giáo án bồi dưỡng sinh học lớp 9 thao giảng thi giáo viên giỏi môn sinh tiết 31 di truyền học với con người (2)

TRƯỜNG THCS ĐẠI TỰ - YÊN LẠC – VĨNH PHÚC
GV : NGUYỄN VĂN THUẬN
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
TIẾT 31

•
Câu 1: Nêu các b nh, t t di truy n ng i ?ệ ậ ề ở ườ
•
- BÖnh ao, BÖnh T¬cn¬, BÖnh b¹ch t¹ng, Đ
BÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh
•
- T tậ : Khe hë m«i hµm…do ®ét biÕn NST. Chi
ng¾n, bµn ch©n nhiÒu ngãn do ®ét biÕn gen tréi.

Câu 2: Nêu các nguyên nhân phát sinh các bệnh, tật di truyền
ở ng ời và một số biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di
truyền
* Nguyên nhân: Do ảnh h ởng của các tác nhân vật lí, hoá học
trong tự nhiên, do ô nhiễm môi tr ờng hoặc do rối loạn quá
trình trao đổi chất nội bào làm đột biến gen, đột biến NST
gây ra các bệnh và tật di truyền
* Biện pháp hạn chế:
-
Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ
khí hoá học và các hành vi gây ô nhiễm môi tr ờng
-
Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc

-
Hạn chế kết hôn giữa những ng ời có nguy cơ mang gen gây
bệnh, tật di truyền hoặc hạn chế sinh con của các cặp vợ
chồng trên

-
Nghiên cứu tr ờng hợp sau:
Ng ời con trai và ng ời con gái bình th ờng, sinh ra từ hai gia đình đã
có ng ời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
-
Trả lời các câu hỏi sau:
+ Em hãy thông tin cho đôi trai gái này biết đây là loại bệnh gì?
+ Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ
có nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
I
I
di truyền y học t vấn
di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

-
Nghiên cứu tr ờng hợp sau:
Ng ời con trai và ng ời con gái bình th ờng, sinh ra từ hai gia đình đã có
ng ời mắc chứng bệnh câm điếc bẩm sinh.
-
Trả lời các câu hỏi sau:
+ Em hãy thông tin cho đôi trai gái này biết đây là loại bệnh gì?
-

Đây là loại bệnh di truyền
+ Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
- Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời tr ớc của hai gia đình đã có ng ời
mắc bệnh mà bản thân đôi trai gái này không bị bệnh
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có
nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
- Họ không nên sinh con nữa vì ở họ đã mang gen lặn gây bệnh
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

Hãy quy ớc gen, tìm kiểu gen và viết sơ đồ lai
Quy ớc gen:
Gen A- Không mắc bệnh ( bình th ờng)
Gen a- Mắc bệnh câm điếc bẩm sinh.
Đứa con đầu lòng của đôi trai gái bị bệnh có kiểu gen aa, sẽ nhận một
gen a từ mẹ và một gen a từ bố mà đôi trai gái này bình th ờng, vậy sẽ
đều có kiểu gen Aa
Sơ đồ lai:
Mẹ(bình th ờng) x Bố( bình th ờng)
Kiểu gen: Aa Aa
Giao tử: A a A a
Con: AA Aa Aa aa
Kiểu hình : Bình th ờng Mắc bệnh
( 25%)

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

Di truyền y học t vấn là gì ? Bao gồm những nội dung
nào?
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền
học kết hợp các ph ơng pháp xét nghiệm, chuẩn
đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên
cứu phả hệ.
-
Nội dung: + Chuẩn đoán.
+ Cung cấp thông tin.
+ Cho lời khuyên về khả năng mắc một
loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Thế nào là kết hôn gần? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống?
- Là kết hôn giữa những ng ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời
-
Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại đ ợc biểu hiện ở thể đồng hợp

dị tật bẩm sinh tăng.
? Tại sao những ng ời có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi đ ợc phép

kết hôn ?
- Vì từ đời thứ 5 trở đi thì có sự sai khác về mặt di truyền nhiều hơn, các
gen lặn có hại khó gặp nhau hơn
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph
ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với
nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

tui Nam
gii
N gii
S sinh
T 1 5 tui
T 5 14 tui
T 18 35 tui
T 35 45 tui
T 45 55 tui
T 55 80 tui
T 80 tui tr lờn
105
102
101
100
95
94

