phân tích tác động của chính sách xóa đói giảm nghèo

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA KHOA HỌC QUẢN LÝ
BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN: CHÍNH SÁCH XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO
Đề bài :
“Phân tích tác động của chính sách xóa đói giảm
nghèo”

Giảng Viên: TS. Nguyễn Hữu Tiến
Sinh viên: Lăng Thị Hiền
MSSV: 08030398
Lớp : K53- khql


Hà Nội, 11/2011
1
Mở Đầu
Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã tác động đến hàng loạt các
vấn đề trong đời sống xã hội, kinh tế phát triển, đời sống của người dân nâng
cao,…và đồng thời theo đó cũng không ít những mặt trái trong xã hội xuất
hiện, trong đó phải kể đến đó là tình trạng phân hóa giàu nghèo. Một nghiên
cứu cho thấy một kết quả đáng lo ngại, phản ánh chân thực tình trạng phân
biệt giàu nghèo hiện nay: 20% dân số giàu nhất đã chiếm tới 87% thu nhập
quốc dân, trong khi đó 20% nghèo chỉ chiếm 1,4% thu nhập quốc dân.
Tương tự như vậy, tỷ lệ trong thương mại thế giới là 84,2% và 0,4%, trong
tích lũy là 85,0% và 0,7% và trong đầu tư là 85,05 và 0,9% ( TS Nguyễn
Hữu Tiến, Tập bài giảng Chính sách xóa đói giảm nghèo, tr1). Khoảng cách
về thu nhập cũng như mức sống giữ người nghèo và người giàu trong xã hội
ngày càng gia tăng đối với tất cả các quốc gia, và làm thế nào để giải quyết
vấn đề này trở thành bài toán được đặt ra không chỉ mỗi quốc gia mà còn

mang tính quốc tế. Nhiều cuộc hội thảo quốc tế, những tổ chức quốc tê cũng
đưa ra nhiều mục tiêu, biện pháp để thực hiện các mục tiêu chông nghèo đói.
Mỗi quốc gia cũng thực hiện nhiều biện pháp khác nhau để giảm thiểu
nghèo đói, rút ngắn khoảng cách giàu – nghèo trong xã hội, tuy nhiên, đây
vẫn là thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia cung
như nhân loại hiên nay.
Đối với Việt Nam,một nước nông nghiệp, với hơn 65% dân số ở nông
thôn, trên 10 triệu hộ nông dân gần 30 triệu người lao động làm nông
nghiệp, tình trạng nghèo đói luôn là vấn đề nan giải và bức thiết đối với mục
tiêu phát triển kinh tế, nhất là trong giai đoạn hội nhập với nền kinh tế thị
trường hiện nay. Ngay từ khi mới thành lập, Đảng và Chính phủ ta đã nhận
2
thức rõ vai trò của công tác xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống của
người dân. Trên thực tế, bên cạnh một số tồn tại công tác xóa đói giảm
nghèo của chúng ta đã đạt được những thành tựu nhất định, đã có những tác
động đến các mặt của đời sống xã hội trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính
trị, văn hóa xã hội. Những tác động của công tác xóa đói giảm nghèo cụ thể
như thế nào? Cũng như một số biện pháp như thế nào nhằm nâng cao hiệu
quả của công tác xóa đói giảm nghèo của chúng ta trong thời gian tới? Với
kiến thức cũng như tìm hiểu của bản thân, bài tiểu luận xin được làm rõ
nhưng vấn đề trên. Vì những hạn chế nhất định, nên không khỏi những thiếu
xót trong khi trình bày tìm hiểu của bản thân về “tác động của công tác xóa
đói giảm nghèo”, rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của Thầy để bài
tiểu luận hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!
Bài tiểu luận tìm hiều về “tác động của công tác xóa đói giảm nghèo”
gồm những nội dung chính sau:
1. Tổng quan về nghèo đói: Trong phần này, chủ yếu trả lời các câu hỏi:
Nghèo đói là gì? Nguyên nhân nào dẫn tới nghèo đói?
2. Khái quát công tác xóa đói giảm nghèo: Trong đó, chỉ rõ khái niệm
xóa đói giảm nghèo là gì? Nội dung cơ bản của công tác xóa đói giảm

