giáo án bồi dưỡng sinh học lớp 9 thao giảng thi giáo viên giỏi môn sinh tiết 31 di truyền học với con người (1)

TRƯỜNG THCS ĐẠI TỰ - YÊN LẠC – VĨNH PHÚC
GV : NGUYỄN VĂN THUẬN
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
TIẾT 31

•
Câu 1: Nêu các bệnh, tật di truyền ở người ?
•
- BÖnh ao, BÖnh T¬cn¬, BÖnh b¹ch t¹ng, BÖnh Đ
c©m ®iÕc bÈm sinh
•
- T tậ : Khe hë m«i hµm do ®ét biÕn NST. Chi …
ng¾n, bµn ch©n nhiÒu ngãn do ®ét biÕn gen tréi.

Câu 2: Nêu các nguyên nhân phát sinh các bệnh, tật di truyền ở
ng0ời và một số biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền
* Nguyên nhân: Do ảnh h0ởng của các tác nhân vật lí, hoá học
trong tự nhiên, do ô nhiễm môi tr0ờng hoặc do rối loạn quá
trình trao đổi chất nội bào làm đột biến gen, đột biến NST gây
ra các bệnh và tật di truyền
* Biện pháp hạn chế:
-
Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí
hoá học và các hành vi gây ô nhiễm môi tr0ờng
-
Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc
-

Hạn chế kết hôn giữa những ng0ời có nguy cơ mang gen gây
bệnh, tật di truyền hoặc hạn chế sinh con của các cặp vợ chồng
trên

-
Nghiên cứu trờng hợp sau:
Ngời con trai và ngời con gái bình thờng, sinh ra từ hai gia đình
đã có ngời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
-
Trả lời các câu hỏi sau:
+ Em hãy thông tin cho đôi trai gái này biết đây là loại bệnh gì?
+ Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có
nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
I
I
di truyền y học t vấn
di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

-
Nghiên cứu trờng hợp sau:
Ngời con trai và ngời con gái bình thờng, sinh ra từ hai gia đình đã
có ngời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
-
Trả lời các câu hỏi sau:
+ Em hãy thông tin cho đôi trai gái này biết đây là loại bệnh gì?
-
Đây là loại bệnh di truyền

+ Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
- Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời tr0ớc của hai gia đình đã có ng0ời
mắc bệnh mà bản thân đôi trai gái này không bị bệnh
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có
nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
- Họ không nên sinh con nữa vì ở họ đã mang gen lặn gây bệnh
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

Hãy quy 0ớc gen, tìm kiểu gen và viết sơ đồ lai
Quy ớc gen:
Gen A- Không mắc bệnh ( bình thờng)
Gen a- Mắc bệnh câm điếc bẩm sinh.
Đứa con đầu lòng của đôi trai gái bị bệnh có kiểu gen aa, sẽ nhận một
gen a từ mẹ và một gen a từ bố mà đôi trai gái này bình thờng, vậy sẽ
đều có kiểu gen Aa
Sơ đồ lai:
Mẹ(bình thờng) x Bố( bình thờng)
Kiểu gen: Aa Aa
Giao tử: A a A a
Con: AA Aa Aa aa
Kiểu hình : Bình thờng Mắc bệnh
( 25%)

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

Di truyền y học t0 vấn là gì ? Bao gồm những nội dung
nào?
- Di truyền y học t0 vấn là một lĩnh vực của di truyền
học kết hợp các ph0ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán
hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả
hệ.
-
Nội dung: + Chuẩn đoán.
+ Cung cấp thông tin.
+ Cho lời khuyên về khả năng mắc một loại
bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Thế nào là kết hôn gần? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống?
- Là kết hôn giữa những ng0ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời
-
Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại đ0ợc biểu hiện ở thể đồng
hợp dị tật bẩm sinh tăng.
? Tại sao những ng0ời có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi đ0ợc
phép kết hôn ?
- Vì từ đời thứ 5 trở đi thì có sự sai khác về mặt di truyền nhiều hơn, các

gen lặn có hại khó gặp nhau hơn
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t0 vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các
ph0ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp
với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

tui Nam
gii
N gii
S sinh
T 1 5 tui
T 5 14 tui
T 18 35 tui
T 35 45 tui
T 45 55 tui
T 55 80 tui
T 80 tui tr lờn
105
102
101
100
95
94
55
< 40

