làm thế nào để giúp trẻ mẫu giáo 3 tuổi hiểu và phát âm đúng tiếng việt

O
VÕ THỊ MỸ
DUYÊN
(Trường Mẫu giáo Hướng
Dương)
Giải
C
I-
ĐẶT VẤN ĐỀ:
Ngôn ngữ
là một
trong
những đặc
trưng cơ
bản nhất của
con
người,
là cầu nối
quan
trọng giúp
con
người
giao
tiếp với
nhau
một cách hiệu quả nhất.Đặc biệt
là đối
với trẻ
em trong 5
năm đầu đời, ngôn ngữ nói

là một
trong
những lónh vực
quan
trọng
giúp trẻ phát triển toàn diện,
là
phương
tiện để phát triển các chức

năng tâm
lí,
đặc
biệt là nhận thức, cảm xúc, giúp trẻ tiếp
thu kinh
nghiệm xã hội,
hình
thành
cơ
bản
quan
hệ

xã hội giữa những người
xung
quanh.
“Trẻ lên
3
cả nhà
học nói”, điều này quả thật không

sai.
Đây là
thời điểm mà
ngôn ngữ
tích
cực của

trẻ phát triển
mạnh mẽ, vốn
từ
của trẻ tăng lên rất đáng kể, trẻ
nghe
và bắt chước rất
nhanh
những
gì
trẻ

tiếp

nhận
ơ û
môi trường
xung
quanh.Tuy
nhiên,
ở

lứa tuổi này, các cháu
chưa

phân biệt được đúng,
sai,
chưa

biết
chọn lọc
từ

ngữ để nói và
quan
trọng
là
cơ quan
phát âm của trẻ cũng còn
trong giai
đoạn hoàn thiện.
Nếu
người lớn
không chú
y ù
dạy
cho
trẻ nói và hiểu đúng các
từ trẻ
nói, trẻ sẽ dễ bò các
tật

về phát
âm(nói
ngọng,nói

lắp…)làm trẻ mất tự
tin,
ảnh hưởng
đến khả năng
giao
tiếp của trẻ, khiến
cho
trẻ gặp nhiều cản trở
trong việc giao
tiếp
sau
này.
Một

đứa trẻ với khả năng phát âm đúng,
rõ
ràng, vốn
từ
vựng
phong
phú sẽ dễ
dàng
giao
tiếp với
mọi

người
xung quanh,
là nền tảng để tiếp
thu

các
kinh
nghiệm
xã hội, là tiền đề
quan
trọng để
trí
tuệ và
các mặt

tâm
sinh lí
phát triển tối
đa.
Học
nói cũng
là
bước đầu giúp trẻ phát triển tốt về
trí
tuệ.
Nhưng
làm
sao
để trẻ có

thể nói
tốt,
mạch lạc về
tư duy,
“chuẩn” về ngữ nghóa cũng

là một vấn đề cần có sự đầu
tư
thời
gian. Do
đó
ngay
từ
nhỏ trẻ cần được uốn nắn, giáo dục từng
cử chỉ, lời nói, giúp
trẻ
hiểu được nghóa của
từ
thì
lớn lên trẻ

mới mạnh dạn, tự
tin trong giao
tiếp, nói
những
lời
hay,
y ù
đẹp.
Nhận thức được điều này nên tôi đã chọn đề tài
“
Làm thế nào giúp trẻ mẫu
giáo
3
tuổi hiểu v
à

phát âm đúng tiếng Việt”,
tìm ra
biện pháp để góp phần nhỏ v
ào
việc khắc phục những khó khăn mà trẻ
gặp

phải về ngôn ngữ
ơ û
trẻ mẫu giáo
3
tuổi.
*
Thực
trạng:
-
Thuận
lợi:
+
Các cháu học bán trú cả ngày với cô
giáo.
+ Đa
số các cháu
trong
lớp có cùng độ
tuổi.
+ Cơ
sở
vật chất,

trang
thiết bò được nhà trường
trang
bò đầy đủ
ở
mỗi lớp
học.
+ Đa
số
học sinh
là
con
của cán bộ công nhân viên chức, sống
trong
môi trường
gia đình
có

