
• Câu hỏi: Phỏng vấn viên đưa ra một vấn đề cho tất cả các ứng viên cùng giải
quyết trong trường hợp này thường thì các câu hỏi không phải trả lời đúng
hay sai mà vấn đề ở chỗ nhà tuyển dụng khả năng phản ứng nhanh nhạy của
các ứng viên. Vì vậy các ứng viên không chỉ thể hiện sự nhanh nhẹn hơn các
ứng viên khác mà còn đòi hỏi có một cách tư duy sáng tạo tạo sự khác biệt
với các ứng viên còn lại
2.2.3 Phỏng vấn nhiều vòng
• Cấp độ phỏng vấn: Phỏng vấn sơ bộ và phỏng vấn chuyên sâu
• Phương pháp phỏng vấn: Áp dụng linh hoạt các phương pháp phỏng vấn tùy
theo mục đích của mỗi vòng. Tùy thuộc vào vị trí tuyển dụng mà doanh
nghiệp có thể lựa chọn phương pháp tuyển dụng nhưng thông thường các
doanh nghiệp sẽ sử dụng các phương pháp phỏng vấn sau
Phỏng vấn thân thiện
Phương pháp này thường được sử dụng ở vòng phỏng vấn đầu tiên; nhằm
khuyến khích các ứng viên thể hiện kỹ năng và sở trường của mình. Người
phỏng vấn cần phá tan mọi căng thẳng và ngượng ngập ngay từ những phút
đầu. Người phỏng vấn nên mời ứng viên dùng nước trước khi bắt đầu phỏng
vấn. Sử dụng bàn tròn là lý tưởng nhất đối với phương pháp phỏng vấn này;
19
nếu không, bạn nên ngồi cùng phía với ứng viên. Để tạo không khí thoải mái,
không nên đặt những câu hỏi quá hóc búa. Thái độ cởi mở của phỏng vấn viên
sẽ làm cho ứng viên cảm thấy tự tin và thể hiện tốt hơn.
Các câu hỏi sử dụng trong giai đoạn này là những câu hỏi thăm dò là những
câu hỏi yêu cầu ứng viên tự nói về họ, qua đó người phỏng vấn sẽ biết được

nhiều thông tin quan trọng về ứng viên: tại sao bạn muốn rời bỏ vị trí hiện tại?
bạn có ngại làm việc dưới áp lực cao không
Câu hỏi dạng nghi vấn thường ít được sử dụng trong các buổi phỏng vấn,
nhưng đôi khi người phỏng vấn sẽ hỏi để lấy nhanh thông tin cần thiết về ứng
viên. Bạn có thể làm việc ngoài giờ khi công việc có yêu cầu không?. Bạn có
thể đi công tác và chuyển chỗ ở vì yêu cầu công việc không?
Phỏng vấn tình huống, căng thẳng
Phương pháp này thường được sử dụng ở vòng phỏng vấn thứ hai để đánh giá
về khả năng tư duy, sáng tạo và trình độ cũng như khả năng chịu áp lực của
ứng viên.
Câu hỏi sử dụng: trong giai đoạn này các nhà phỏng vấn thường sử dụng các
câu hỏi tình huống
Với dạng câu hỏi này, phỏng vấn viên sẽ đưa ra một số tình huống giả
định mà bạn có thể sẽ đối mặt trong công việc tương lai để biết cách bạn xử lý
tình huống trong công việc sắp tới như thế nào.
Giả sử một khách hàng than phiền rằng họ chưa hài lòng với dịch vụ mà bạn
cung cấp. Bạn sẽ xử lý ra sao?. Nếu trong nhóm làm việc của bạn có một
thành viên tỏ ra bất hợp tác, bạn sẽ giải quyết thế nào?
20
• Hình thức phỏng vấn: Phỏng vấn hội đồng, phỏng vấn nhóm, phỏng vấn cá
nhân
So với những năm trước đây, nhà tuyển dụng thường có đến hai, ba vòng đôi
khi là bốn, năm vòng phỏng vấn trước khi giao việc cho một ứng viên mà họ
cảm thấy xứng đáng nhất.Thời gian, cũng như những lần phỏng vấn phụ thuộc
vào từng doanh nghiệp, công ty cũng như vị trí tuyển dụng.
Phỏng vấn các vòng đầu về kiến thức, kĩ năng chuyên môn.Thông qua buổi
phỏng vấn này, công ty có thêm các thông tin để đánh giá xem ứng viên có
thực sự phù hợp với yêu cầu của công việc hay cần tuyển hay không.Các cuộc
phỏng vấn việc làm ngày nay thường có khuynh hướng xoáy sâu vào tìm hiểu
động lực cũng như khả năng của người xin việc.Tuy vậy, yếu tố về kinh

