SKKN Tích hợp giáo dục kỹ năng sống vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa ở trường THPT

Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
TRƯỜNG THPT ĐIỂU CẢI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
***********************
Đề tài:
TÍCH HỢP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG VÀO GIẢNG
DẠY MỘT SỐ BÀI TRONG BỘ MÔN GDCD 10, 12
VÀ MỘT SỐ TIẾT NGOẠI KHÓA
- GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
- Lĩnh vực nghiên cứu: Phương pháp giảng
dạy .
- Tổ chuyên môn: TD- GDQP- GDCD.
- Đơn vị: Trường THPT Điểu Cải
Túc Trưng; ngày 02 tháng 05 năm 2012.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 1 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: QUÁCH ANH TUẤN
2. Ngày tháng năm sinh: 24 - 03- 1979
3. Nam, nữ: Nam
4. Địa chỉ: 05/ 3 Ấp chợ - Suối Nho – Định Quán – Đồng nai.
5. Điện thoại: (CQ)/ (NR); ĐTDĐ: 0929680683
6. Fax: E-mail:
7. Chức vụ: Giáo viên, tổ phó: TD – GDCD; Phó BT Đoàn trường.
8. Đơn vị công tác: Trường THPT Điểu Cải
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân khoa học
chuyên ngành chính trị.

- Năm nhận bằng: 2004
- Chuyên ngành đào tạo: Chính trị ( Chính quy )
III.KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy
Số năm có kinh nghiệm: 7 năm
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
1. Ứng dụng phương pháp trực quan trong giảng dạy giáo dục công
dân.
2. Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm kết hợp với CNTT vào giảng
dạy một số bài GDCD.

Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 2 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
BM02-LLKHSKKN
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
TÍCH HỢP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG VÀO GIẢNG DẠY MỘT
SỐ BÀI TRONG BỘ MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN VÀ MỘT SỐ
TIẾT NGOẠI KHÓA.
A. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong điều kiện của nền kinh tế nước ta hiện nay đang phát triển mạnh mẽ bên
cạnh những thành tựu của khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão trên thế giới mở
ra thời kì hội nhập quốc tế làm cho con người tiếp cận với những tri thức nhanh hơn,
hiệu quả hơn…bên cạnh đó kèm theo mặt trái tiêu cực ngoài xã hội đã tác động
không nhỏ đến suy nghĩ và hành động của HS, cộng với sự phối hợp của các ngành
chức năng còn lỏng lẻo, một mặt các em chưa được sự quan tâm chăm sóc, động
viên, giáo dục từ phía gia đình như cha mẹ chỉ biết lao vào kiếm tiền mà không quan
tâm gì đến việc học tập, sinh hoạt và những hoạt động khác của con em mình như
thế nào; mặt khác về phía nhà trường thì nội dung chương trình giáo dục đạo đức-
giáo dục công dân có bài còn nặng về lí thuyết, ít liên hệ với thực tiễn địa phương,
phương pháp giảng dạy của một số giáo viên chậm đổi mới còn nặng về phương

pháp truyền thống nên ít nhiều chưa cuốn hút được học sinh.
Công tác giáo dục đạo đức lối sống cho HS ở những nơi còn mang nặng dạy
“chữ” nhẹ về dạy “người”, còn nặng về biện pháp xử lí kỷ luật hơn tìm biện pháp
ngăn chặn. Trong nhà trường một số thầy cô chưa thể hiện hết trách nhiệm của mình
trong việc giáo dục và định hướng cho HS.
Thực tế hiện nay một bộ phận lớn HS còn thiếu hiểu biết về pháp luật, đạo đức,
lối sống. Đặc biệt kĩ năng sống còn kém, chưa biết ứng xử với lối sống có văn hóa
và chưa biết đấu tranh với những văn hóa đồi trụy, phản động, chưa nhận thức được
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 3 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
việc phạm tội, vi phạm đạo đức của mình, chủ yếu là đua đòi phạm tội một cách hồn
nhiên, ít chịu tu dưỡng, rèn luyện, sống buông thả theo thị hiếu tầm thường. Nhiều
em có hoàn cảnh kinh tế khá nhưng thiếu ý chí vươn lên tự buông thả mình và trượt
dài trên con đường vi phạm pháp luật, đạo đức.
Vấn đề HS hiện nay thiếu kĩ năng sống, thiếu tự tin, tự lập, sống ích kỉ, vô tâm,
thiếu trách nhiệm với gia đình, và bản thân đang là những cản trở lớn cho sự phát
triển của thanh thiếu niên hiện nay khiến không ít các bậc làm cha mẹ phải phiền
lòng vì con, khiến nhà trường phải bận tâm vì những đối tượng HS này trong một xã
hội phát triển năng động như hiện nay mà đúng ra các em sẽ rất năng động, tự tin
khi được thể hiện mình trong cuộc sống và trong sinh hoạt, học tập.
Vấn đề khác là tình trạng bạo lực học đường ngày càng tăng và có dấu hiệu lan
rộng làm cho HS lo lắng làm thế nào để bảo vệ mình an toàn khi đi học từ nhà đến
trường khi có nhóm đối tượng xấu rình rập, ức hiếp những HS ngoan hiền…nhiều
HS có cuộc sống khép kín với thực tại, luôn đắm mình vào thế giới ảo của Internet
của thế giới game…, mà quên đi hoặc đánh mất những cơ hội kết bạn, thể hiện khả
năng tiềm ẩn của mình trước đám đông và ngoài xã hội.
Trước những yêu cầu thiết thực trên bộ môn GDCD giữ vai trò quan trọng và
trực tiếp trong việc giáo dục cho học sinh ý thức và hành vi người công dân, phát
triển tâm lực và nhân cách con người toàn diện. Tuy nhiên, thực tế khi xét về
phương diện nào đó thì vai trò của môn học này chưa được nhìn nhận một cách