nghèo?
3. Tác động của công tác xóa đói giảm nghèo, trong đó làm rõ các tác
động của xóa đói giảm nghèo trên tất cả các mặt: kinh tế, chính trị,
văn hóa và giáo dục.
4. Một số hạn chế cảu công tác xóa đói giảm nghèo hiện nay và khuyến
nghị một số giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác xóa đói giảm
nghèo của chúng ta hiện nay.
3
Nội dung chi tiết.
Để có thể hiếu rõ về công tác xóa đói giảm nghèo, đặc biệt là hiểu về
những tác động của công tác xóa đói giảm nghèo như thế nào, trước hết
chúng ta cần có cái nhìn cơ bản về nghèo đói, tại sao nghèo đói lại trở thành
vấn đề được các nước quan tâm cũng như việc ra đời của công tác xóa đói
giảm nghèo.
1. Tổng quan về nghèo đói
Nghèo đói là gì? Đó là câu hỏi có rất nhiều đáp án khác nhau, nhưng
trước hết chúng ta cần phải khẳng định: Nghèo đói là một vấn đề kinh tế,
chính trị, xã hội mang tính toàn cầu. Nghèo đói không chỉ là vấn đề xã hội ở
các nước lạc hậu mà ở các nước phát triển cũng có một bộ phận người dân
được coi là nghèo. Tại sao lại nói, nghèo nói là vấn đề kinh tế chính trị xã
hội?
Trước hết nghèo đói là vấn đề kinh tế vì xét đến cùng, bản chất của
nghèo đói cũng bắt nguồn từ sự kém phát triển về kinh tế. Việc thực hiện
chính sách xóa đói giảm nghèo thực chất là việc thực hiện chính sách phát
triển kinh tế. Từ sự kém phát triển về kinh tế mới dẫn đến cái nghèo.
Nghèo đói là vấn đề xã hội hay vấn đề chính trị, đây là nói đến tác động của
nghèo đói. Vì nghèo đói sẽ dẫn tới các tệ nạn xã hội như cướp bóc, trộm cắp,
nghiện hút, gây ra sự bất ổn trong đời sống xã hội. Nếu một quốc gia, tính
trạng nghèo đói tràn lan, phổ biến, mà chính quyền không có biện pháp khắc
phục sẽ gây ra tinh trạng biểu tình đòi trợ cấp, thậm chí bạo loạn,

Có thể nói, nghèo đói là vấn đề toàn cầu, nếu không giải quyết được nghèo
đói thì các mục tiêu khác cũng không giải quyết được.Một bài toán được đặt
ra hiện nay đó là, khi giải quyết được vấn đề kinh tế, phát triển kinh tế, tốc
4
độ tăng trưởng cao nhưng vẫn chưa giải quyết được vấn đề giàu nghèo. Khi
hiện tượng phân hóa giàu nghèo gia tăng, bất công xã hội có xu hướng tăng.
Vậy giải quyết vấn đề nghèo đói như thế nào là hợp lý?
Tuy nhiên, trước hết để định nghĩa thế nào là nghèo đói? Hay nghèo
đói là gì? Cho đến nay vẫn chư có khái niệm chính thống. Với mỗi cách tiếp
cận khác nhau. Người ta lại định nghĩa khác nhau về nghèo đói. Xin được
tham khảo một số định nghĩa về nghèo đói chủ yếu sau:
Nghèo đói là sự thiếu hụt so với mức sống nhất định, mà sự thiếu hụt này đã
được xác nhận theo các chuẩn mực xã hội và phụ thuộc vào không gian và
thời gian ( Viện ngân hàng thế giới). Tư tương cơ bản theo sự xác định của
Ngân hàng thế giới về nghèo đói đó là sự thiếu hụt, sự thiếu hụt so với mức
sống nhất định được xã hội chấp nhận, như vậy cum từ “ mức sống nhất
định” cần được hiểu nó bao gồm các chỉ số quy định về sự hưởng thụ của
một người trong cuộc sống, đảm bảo tồn tại trong cuộc sống. Các chí số đó,
được xã hội công nhận, điều này cũng đồng nghĩa bên cạnh chỉ số chung mà
cả thế giới công nhận, thì với mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng xã hội nhất định
có sự quy định khác nhau về tiêu chí “mức sống nhất định” hay tiêu chuẩn
về nghèo đói là khác nhau, phụ thuộc vào trình độ phát triển của cộng đồng
đó.
Cũng có nhưng quan điểm cho rằng nghèo đói còn thể hiện ở việc
quyền con người chưa được đảm bảo như: quyền tự do, quyền bình đẳng, sự
khoan dung,
Ở Việt Nam, trước đây người ta quan niệm những người nghèo khổ là những
người bần cố nông, không có ruộng đất phải đi làm thuê cho người khác.
Ngày nay, xác định những người nghèo là nhưng người cso mức thu nhập
không đảm bảo cuộc sống tối thiểu, những hộ gia đình thường xuyên thiếu