nề
nếp.
-Khó
khăn:
+Do
bận rộn với công việc nên
đa
số các bậc
cha
mẹ chỉ chăm
lo cho
trẻ về

mặt vật chất,
ít
có

thời
gian
gần gũi, trò
chuyện với trẻ.
+Một số cháu mới lần đầu
đi
học,
chưa thích nghi
với trường lớp.
+Các cháu được ông bà,
cha
mẹ nuông
chiều…
Với những mặt thuận lợi và khó khăn nêu trên, tôi
xin được đưa ra
những
biện pháp
giải

quyết
như
sau:
II-
NỘI
DUNG ,
BIỆN PHÁP GIẢI

QUYẾT:
1-
Khuyến
khích
trẻ
nói:
-Trẻ
rất
ham thích
được khám phá thế giới
xung quanh,
mọi sự vật, hiện tượng
đều mới lạ đối với
trẻ,
do
đó trẻ
không ngừng đặt câu hỏi “tại
sao?
thế nào?”.Cô giáo
cần chú
ý
trả lời trẻ bằng một câu đúng,
ngắn
gọn, dễ hiểu,
cho
trẻ nhắc lại vài lần.
Không nên ngắt
lời trẻ
khi
trẻ

đang
hỏi
hay đang
nói.
-
Cô chú ý
đặt
ra
các câu hỏi để hỏi trẻ, động viên cháu trả lời,
khen
ngợi
khi
cháu
đưa ra những
nhận xét đúng và chỉnh sửa
khi
cháu nói
chưa
rõ,
chưa đúng.
-
Giải
thích cho
trẻ hiểu những
gì
trẻ thắc mắc, không nên
trả lời
chung chung.
-
Không nên ngăn cản

khi
trẻ nói,
không phê
bình
cách phát âm của trẻ mà nên
lặp lại câu đúng
cho
trẻ
nghe
và dành
cho
trẻ nhiều lời
khen.
VD:
Cháu Nguyên Khôi
hay
nói

lắp
(
cà lăm), nên mỗi
khi
cháu phát biểu
thì
các cháu khác
hay

cười làm cháu càng lúng túng hơn.T
ôi

đã
khích
lệ cháu Khôi
cố

gắng
bình
tónh, chú
ý
nghe
cô

giáo
nói

từ

chữ

một và
nói
theo
cô,

nói

chậm lại, dạy cháu
suy
nghó kó trước
khi

nói.
T
ôi

cũng nhắc nhở các cháu khác
không

nên chọc ghẹo
bạn.
- Cho
trẻ
quan
sát các đồ vật ở
xung quanh,
cô
đưa ra
các câu hỏi về tên
gọi, màu sắc, đặc điểm của

các đồ vật
cho
trẻ trả lời.
VD: Khi
dẫn các cháu dạo
chơi quanh
sân trường, gặp cây
hoa
hồng có nở
hoa
rất đẹp, tôi

cho
các

cháu dừng lại
quan
sát, và tôi đố các cháu đoán
xem
đó là
cây
hoa gì? Hoa
có màu
gì?
Ngửi có
thơm không?
2-Tạo môi trường học tập thoải mái, không
khí
lớp học
vui tươi,
nhiều
hình
ảnh, màu sắc:
-Tuỳ
theo
chủ đề học tập, cô giáo lựa chọn những
tranh
ảnh có màu sắc
tươi
sáng, đẹp để
trang trí
lớp. Cô cùng trẻ khám phá chủ đề, cô đặt

ra
các câu hỏi để gợi
mở trẻ trả lời, chú
y ù
dạy trẻ trả lời tròn
câu,

nếu
trẻ nói
chưa
rõ, cô nên nói chậm lại
và
cho
trẻ nhắc lại từng chữ một.
- Khi
trẻ nói
chưa
rõ từ
nào, cô gọi riêng trẻ đó
ra,
tập trẻ nói cùng cô, nhắc
trẻ chú
ý
nhìn
cách cô

phát âm (miệng, lưỡi) để tập
theo
cô.
VD:

Bé
Minh Thư hay
kể chuyện về
gia đình
cháu
cho
cô giáo
nghe,
tôi để ý
thấy cháu không gọi
“ ba,
má” mà gọi là
“ ba,
vá”, cháu cứ
líu lo:
“Ba,vá
con thương
con
lắm đó cô”. T
ôi