đúng đắn như nó vốn có, đặc biệt là GDCD 12. Ở năm học cuối cấp, học sinh chịu
nhiều áp lực bởi chương trình học nặng hơn cũng như lo lắng nhiều cho việc thực
hiện ước mơ hoài bão bằng con đường thi cử. Các em đa số chú tâm, giành nhiều
thời gian cho những môn học mà tới đây các em sẽ thi tốt nghiệp và thi Đại học.
Môn GDCD thường bị các em coi nhẹ, “học đối phó để lấy điểm”. Vì vậy, vấn đề
đặt ra là cần tích cực đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học là rất cần thiết
nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, của học sinh; Mặt khác, góp phần
vào việc đào tạo nguồn nhân lực và những công dân mới có tính năng động, sáng
tạo, thích ứng với cơ chế thị trường, có phẩm chất và năng lực để thực hiện thành
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 4 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
công sự nghiệp CNH- HĐH ở nước ta hiện nay và phù hợp với xu thế chung của
thời đại.
Đối với HS lớp 10 mới bước chân vào môi trường mới các em chưa thật sự tự
tin, còn rụt rè lúc này các cần có những mối quan hệ xung quanh như: kết bạn, mối
quan hệ giữa thầy, cô, nhà trường và xã hội…với những mối quan hệ phức tạp ấy,
các em cần những kỹ năng để tiếp cận trước những lôi cuốn của những bạn bè xấu
sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập về sau.
Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của bộ môn GDCD trong việc giáo
dục hình thành nhân cách của thế hệ trẻ, trong thời gian qua nhà trường đã tạo mọi
cơ hội cho việc giáo dục đạo đức HS học chính khóa cũng như ngoại khóa, bằng
tình thương và trách nhiệm đã từng bước uốn nắn kịp thời.
Tuy nhiên tình trạng xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh
niên HS hiện nay như: Bạo lực học đường, tình trạng sống buông thả thiếu trách
nhiệm đối với bản thân, gia đình và XH… và đây cũng là điều chăn trở để đưa đến
quyết định khi thực hiện viết đề tài này. Tôi xin trình bày ra đây những điều rút ra từ
thực tiễn mong muốn được chia sẽ với đồng nghiệp cùng đóng góp vì chương trình
này vừa được Bộ GD triển khai áp dụng tích hợp tính đến thời điểm này vẫn còn
mới mẽ và lúng túng.
Với phạm vi đề tài tôi xin mạnh dạn trình bày ở đây là ứng dụng nhiều phương

pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kĩ năng sống vào giảng dạy bộ môn GDCD và
một số tiết học ngoại khóa trong quá trình giảng dạy một số bài với hy vọng cung
cấp cho động nghiệp những kinh nghiệm nho nhỏ trong thời gian đứng lớp vừa qua,
nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy của bộ môn góp phần tích cực hóa
việc học tập của HS góp phần mục tiêu chung của nền giáo dục đào tạo nước nhà.
Đây chính là lí do tôi chọn đề tài này.
2. Đối tượng nghiên cứu:
- Một số bài trong chương trình GDCD 10,12 Và một số tiết ngoại khóa.
- Độ tuổi HS THPT là độ tuổi các em có nhiều biến động vầ tâm- sinh lý cần có
những KNS sống cơ bản.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 5 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
- Vận dụng tất cả những phương pháp dạy học nhằm tích hợp kĩ năng sống mà
trọng tâm là ứng dụng vào giảng dạy và những tiết ngoại khóa nhằm giáo dục kỹ
năng sống cho HS THPT.
3. Mục đích, nhiệm vụ và mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
a. Mục đích:
Thông qua việc tìm hiểu, nghiên cứu từ thực tế những tiết dạy môn học GDCD ở
trường THPT Điểu Cải, với đề tài này tôi xin đề xuất sử dụng nhiều phương pháp
dạy học tích cực làm thế nào có thể biến hành vi từ chương trình kiến thức đã học
trong chương trình thành hành động cụ thể đi vào cuộc sống của cá nhân một cách
hiệu quả, tổ chức trong mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, xã hôi. Giúp HS
giải quyết được nhu cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả thông
qua bài dạy và các tiết học ngoại khóa.
Giúp HS có kiến thức, thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh.
KNS giúp các em có kỹ năng vững vàng trước khó khăn, thử thách; biết ứng xử
giải quyết vấn đề một cách tích cực và phù hợp trong cuộc sống, luôn yêu đời và
làm chủ cuộc sống của mình.
b. Nhiệm vụ:
- Tìm hiểu, nghiên cứu tâm lí năng lực ứng dụng KNS của HS THPT trong giai

đoạn hiện nay.
- Tìm hiểu, khảo sát việc sử dụng các phương pháp học tập tích cực nhằm tích
hợp KNS vào chương trình GDCD và một số tiết học ngoại khóa.
- Rút ra một số kinh nghiệm từ giải pháp thực hiện tích hợp KNS qua quá trình
giảng dạy.
- Giáo dục KNS cho HS là giúp giải quyết những nhu cầu và thách thức của bản
thân mỗi người nhằm trong cuộc sống sao cho có hiệu quả.
c. Phạm vi nghiên cứu:
- Nghiên cứu về độ tuổi, giới tính khi tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy một
số bài trong chương trình GDCD 10,12 và một số tiết học ngoại khóa.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 6 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
- Nghiên cứu những phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp KNS vào bộ
môn GDCD và một số tiết học ngoại khóa cụ thể là:
Lớp 10.
- Bài 1: Thế giới quan và phương pháp luận biện chứng.
- Bài 3: Vận động là khuynh hướng tất yếu của thế giới vật chất.
- Bài 4: Nguồn gốc vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng.
- Bài 10: Quan niệm về đạo đức.
- Bài 11: Nghĩa vụ.
- Bài 12: Công dân với tình yêu hôn nhân và gia đình.
Lớp 12:
- Bài 1: Pháp luật và đời sống.
- Bài 2: Thực hiện pháp luật.
- Bài 3: Công dân bình đẵng trước pháp luật.
- Ngoại khóa: Tích hợp vào tiết chào cờ đầu tuần và những buổi sinh hoạt ngoại
khóa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp, tư duy động não.
- Phương pháp thuyết trình, diễn giải.

- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp điều tra, khảo sát.
- Phương pháp giải quyết tình huống.
- Phương pháp đóng vai.
- Phương pháp trực quan sinh động.
- Phương pháp xử lí tình huống, phim, ảnh, biểu đồ… tham quan, thư giản…
5. Ý nghĩa đề tài:
a. Ý nghĩa lí luận:
Phương pháp dạy học là một phạm trù rất phức tạp cà về mặt lí luận lẫn thực
tiễn. Vì thế, việc ứng dụng nhiều phương pháp dạy học bằng cách nào đó có thể tích
hợp giáo dục KNS vào trong chương trình giảng dạy là vấn đề mà hiện nay nhiều
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 7 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
giáo viên còn băn khoăn, lúng túng. Muốn đạt được hiệu quả của việc tích hợp giáo
dục KNS đòi hỏi người dạy phải kết hợp nhuần nhiễn, hợp lí những phương pháp
nào có khả năng làm cho người nhận kiến thức phải thật sự thu hút, lôi cuốn như
đang đắm mình trong một môi trường thực của cuộc sống đang diễn ra trước mắt.
Đồng thời, việc tích hợp KNS phải được diễn ra liên tục trong những tiết dạy tiếp
theo, làm sao cho HS tích tụ lại kiến thức theo kiểu mưa giầm thấm lâu thì KNS của
các em hình thành, do đó việc sử dụng phương pháp nào lồng ghép vào mục nào
trong bài dạy có ý nghĩa quyết định rất lớn đến chất lượng của HS, góp phần nâng
cao hiệu quả giáo dục tri thức cũng như giáo dục KNS cho HS.
b. Ý nghĩa thực tiễn:
Đề xuất việc sử dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ
năng sống vào giảng dạy một số bài trong chương trình GDCD- 10,12 và một số tiết
học ngoại khóa. Mục đích vừa cung cấp cho HS những kỹ năng sống cơ bản có thể
ứng phó với những thách thức trước yêu cầu phát triển của xã hội; đồng thời làm
giảm bớt sự đơn điệu, khô khan trong tiếp nhận tri thức của người học.
6. Kết cấu đề tài:
A. Phần mở đầu.