ăn,…
5
Như vậy, với mỗi giác độ khác nhau, chúng ta có những định nghĩa
khác nhau về nghèo đói nhưng có thể hiểu một cách chung nhất về nghèo
đói như sau: “ Nghèo đói là một phạm trù chỉ mức sống của một cộng đồng
hay một nhóm dân cư là thấp, không đảm bảo những nhu cầu tối thiểu của
con người mà những nhu cầu này theo một tiêu chuẩn đã được xã hội thừa
nhận.” ( TS. Nguyễn Hữu Tiến, Tập bài giảng Chính sách xóa đói giảm
nghèo, tr 10)
Đó là cách hiểu về nghèo đói. Vậy, nguyên nhân nào dần tới tính
trạng nghèo đói? Nó có những đặc trưng gì? Biện pháp để giải quyết nghèo
đói như thế nào?
Nếu như có rất nhiều định nghĩa khác nhau về nghèo đói, thì những nguyên
nhân gây ra nghèo đói cũng nhiều không kém. Những nguyên nhân gây ra
nghèo đói xét từ nhiều góc độ khác nhau. Theo kết quả trong cuộc điều tra
giàu nghèo do Bộ Nông nghiệp phát triển nông thôn thực hiện năm 1992,
trong khi đánh giá nguyên nhân nghèo đói đã đưa ra 9 nguyên nhân sau:
Đông con, thiếu lao động ( 43,45%); thiếu ruộng đất sản xuất (61,49%);
thiếu vốn để sản xuất (91,53%); gặp tai nạn rủi do (18,55%); không có kinh
nghiệm làm ăn (45,77%); chi tiêu không có kế hoạch (27,42%); bệnh tật, ốm
đau (45.56%); không có nghề khác (61.49%); và nguyên nhân khác
(15,52%). Từ kết quả điều tra chúng ta có thể thấy có rất nhiều nguyên nhân
khác nhau dẫn đến nghèo đói, tuy nhiên chúng ta có thể nhóm gon nhưng
nguyên nhân trên, cũng như đánh giá từ thực tế, những nhóm nguyên nhân
gây ra nghèo đói xuất phát từ 4 nhóm nguyên nhân sau:
- Nhóm nguyên nhân chủ quan: đó là những nguyên nhân xuất phát từ bản
thân người nghèo, ví dụ như chưa chịu khó lao động, tâm lý ỷ lại vào người
khác, hay sinh đẻ không có kế hoạch, trình độ dân trí thấp…
6
- Nhóm nguyên nhân khách quan như những nguyên nhân xuất phát từ bên

ngoài thiên nhiên tác động lại, nằm ngoài kiểm soát của con người ví dụ như
thiên tai, bão lụt, chiến tranh, dịch bệnh,
- Nhóm nguyên nhân xuất phát từ phía chính sách của Nhà nước, chính sách
của Nhà nước không kịp thời, chưa phù hợp. Nguyên nhân này tưởng chừng
như vô lý nhưng nó đã xảy ra trên thực tế ở nước ta, ví dụ như trường hợp
thực hiện chính sách phát triển kinh tế chăn nuôi bò sữa ở một số địa phương
như: Hưng Yên, Tuyên Quang, Sơn La, Nghệ An, nhưng đã không mang
lại hiệu quả như mong muốn và đã dẫn tới tình trạng nhiều hộ gia đình sau
khi tham gia chính sách đã bị “nghèo”.
- Nhóm nguyên nhân tham nhũng: từ việc tham nhũng của quan chức chính
quyền càng làm cho đời sống người dân trở lên nghèo khó hơn.
Đó là những nhóm nguyên nhân cơ bản dẫn tới tính trạng nghèo đói của
người dân, nhưng nguyên nhân đó không diễn ra đơn lẻ để dẫn tới tình trạng
nghèo đói mà sự nghèo đói bắt nguồn từ một hoặc nhiều nguyên nhân khác
nhau. Một hộ nghèo lúc mới bắt đầu có thể vì một nguyên nhân cụ thể ẫn tới
tình trạng nghèo đói nhưng tiếp sau đó trong thới gian tiếp theo, với sự phát
triển khôn lường của cuộc sống các yếu tố khác nhau lại tác động vào họ
khiến cho vốn đã nghèo đói lại càng nghèo đói hơn.
Khi điều tra, tìm hiểu về những người nghèo ta có thể nhận thấy nghèo
đói họ có nhưng đặc trưng cơ bản sau hay những đặc điểm chung sau: Đó là
xét về mặt nhân khẩu học thì những hộ nghèo có nhiều nhân khẩu, chúng ta
dễ nhận thấy hiện tượng nhưng ra đình nghèo thường rất đông con, nhưng
lại thiếu lao động. Những người nghèo tiếp cận giáo dục rất hạn chế, phần
lớn những người nghèo có trình độ thấp hoặc thất học. Những người nghèo
dễ bị tổn thương cả về mặt sức khỏe cũng như tinh thần, họ trở thành những
7
đối tượng yếu thế trong xã hội. Và cuối cùng người nghèo ở nước ta phần
lớn đều tập trung ở nông thôn.
Từ những nguyên nhân trên mà dẫn tới tình trạng nghèo đói cũng như
làm nên đặc trưng của nghèo đói. Vậy làm thể nào để khắc phục tình trạng

