giáo án bồi dưỡng sinh học lớp 9 thao giảng thi giáo viên giỏi môn sinh tiết 31 di truyền học với con người (4)

Kiểm tra bài cũ
Nªu ®Æc ®iÓm di truyÒn vµ biÓu hiÖn cña mét sè bÖnh vµ tËt di truyÒn?
BÖnh di truyÒn TËt di truyÒn
BÖnh
§ao
BÖnh
Tícn¬
BÖnh
B¹ch
t¹ng
(2n+1) (2n-1)
§ét biÕn
gen lÆn
§ét biÕn
NST

Kim tra bi c
Câu 2: Nêu các nguyên nhân phát sinh các bệnh, tật di truyền
ở ng ời và một số biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di
truyền?
* Nguyên nhân: Do ảnh h ởng của các tác nhân vật lí, hoá học
trong tự nhiên, do ô nhiễm môi tr ờng hoặc do rối loạn quá trình
trao đổi chất nội bào làm đột biến gen, đột biến NST gây ra các
bệnh và tật di truyền.
* Biện pháp hạn chế:
- Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí
hoá học và các hành vi gây ô nhiễm môi tr ờng.
- Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc.
- Hạn chế kết hôn giữa những ng ời có nguy cơ mang gen gây

bệnh, tật di truyền hoặc hạn chế sinh con của các cặp vợ chồng
trên.

I/- Di truyền y học tư vấn.
II/- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia
đình.
1/ Di truyền học với hôn nhân.
2/ Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
III/- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.

I – di truyÒn y häc t vÊn

I di truyền y học t vấn
Nghiên cứu tr ờng hợp sau:
Ng ời con trai và ng ời con gái bình th ờng, sinh ra từ hai gia đình đã có
ng ời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
Hoạt động nhóm nhỏ theo bàn và trả lời các câu hỏi sau:
1. Em hãy thông tin cho đôi trai gái này biết đây là loại bệnh gì?
2. Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
3. Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có
nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
- Đây là loại bệnh di truyền
- Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời tr ớc của hai gia đình đã có ng
ời mắc bệnh mặc dù bản thân đôi trai gái này không bị bệnh
- Họ không nên sinh con nữa vì ở họ đã mang gen lặn gây bệnh
Hãy quy ớc gen, tìm kiểu gen và viết sơ đồ lai

I di truyền y học t vấn
Nghiên cứu tr ờng hợp sau:
Ng ời con trai và ng ời con gái bình th ờng, sinh ra từ hai gia đình đã có

ng ời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
Quy ớc gen: Gen A- Không mắc bệnh ( bình th ờng)
Gen a- Mắc bệnh câm điếc bẩm sinh.
Đứa con đầu lòng của đôi trai gái bị bệnh có kiểu gen aa, sẽ nhận một gen a từ
mẹ và một gen a từ bố mà đôi trai gái này bình th ờng, vậy sẽ đều có kiểu gen Aa
Sơ đồ lai:
Mẹ(bình th ờng) x Bố( bình th ờng)
Kiểu gen: Aa Aa
a
Giao tử:
Con:
Tỉ lệ kiểu gen:

Tỉ lệ kiểu hình :

I di truyền y học t vấn
Nghiên cứu tr ờng hợp sau:
Ng ời con trai và ng ời con gái bình th ờng, sinh ra từ hai gia đình đã có
ng ời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
Hoạt động nhóm nhỏ theo bàn và trả lời các câu hỏi sau:
1. Em hãy thông tin cho đôi trai gái này biết đây là loại bệnh gì?
2. Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
3. Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có
nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
- Đây là loại bệnh di truyền
- Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời tr ớc của hai gia đình đã có ng
ời mắc bệnh mà bản thân đôi trai gái này không bị bệnh
- Họ không nên sinh con nữa vì ở họ đã mang gen lặn gây bệnh
Di truyền y học t vấn là gì ? Bao gồm những nội dung nào?

I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học
kết hợp các ph ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện
đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung:
+ Chuẩn đoán.
+ Cung cấp thông tin.
+ Cho lời khuyên về khả năng mắc một loại
bệnh di truyền ở thế hệ sau.