đã

dạy cháu phát âm riêng
từ
“má”, chỉ
cho
cháu
nhìn v
ào

môi cô
giáo
khi
phát âm
(
môi trên chạm nhẹ môi
dưới), sau
vài ngày tập cháu đã nói
được
từ
“má
“
rõ ràng
hơn.
-
Thời điểm thực hiện các hoạt động ngôn ngữ:
+
Ơ Û
mọi
nơi
mọi lúc
trong
các thời điểm
sinh
hoạt: học tập,
vui chơi.
Trong
giờ
vui chơi

các cháu
trao
đổi, thỏa thuận
vai chơi
với
nhau, qua
đó trẻ sẽ
phản ánh lại những hành
vi
ngôn ngữ của người lớn mà

trẻ tiếp xúc hàng
ngày
.
VD:
Bé Thủy Tiên
có mẹ làm nghề
mua
bán nên mỗi
khi v
ào

góc
chơi
phân
vai,
cháu rất
thích
làm

người bán hàng, cháu
hay
hỏi các bạn:
“
Chò muốn
mua
món
gì?
Em

có

đồ
này

đẹp lắm!
“…
+ Tích
hợp vào các hoạt động khác một cách hợp
lí.
VD:
Giờ
HĐNT
cô giáo
cho
trẻ
chơi
các
TC
nhân

gian
có kết hợp với lời
ca
như: “
lộn cầu
vòng”
, đi
cầu
đi quán.
+ Hình
thức tổ chức hoạt động: cá nhân,
theo
nhóm nhỏ hoặc cả lớp.
VD:
Ở
tiết đọc
thơ, khi
cháu đã thuộc bài
thơ,
cô có thể
cho 2
nhóm lên
thi đua
đối đáp, mỗi

nhóm sẽ luân phiên đọc một câu
thơ trong
bài,
xem
nhóm nào

đọc rõ,
chính
xác sẽ được cô
khen.
-
Sử
dụng các bài
thơ,
bài hát, đặc biệt là
các bài đồng
dao
có vần có
điệu,
để trẻ thấy được cái
hay
,
cái đẹp của ngôn ngữ.
-VD:
Các bài đồng
dao:
xỉa cá mè;
dung
dăng
dung
dẻ; kéo
cưa
lừa xẻ…rất
phù hợp với trẻ
3
tuổi.

-
Cô kể
chuyện
qua tranh cho
trẻ
nghe,
kết hợp sử
dụng
con
rối hoặc mô
hình
để
thu
hút trẻ.
Sau
đó

cô

đặt câu hỏi liên
quan
đến nội
dung,
nhân vật,
tình
tiết
của câu
chuyện,
khen
ngợi

khi
trẻ trả lời
mạch lạc,
rõ

ràng. Nếu trẻ trả lời
chưa
đúng,
cô có thể
cho
trẻ biết câu trả lời và
cho
trẻ nhắc
lại.
-
Kết hợp các bài hát có
giai
điệu
vui tươi,
nhộn nhòp, nhằm làm
cho
trẻ chú ý
đến nhòp điệu, tiết tấu

của âm
nhạc. Điều
này rất tốt
cho
sự phát triển ngôn ngữ của trẻ
sau

này.
Âm
nhạc còn giúp
cho
trẻ hoàn
thiện
tốt v
ề

kó năng nói, bồi đắp khả năng
lắng
nghe,
bày tỏ
cảm xúc.
-
Thông
qua
các bài hát, cô giáo giúp
cho
trẻ hiểu được
y ù
nghóa
của mỗi bài
hát, giáo dục trẻ
biết

yêu quê
hương,
yêu thiên nhiên,
con

vật, biết lễ phép với người
lớn…góp phần giáo dục
trẻ trở thành
con
ngoan,

trò
giỏi.
3-
Cô cần phát âm đúng, rõ ràng
cho
trẻ
noi
theo:
-Trẻ nhỏ rất
thích
bắt chước, những người mà trẻ gần gũi, tiếp xúc hàng ngày
sẽ để lại ấn
tượng sâu

sắc
trong
lòng trẻ.
- Do
lớp tôi phụ trách là lớp bán trú, các cháu
sinh
hoạt cả ngày với tôi. Nên
ngay
từ
ban