nghèo đói, giải pháp làm được đưa ra để giải quyết vấn đề nghèo đói là gì?
Mỗi quốc gia có nhưng biện pháp khác nhau, với những chính sách khác
nhau để giải quyết vấn đề này. Một trong những biện pháp đó, và được Việt
Nam sử dụng đó là thực hiện chính sách xóa đói giảm nghèo, thực hiện công
tác xóa đói giảm nghèo. Vậy chính sách xóa đói giảm nghèo là gì? Nội dung
của công tác xóa đói giảm nghèo là gì? Và quan trọng hơn, sự tác động của
công tác xóa đói giảm nghèo như thế nào?.
2. Tổng Quan về công tác xóa đói giảm nghèo.
Nghèo đói do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Muốn giải quyết
nghèo đói đòi hỏi phải có nhiều biện pháp đồng bộ và được tổ chức thực
hiện một cách tích cực mới có thể mang lại hiệu quả. Việc thực hiện chính
sách xóa đói giảm nghèo của Nhà nước trước hết cần phải thành lập các ban
nghành chuyên môn chỉ đạo thực hiện chính sách này, những lực lượng
chuyên trách làm công tác xóa đói giảm nghèo. Công tác xóa đói giảm
nghèo chính là quả trình đưa ra các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà
nước vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân đặc biệt là
nghèo, xã nghèo trên cả nước.
Đó là cách hiểu cơ bản nhất về công tác xóa đói giảm nghèo, trên thực tế
công tác xóa đói giảm nghèo bao gồm nhiều nội dung, hoạt động khác
nhau. Nó chính là nhưng công việc cụ thể trong lĩnh vực xóa đói giảm
nghèo – những công việc giúp người nghèo, hộ nghèo nhanh chóng thoát
nghèo và trở lên khá giả, Để làm được nhưng điều đó, cùng với việc
8
thực hiện những nhiệm vụ đã đặt ra, công tác nghèo đói bao gồm nhiều
nội dung khác nhau.
Những nội dung chính của công tác xóa đói giảm nghèo gồm có như
sau:
Thứ nhất, thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo tức là cần phải tuyên
truyền giáo dục cho mọi người có nhận thức đúng đắn và thống nhất quan
điểm xóa đói giảm nghèo nghĩa là giúp đỡ người nghèo, hộ nghèo hay nói

cách khác là tạo điều kiện cho người nghèo tự mình vươn lên để thoát nghèo
chứ không phải chỉ là trợ cấp hoặc mang tính chất bố thí cho người nghèo,
hay cho người nghèo một cách hoàn toàn. Thực chất của công tác xóa đói
giảm nghèo là chúng ta cho người nghèo “cái cần câu” chứ không phải cho
họ xâu cá, tức là chúng ta hỗ trợ người nghèo về phương tiện, công cụ giúp
họ thoát nghèo chứ không phải chúng ta cho tiền cho họ để họ ăn sung mặc
sướng, cho họ hết nghèo khổ. Tất nhiên, việc nhận thức rằng cho họ “cần
câu” ở đây là những thứ gì thì đó còn là bài toán cần nhiều lời giải đáp mà
phải phân tích rõ hiện thực, đặc điểm của người dân nghèo mới thấy được.
Trên thực tế, chúng ta có rất nhiều những hộ trợ giúp người nghèo, tạo cho
họ một cần câu đủ để đứng lên thoát nghèo chưa đó vẫn còn là câu hỏi.
Chúng ta hỗ trợ họ về đồng vốn giúp họ làm ăn, tìm cách dạy nghề cho họ,
rồi hướng dẫn họ cách thức làm ăn nhưng vẫn còn nhiều vấn đề được đặt ra.
Bên cạnh việc giúp họ có “cái cần” để có thể thoát nghèo, công tác xóa đói
giảm nghèo còn cần giúp họ xóa bỏ tâm lý tự ty, ỷ lại, mặc cảm, giúp họ có
lòng tin vào Đảng và chính quyền, cũng như vào chính mình và cuộc sống
tương lai của họ.
Nội dung thứ hai của công tác xóa đói giảm nghèo đó là triển khai các
chính sách xóa đói giảm nghèo của Nhà nước, đưa chính sách xóa đói giảm
nghèo vào áp dụng thực tế. Thông qua các chương trình chính sách của
9
Đảng, Nhà nước; các cơ quan, đoàn thể, các địa phương hỗ trợ giúp đỡ
người nghèo, hộ nghèo, xã nghèo phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nâng
cao mức thu nhập và các nhu cầu thiết yếu khác. Qua đó, giúp hộ thoát khỏi
cảnh nghèo, từng bước rút ngắn khoảng cách giàu nghèo, khoảng cách giữa
nông thôn và thành thị.
Cuối cùng trong nội dung của công tác xóa đói giảm nghèo đó là việc tổ
chức sơ kết tổng kết quá trình thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo, tìm
hiểu, đánh giá thực tiễn thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo từ đó tìm ra
những thành tựu, những điểm hạn chế, bất cập, có những biện pháp điều