1/ Lý do chọn đề tài.
2/ Đối tượng nghiên cứu.
3/ Mục đích, nhiệm vụ và mục tiêu nghiên cứu đề tài.
4/ Phương pháp nghiên cứu.
5/ Ý nghĩa đề tài.
6/ Kết cấu đề tài.
B. Phần nội dung.
Chương I: Thực trạng và cơ sở lí luận.
Chương II: Thực tiễn ứng dụng tích hợp giáo dục kỹ năng sống vào giảng dạy
một số bài trong chương trình GDCD và một số tiết ngoại khóa.
C. Phần kết luận, kiến nghị.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 8 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
B. PHẦN NỘI DUNG.
CHƯƠNG I: THỰC TIỄN TÍCH HỢP KỸ NĂNG SỐNG VÀO MỘT SỐ
BÀI TRONG BỘ MÔN GDCD 10, 12 VÀ MỘT SỐ TIẾT NGOẠI KHÓA.
1/ Vài nét thực trạng khi tích hợp KNS vào giảng dạy bộ môn GDCD trong
trường THPT hiện nay:
Đối với các trường THPT hiện nay việc đưa vào tích hợp KNS trong chương
trình môn học là hoàn toàn mới mẽ, vì chương trình này mới được BGD& ĐT triển
khai vào tháng 11 vừa qua. Vì thế, vấn đề vận dụng tích hợp KNS vào trong bộ môn
học cụ thể gặp rất nhiều khó khăn là điều không thể tránh khỏi.
Như đã nói ở trên, môn GDCD có vị trí và nhiệm vụ hết sức quan trọng trong
trường THPT đối với việc hình thành và phát triển nhân cách góp phần xây dựng tư
cách và trách nhiệm công dân là những người chủ tương lai của đất nước. Song vấn
đề thực tế hiện nay mà bất cứ ai cũng nhìn thấy rõ khi nó đã và đang diễn ra trong
cuộc sống hằng ngày, đó là một bộ phận thanh thiếu niên nói chung và HS THPT
nói riêng đang xuống cấp về mặt đạo đức, có lối sống buông thả, chạy theo thị hiếu
tầm thường mà ít hoặc không quan tâm tu dưỡng đạo đức dẫn đến vi phạm pháp luật
do thiếu hiểu biết, thiếu kỹ năng ứng phó trước những lôi cuốn mà mặt trái của xã

hội phát triển để lại.
Nhưng trong thực tế việc giảng dạy ở bộ môn này gặp rất nhiều khó khăn bất cập
vì từ trước tới nay bộ môn vẫn xem là một môn học phụ có vai trò thứ yếu và mờ
nhạt trong nhà trường, việc giảng dạy thường diễn ra một cách khô khan, nặng nề,
đơn điệu ít gây hứng thú cho HS; Do đó chất lượng và hiệu quả giảng dạy còn thấp,
chưa mang lại hiệu quả giáo dục, đặc biệt HS chưa thấy được những điều bổ ích rõ
rệt, việc học tập chưa gắn với thực tiễn nhất là những thay đổi mau lẹ diễn ra trong
cuộc sống hàng ngày.
Từ những thách thức và yêu cầu cấp bách trên thì việc đưa KNS vào trong giảng
dạy là hết sức cần thiết và bổ ích, góp phần quan trọng to lớn vào sự hình thành
nhân cách cũng như KNS cho HS. Tuy nhiên, lồng ghép vào mục nào trong bài, sử
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 9 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
dụng phương pháp gì nhìn chung vẫn còn hạn chế hoặc xa lạ đối với một số GV khi
kinh nghiệm thực tế chưa nhiều.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên, trong đó có nguyên nhân chủ yếu
sau đây:
Về phía xã hội, ngành giáo dục và nhà trường:
* Về phía xã hội:
Trong những năm trở lại đây nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính
sách để đưa đất nước phát triển sánh kịp với bạn bè quốc tế. Vì thế, chính sách mở
cửa hội nhập kinh tế toàn cầu đã đem lại chất lượng cuộc sống tốt hơn. Bên cạnh sự
phát triển mạnh mẽ đó đã kèm theo mặt trái tiêu cực ngoài xã hội, tác dộng không
nhỏ đến suy nghĩ và hành động của HS cộng với sự phối hợp lỏng lẽo của một số
ngành chức năng, không khó lắm để mọi người nhìn thấy quán Internet mọc đầy dãy
hai bên đường mà không tuân thủ hoạt động theo giờ giấc nào miễn sao có khách là
tiếp nhận. Chưa hết, gần đây báo chí và thông tin đại chúng đã lên tiếng cảnh báo
đối với những loại sách, tranh ảnh mang nội dung khiêu dâm, đồi trụy, băng đĩa hình
tràn ngập thị trường với nội dung tương tự bày bán công khai. Game online, đồ chơi
trẻ em như kiếm, súng…mang tính chất bạo lực, nhiều tệ nạn xã hội khác…những

sân chơi lành mạnh, những khu vui chơi giải trí công cộng còn ít, sự phục hồi giá trị
văn hóa truyền thống ở những nơi chưa chú trọng, cho thấy việc quản lí và xử lí
chưa nghiêm là vấn đề đáng lo ngại và báo động trong xã gội hiện nay.
* Về phía ngành giáo dục và nhà trường.
Nhận thức được tầm quan trọng trong ngành giáo dục, những năm qua BGD&
ĐT đã đưa vào giảng dạy với nhiều chương trình ngoại khóa như: Hoạt động ngoài
giờ lên lớp, hướng nghiệp, giáo dục pháp luật về môi trường, an toàn giao thông…
Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học lấy HS làm trung tâm, xây dựng phong
trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” đã được các thầy cô và các em HS
hưởng ứng tích cực. Bằng tình thương và trách nhiệm với HS, những năm qua đã
xuất hiện nhiều tấm gương điển hình tiên tiến học tập và làm theo tấm gương đạo
đức HCM, cả thầy và trò đều nhận danh hiệu này. Có nhiều giáo viên tận tâm ngoài
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 10 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
việc truyền đạt tri thức còn giúp đỡ các em có hoàn cảnh khó khăn biết tự mình
vươn lên học tập, trong cuộc sống…điều đó phần nào làm giảm đáng kể tình trạng
nêu trên.
Tuy nhiên ở những nơi còn nặng về dạy “chữ” mà chưa trú trọng về dạy
“người”, công tác Đoàn trong nhà trường còn nặng về hình thức, chưa đi vào chiều
sâu nên chưa cuốn hút HS tham gia tích cực. Tình trạng xuống cấp về đạo đức, lối
sống, tình hình tội phạm và bạo lực học đường trong nội bộ ngành và nhà trường đã
và đang diễn ra theo chiều hướng khó kiểm soát. Đây là điều trăn trở gây lo lắng và
bức xúc trong toàn xã hội, đặc biệt là những người làm công tác giáo dục và những
người mang trọng trách cao cả trong sự nghiệp “trồng người”.
* Về phía gia đình.
Trong xã hội phát triển năng động như hiện nay các bậc phụ huynh phải lao
động kiếm tiền, ngoài việc phục vụ cho cuộc sống gia đình, chăm sóc cho con cái
học hành và nhiều vấn đề phải lo lắng khác với thời kỳ bão giá như hiện nay. Nhưng
có lẽ điều mà phụ huynh quan tâm nhất là trẻ thiếu KNS, thiếu tính tự lập, sống ích
kỷ vô tâm thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội làm cho cha mẹ không