100
100
100
100
100
100
100
100
Bng. S thay i t l nam/n theo tu i
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
Sử dụng t0 liệu để giải
thích qui định Hôn
nhân một vợ, một
chồng của Luật hôn
nhân và gia đình là có
cơ sở sinh học?
Qui định Hôn nhân một
vợ, một chồng là do tỉ
lệ nam/ nữ ở độ tuổi
18- 35 tuổi là 1 : 1
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình

gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
tui Nam
gii
N gii
S sinh
T 1 5 tui
T 5 14 tui
T 18 35 tui
T 35 45 tui
T 45 55 tui
T 55 80 tui
T 80 tui tr lờn
105
102
101
100
95
94
55
< 40
100
100
100
100
100
100
100
100
Bng. S thay i t l nam/n theo tu i

-
Vì sao nên cấm chuẩn
đoán giới tính thai nhi?
- Không chuẩn đoán sớm
giới tính thai nhi để hạn
chế sự mất cân đối tỉ lệ
nam/ nữ ở độ tuổi tr0
ởng thành
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Hiểu biết về di truyền học giúp chúng ta l0u ý đ0ợc những vấn đề gì
trong hôn nhân.
- Di truyền học đã giải thích đ0ợc cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những ng0ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đ0ợc kết
hôn
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t0 vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các
ph0ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp
với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá

gia đình
gia đình
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t0 vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các
ph0ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp
với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch
hoá gia đình
hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
Tuổi ca
cỏc b m
T l (%o) tr
s sinh mc
bnh ao
20 24
25 29
30 34
35 39
40 v cao
hn
2 4
4 8

11 13
33 42
80 188
Bảng 30.2. Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc
bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ
Vì sao phụ nữ không nên sinh
con ở tuổi ngoài 35?
-
Không nên sinh con ở tuổi
ngoài 35 vì khi đó tỉ lệ con mắc
bệnh Đao tăng.
Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi
nào để đảm bảo học tập và
công tác?
- Nên sinh con ở độ tuổi 25- 34
là hợp lý
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

Hiểu biết về di truyền học giúp ta thực hiện việc kế hoạch hoá gia đình nh0 thế nào ?
-
Các lần sinh không nên quá gần nhau.
-
Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25- 34 là hợp lí
- Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại từ 1- 2 con
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
- Di truyền y học t0 vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph0ơng pháp
xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.

- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một
loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
1- Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã giải thích đ0ợc cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những ng0ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đ0ợc kết hôn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trờng
? Hãy nêu các tác nhân gây ô nhiễm môi tr0ờng
-
Các tác nhân gây ô nhiễm môi tr0ờng: Các tác nhân vật lí, hoá học,
đặc biệt là các chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu,
thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

Nhà máy điện
Nhà máy điện
nguyên tử
nguyên tử

Máy bay rải chất
Máy bay rải chất
độc hoá học
độc hoá học
Khí thải công
Khí thải công
nghiệp
nghiệp
Nớc thải
Nớc thải
Khí thải xe
Khí thải xe
Thuốc trừ sâu
Thuốc trừ sâu
Tràn dầu
Tràn dầu
Ô nhiễm chất
Ô nhiễm chất
thải
thải
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

Cuéc chiÕn tranh ho¸ häc ®Çu tiªn
Cuéc chiÕn tranh ho¸ häc ®Çu tiªn

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình

1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trờng
-
Các tác nhân gây ô nhiễm môi tr0ờng: Các tác nhân vật lí, hoá học,
đặc biệt là các chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu,
thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức
? Tại sao các tác nhân đó lại gây hậu quả về mặt di truyền? Gây hậu
quả nh0 thế nào?
- Các tác nhân đó di sâu vào cơ thể con ng0ời làm tăng tần số đột biến
gen, đột biến NST dẫn đến làm tăng tỉ lệ ng0ời mắc bệnh, tật di
truyền.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trờng
? Trình bày hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr0ờng.
- Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi tr0ờng làm tăng tỉ lệ
ng0ời mắc bệnh và tật di truyền.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

N¹n nh©n cña ho¸ chÊt Dioxin
N¹n nh©n cña ho¸ chÊt Dioxin

DÞ d¹ng do Dioxin
DÞ d¹ng do Dioxin

Qu¸i thai do Dioxin
Qu¸i thai do Dioxin

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trờng
? Chứng kiến những hình ảnh đó bản thân em có suy nghĩ gì?
- Cần phải đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và chống
gây ô nhiễm môi tr0ờng.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ngời

M«i tr0êng trong lµnh
M«i tr0êng trong lµnh