chỉnh chính sách hay nhưng biện pháp tuyên dương, khen thưởng những tấm
gương trong công tác xóa đói giảm nghèo ở các cấp từ địa phương đến
trung ương, nhằm thúc đẩy hiệu quả của công tác xóa đói giảm nghèo của
chúng ta.
Với những nội dung cũng như nhiệm vụ được đặt ra của công tác xóa đói
giảm nghèo, nếu chúng ta thực hiện tốt công tác này sẽ có rất nhiều tác động
đối với đời sống xã hôi của người dân cũng như bộ mắt của đất nước. Vậy
công tác xóa đói giảm nghèo có những tác động như thế nào? Đối với Việt
Nam trong thời giam qua, thông qua việc thực hiện chính sách xóa đói giảm
nghèo, công tác xóa đói giảm nghèo ở nước ta đã đạt được những thành tựu
đáng ghi nhận gì?
3. Tác động của công tác xóa đói giảm nghèo.
Điều đầu tiên chúng ta cần khẳng định rằng công tác xóa đói giảm nghèo
có tác động rất lớn tới đời sống của người dân trong đó đặc biệt là của những
hộ nghèo, những người nghèo. Công tác xóa đói giảm nghèo không chỉ tác
động đơn thuần tới một lĩnh vực nào đó của xã hội, đất nước mà có tác động
tới hầu hết các lĩnh vực từ kinh tế, văn hóa giáo dực và chính trị.
a, Tác động của công tác xóa đói giảm nghèo xét về mặt kinh tế:
10
Hiệu quả công tác xóa đói giảm nghèo có ý nghĩa rất lớn về mặt kinh
tế, tác động tới sự tăng trưởng kinh tế đất nước, nó thúc đẩy sản xuất. kích
thích nền kinh tế phát triển, và ngược lại sự tăng trưởng phát triển cảu nền
kinh tế cũng sẽ tác động trở lại đối với công tác xóa đói giảm nghèo. Tại sao
lại nói vậy?
Hoạt động của công tác xóa đói giảm nghèo có kết quả đã tạo ra được
nhiều việc làm cho người nghèo, giúp họ có thu nhập, nâng cao mức sống.
Thông qua việc triển khai các chính sách mà cụ thể là việc hỗ trợ người
nghèo về vốn để họ có nguồn vốn trong sản xuất, làm ăn. Tiếp đó, là những
hộ trợ về mặt kiến thức kỹ năng trong sản xuất, dạy nghề cho người nghèo,
tổ chức sản xuất, mở rộng làng nghề, tất cả những điều đó giúp cho đời

sống kinh tế của người nghèo dần đi lên, và người nghèo đã đóng góp vào
tăng trưởng kinh tế. Nó góp phần không nhỏ vào quỹ phục vụ cho công tác
xóa đói giảm nghèo.
Mặt khác, công tác xóa đói giảm nghèo có hiệu quả giúp cho cuộc sống cảu
người nghèo được cải thiện, nâng lên kéo theo đó là tỷ lệ hộ nghèo giảm
xuống, tức là giảm được một phần ngân sách nhà nước chi trả hàng năm cho
công tác xóa đói giảm nghèo. Góp phần làm giảm chi phí xã hội, tăng nguồn
vốn đầu tư vào quá trình sản xuất, ổn định phát triển kinh tế và giải quyết tốt
các vấn đề xã hội.
Ở nước ta, trong mười năm thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo,
chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn, làm thay đổi bộ mặt nước nhà.
Trong đó ta có thể nhận thấy rõ những tác động về mặt kinh tế, những
chuyển biến trong đời sống kinh tế của người nghèo, hộ gia đình nghèo.
Cùng với nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao và tương đối ổn định, tỷ lệ người
nghèo cuả cả nước đã giảm mạnh, từ 58,1% (năm 1993), xuống còn 37,4%
(năm 1998), 28,9 % (năm 2002), 24,1% (năm 2004) theo chuẩn nghèo quốc
11
gia cũ, và chỉ còn dưới 10% (vào năm 2005) theo chuẩn nghèo quốc gia mới
(Bộ kế hoạch và đầu tư, 2005).
Bộ mặt các xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn đã có sự thay đổi đáng kể, tiêu
biểu là cơ sở hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế. Chất lượng cuộc sống
của người nghèo tăng lên, nhất là nhóm hộ nghèo, đồng bào dân tộc miền
núi và phụ nữ. Thu nhập bình quân của 20% nhóm nghèo nhất năm 2001 đạt
107.000đồng/ người/ tháng đã tăng lên khoảng 1,45 lần vào cuối năm 2005.
Đó là những con số thống kê chỉ sự thay đổi trên phạm vi của đất
nước khi thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo. Cụ thể hơn chúng ta cùng
phân tích hiệu quả, tác động về mặt kinh tế của công tác xóa đói giảm nghèo
đối với một địa phương cụ thể, đơn cử sự thay đổi của huyện Sơn Động tỉnh
Bắc Giang trong công cuộc xóa đói giảm nghèo.
Nhằm tiếp tục đẩy mạnh công cuộc xóa đói giảm nghèo, tháng 12 năm 2008