phải chặn lòng.
Trước tình hình phực tạp diễn ra trong cuộc sống nhiều phụ huynh chỉ lo kiếm
tiền thật nhiều mà không quan tâm gì đến việc học tập và giáo dục con cái. Vì họ
cho rằng, như thế sẽ giúp cho con cái họ có cuộc sống sung túc, đầy đủ thì con mình
sẽ có điều kiện phát triển năng động. Đó cũng là một trong những nguyên nhân
khiến nhiều phụ huynh phải ngậm ngùi hối tiếc khi con mình trượt dài và đắm mình
với thế giới ảo game online, quan hệ với bạn bè xấu lao vào tệ nạn xã hội: Cướp
giật, ma túy thậm chí là giết người…lúc phát hiện ra đã quá muộn màng.
Lo lắng về một lớp trẻ thiếu kỹ năng sống, nhiều phụ huynh bên cạnh việc cho
con đi học các môn như ngoại ngữ, thể thao, năng khiếu… cũng cho con tham gia
những lớp về giao tiếp ứng xử tại các trung tâm văn hoá. Đó cũng là những dấu hiệu
tích cực cho thấy phụ huynh không còn phó mặc việc giáo dục con em cho nhà
trường như trước nữa nhưng có một điều căn bản mà ít bậc phụ huynh có thể nhận
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 11 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
ra rằng vai trò của gia đình, trách nhiệm của người làm cha, mẹ chính là môi trường
giáo dục kỹ năng sống đầu tiên cho con họ.
Trước một xã hội ngày càng phát triển nhưng đầy phức tạp, phụ huynh lại lo âu
và vội vàng tách con mình ra khỏi môi trường xung quanh, đưa con mình vào môi
trường gò bó nhất định càng khiến cho việc tiếp xúc, trải nghiệm cuộc sống chỉ là
những thứ sẵn có khiến chúng không thể thích nghi với những thay đổi và khi xảy ra
những tình huống thật sự ngoài đời sẽ phản ứng theo bản năng một cách tiêu cực.
Khi những sự việc đáng tiếc xảy ra, điều đầu tiên mà người ta nhắc tới là sự
giáo dục lỏng lẻo của nhà trường rồi mới tới trách nhiệm của gia đình. Nhưng bài
học đầu đời về học ăn, học nói, học cách đối nhân xử thế lại bắt nguồn từ cách cha
mẹ đối xử với con cái, với những người xung quanh. Rõ ràng, giá trị sống trong mỗi
gia đình là giải pháp đầu tiên. Hãy để trẻ trải nghiệm những kỹ năng sống “thật”
trong môi trường gia đình (một xã hội thu nhỏ) trước khi bước ra một môi trường
lớn hơn, phức tạp hơn.
* Về phía học sinh:

So với trước đây HS hiện nay có nhiều điều kiện thuận lợi do gia đình và xã hội
đem lại, đa số các em biết tận dụng những lợi thế nhất định này tập chung cho việc
học tập và tìm tòi khám phá tri thức để từ đó khẳng định được mình trong nhà
trường, là con ngoan trong gia đình, là công dân tốt cho xã hội. Bên cạnh đó, có
những gương HS nghèo hiếu học biết cách tự lập cho riêng mình lập được những
thành tích cao được tôn vinh trong ngày lễ sơ kết, tổng kết…
Trong khi có những HS biết vươn lên từ hoàn cảnh, có ước mơ hoài bảo lớn thì
vẫn còn một bộ phận HS ham chơi, đua đòi, chạy theo những thói hư tật xấu, điển
hình, thời gian gần đây, dư luận xã hội lên án mạnh mẽ những hành vi bạo lực trong
học sinh. Mọi người chưa hết bàng hoàng khi tận mắt chứng kiến hoặc gián tiếp xem
qua thời sự VTV3 đài TH VN, trên Internet…Có thể suy nghĩ gì khi nhiều bạn cung
lớp chỉ đứng nhìn cổ vũ, khiêu khích cho bạo lực tăng thêm, sau đó quay lại những
hình ảnh của bạn mình rồi tung lên Internet cho mọi người cùng chiêm ngưỡng,
ngay cả khi có người lớn đi qua mà không hề can ngăn…những hình ảnh thật sự đã
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 12 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
gây chấn động đến các ngành chức năng có liên quan phải quan tâm về vấn đề đạo
đức, lối sống của HS hiện nay.
Có thể nói lên hiện trạng các em thiếu KNS một cách trầm trọng, tình trạng
không tự tin làm chủ bản thân, thường vi phạm đạo đức, chạy theo những thị hiếu
tầm thường, lố bịch đang là xu hướng chung của giới trẻ hiện nay. Chúng ta nhìn
thấy những quán Internet dọc hai bên đường lúc nào cũng đông HS, dù thời gian đó
là đang học, không kể ngày hay đêm những HS này đang đắm mình vào một thế giới
“ảo” thay vì thời gian đó là để nghĩ ngơi, tham gia vận động rèn luyện sức khỏe.
Vấn đề khác nổi lên hiện nay là lối sống buông thả của một phận HS, các em
nhầm lẫn giữa tình bạn và tình yêu, quan niệm tình yêu cởi mở hơn, họ yêu sớm và
“sống thử” sau đó ghi lại những hình ảnh cho là kỉ niệm ấy tung lên Internet cho
mọi người cũng thưởng thức. Biểu hiện của hành vi nêu trên đã xâm phạm đến danh
dự và nhân phẩm của người khác cho đến nay nhà trường và xã hội chưa có biện
pháp xử lí thích đáng những hành vi trên, song vấn đề đáng nói ở đây là các em phải