55
< 40
100
100
100
100
100
100
100
100
Bng. S thay i t l nam/n theo tu i
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
Sử dụng t liệu để giải
thích qui định Hôn
nhân một vợ, một
chồng của Luật hôn
nhân và gia đình là có
cơ sở sinh học?
Qui định Hôn nhân một
vợ, một chồng là do tỉ
lệ nam/ nữ ở độ tuổi
18- 35 tuổi là 1 : 1
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá

II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
tui Nam
gii
N gii
S sinh
T 1 5 tui
T 5 14 tui
T 18 35 tui
T 35 45 tui
T 45 55 tui
T 55 80 tui
T 80 tui tr lờn
105
102
101
100
95
94
55
< 40
100
100
100
100
100
100
100

100
Bng. S thay i t l nam/n theo tu i
-
Vì sao nên cấm chuẩn
đoán giới tính thai nhi?
- Không chuẩn đoán sớm
giới tính thai nhi để hạn
chế sự mất cân đối tỉ lệ
nam/ nữ ở độ tuổi tr ởng
thành
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Hiểu biết về di truyền học giúp chúng ta l u ý đ ợc những vấn đề gì
trong hôn nhân.
- Di truyền học đã giải thích đ ợc cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những ng ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đ ợc kết
hôn
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph
ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với
nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph
ơng pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với
nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch
hoá gia đình
hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
Tuổi ca
cỏc b m
T l (%o) tr
s sinh mc
bnh ao
20 24
25 29
30 34
35 39
40 v cao
hn

2 4
4 8
11 13
33 42
80 188
Bảng 30.2. Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc
bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ
Vì sao phụ nữ không nên sinh
con ở tuổi ngoài 35?
-
Không nên sinh con ở tuổi
ngoài 35 vì khi đó tỉ lệ con mắc
bệnh Đao tăng.
Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi
nào để đảm bảo học tập và
công tác?
- Nên sinh con ở độ tuổi 25- 34
là hợp lý
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

Hiểu biết về di truyền học giúp ta thực hiện việc kế hoạch hoá gia đình nh thế nào ?
-
Các lần sinh không nên quá gần nhau.
-
Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25- 34 là hợp lí
- Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại từ 1- 2 con
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình

- Di truyền y học t vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các ph ơng pháp xét
nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một
loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
1- Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã giải thích đ ợc cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những ng ời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đ ợc kết hôn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
? Hãy nêu các tác nhân gây ô nhiễm môi tr ờng
-
Các tác nhân gây ô nhiễm môi tr ờng: Các tác nhân vật lí, hoá học,
đặc biệt là các
chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử
dụng quá mức
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

Nhà máy điện

Nhà máy điện
nguyên tử
nguyên tử
Máy bay rải chất
Máy bay rải chất
độc hoá học
độc hoá học
Khí thải công
Khí thải công
nghiệp
nghiệp
N ớc thải
N ớc thải
Khí thải xe
Khí thải xe
Thuốc trừ sâu
Thuốc trừ sâu
Tràn dầu
Tràn dầu
Ô nhiễm chất
Ô nhiễm chất
thải
thải
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

Cuéc chiÕn tranh ho¸ häc ®Çu tiªn
Cuéc chiÕn tranh ho¸ häc ®Çu tiªn

I di truyền y học t vấn

I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
-
Các tác nhân gây ô nhiễm môi tr ờng: Các tác nhân vật lí, hoá học,
đặc biệt là các chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu,
thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức
? Tại sao các tác nhân đó lại gây hậu quả về mặt di truyền? Gây hậu
quả nh thế nào?
- Các tác nhân đó di sâu vào cơ thể con ng ời làm tăng tần số đột biến
gen, đột biến NST dẫn đến làm tăng tỉ lệ ng ời mắc bệnh, tật di truyền.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
? Trình bày hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng.
- Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi tr ờng làm tăng tỉ lệ ng
ời mắc bệnh và tật di truyền.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

N¹n nh©n cña ho¸ chÊt Dioxin
N¹n nh©n cña ho¸ chÊt Dioxin

DÞ d¹ng do Dioxin
DÞ d¹ng do Dioxin

Qu¸i thai do Dioxin
Qu¸i thai do Dioxin

I di truyền y học t vấn
I di truyền y học t vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá
gia đình
gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi tr ờng
? Chứng kiến những hình ảnh đó bản thân em có suy nghĩ gì?
- Cần phải đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và chống
gây ô nhiễm môi tr ờng.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con ng ời

M«i tr êng trong lµnh
M«i tr êng trong lµnh