Chính phủ có Nghị quyết về chương trình xóa đói giảm nghèo nhanh và bền
vững đối với 62 huyện nghèo thuộc 12 tỉnh của nước ta. Huyện Sơn Động
tỉnh Bắc Giang là một trong những huyện đó, đã nhanh chóng triển khai
Nghị Quyết. Sau thời gian thực hiện, mặc dầu còn khó khăn nhưng nhờ
đươck sự đầu tư theo Nghị quyết của Nhà nước nên sản xuất nông nghiệp
của huyện đã coc những bước thay đổi đáng kể. Tổng diện tích gieo trồng
năm 2010 đạt 8062,8 ha, tăng 0,4% so với năm 2009 và vượt kế hoạch đề ra
8%. Về chăn nuôi đàn trâu đạt 14 011 con, tăng 3,1% so với năm 2009,
tương tự đàn bò đạt 2 238 con tăng 9,06%, đàn lợn, gia cầm đều tăng: tổng
đàn lợn đạt 54 271 con tăng 5 % so với năm 2009, đàn gia cầm tăng 9,67%.
Sản lượng thủy sản đạt 121 tấn tăng 0,8%. Sản lượng lương thực thực phẩm
bình quân năm 2010 đạt 391kg/ người
Sơn Động đã có những bước phát triển kinh tế đáng kể, nhiều chỉ tiêu kinh
tế - xã hội năm 2010 đều tăng so với năm 2009. Gía trị sản xuất công nghiệp
12
năm 2010 tính theo giá cố định đạt 35,649 tỷ đồng tăng so với năm 2009 là
18,58%.Các điều kiện về nhà ở, giao thông đi lại, cũng như đời sống cảu
người dân ở Sơn Động đều được cải thiện. Tỷ lệ hộ nghèo giảm 6,87% so
với năm 2008.
Như vậy, ta có thể thấy xét về mặt kinh tế công tác xóa đói giảm nghèo tác
động mạnh mẽ. Khi công tác xóa đói giảm nghèo thực hiện có hiệu quả sẽ
góp phần vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế khác của đất nước.
b, Xét về mặt chính trị.
Không những tạo ra những bước chuyển biến mới trong kinh tế, mà
công tác xóa đói giảm nghèo còn góp phần tác động mạnh mẽ đến đời sống
chính trị của mỗi quốc gia. Tại sao lại nói như vậy? công tác xóa đói giảm
nghèo hiệu quả có tác động như thế nào về mặt chính trị?
Đầu tiên chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, xóa đói giảm nghèo tạo cơ hội
cho mỗi cá nhân, hộ gia đình, xã nghèo có điều kiện phát triển, nó góp phần
làm ổn định chính trị kinh tế xã hội, hạn chế những tệ nạn nảy sinh từ nghèo

đói.
Trong xã hội, tình trạng nghèo đói là nguyên nhân hoặc trực tiếp hoặc
gián tiếp gây ra nhiều tệ nạn xã hội khác nhau như: trộm cắp, cờ bạc,giết
người cướp của,…Đó là một trong những nguyên nhân ra bất ổn xã hội. Mặt
khác, nếu tình trạng nghèo đói kéo dài, thường xuyên cũng sẽ đe dọa sự ổn
định của chính trị nước nhà, hay khiến lòng dân “do dự” trước sự lãnh đạo
của Đảng và Nhà nước cầm quyền.Tạo kẽ hở cho kẻ xấu lợi dụng làm tổn
hại đến sự đoàn kết và thống nhất trong cư dân, cộng đồng gây mất ổn định
chính trị, kinh tế.
Đồng thời, thông qua việc thực hiện các chương trình xóa đói giảm nghèo,
nhận thức về chủ trương, chính sách và trách nhiệm của các cấp các nghành
( các chủ thể ) về công tác xóa đói giảm nghèo nói chung đã được nâng lên.
13
Nhận thức và ý chí vươn lên thoát nghèo và làm giàu của người dân được
nâng cao một bước. Phong trào xóa đói giảm nghèo được tạo ra tương đối
sâu rộng trong cả nước, thu hút được sự tham gia của toàn xã hội. Vai trò
của của các tổ chức chính trị xã hội như : Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội
Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, đặc biệt là Ủy ban
Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xóa đói giảm nghèo đã được
đề cao và hoạt động khá hiệu quả.
Như vậy, khi công tác xóa đói giảm nghèo được thực hiện tốt, mang
lại hiểu quả sẽ có rất nhều tác dộng tích cực tới lĩnh vực chính tri:
- Xóa đói giảm nghèo là việc thực hiện đường lối chủ trương của Đảng
và Nhà nước, cụ thể là hiện thực hóa chính sách xóa đói giảm nghèo của
Đảng vào cuộc sống. Chính vì vậy, công tác xóa đói giảm nghèo thực hiện
có hiệu quả có nghĩa là đời sống người dân, chính xác là đời sống của những
hộ gia đình nghèo được thay đổi, đồng thời cũng đã chứng minh được sự
đúng đắn trong đường lối chủ trương của Đảng, từ đó góp phần vào việc
tăng lòng tin của người dân vào sự lãnh đạo của Đảng, góp phần vào sự ổn
định chính trị của đất nước.