nghiệm, quen việc cũng đồng thời được chú ý.
• Công ty áp dụng kiểu phỏng vấn này:
Ở FPT Software, một số vấn đề chính công ty thường xem xét đến như: khả
năng giao tiếp, khả năng làm việc (độc lập hay theo nhóm) khả năng tổ chức
công việc và lập kế hoạch, khả năng tư duy và giải quyết vấn đề, kiểm tra lại
một số thông tin trong hồ sơ: quá trình học tập, kinh nghiệm, kỹ năng Trong
buổi phỏng vấn này, các ứng viên cũng có thể hỏi công ty các vấn đề liên
quan. Tùy từng ứng viên và vị trí có thể có nhiều hơn một buổi phỏng
vấn.Ứng viên được lựa chọn sẽ nhận được thông báo trong vòng 10 ngày kể
từ ngày phỏng vấn.
Phỏng vấn ở những vòng sau để khai thác những kĩ năng mềm và cuộc sống
thường ngày, thói quen của các ứng viên.Câu hỏi phỏng vấn cũng trở nên đa
dạng, phong phú hơn.Thông qua đó nhà tuyển dụng hiểu rõ về các ứng viên
hơn, bởi họ quan niệm công ty chính là gia đình thứ hai của mỗi người nên họ
muốn tuyển chọn một thành viên mới thực sự phù hợp.
21
Ở vòng phỏng vấn cuối cùng, nhà tuyển dụng và ứng viên sẽ trao đổi với nhau
về những điều kiện làm việc, lương, thưởng,…
Các ứng viên được FPT lựa chọn qua vòng phỏng vấn sẽ được hẹn tiếp một
buổi đến thoả thuận về hợp đồng lao động và các vấn đề liên quan, bao gồm:
loại hợp đồng, công việc, mức lương, thời gian làm việc. Mọi việc tiếp theo
được thực hiện theo hợp đồng lao động và hướng dẫn của cán bộ phụ trách
trực tiếp và cán bộ nhân sự.
2.2.4 Phỏng vấn hành vi
• Cấp độ phỏng vấn: Phỏng vấn sơ bộ
• Hình thức phỏng vấn: Phỏng vấn hội đồng, phỏng vấn cá nhân
• Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn không chỉ dẫn
Đây là một phương pháp phỏng vấn dựa trên lập luận rằng hành vi trong quá
khứ là một chỉ số tiên đoán hành vi trong tương lai cũng như sự hoàn thành
công việc trong tương lai. Phương pháp này đòi hỏi ứng viên đưa ra các ví dụ

cụ thể là họ đã giải quyết các vấn đề hoặc đã hoàn thành những công việc
trong quá khứ như thế nào.
Phỏng vấn viên có thể đặt những câu hỏi chung chung (Hãy kể cho tôi về
những đồng nghiệp cũ của anh (chị)? Tại sao anh (chị) lại muốn làm việc cho
công ty? ), phỏng vấn viên thường lắng nghe, căn cứ vào câu trả lời trước
của ứng viên để đặt câu hỏi tiếp theo. Mục đích đằng sau tất cả những câu hỏi
trên là dựa vào những hành động trong quá khứ để đánh giá việc làm trong
tương lai. Chính vì vậy, ứng viên cần chuẩn bị thêm những chi tiết về cách cư
xử và hành động đã qua của mình trong công việc, giao tiếp, cách giải quyết
vấn đề cũng như những kỹ năng tổ chức và lãnh đạo của mình.
• Đại học áp dụng kiểu phỏng vấn này:
Tại RMIT University ứng viên nộp đơn vào một vị trí được đăng trên trang
Cơ hội nghề nghiệp. Nếu vượt qua vòng loại hồ sơ, ứng sẽ được mời phỏng
vấn.Cuộc phỏng vấn được thực hiện theo phương pháp phỏng vấn dựa trên
22
hành vi, có nghĩa là ứng viên sẽ được hỏi về những trải nghiệm của mình, để
họ có thể hiểu được khả năng của ứng viên đối với vị trí ứng tuyển.
• Câu hỏi
Câu hỏi có nội dung tập trung vào những kinh nghiệm đặc thù và những tình
huống mà đã gặp phải. Các câu hỏi được lập bằng kỹ thuật STAR:
Tình huống (S – Situation)
Bối cảnh – Hãy kể cho chúng tôi kinh nghiệm của bạn trong một hoặc hai
câu.
Nhiệm vụ (T – Task)
Việc bạn cần làm là gì?Bạn nên trả lời một cách tổng quát về nhiệm vụ bạn
được giao, hoặc những gì bạn nhận ra bạn cần phải làm.Hãy nghĩ điều này
chính là mục tiêu của bạn hoặc bạn đã cố gắng đạt được điều gì để giải quyết
tình huống.
Hành động (A – Action)
Hành động cụ thể nào bạn đã làm để hoàn thành nhiệm vụ? Bạn đã làm như

thế nào và bạn đã có cân nhắc hay quyết định gì?
Kết quả (R – Result)
Câu hỏi tìm hiểu hành vi trong quá khứ của ứng viên thường bắt đầu: “Hãy
nói cho tôi biết…”, “Hãy cho tôi một ví dụ cụ thể…” để hỏi ứng viên cách xử
lý vấn đề trong quá khứ của họ:
Hãy cho tôi ví dụ cụ thể khi bạn phải hoàn thành dự án trong một hạn định
rất ngắn. Kết quả của việc bạn tham gia là gì? Bạn đã đạt được gì? Bạn học
được gì từ kinh nghiệm đó? Hãy kể những việc đó chi tiết nhất có thể.
Phỏng vấn viên dùng dạng câu hỏi này vì hành vi trong quá khứ thường được
xem là cơ sở tin cậy để dự đoán cách ứng viên hành xử trong tương lai. Họ
23
muốn kiểm tra liệu năng lực trong quá khứ của bạn có đủ để đảm trách vị trí
ứng tuyển hay không.
3. Đánh giá chung về các xu hướng phỏng vấn hiện nay và ý
kiến đóng góp của nhóm
3.1. Đánh giá chung về các xu hướng phỏng vấn
Các xu hướng phỏng vấn hiện nay được vận dụng trong các doanh nghiệp rất
đa dạng và đã mang lại hiệu quả cho các doanh nghiệp trong vấn đề tuyển
dụng nguồn nhân lực phù hợp với doanh nghiệp. Các nhà tuyển dụng đã sáng
tạo ra nhiều phương pháp nhằm tìm kiếm những ứng viên phù hợp với yêu
cầu công việc.
Trong từng trường hợp cụ thể, hoàn cảnh, quy mô doanh nghiệp cụ thể, vị trí
tuyển dụng mà doanh nghiệp phải vận dụng linh hoạt, đan xen các xu thế với
nhau để đạt được mục tiêu tuyển dụng đề ra. Đối với mỗi phương pháp, hình
thức phỏng vấn đều có những đặc điểm, ưu – nhược điểm riêng, từng doanh
nghiệp nói chung và cá nhân nhà tuyển dụng phải biết kết hợp chúng với
nhau.
Tuy nhiên, vẫn còn không ít doanh nghiệp mắc phải sai làm trong quá trình
phỏng vấn. Các doanh nghiệp có thể vận dụng sai phương pháp phỏng vấn. Ví
dụ đối với trường hợp tuyển nhân viên cấp thấp cho doanh nghiệp, nhà tuyển

dụng không cần phải vận dụng phương pháp phỏng vấn áp lực, điều này làm
cho ứng viên mất tự tin không thể thể hiện tốt bản thân, gây ấn tượng không
tốt về doanh nghiệp trong mắt các ứng viên.
Nhìn chung, các xu hướng phỏng vấn hiện nay rất phù hợp với tình hình hiện
nay là người tìm việc rất dễ dàng tìm hiểu thông tin cũng như cách thức để đối
24
mặt với nhà tuyển dụng trên các website hỗ trợ người tìm việc. Vì vậy, xu
hướng phỏng vấn ngày nay phải thay đổi linh hoạt như vậy mới có thể tìm
được người phù hợp.
3.2. Giải pháp đề xuất của nhóm
3.2.1. Giải pháp để có được buổi phỏng vấn hiệu quả cho nhà tuyển dụng
- Trước phỏng vấn:
+ Nhà tuyển dụng phải nắm được lịch trình, chương trình cụ thể của buổi
phỏng vấn, tránh bị bị động, lúng túng trước ứng viên.
+ Mọi thông tin của tất cả ứng viên nhà tuyển dụng đều đã nghiên cứu trước
+ Đối với những chỗ không rõ ràng trong thông tin cá nhân của ứng viên, ban
tuyển dụng phải ghi chú, gạch ý trước rõ ràng.
+ Nắm rõ công việc, thông tin cá nhân, kiến thức và phẩm chất cần thiết đối
với vị trí cần tuyển
+ Đối với cách phỏng vấn nhiều vòng, nhà tuyển dụng phải thống nhất một
kịch bản chung phù hợp với mục đích mà ban tuyển dụng đặt ra. Các tình
huống, không khí của cuộc phỏng vấn phải sắp xếp trước để vòng phỏng vấn
sau logic, cùng mạch với vòng trước, tạo kịch tính cho buổi phỏng vấn.
- Trong quá trình phỏng vấn:
+ Nên có nhiều người tham gia buổi phỏng vấn: nhà tuyển dụng nên mời một
số người liên quan tham gia buổi phỏng vấn để có đánh giá khách quan và
thấu đáo hơn về ứng viên. Ngoài cấp quản lý trực tiếp và đại diện phòng nhân
sự ra, nhà tuyển dụng nên mời thêm một nhân viên khác làm việc chung bộ
phận với ứng viên sau này.
25