đầu tôi đã

chú ý
về cách phát âm của
mình.Tự
nhận thấy bản thân tôi nói
hơi nhanh,
nên tôi đã cố
gắng điều chỉnh,
khi
nói

chuyện
với các cháu tôi nói chậm lại,
nói rõ ràng, hạn chế dùng các từ đòa
phương.
Chú ý
phát âm đúng
các

âm:
r, tr, x, s.

VD:Cháu

Thái Bảo
hay
nói âm
“t”
thành

“b”(“tươi”
thành “bươi”).T
ôi

đã
từng
bước dạy cháu cách

phát âm chữ
“t” cho
đúng. Lúc đầu cháu không
quen, nhưng sau
một thời
gian
cháu đã khắc phục
được.
- Khi
cô và cháu trò chuyện ngoài giờ học, tôi đều chú
y ù
dạy cháu cách nói
có
chủ ngữ, vò ngữ,

cách nói
chuyện
lễ phép với người lớn, hoà nhã với bạn cùng lớp.
VD:
Các cháu
hay
có thói

quen
hỏi
“ai
vậy?” hoặc “cái
gì v
ậy?”.T
ôi

đã sửa
các
cháu phải hỏi

:”Đây
là
ai
vậy cô?” hoặc”cái này
là cái
gì
vậy cô?”. Dần dần các
cháu cũng hiểu được cần phải hỏi
như
thế

nào, hỏi với
ai,
về cái
gì…
4-
Có sự phối hợp tốt giữa giáo viên chủ
nhiệm

và phụ
huynh
học
sinh:
-
Muốn trẻ
hình
thành được thói
quen
tốt về ngôn ngữ
thì
giữa giáo viên chủ
nhiệm
và phụ
huynh
học
sinh
phải có sự
trao
đổi thường xuyên,thống nhất
trong
việc giáo dục trẻ.Cô giáo là người
quan
sát trẻ

hàng ngày để
ghi
nhận những thói
quen
không tốt về ngôn ngữ, kòp thời báo với phụ

huynh
để
tìm
ra

hướng

khắc
phục
cho
trẻ.
-Với những cháu chậm nói,
hay
bò “khớp”
khi
muốn diễn đạt điều
gì,
tôi
trao
đổi với phụ
huynh xem
ở
nhà cháu
giao
tiếp với người thân
như
thế nào, có xảy
ra
tình
trạng

như
ở lớp
học không? Nếu
ơ û
nhà

cháu vẫn nói
lưu
loát
thì
tôi phải
tìm xem
nguyên nhân
từ đâu để giúp cháu khắc
phục.
-
Khuyến
khích
các bậc phụ
huynh
nên dành thời
gian
trò chuyện cùng trẻ,
đọc sách
cho
trẻ

nghe,
cho
trẻ

xem tivi
và
chơi vi tính
vừa phải.
KẾT QUẢ ĐẠT
ĐƯC:
- Qua
một thời
gian
áp dụng và bám sát với mục
đích
yêu cầu đề
ra ngay
từ
buổi
ban
đầu v
ề

việc

“Giúp trẻ mẫu giáo
3
tuổi hiểu v
à

phát âm đúng tiếng Việt”,
nhìn chung
trẻ ở
lớp tôi đã có những bước cải

thiện đáng kể về cách phát âm cũng
như
kó năng ứng xử
khi giao
tiếp với cô và các bạn, chẳng hạn
như:
+
Các cháu biết đặt câu hỏi có
chủ ngữ, vò ngữ.
+
Biết trả lời
tròn câu.
+
Mạnh dạn
trao
đổi với cô
giáo.
+
Phát âm rõ ràng,
ít
nói
lắp.
+
Tự
tin trong giao tiếp.
+
Biết đặt
ra
các câu