- Xóa đói giảm nghèo, góp phần tích cực trong việc tạo ra công bằng xã
hội, giúp những người nghèo có điều kiện vươn lên cải thiện đời sồng vật
chất cũng như thụ hưởng các quyền lợi của mình. Từ đó, góp phần rút ngắn
khoảng cách giàu nghèo trong xã hội, đồng thời cũng là góp phần giảm tải tệ
nạn xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Mặt khác xóa đói giảm nghèo hạn chế tệ nạn xã hội cũng là góp một
phần tiết kiệm một phần ngân sách Nhà nước để hỗ trợ cho người nghèo vào
việc phát triển kinh tế và giải quyết các vần đề xã hội khác, làm cho xã hội
ngày càng tôt đẹp hơn.
c, Xét về mặt văn hóa giáo dục
14
Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn tới tình trạng nghèo đói của
người dân đó là trình độ dân trí thấp. Và khi nghèo đói thì người dân cũng
rất hạn chế việc thụ hưởng các quyền lợi về mặt văn hóa giáo dục. Đó là lẽ
đương nhiên, và nghèo sẽ càng nghèo thêm nếu không có sự trợ giúp từ bên
ngoài phía người nghèo. Công tác xóa đói giảm nghèo với việc thưc hiện rất
nhiều nhưng chính sách hỗ trợ, ưu đãi dành cho người nghèo, xã nghèo,
không chỉ một phía hỗ trợ về vốn, hay kiến thức làm ăn mà còn có sự đầu tư
về hệ thống phúc lợi xã hội về văn hóa giáo dục như việc đầu tư xây dựng
các cơ sở điện, đường , trường, trại cho người dân với những dự án rất cụ
thể của các chính sách 135, 30a, Bên cạnh đó, còn có rất nhiều những ưu
đãi, chế độ hỗ trợ khác nhau, cho con em gia đình nghèo khi đi học như:
cộng điểm thi, miễn, giảm học phí, hỗ trợ hàng tháng, việc phát sổ bảo
hiểm, giúp người nghèo có cơ hội tham gia khám chữa bệnh một cách thuận
lợi hơn.
Theo sự đánh giá của Ngân hàng thế giới, Việt Nam thực hiện tương
đối tốt các dịch vụ cho người nghèo, là nước có tỷ lệ chênh lệch tương đối ít
trong khi giáo dục giữa 1/5 người nghèo nhất thế giới và 1/5 người giau nhât
thế giới.
Thực hiện tốt công tác xóa đói giảm nghèo sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển

giáo dục như sau:
- Trẻ em đến độ tuổi đi học có điều kiện và cơ hội đến trường. Nhất là,
những con em gia đình nghèo.
- Kinh phí và ngân sách chi cho giáo dục, đào tạo được tăng cường hơn.
- Điều kiện giảng dạy và giáo dục được nâng cao, cơ sở trường lớp được
xây dưng thêm mới và kiên cố hơn.
- Chất lương giáo dục và đào tạo ngày càng được cải thiện và nâng lên.
15
- Trình độ dân trí của người dân được nâng lên, tỷ lệ mù chữ giảm, cơ hội
người nghèo tiếp cận khoa học áp dụng vào sản xuất, nâng cao thu nhập và
ngược lại khi đời sống của họ được đảm bảo thì con em họ mới có điều kiện
đến trường.
Xin được trình bày tiếp về sự đổi mới của huyện Sơn Động tỉnh Bắc
Giang trước việc thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo của Nhà nước, để
minh chứng một lần nữa sự tác động toàn diện đến đời sống của người dân,
cả về mặt kinh tế cũng như văn hóa giáo dục.Tính đến năm 2009, 100% số
xã Sơn Động được công nhận xóa mù chữ, có đường ô tô đi đến trung tâm
xã, có điện thoại liên lạc. Các xã đều có mạng lưới điện quốc gia.
Có thể nói, công tác xóa đói giảm nghèo đã tạo ra những tác động to
lớn đối với đời sống người dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống từ kinh
tế, chính trị, văn hóa, giáo dục. Hiện nay, bên cạnh những thành tự đạt được
làm thay đổi bộ mặt của đời sống người dân, thì việc thực hiện công tác xóa
đói giảm nghèo của chúng ta còn một số điểm hạn chế. Đó là những vấn đề
gì? Làm sao để nâng cao hiệu quả của công tác xóa đói giảm nghèo ở nước
ta?
4. Hạn chế của công tác xóa đói giảm nghèo và một số khuyến nghị nhằm
nâng cao hiệu quả của công tác xóa đói giảm nghèo hiện nay ở nước ta.
a, Một số khó khăn, hạn chế của công tác xóa đói giảm nghèo ở nước ta
hiện nay.
Đầu tiên đó là Việt Nam là một nước nông nghiệp với phần lớn người