biết giữ mình trước khi để sự việc đáng tiếc xảy ra.
2/ Nguyên nhân thực trạng trên:
- Thiếu định hướng từ gia đình, do cha mẹ không quan tâm chỉ lao vào kiếm tiền,
cha mẹ li hôn, gia đình bất hòa…
- Xã hội chưa tạo được nhiều khu vui chơi giải trí công cộng thích hợp với độ
tuổi, chưa quản lí tốt những văn hóa lai căng, đồi trụy đang lan rộng khắp nơi trên cả
nước…
- Nhà trường chưa chú trọng đến việc rèn luyện KNS cho HS, cơ sở tổ chức đoàn
trong nhà trường còn mang tính bề nổi, chưa có những hoạt động thu hút đoàn viên,
thanh niên tham gia…
- Cách truyền đạt của GV chưa thu hút, chưa chú trọng đến kỹ năng sống cho
HS…
- Do áp lực thành tích của gia đình, do áp lực kiến thức môn học quá nhiều, do
yêu cầu của GV, nhà trường và xã hội ngày càng cao…
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 13 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
- Do bản thân HS chủa chủ động trong học tập, do một số thầy cô quá nghiêm
khắc sẽ làm cho HS bị áp lực, căng thẳng.
- Do đa số HS, nhà trường và ngay cả xã hội cũng coi bộ môn GDCD là môn phụ
nên tâm lí thờ ơ, học đối phó kiếm điểm cho qua.
- Do ảnh hưởng tác động bởi cuộc sống mưu sinh vừa học vừa phụ giúp cha mẹ,
do tác động bởi mội trường xã hội: phim ảnh, Internet, game online…
3/ Cơ sở lí luận của việc ứng dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực
nhằm tích hợp vào bộ môn GDCD và một số tiết học ngoại khóa.
3.1 Khái niệm kỹ năng sống:
Kỹ năng sống (KNS) là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu cầu
và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả.
Thuật ngữ KNS bắt đầu xuất hiện trong nhà trường phổ thông Việt nam từ những
năm 1995-1996, thông qua dự án “ Giáo dục KNS để bảo vệ sức khỏe và phòng
chống HIV/ AIDS dành cho thanh thiếu niên trong và ngoài nhà trường”, do Quỹ

nhi đồng Liên Hợp Quốc ( UNICEF) phối hợp với BGD& ĐT phối hợp cùng Hội
Chử thập đỏ Việt nam thực hiện.
(*) Theo tổ chức y tế thế giới (WHO), KNS là hành vi có khả năng thích ứng và
tích cực, giúp cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức cuộc
sống hàng ngày.
(*) Theo UNICEF, KNS là cách tiếp cận giúp thay đổi hay hình thành hành vi
mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng và tiếp thu kiến thức, hình thành thái
độ và kỹ năng.
(*) Theo tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO),
KNS gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: Học để biết gồm các kỹ năng tư duy như:
Tư duy phê phán, tư duy sang tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được
hậu quả…học làm người gồm các khả năng cá nhân như: Ứng phó với căng thẳng,
kìm chế cảm xúc, tự nhận thức, tự tin…học để sống với người khác gồm cá kỹ năng
xã hội: Giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác làm việc theo nhóm. Học để
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 14 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
làm gồm các kỹ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như: kỹ năng đặt mục
tiêu, đảm nhận trách nhiệm…
(*) Tài liệu giáo dục KNS trong môn GDCD THPT của BGD& ĐT- Nxb giáo
dục Việt Nam.
3.2 Cơ sở lí luận:
Phương pháp tích hợp KNS vào trong bộ môn GDCD và một số tiết học ngoại
khóa là xuất phát từ yêu cầu đổi mới của BGD& ĐT, xuất phát từ yêu cầu đổi mới
giáo dục phổ thông. Giáo dục KNS càng trở nên cấp thiết đối với thế hệ trẻ hiện nay,
bởi vì: Thế hệ trẻ là chủ nhân tương lai của đất nước, là những người sẽ quyết định
sự phát triển của đất nước trong tương lai. Nếu không có KNS, các em sẽ không
thực hiện tốt trách nhiệm của bản thân, gia đình và xã hội.
Mục tiêu của giáo dục nước nhà đã chuyển từ mục tiêu cung cấp kiến thức là chủ
yếu sang hình thành và phát triển thành những năng lực cần thiết ở người học, nhằm
đáp ứng nhu cầu phát triển trong thời kì mới, thế kỉ XXI. Tích hợp KNS vào bộ môn

GDCD nhằm đáp ứng mục tiêu chung về con người mới cho xã hội năng động như
hiện nay; học để biết, học để làm, học để khẳng định mình không bị tụt hậu so với
thời đại.
3.3 Cơ sở thực tiễn:
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế và thời buổi cơ chế thị trường như hiện nay thì
việc tích hợp KNS vào giảng dạy trong bộ môn GDCD là hết sức cần cấp bách, vì
lứa tuổi HS THPT đang hình thành những giá trị sống với những ước mơ, hoài bão
luôn tìm tòi khám phá… nhưng lại thiếu hiểu biết sâu sắc về kiến thức xã hội, thiếu
KNS nên dễ bị lôi kéo, kích động có những hành vi tiêu cực, bạo lực, sống ích kỉ,
thực dụng và rơi vào phạm tội: Đua xe, nghiện hút, chích ma túy, cãi thậm chí hành
hung cha mẹ…
Vì vậy, việc tích hợp KNS vào môn GDCD chính là rèn luyện hành vi có trách
nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng và tổ quốc. Giúp các em có khả năng ứng
phó tích cực, trước tình huống của cuộc sống nhằm xây dựng mối quan hệ tốt đẹp
với những người xung quanh, chủ động an toàn, hài hòa và lịch sự.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 15 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
Phương pháp học KNS: Thảo luận nhóm, tự suy nghĩ và đưa ra quyết định, kỹ
năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng nhận thức biết tự trọng và tự tin vào bản thân, biết
ứng phó với căng thẳng và kiềm chế cảm xúc, biết giải quyết những mâu thuẫn,
thương lượng, từ chối, đóng vai, trò chơi, thư giản…là phù hợp với đổi mới phương
pháp dạy và học trong nhà trường; hơn thế nữa mục đích cao nhất của việc tích hợp
vào bộ môn là làm thế giúp người học thay đổi hành vi theo hướng tích cực vào môi
trường sống “thật”.
3.4 Những ưu điểm và hạn chế của việc ứng dụng phương pháp dạy học tích
cực nhằm tích hợp KNS vào bộ môn GDCD và một số tiết học ngoại khóa.
- Ưu điểm:
+ GV có thể sử dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực để lồng ghép (Cần nói
thêm là chọn một vài PP phù hợp với nội dung kiến thức cần tích hợp cho từng đề
mục chứ không phải tất cả PP đều áp dụng vào đó).

+ GV dễ dàng đưa vào tích hợp nhiều KNS với những vấn đề nóng bỏng mà xã
hội đang quan tâm trong thời gian ngắn. Tuy nhiên không nên đưa quá nhiều nội
dung vào 1 tiết như vậy sẽ làm cho người tiếp nhận bị “bội thực” và ảnh hưởng đến
nội dung chính của bài học.
+ KNS có thể đưa vào tích hợp ở những không gian và địa điểm khác nhau như:
Hoạt động ngoài giờ lên lớp, hướng nghiệp, tiết chào cờ, thậm chí cả những lúc thư
giản của sinh hoạt ngoại khóa…
+ Có thể tập hợp được số lượng lớn HS đối với tiết học ngoại khóa. ( Chủ động
được thời gian, chủ đề,…)
+ Người trình bày chủ động về thời gian trình bày theo nội dung chuẩn bị trước
hoặc yêu cầu HS chuẩn bị.
+ Do đặc thù của bộ môn GDCD nên việc giáo dục KNS là gần gũi, thích hợp từ
trong chương trình bày dạy gắn liền với liên kết thực tế cuộc sống.
- Hạn chế:
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 16 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
+ Đây là chương trình mời được triển khai vào tháng 11 năm 2010 nên việc vận
dụng tích hợp vào mục nào của bài dạy, sử dụng phương pháp gì cho phù hợp thì
vấn đề lung túng là không thể tránh khỏi.
+ Thời gian tích hợp KNS khoảng 5->8 phút, GV dễ bị cuốn theo những vấn đề
HS quan tâm về KNS của mình ở một số trường hợp cụ thể nhất định
+ Một số GV KNS của bản thân chưa nhiều.
+ Ở những tiết học ngoại khóa số lượng HS đông nên tình trạng mất tập trung,
không chú ý lắng nghe.
+ HS chỉ thích ứng tích cực với môn học này nhưng chưa có được liên hệ với
những môn học khác và ngoài xã hội.
* Kết hợp với tiết học ngoại khóa để lồng ghép KNS:
Điều trước tiên khi tôi chọn viết đề tài chính là lợi thế khi tôi làm công tác Đoàn
thanh niên tại trường (Phó bí thư đoàn trường- Chủ tịch hội liên hiệp thanh niên),
phụ trách chào cờ đầu tuần và nhiều hoạt động ngoại khóa khác như: Tổ chức cho

HS tham quan về nguồn, thanh niên tình nguyện Mùa hè xanh, tổ chức đoàn viên
thanh niên những kỹ năng sinh hoạt tập thể, sân khấu hóa dưới cờ với nhiều chủ đề
khác nhau ( Thuyết trình dưới cờ về học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM,
thuyết trình về chủ đề khi tôi 18, gương hiếu học…). Năm học 2010-2011 vừa qua
Đoàn trường cho HS thi “ Sân khấu hóa” dưới cờ giữa các khối lớp về những vấn đề
nóng bỏng đang diễn ra trong giới HS như: Bạo lực học đường, văn hóa trong giao
thông, bạo lực gia đình, và những tệ nạn xã hội khác.
Vì thế, việc giáo dục KNS cho HS được diễn ra thuận lợi với số lượng đông và
nhiều nội dung KNS được truyền tải.
3.5 Cách tiến hành:
GV có thể sử nhiều phương pháp khác nhau làm thế nào chọn phương pháp phù
hợp để giáo dục KNS cho HS.
Căn cứ vào nội dung nội dung cụ thể của từng đề mục lồng ghép, GV có thể
chuẩn bị tài liệu và nội dung cần tích hợp, có thể giao câu hỏi hoặc những nội dung
liên quan cho HS về nhà chuẩn bị trước ( Đóng vai, thuyết trình, thảo luận nhóm )
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 17 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
Chuẩn bị những vật dụng và tài liệu liên quan như: ( bảng phụ, bài báo, giấy ruki,
bút lông, phim ảnh minh họa…)
3.6 Yêu cầu sư phạm:
Có nhiều phương pháp để có thể vận dụng vào trong tích hợp KNS của từng bài,
từng đề mục khác nhau, cho nên GV cần vận dụng một cách sáng tạo tùy theo chủ
đề đó.
Quá trình tích hợp cần diễn ra một cách nhẹ nhàng vừa không gây áp lực cho HS
vừa có thể truyền tải được kỹ năng sống mà không làm mất đi nội dung chính của
bài dạy.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 18 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
CHƯƠNG II:
THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM

TÍCH HỢP KỸ NĂNG SỐNG VÀO BỘ MÔN GDCD 10, 12 VÀ MỘT SỐ
TIẾT NGOẠI KHÓA.
Cuộc sống của chúng ta có thể chia làm 3 mặt:
- Thể chất/ sức khỏe.
- Trí tuệ/ thực hành.
- Tình cảm/ tinh thần.
Việc đầu tiên dù giáo viên có sử dụng phương pháp nào, mục nào trong bài dạy
cần tích hợp KNS làm sao cho thật sống động, gần gũi hơn với cuộc sống mà HS có
thể thể thay đổi hành vi của mình từ lý luận biến thành hành vi thực tiễn trong cuộc
sống.
Lứa tuổi HS THPT là lứa tuổi đang có sự thay đổi mạnh mẽ về thể chất lẫn tinh
thần, chính vì có sự biến động về mặt tâm- sinh- lý nên các em rất năng động, luôn
tìm tòi, khám phá, có những ước mơ và hoài bảo lớn. Vì thế, độ tuổi này có những
em rất ngoan biết vượt lên số phận, nhưng có những HS rất khó dạy bảo, không
muốn ai chỉ trích nói đến mình ngay cả lời dạy bảo của cha mẹ, HS cho là cổ hữu,
luôn đề cao cái tôi của mình rất lớn, quan niệm sống buông thả, tầm thường, lố bịch,
luôn đua đòi học theo những thị hiếu mà các em cho rằng đó là cái mốt, thời thượng
của một xã hội phát triển đem lại. Không phủ nhận hoàn toàn cách tiếp cận của HS
hiện nay, tuy nhiên các em cần thích ứng như thế nào cho phù hợp với chuẩn mực
xã hội, văn hóa đó phải được mọi người công nhận và hưởng ứng.
Trước những hành vi phản ứng tích cực và tiêu cực của lứa tuổi này chứng tỏ các
em thiếu kiến thức xã hội nên dễ dàng bị lôi kéo vào những lối sống thiếu lành
mạnh, thói quen sống buông thả chính là nguyên nhân đem đến hậu quả khó lường.
Nói cách khác là các em thiếu KNS trước những thách thức và thay đổi nhanh chóng
của hệ quả xã hội phát triển để lại hiện nay.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 19 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa

Lối sống buông thả và thác loạn của giới trẻ hiện nay.
Nội dung ứng dụng tích hợp giáo dục KNS vào bộ môn GDCD và một số tiết

ngoại khóa.
Bài 1: Thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng:
Chọn mục 1- b/ Thế giới quan duy vật và thế giới quan duy tâm. ( Để tích hợp)
- Phương pháp:
+ Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề.
+ Phương pháp tìm hiểu qua mẫu truyện và giải quyết bài tập.
- Bước 1: Cho đại diện HS đứng dậy đọc mẫu truyện “ Thần trụ trời”
- Bước 2: GV: Đặt câu hỏi từ mẫu truyện trên.
? Em hãy chỉ ra đâu là yếu tố duy vật và duy tâm trong truyện thần thoại “ Thần
trụ trời”?
- Bước 3: HS cả lớp suy nghĩ trả lời. Cả lớp bổ sung, nhận xét.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 20 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
- GV: Nhận xét, kết luận.
=> KNS: Thông qua câu truyện trên, GV chỉ cho HS biết nhận xét, hiểu được thế
giới quan duy vật và thế giới quan duy tâm, từ đó cảm nhận được thế giới quan duy
vật là cần thiết, giúp hỗ trợ các môn học khác.
- GV cho HS làm bài tập để nhấn mạnh thêm yếu tố duy vật.
BT: Em hãy giải thích cau tục ngữ sau: “ Sống chết có mệnh, giàu sang do trời”
- Sau khi HS đưa ra những ý kiến khác nhau, GV chốt lại đặt câu hỏi cho HS làm
rõ vấn đề. Con người sinh ra ai không muốn giàu sang, sung túc mà không cần lao
động? Giáo dục KNS ở đây là cho HS thấy được muốn giàu có phải lao động sản
xuất, làm ra của cải vật chất phục vụ cho bản thân, gia đình và xã hội. Biết đấu tranh
chống lại tư tưởng duy tâm làm cho con người lười biếng chỉ biết hưởng thụ mà
không lao động, tránh tư tưởng “ Ngồi gốc cây chờ sung rụng”.

Bài 3: Vận động là khuynh hướng tất yếu của thế giới vật chất.
Chọn mục 2- Thế giới vật chất luôn luôn phát triển.
Ở mục 1 GV đã làm rõ các hình thức vận động cơ bản của SV, HT. Mục này GV
làm rõ thế nào là phát triển trong tự nhên, XH và tư duy.

- Phương pháp: Kích thích tư duy, động não.
* Cách tiến hành:
- GV: Cho HS lấy VD về vận động của SV, HT trong tự nhiên, xã hội và trong tư
duy?
- Sau khi HS lấy VD xong, GV đặt câu hỏi cho HS suy nghĩ, động não.
? Từ các hình thức vận động trên, những vận động nào nói lên sự phát triển?
? Vận động và phát triển có mối quan hệ với nhau không?
- HS: Cả lớp suy nghĩ, phát biểu
- GV: Liệt kê tất cả các ý kiến của HS lên bảng phụ.
- Cả lớp bổ sung, nhận xét.
- GV: Kết luận.
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 21 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
Vận động và phát triển có mối quan hệ mật thiết với nhau, bất kì SV,HT nào
cũng vận động, không có vận động thì không thể phát triển được.
Vậy có ý kiến cho rằng mọi sự vận động đều được xem là phát triển đúng hay
sai?
GV đặt thêm câu hỏi để tích hợp KNS.
? Để lên được lớp 10, các em có trãi qua quá trình vận động không? Vậy có được
xem là phát triển? Từ lớp 1->9 có lúc nào gặp khó khăn, thụt lùi?
? Các em học môn Tin học từ tầng trệt lên lầu 3 có xem là vận động? Vận động
đó có gọi là phát triển không? Vì sao?
? Em quan sát cây Bàng ở trường (ở nhà), chăm sóc từ nhỏ, đến lớn rồi ra hoa,
kết trái? Sự lớn lên của cây có được gọi là sự vận động và phát triển không? Vì sao?
=> Từ những câu hỏi nêu trên GV chỉ cho HS hiểu thế nào là phát triển, Từ đó
giúp HS có kỹ năng và thái độ luôn phải vận động không ngừng để đem lại kết quả
cao nhất trong học tập, lao động…Biết vận động theo chiều hướng đi lên (mặc dù có
lúc khúc khửu, quanh co) nhưng với ý chí vươn lên nhất định đến 1 lúc nào đó ta có
thể làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội.
KNS: Loại bỏ tư tưởng bảo thủ không biết cầu tiến, lười vận động…

Vận động trong học tập bằng cách làm bài và học bài đầy đủ trước khi đến lớp.
Sắp xếp thời gian học tập, giải lao hợp lí.
Thực hiện tốt nội quy trường, lớp.
Vận động TDTT lành mạnh không tham gia vào những trò chơi vô bổ, để có sức
khỏe tốt phục vụ cho việc học.
Vận động trong gia đình: Phụ giúp cha mẹ lúc rảnh rỗi bằng những hành động cụ
thể: Nấu cơm, giặt đồ, giúp đỡ em học tập…
Vận động xã hội bằng cách: Tích cực tham gia các hoạt động trong nhà trường,
đoàn trường, và một công tác xã hội khác. ( Hiến máu cứu người, ủng hộ đồng bào
bị thiên tai, lũ lụt, giúp đỡ bạn khi gặp hoạn nạn, khó khăn…)
Bài 4: Nguồn gốc vận động và phát triển của sự vậ, hiện tượng.
1/ Thế nào là mâu thuẫn:
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 22 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
- Phương pháp:
+ Kể chuyện, VD minh họa.
+ Thảo luận nhóm.
- GV: Kể 2 mẫu truyện nói về mâu thuẫn ( Theo cách hiểu thông thường và theo
nghĩa triết học).
* Cách tiến hành:
Chuyện kể 1: Đầu giờ vào lớp An thường đi học trước khi vào tiết học khoảng 15
phút để nghỉ ngơi và ôn bài, như thường lệ An vào vị trí chổ ngồi bỏ cặp vào học
bàn, vừa định lấy quyển vở của môn học dầu tiên ra xem lại thì có một bạn cùng lớp
tên K xuống tát vào mặt ồ ạt mấy cái, lúc đó bạn trong lớp can ra trong sự ngỡ ngàn
chưa hiểu sự tình tại sao lại bị tát như vậy. Bạn can An ra định qua gọi Quản sinh
giải quyết nhưng An không cho để hỏi rõ xem chuyện gì đã vì mình cũng chưa bị
trầy xước gì mà, nghe có cơ sở An và bạn qua hỏi sự tình thì ra mới biết chiều hôm
qua đi học về An đi phía sau K từ cầu thang xuống, An bị một bạn phía sau xô đẩy
làm An lao vào phía trước đẩy theo bạn K làm bạn K chúi nhủi, không nói gì hết ra
về và để bụng đợi đầu giờ chiều hôm sau An vào lớp rồi mới xử tội.

GV đặt câu hỏi từ nội dung câu truyện vừa kể trên. ( Chia lớp 4 nhóm)
Nhóm 1,3: Hãy chỉ ra những chi tiết mâu thuẫn giữa bạn An và ban K trong câu
truyện vừa kể trên? Sự hiểu lầm dẫn tới đánh bạn, sự việc đó gọi là gì? Hãy lấy
thêm VD về sự sung đột, chống đối nhau cả về hình thức và nội dung?
Chuyện kể 2: Bốn năm liền Q là HS tiên tiến ở trường cấp II em luôn là niềm tự
hào của cha mẹ vì ham học ít đi chơi. Vào lớp 10 Q thi xếp vào lớp chọn của khối,
vì học giỏi, hiền là con nhà khá giả nên một số bạn tìm cách làm quen và kết bạn.
Vào môi trường mới nên Q cần có những mối quan hệ bạn bè, chẳng may những bạn
mà Q làm quen có tính hay ham chơi cứ giờ nào rãnh là lướt Web với trò chơi ưa
thích và game online…là bạn nên Q thường được mấy bạn rủ đi theo, mới đầu thì
coi cho biết, sau đó tập chơi thử vì theo Q đó cũng là môn giải trí. Thời gian lặng lẽ
trôi đi, cứ mỗi ngày em dành thời gian một ít đi chơi với bạn, ngày sau lại tăng thêm
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 23 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
1 ít…cứ như thế trò chơi này em đã nghiện từ lúc nào không biết. Kết quả thi HK I
đã rõ có nhiều môn dưới 3,5 khi cha mẹ đi họp PHHS mới vỡ lẽ…
Được gia đình động viên và tự bản thân hứa sẽ cố gắng làm lại từ đầu, bắt đầu từ
HK II, Q đã hạ quyết tâm phải dậy sớm học bài và làm bài để lấy lại kiến thức, Q đã
hành động, 4h 30 sáng Q hẹn đồng hồ báo thức, khi nghe chuông reo…Q ngáp ngủ,
trời lại lạnh,…thôi tắt ngủ thêm xíu nữa,…lúc bật dậy đã là 6h sáng.
Nhóm 2,4: Em có nhận xét gì về mâu thuẫn trong cùng một con người của bạn
Q? Chi tiết nào cho thấy điều đó? Mâu thuẫn đó diễn ra ở đâu? Lấy thêm VD khác
minh họa?
- HS: thảo luận nhóm, đại diện trình bày, cả lớp nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét, kết luận và tích hợp KNS.
Qua câu truyện trên giúp HS phân biệt đâu là mâu thuẫn thông thường, đâu là
mâu thuẫn theo nghĩa triết học. Từ đó, đấu tranh chống lại sự sung đột đối kháng
xung đột thông thường.
KNS: HS cần đấu tranh giải quyết giữa lười học >< Biếng học, phê phán lối sống
ngại va chạm với những bài tập khó trong học tập, trong suy nghĩ, Trong thảo luận

nhóm thì đùn đẩy nhau đứng dậy trình bày…phê phán những bạn quay cóp khi làm
bài kiểm tra, tránh tư tưởng dĩ hòa vi quý trong cuộc sống cá nhân, tập thể.
Bài 10: Quan niệm về đạo đức.
Tích hợp mục 1-b/ Phân biệt giữa đạo đức, pháp luật và phong tục tập quán.
- Phương pháp: Tình huống, đóng vai.
- GV: Giao tình huống cho HS khi kết thúc tiết dạy bài 9, chuẩn bị 4 nội dung
giao về cho 4 tổ thực hiện ( GV gợi ý trước nội dung nào HS thắc mắc). Khi dạy bài
10 cho HS tiến hành tại lớp như sau.
* Cách tiến hành:
Tổ 1: Đóng vai ( Giúp người hoạn nạn, gặp khó khăn khi qua đường: người già,
người tàn tật, trẻ em…)
Tổ 2: Đóng vai ( Hành vi vi phạm đạo đức: Con bất hiếu với ông bà cha mẹ…)
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 24 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn
Tích hợp giáo dục KNS vào giảng dạy một số bài trong bộ môn GDCD và một số tiết ngoại khóa
Tổ 3: Đóng vai ( Hành vi vi phạm pháp luật của HS hiện nay: An toàn giao
thông, bạo lực trong học đường…)
- HS: 4 tổ lên thực hiện, cả lớp trao đổi, bổ sung nhận xét.
- GV: nhận xét, kết luận và rút ra KNS cho HS qua phương pháp đóng vai trên.
Sau khi HS kết thúc GV đặt câu hỏi bài tập để làm rõ:
Bài tập: Làm con cha mẹ dạy bảo → cãi lại? Khi cha mẹ nói nặng liền dùng
hành động đánh cha mẹ rồi lấy xe 10cc của cha mẹ bỏ nhà ra đi? Không có tiền vì
quen theo thói ăn sài đã đi cướp giật…
Hỏi: Em hãy chỉ ra đâu là vi phạm pháp luật? vi phạm đạo đức?
=> Giúp HS nhận biết và hiểu đạo đức, pháp luận và phong tục tập quán, các em
có thể tự ruát ra điểm giống nhau đều là điều chỉnh hành vi của con người cho phù
hợp với cộng đồng và xã hội. Từ đó, điều chỉnh hành vi của bản thân theo hướng
tích cực.
KNS:
Kỹ năng tự tin thể hiện mình trước tập thể, HS có thể bọc lộ khả năng cá tính của
mình thông qua vai diễn.

Biết giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn, biết quan tâm chia sẽ với mọi người
xung quanh một cách tự nguyện. ( Giúp bạn trong lớp nhà có hoàn cảnh đặc biệt khó
khăn, nhường ghế cho người phụ nữ mang thai khi đi xe bus từ nhà tới trường…).
Có khả năng tự đánh giá năng lực của bản thân làm sao cho phù hợp với cộng
đồng, xã hội. Hiện nay vấn đề về HS đánh nhau trong nhà trường đặc biệt là HS nữ,
ngay cả trường chúng ta đã diễn ra các em cần tu dưỡng đạo đức, tham gia các hoạt
động lành mạnh do đoàn trường và nhà trường tổ chức, tránh xa những thói quen
không tốt.
Biết được cái nào cần thực hiện, việc gì nên tránh và hướng dẫn mọi người
không vi phạm đạo đức, pháp luật và phong tục tập quán…
Có ý thức giữ gìn phong tục tập quán, đấu tranh loại bỏ những thói hư tật xấu
trong bản thân: Đi xe gắn máy đội nón bảo hiểm, không tống 3, không dàn hàng
ngang trên đường, không nói tục chửi thề, không cải lời cha mẹ… đấu tranh loại bỏ
Sáng kiến kinh nghiệm- Năm học: 2011 – 2012 - 25 - GV thực hiện: Quách Anh Tuấn