hỏi

về các sự vật, hiện tượng
ở
xung quanh
một cách
chính
xác.
+
Hiểu được câu hỏi cô giáo
đưa
ra.
*
Có khoảng
70%
các cháu đạt kết quả tốt.
III-
BÀI
HỌC
KINH NGHIỆM:
Việc rèn luyện
cho
trẻ có
được
những kó năng tốt
trong
ngôn ngữ là
công
việc rất cần thiết đối với trẻ
vì

ngôn ngữ sẽ
theo
trẻ suốt cuộc đời,
nhưng
công việc
thật không
đơn
giản.Vì

mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt,
trình
độ tiếp
thu
của
mỗi cháu khác
nhau,
điều kiện sống và hoàn
cảnh

gia
đình
mỗi cháu không đồng
đều.Vì vậy,
qua
quá
trình
thực hiện tôi thấy muốn thực hiện tốt việc này, bản

thân
mỗi giáo viên cần phải:

*
Tạo điều kiện
cho
trẻ được
trao
đổi cùng cô, khuyến
khích
trẻ
đưa ra
các câu hỏi, cô giáo
chú

ý

đến cách đặt câu hỏi và câu trả lời của trẻ để kòp thời
chỉnh sửa
khi
cháu phát âm
chưa chính
xác.
*
Xây dựng một môi trường học tập
thu
hút

trẻ
với

các
hình

thức
tổ

chức
đa
dạng,
phong
phú
trong
cách

bố
trí
lớp học, kết hợp nhiều
hình
thức học tập
vui
tươi,
bổ
ích.
+ Đưa
các bài đồng
dao, ca dao
có vần điệu vào các trò
chơi
hoặc
cho
trẻ
nghe
các bài hát

mang
làn điệu dân
ca.
*
Cô giáo luôn
trau
dồi kiến thức, kó năng, luôn là tấm
gương
sáng
cho
học
sinh noi theo.
Cô

giáo

phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, mẫu mực, chòu khó,
kiên
trì
học hỏi, luôn
tìm
tòi để có
biện
pháp mới
trong
việc chăm sóc, giáo dục các
cháu.
+
Nên dành nhiều thời
gian,

chu ù ý
hơn
đến những cháu có khả năng ngôn
ngữ kém,
ít giao
tiếp

với các
bạn
để có biện pháp giáo dục
thích
hợp. Phải
động viên,
khen
thưởng kòp thời nhằm
kích thích
trẻ

phát
huy
những mặt
tích
cực.
Sửa
sai
trẻ kòp thời để hạn chế những thói
quen
không tốt.
+
Cô giáo phải có lòng yêu trẻ dạt dào, hết lòng với các

cháu,nhạy bén trước
những diễn biến của

các cháu, hiểu được đặc điểm tâm
sinh lí
trẻ
em,
nắm được hoàn
cảnh sống của từng
cháu.
*
Tuyên truyền, phối hợp với phụ
huynh trong
việc luyện phát âm
cho
trẻ. Muốn việc chăm sóc

giáo dục trẻ đạt kết quả tốt
thì
phải có sự thống nhất về
phương
pháp giáo dục giữa nhà trường,
gia đình
và xã

hội.
+
Bố
mẹ
trẻ phải dành thời

gian cho
trẻ nhiều hơn,trò chuyện thường
xuyên
với

trẻ,phải

quan

tâm, yêu
thương
trẻ,
có

trách nhiệm giáo dục trẻ
ngay
từ
khi
trẻ mới
ra
đời.
IV-
KẾT LUẬN:
-
Ngôn ngữ đóng
vai
trò rất
quan
trọng
trong

quá
trình
phát triển của trẻ,
góp phần
hình
thành
nhân
cách,
là nền tảng
cho
các mặt tâm
sinh lí
phát triển, nhờ
có
ngôn ngữ mà trẻ học hỏi rất
nhanh
chóng, tiếp
thu
được

các
kinh
nghiệm sống
rất hữu
ích,
trẻ có thể dễ dàng
giao
tiếp với mọi người
xung
quanh.

-
Để giúp trẻ diễn đạt tốt và hiểu được những điều trẻ nói người lớn cần
nhận thức được
vai

trò

của ngôn ngữ và có biện pháp giáo dục
thích
hợp giúp trẻ gặp
nhiều
thuận lợi
trong
việc phát triển
sau

này
.