nghèo sống ở khu vực nông thôn (90% nguwowig nghèo là nông dân), vùng
sâu, vùng xa, vùng miền núi, đồng bằng các dân tộc thiểu số. Trong khi đó
nhịp độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp còn kém phát triển, nhịp độ
tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp còn thấp và không ổn định. Sản
xuất nông nghiệp sẽ gặp khó khăn hơn khi Việt Nam tham gia vào hiệp định
16
thương mại quốc tế WTO. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập và
đời sống của họ.
Thứ hai đó là khoảng cách chênh lệch giàu nghèo, sự bất bình đẳng
trong phân phối thu nhập có xu hướng gia tăng qua mỗi năm.
Thứ ba, đó là trong quá trình thực hiện xóa đói giảm nghèo vẫn còn
một số bất cập, điều này trong chừng mực nhất định đã hạn chế thành tựu
xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam trong thời gian qua như các văn bản hướng
dẫn thực thi các chương trình xóa đói giảm nghèo, nhất là việc xác định các
đối tượng hưởng các chương trình này nhiều khi chậm được ban hành.
b. Một số khuyến nghị chính sách.
Nhằm nâng cao hiệu quả công cuộc xóa đói giảm nghèo trong những
năm tới, một số khuyến nghị chính sách đồng bộ dưới đây cần thực hiện:
Một là nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác xóa đói giảm
nghèo. Muốn xóa đói giảm nghèo, cần phải chỉ ra ai là người nghèo? Họ ở
đâu? Làm nghề gi? vì sao họ nghèo? Những vấn đề này chỉ có cán bộ chính
sách cơ sở là những người hiểu rõ hơn ai hết. Bởi vậy muốn nâng cao hiệu
quả của công tác xóa đói giảm nghèo cần phải nâng cao năng lực cho cán bộ
làm công tác xóa đói giảm nghèo nhất là những cán bộ cơ sở.
Hai là cần phát huy vai trò của chính quyền địa phương trong công tác
xóa đói giảm nghèo.
Các giải pháp đối với người nghèo:
Trước hết, cần tạo điều kiện tốt hơn nữa cho người nghèo, được tiếp cận các
dịch vụ xã hội như: giáo dục, y tế,…
Thứ hai, tăng cường cung cấp vốn tín dụng cho người nghèo.

Thứ ba, nâng cao kỹ năng, kiến thức cho người nghèo.
Thứ tư là tăng cường ý thức tiết kiệm cho người nghèo.
17
Muốn thực hiện những chính sách xóa đói giảm nghèo bằng các biện
pháp trên thì trước hết chúng ta cần phải có cách nhìn nhận cụ thể về quan
điểm, đường lối về mặt phương pháp luận. Đó là việc các chính sách được
hoạch định và ban hành phải đáp ứng nhu cầu. Trước đó, chính sách xóa đói
giảm nghèo phải phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất
nước. Việc hoạch định chính sách xóa đói giảm nghèo cũng có tác động thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Chính sách xóa đói giảm nghèo phải
hướng vào phát huy nội lực: trong nước, địa phương, và người nghèo. Và,
chính sách xóa đói giảm nghèo phải được xây dựng và ban hành một cách
đồng bộ, kịp thời nhằm giải quyết các vấn đề nghèo đói một cách cơ bản,
bền vững và hiệu quả.
Để thực hiện được tất cả những điều ở trên việc tăng cường đầu tư cho
chính sách xóa đói giảm nghèo là hết sức cần thiết. Cần có chuyên gia
nghiên cứu , soạn thảo chính sách, các chính sách trước khi công bố ban
hành, cần phải tham khảo ý kiến của người dân, để có thể hoàn thiện chính
sách hơn.
18
Phần kết luận
Công tác xóa đói giảm nghèo chính là những hoạt động những công
việc cụ thể trong lĩnh vực xóa đói giảm nghèo – những công việc giúp người
nghèo nhanh chóng thoát nghèo và trở lên khá giả. Công tác xóa đói giảm
nghèo đã có những tác động mạnh mẽ trên tất cả các mặt của đời sống xã hội
từ kinh tế, chính trị đến văn hóa giáo dục.
Kể từ ngày đổi mới, nhất là từ khi chuyền sang nền kinh tế thị trường,
kinh tế nông thôn cũng không đơn thuần là nông nghiệp. Các ngành nghề
khác ở nông thôn đã bắt đầu hình thành và phát triển. Nông nghiệp, nông
thôn đã có những bước phát triển mới, có nhiều khởi sắc. Song, nông thôn

Việt Nam nói riêng và nước Việt Nam nói chung vẫn còn nhiều khó khăn,
tình trạng nghèo đói vẫn đang là thách thức và nhiệm vụ cần giải quyết hiện
nay. Và công tác xóa đói giảm nghèo vẫn là là một nhiệm vụ quan trong của
Đảng, Nhà nước ta.
19
Danh mục tài liệu tham khảo
1. TS. Nguyễn Hữu Tiến ( 2008), Phát triển kinh tế nông
nghiệp nông thôn ở Việt Nam, Nhà xuất bản Nông nghiêp,
Hà Nội.
2. TS. Nguyễn Hữu Tiến (2010), Tập bài giảng chính sách
xóa đói giảm nghèo, Hà Nội.
3. TS. Nguyễn Hữu Tiến, Sơn động những bước đi hiệu quả
trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, Bộ Nông Nghiệp và
phát triển Nông thôn Việt Nam.
4. .
5.
20