powerpoint thơ haiku trong nhà trường thpt

VĂN BẢN THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG
PTTH
Đề tài:
CHÀO MỪNG THẦY VÀ CÁC BẠN
ĐẾN VỚI BÀI THUYẾT TRÌNH
Matsuo Basho
Yosa Buson
Kobayashi Issa
Masaoka Shiki
NỘI DUNG CHÍNH
I. KHÁI QUÁT CHUNG
1. Thơ Haiku
1.1 Vài nét về sự hình thành thể thơ Haiku
1.2 Những đặc điểm về nội dung của thể thơ haiku
1.3 Một số đặc trưng nghệ thuật của thơ haiku
2. Thơ Haiku trong sách giáo khoa hiện nay
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THƠ HAIKU
1. Đọc diễn cảm
2. Phân tích
3. So sánh
4. Tích hợp
5. Hoạt động nhóm
6. Sáng tác thơ Haiku
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
KẾT LUẬN

1. Thơ Haiku

Haiku(tiếngNhật: 俳 俳 )(Bàicú)làloạithơđộcđáocủaNhật
Bản,xuấtpháttừbacâuđầu( 俳俳 hokku,phátcú)củanhữngbài

renga( 俳俳 liênca)cótínhtràophúnggọilàrenga no haikai( 俳俳
俳 俳 俳 ) mà sau gọi tắt làhaikai( 俳 俳 bài hài).

Rađờivàothếkỷ17vàpháttriểnmạnhvàothờikỳEdo(1603–
1867)khiđãdầnmấtđisắctháitràophúngmàmangâmhưởng
sâuthẳmcủaThiềnTông.

Làthểthơngắnnhấtthếgiớibởimỗibàihaiku,mặcdùđôikhita
vẫnthấycónhữnghìnhthứckhác,nhưngthườngchỉvỏnvẹn17
âmtiếttrong3câu5+7+5(17âmtiếttiếngNhật).
I. KHÁI QUÁT CHUNG
1.2 Những đặc điểm về nội dung của thể thơ haiku
-
Khôngmôtảcảmxúc,chủyếughilạisựviệcxảyratrướcmắt.
-
Mộtbài HaikuNhậtluôntuân thủhainguyênlýtối thiểu,đó là
MùavàTínhTươngQuanHaiHìnhẢnh.
-
Trongthơbắtbuộcphảicó"Kigo"(quýngữ)nghĩalàtừmiêutả
mùavàdiễntảmộthìnhảnhlớn(vũtrụ)tươngxứngvớimộthình
ảnhnhỏ(đờithường).
-
Trongthơhaiku,dấuấnThiềntôngđểlạikháđậmnéttrongcách
nhìnvàthểhiệncủacácnhàthơ.
I. KHÁI QUÁT CHUNG
1.3 Một số đặc trưng nghệ thuật của thơ haiku
-
Mỗibàihaikuthôngthườngcócấutrúcâmtiết5+7+5trong
bacâu.
-

Một bài haiku thường chỉ "gợi" chứ không "tả", và kết thúc
thườngkhôngcógìrõrànghìnhảnhvàcảmnhậnsaukhiđọc
thơhoàntoànphụthuộcngườiđọc.
-
Sửdụngnghệthuậttươngphản,đốilậpcũnglàđặctrưngcủa
thơhaiku.
-
Giớithiệuđềtàiđểtạorasựliêntưởngđốivớingườiđọc.
I. KHÁI QUÁT CHUNG
2. Thơ Haiku trong sách giáo khoa hiện nay
Trongchươngtrìnhsáchgiáokhoahiệnnay,thơHaikuđượcđưa
vàocảhaibộsách:
-
Bộ sách cơ bản (SCB): bài Thơ hai-cư của Ba-sô do Đoàn Lê
Giangsoạn,đưara8bàithơHaikucủaBaso.
-Bộsáchnângcao(SNC):bàiThơ hai-cư doLưuĐứcTrungsoạn,
đưara6bàithơHaiku,trongđócó3baicủaBaso,3bàicủaBuson.
I. KHÁI QUÁT CHUNG
Phương
pháp
6. Sáng
tác thơ
5. Hoạt
động
nhóm
4. Tích
hợp
3. So
sánh
2. Phân