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Thế nào là kết hôn gần? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống?
- Là kết hôn giữa những ng ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời.
-
Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại đ ợc biểu hiện ở thể đồng hợp
dị tật bẩm sinh tăng.
? Tại sao những ng ời có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi đ ợc phép
kết hôn ?
- Vì từ đời thứ 5 trở đi thì có sự sai khác về mặt di truyền nhiều hơn, các
gen lặn có hại khó gặp nhau hơn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph
ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với
nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.

tui Nam

gii
N gii
S sinh
T 1 5 tui
T 5 14 tui
T 18 35 tui
T 35 45 tui
T 45 55 tui
T 55 80 tui
T 80 tui tr lờn
105
102
101
100
95
94
55
< 40
100
100
100
100
100
100
100
100
Bng. S thay i t l nam/n theo tu i
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân

Sử dụng t liệu để giải
thích qui định Hôn
nhân một vợ, một
chồng của Luật hôn
nhân và gia đình là có
cơ sở sinh học?
Qui định Hôn nhân một
vợ, một chồng là do tỉ
lệ nam/ nữ ở độ tuổi
18- 35 tuổi là 1 : 1

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
tui Nam
gii
N gii
S sinh
T 1 5 tui
T 5 14 tui
T 18 35 tui
T 35 45 tui
T 45 55 tui
T 55 80 tui
T 80 tui tr lờn
105
102
101
100
95

94
55
< 40
100
100
100
100
100
100
100
100
Bng. S thay i t l nam/n theo tu i
-
Vì sao nên cấm chuẩn
đoán giới tính thai nhi?
- Không chuẩn đoán sớm
giới tính thai nhi để
hạn chế sự mất cân đối
tỉ lệ nam/ nữ ở độ tuổi
tr ởng thành

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Hiểu biết về di truyền học giúp chúng ta l u ý đ ợc những vấn đề gì trong
hôn nhân?
- Di truyền học đã giải thích đ ợc cơ sở khoa học của các qui định:
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những ng ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đ ợc kết
hôn

I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph
ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với
nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph
ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với
nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch
hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
Tuổi ca
cỏc b m
T l (%o) tr
s sinh mc
bnh ao
20 24
25 29
30 34
35 39
40 v cao
hn
2 4
4 8

11 13
33 42
80 188
Bảng 30.2. Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc
bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ
Vì sao phụ nữ không nên sinh
con ở tuổi ngoài 35?
-
Không nên sinh con ở tuổi
ngoài 35 vì khi đó tỉ lệ con mắc
bệnh Đao tăng.
Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi
nào để đảm bảo học tập và
công tác?
- Nên sinh con ở độ tuổi 25- 34
là hợp lý

Hiểu biết về di truyền học giúp ta thực hiện việc kế hoạch hoá gia đình nh thế nào ?
-
Các lần sinh không nên quá gần nhau.
-
Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25- 34 là hợp lí
- Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại từ 1- 2 con
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph ơng pháp xét
nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một
loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I di truyền y học t vấn

1- Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã giải thích đ ợc cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những ng ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đ ợc kết hôn

I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
? Hãy nêu các tác nhân gây ô nhiễm môi tr ờng
-
Các tác nhân gây ô nhiễm môi tr ờng: Các tác nhân vật lí, hoá học,
đặc biệt là các chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu,
thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức

Nhà máy điện
nguyên tử
Máy bay rải chất
độc hoá học
Khí thải công
nghiệp
N ớc thảiKhí thải xe
Thuốc trừ sâu
Tràn dầu
Ô nhiễm chất
thải

I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình

1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
-
Các tác nhân gây ô nhiễm môi tr ờng: Các tác nhân vật lí, hoá học,
đặc biệt là các chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu,
thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức
? Tại sao các tác nhân đó lại gây hậu quả về mặt di truyền? Gây hậu
quả nh thế nào?
- Các tác nhân đó di sâu vào cơ thể con ng ời làm tăng tần số đột biến
gen, đột biến NST dẫn đến làm tăng tỉ lệ ng ời mắc bệnh, tật di truyền.

I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
? Trình bày hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng.
- Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi tr ờng làm tăng tỉ lệ ng
ời mắc bệnh và tật di truyền.
Dị dạng do Dioxin
Quái thai do Dioxin

I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
? Chứng kiến những hình ảnh đó bản thân em có suy nghĩ gì?

- Cần phải đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và chống
gây ô nhiễm môi tr ờng.

M«i tr êng trong lµnh



Kh«ng khÝ trong lµnh

H·y gi÷ lÊy tr¸i ®Êt trong lµnh