tích
1. Đọc
diễn cảm
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THƠ HAIKU
1. Đọc diễn cảm
-HướngdẫnHSđọcchậmrãi,trầmlắng,nhẹnhàng,chúýngắtnhịpđểthấyđược
chấtthiềnsâulắngcũngnhưnéttươimớitrongcácbàithơ.
2. Phân tích
-Hìnhthức:sốtừ
-Nộidung,nghệthuật:
•
Tứthơ.
•
Quýngữ(kigo).
•
Quanniệmvềconngười,thiênnhiên
•
Cảmhứngthẩmmĩ:đềcaocáivắnglặng,utịch(sabi),đơnsơ,thanhtịnh
(suabi),uhuyền,thâmtrầm(yugen),mềmmại(shiori).
•
Ngônngữ:mơhồ,đanghĩa,gợichứkhôngtả.
•
Thủpháptượngtrưng.
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THƠ HAIKU
3. So sánh
-NétgiốngnhauvàkhácnhaucủahainhàthơBashovàBuson.
-NétgiốngvàkhácgiữathơHaikuvớithơtuyệtcúcủaTrungQuốc
vàthơlụcbátcủaViệtNam.
4. Tích hợp
-

Sửdụngcáchphươngphápdạyhọctíchhợp.
-
5. Hoạt động nhóm
- Tổchứcchohọcsinhhoạtđộngtheotừngnhómnhỏ,thảoluận,
phântíchvàđánhgiávấnđề.
6. Sáng tác thơ Haiku
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THƠ HAIKU
1. Mục tiêu
Vềkiến
thức
-Địnhhướngchohọcsinhtựtìm
hiểuvànhậndiệnthểthơHaikucủa
NhậtBảnvàphầnnàochiếmlĩnh
đượcvẻđẹpcủacácbàithơHaikuvề
nộidungvànghệthuật.
-Đặcbiệtlànétđộcđáoriêngtrong
chấtThiềncủathơHaiku.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
1. Mục tiêu
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
- Rèn luyện năng lực liên tưởng,
tưởng tượng sáng tạo, nhập tâm vào
vănbảnthơ,khơidậykhảnăngkhám
phá,pháthiệncủahọcsinh.
- Rèn luyện năng lực liên tưởng,
tưởng tượng sáng tạo, nhập tâmvào
vănbảnthơ,khơidậykhảnăngkhám
phá,pháthiệncủahọcsinh.

Vềkỹ
năng
1. Mục tiêu
- Hiểu được ý nghĩa và cảm nhận
đượcvẻđẹpcủathơHaiku.
-Từđóthêmyêuvàtrântrọngvẻđẹp
của thiên nhiên và cuộc sống quanh
ta.
Vềtháiđộ
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2. Ứng dụng vào giảng dạy thơ của Basho
2.1 Bước 1: Đọc diễn cảm
MờiHSđọcdiễncảmbàithơ.
Đâylàbướcquantrọng,làviệcđầutiêncầnlàmđểgiúphọcsinh
bướcđầucảmnhậnbàithơ.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.2 Bước 2: Phân tích
3 bài thơ của Basho trong SGK

Bài 1:
Hoa đào
Như áng mây xa
Chuông đền U-ê-nô vang vọng
Hay đền A-sa-cư-sa.
Hệ thống câu hỏi:

Theoemquýngữtrongbàithơlàgì?


Emcảmnhậnnhưthếnàovềcâuthơ“Hoađào–nhưángmâyxa”?

Theoem,tiếngchuôngcótácdụnggìtrongbứctranhthiênnhiênđaâmsắc
này?

Kháiquátýnghĩacủabàithơ.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.2 Bước 2: Phân tích
3 bài thơ của Basho trong SGK

Bài 2:
Trên cành khô
Chim quạ đậu
Chiều thu.
Hệ thống câu hỏi:

Theoemquýngữtrongbàithơlàgì?

Cảmnhậncủaemvềýnghĩahinhảnhcànhcâykhôvàconquạ?

Theoem,đâylàbứctranhtảđộnghaytĩnh?Tạisao?

Kháiquátýnghĩacủabàithơ.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.2 Bước 2: Phân tích
3 bài thơ của Basho trong SGK

Bài 3:

Lệ trào nóng hổi
Tan trên tóc Mẹ
Làn sương thu.
Hệ thống câu hỏi:

Theoemquýngữtrongbàithơlàgì?

Tìmhiểumốiquanhệgiữacáctừngữtrongbàithơ:giọtlệ,tócmẹ,làn
sươngthu.

Cảmnhậnhìnhảnh:giọtlệ,lànsươngthu.

Kháiquátýnghĩacủabàithơ.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.3 So sánh
- So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa thơ Haiku của Nhật
Bản và thơ lục bát của Việt Nam.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.4 Hoạt động nhóm
-GVchoHSthảoluậnvềnộidungcủathơHaikuthôngquabài
thơcủaBasho.TừđótìmhiểuvẻđẹpvàýnghĩathơHaikunói
chungvàthơcủaBashonóiriêng.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
-
2.5 Tích hợp
TíchhợpthơHaikucủaBashovớimộtvănbảnthơHaikucủa
Busonđểsosánh,đốichiếunhữngđặcđiểmtươngđồng,khác

biệtgiữa2vănbảnđó.Từđó,giúpHShiểubàikỹhơnvàsâu
hơntheohướngmởrộngvấnđề.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.5 Tích hợp
Bài 4: Thơ Haiku của Buson
Gần xa đâu đây
Nghe tiếng thác chảy
Lá non tràn đầy.
Hệ thống câu hỏi:

Em có nhận xét gì về âm điệu bài thơ?

Quý ngữ của bài thơ là gì?

Theo em, tiếng thác chảy tượng trưng cho điều gì? Tại sao?

Em có nhận xét gì về tính từ “tràn đầy”?

Khái quát ý nghĩa của bài thơ.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
* Qua phân tích các bài thơ của Basho và Buson, ta có thể rút
ra vài nhận xét:
-
-ThơBashohồnhậu,thuầnkhiết,trongsáng,đượctạothànhtừ
nhữngđiềubìnhdịnhấtcủacuộcsốngnhưngmangvẻđẹptâm
linhsâuthẳm,dịuvợi.Ngoàira,cảmthứcAware(niềmbicảm,
xaoxuyếntrướcmọivẻđẹpnãonùngcủasựvật)cũngmang
đậmdấuấntrongthơBasho.

-
BusonđãthổimộtlàngiómớivàothơHaiku. Ôngđãkếthợp
nhuầnnhuyễngiữatínhchấtbiểuhiệncủahộihọavàchấtgợi
tưởngcủathicađểtạoranhữngvầnthơmùaxuântinhtếvàtài
hoa.Điềuđóđãđưaônglênvịtrí“nhàthơcủamùaxuân”trên
thiđànNhậtBản.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
2.6 Sáng tác thơ Haiku
-
Thông qua những hiểu biết và kiến thức vừa
đượchọc,GVhướngdẫnchoHSsángtácmột
bàithơHaikutheochủđềtựchọn.
 GV nhận xét, đánh giá và khái quát lại vấn
đề.
III. ỨNG DỤNG VÀO GIẢNG DẠY THƠ HAIKU
TRONG NHÀ TRƯỜNG PTTH
KẾT LUẬN
-Nhữngtácphẩmvănhọcthâmtrầmnhưngsâulắngcủangười
Nhậtnhưnglạichứađựngnhữngýnghĩalớnlaomangtínhnhân
loại.
-QuaviệctìmhiểuvềhainhàthơlớncủaNhậtBảnlàMatsuo
BashovàYosabàiviếtđãđemlạicáinhìnkháiquátvàsâusắcvề
thơcaNhậtBảncũngnhưphươngpháptiếpcậnthơcaNhậtBản
quaviệcdạyhọcthơHaiku.
CẢM ƠN THẦY
VÀ CÁC BẠN
ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE!