TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
1
TÀI LI
U ÔN TP MÔN
NGHI
P V CHUYÊN NGÀNH
CHUYÊN
1
NHNG VN CHUNG V QUN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NC
(Các ng
ch K toán vi
ên Trung cp, Kim lâm viên, Kim lâm viên Trung cp
không thi Chuyên
này
)
1. Khái ni
m chung v qun lý h
ành chính nhà nc.
1.1. Khái ni
m qun lý
D
i góc khoa hc, khái nim v qun lý có nhiu cách tip cn khác nhau.
V
i ý ngha thông th
ng, ph bin thì
qu
n lý có th hiu l
à hot ng tác ng mt
cách có t
chc và nh hng ca ch th qun lý ti nhng i tn
g qu
n lý
i
u chnh chúng vn ng và phát trin theo nhng mc tiêu nht nh ã ra.
Vi cách hiu trên, qun lý bao gm các yu t sau:
- Ch
th qun lý: là tác nhân to ra các tác ng qun lý. Ch th có th là cá
nhân ho
c t chc. Ch th qu
n lý tác ng l
ên
i tng qun lý bng các công c,
hình th
c và phng pháp thích hp, cn thit và da trên c s nhng nguyên tc
nh
t nh.
-
i t
ng qun lý (khách th qun lý): Tip nhn s tác ng ca ch th qun
lý.
- M
c tiêu qun lý: là c
ái ích c
n phi t ti ti mt thi im nht nh do
ch
th qun lý ra. ây l
à cn c ch th qun lý thc hin các tác ng qun lý
c
ng nh la chn các hình thc, phng pháp thích hp.
1.2. Khái ni
m qun lý nh
à nc
Qun lý nhà nc xut hin cùng vi s xut hin ca nhà nc, gn vi chc
nng, vai tr
ò ca nhà nc trong xã hi có giai cp. Qun lý nhà nc tip cn vi
ngh
a rng nht bao gm to
àn b các hot ng: hot ng lp pháp ca c quan lp
pháp, ho
t ng hành chính (chp hành và
i
u hành) ca h thng hành pháp và hot
ng t pháp ca h thng t pháp.
1.3. Qu
n lý h
ành chính nhà nc.
Trong qu
n lý nhà nc nói chung, hot ng qun lý hành chính là hot ng
có v
trí trung tâm, ch yu. ây là hot ng t chc và iu hành
thc hin các
ch
c nng, nhim v c
bn nht ca nhà nc trong qun lý xã hi.
Có th hiu qun lý hành chính nhà nc là hot ng thc thi quyn hành
pháp c
a nh
à nc, ó là s tác ng có t chc và iu chnh bng quyn lc
nhà n
c trên c s p
háp lu
t i vi hành vi hot ng ca con ngi và các quá
trình xã h
i, do các c quan trong h thng hành chính nhà nc t trung ng
n c
s tin hành thc hin nhng mc tiêu, chc nng và nhim v ca nhà
n
c.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
2
nh ngha trên có ba ni dung c
b
n:
- Qu
n lý h
ành chính nhà nc là hot ng thc thi quyn hành pháp: hành
pháp là m
t trong ba nhánh quyn lc ca nhà nc: Lp pháp, hành pháp và t pháp.
- Qu
n lý hành chính là s tác ng có t chc và có nh hng: Trong qun lý
hành chính nhà n
c, chc nng t chc rt quan trng,v
ì không có t chc thì không
th
qun lý c. Nhà nc phi t chc c triu ngi và mi ngi u có v trí
tích c
c i vi xã hi, óng góp phn ca mình to ra li ích cho xã hi. Qun lý
hành chính nhà n
c có tính
nh hng vì thông qua tác ng qun lý ca mình các
ch
th qun lý hành chính nhà nc nh hng hành vi con ngi và các quá trình
xã h
i theo nhng qu o, mc ti
êu nht nh.
- Qu
n lý hành chính nhà nc c tin hành trên c s pháp
lu
t và theo
nguyên t
c pháp ch: Qun lý hành chính nhà nc là hot ng thc thi quyn lc
nhà n
c, s dng sc mnh c
ng ch ca nhà nc nhng phi trong khuôn kh
c
a pháp lut. ây là mt trong nhng nguyên tc c bn ca nhà nc pháp quyn.
2. Các tính ch
t v
à c im c bn ca qun lý hành chính nhà nc
n
c ta.
2.1. Các tính ch
t c bn ca qun lý hành chính nhà nc
2.1.1. Tính chính tr
x
ã hi ch ngha.
N
n hành chính nhà nc là b phn quan trng trong h thng chính tr xã hi
ch
ngh
a, là công c thc hin quyn lc chính tr ca giai cp công nhân và nhân
dân lao
ng trong x
ã hi. Hot ng hành chính nhà nc nhm thc hin ng li,
ch
trng, chính sách ca ng t c nhng mc tiêu chính tr ca quc gia.
2.1.2. Tính dân ch
xã hi ch ngha
B
n cht ca nh
à nc ta là nhà nc ca dân, do dân và vì dân, tt c quyn lc
nhà n
c thuc v nhân dân, do ó nhân dân là ch th ti cao ca t nc. Tuy
nhiên, Nhà n
c xã hi ch ngha c nhân dân u quyn, thay mt
nhân dân th
c
hin qun lý các lnh vc ca i sng xã hi mt cách tp trung, thng nht. Hot
ng hành chính nhà nc phi chu s kim tra, giám sát ca nhân dân, phi m
b
o quyn l
àm ch thc s ca nhân dân trong qun lý nhà nc, qun lý xã hi.
2.1.3. Tính khoa h
c và ngh thut.
Trong quá trình phát tri
n ca xã hi, hot ng qun lý không ch là mt khoa
h
c m
à còn là mt ngh thut. Qun lý là mt khoa hc vì nó có tính quy lut, có các
nguyên lý và các m
i quan h tng h vi các môn khoa
h
c khác. Qun lý là mt
ngh
thut vì nó gn vi tài ngh, bn lnh, nhân cách, trí tu, kinh nghim ca
ng
i qun lý.
Qu
n lý hành chính nhà nc là biu hin quan trng và tp trung nht ca toàn
b
hot ng ca nhà nc trong quá trình phát trin
kinh t
và i sng xã hi.
Chính vì vy, ngi cán b, công chc phi có kin thc v nhng quy lut khách
quan c
a hot ng qun lý nói chung và qun lý nhà nc nói riêng.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
3
2.1.4. Tính ch
t bao quát ngành, lnh vc.
i t
ng ca qun lý hành chính nh
à n
c l
à tt c các lnh vc ca i sng
xã h
i: chính tr, kinh t, vn hoá, xã hi, an ninh, quc phòng Qun lý hành chính
nhà n
c không ch là t chc, iu chnh tng lnh vc mà còn phi liên kt, phi
h
p các lnh vc th
ành mt th thng nht
m bo x
ã h
i phát trin ng b, cân
i, có hiu qu áp ng nhu cu ca các thành viên trong xã hi. Tuy nhiên, qun lý
toàn b
các lnh vc ca i sng xã hi không có ngha là các c quan hành chính
nhà n
c can thip vào mi khía cnh, mi quan h
x
ã hi mà ch iu chnh, tác
ng vào các quan h xã hi ã c pháp lut xác nh.
2.2. Các
c im c
bn ca qun lý hành chính nhà nc.
Khi nói
n c im ca qun lý hành chính nhà nc là nói n nhng nét c
thù c
a qun lý hành chính nhà
n
c phân bit vi các dng qun lý xã hi khác.
V
i cách tip cn nh
trên, qun lý hành chính nhà nc di ch xã hi ch
ngh
a nc ta có các c im c bn sau ây:
- Qu
n lý h
ành chính nhà nc mang tính quyn lc c bit, tính t chc
cao và tính m
nh lnh n phng ca nhà nc.
Hot ng qun lý hành chính nhà nc luôn mang tính quyn lc nhà nc và
c m bo bng sc mnh ca nh
à nc. Tính quyn lc là c im c bn nht
phân bit hot ng qun lý hành chính nhà nc vi cá
c ho
t ng qun lý mang
tính xã h
i khác.
- Qu
n lý h
ành chính nhà nc có mc tiêu chin lc, có chng trình và có
k
hoch thc hin mc tiêu.
Trong qu
n lý, vic ra mc tiêu c coi là chc nng u tiên và c bn.
M
c ti
êu qun lý là cn c
các ch th qun lý
a ra nhng tác ng thích hp
v
i nhng hình thc và phng pháp phù hp. t mc tiêu mà ng ra, các c
quan hành chính nhà n
c cn phi xây dng chng trình k hoch dài hn, trung
hn và ngn hn và t chc thc hin.
- Qu
n lý hành chính nhà nc là hot ng chp hành
- i
u hành trên c
s
pháp lut nh
ng có tính ch ng, sáng to và linh hot trong vic iu hành
và x
lý các công vic c th.
- Qu
n lý hành chính nhà nc có tính liên tc và tng i n nh trong
t
ch
c v
à hot ng.
N
n hành chính nhà nc có ngha v phc v nhân dân mt cách thng xuyên
cho nên qu
n lý hành chính nhà nc phi m bo tính liên tc tho mãn nhu cu
hàng ngày c
a nhân dân, ca x
ã hi và phi có tính n nh cao m bo h
o
t
ng không b gián on trong bt k tình hung chính tr
- xã h
i nào.
- Qu
n lý h
ành chính nhà nc có tính h thng th bc cht ch, là mt h
th
ng thông sut t Trung ung n c s, cp di phc tùng cp trên, thc hin
m
nh lnh và chu s k
i
m tra thng xuyên ca cp trên (c im này có im
khác v
i h thng các c
quan dân c và h thng các c quan xét x).
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
4
- Qu
n lý hành chính nhà nc di ch XHCN không có s cách bit
tuy
t i v mt x
ã hi gia ngi qun lý và ngi b qun
lý. B
i v
ì, th nht,
trong qu
n lý xã hi thì con ngi va là ch th va là i tng ca qun lý. Mt
khác, d
i ch CNXH, nhân dân là ch th qun lý t nc.
- Qu
n lý h
ành chính nhà nc XHCN mang tính không v li.
Ho
t ng
qu
n lý hành chính
nhà n
c XHCN không chy theo li nhun mà nhm phc v li
ích công, l
i ích nhân dân
- Qu
n lý hành chính nhà nc XHCN mang tính nhân o.
Xu
t phát t bn
ch
t nhà nc dân ch xã hi ch ngha, tt c các hot ng ca nn hành chính nhà
n
c u có m
c ti
êu ph
c v con ngi, tôn trng quyn và li ích hp pháp ca
công dân và l
y ó làm xut phát im ca h thng pháp lut, th ch, quy tc và th
t
c hành chính.
3. Các nguyên t
c c
bn ca hot ng qun lý hành chính nhà nc.
Nguyên t
c qun lý
hành chính nhà n
c là nhng t tng ch o mi hành
ng, hành vi qun lý ca các c quan và cán b, công chc trong quá trình thc thi
ch
c nng, nhim v.
Nguyên tc qun lý hành chính nhà nc c hình thành da trên c s nhn
th
c các quy lut khá
ch quan, qua k
t qu nghi
ên cu sâu sc các iu kin thc t xã
h
i, da trên bn cht chính tr xã hi ca nhà nc trong thi gian, không gian và
hoàn c
nh c th. Xut phát t bn cht ca ch chính tr, t thc tin xây dng
nhà n
c x
ã hi ch ngh
a Vit Nam, tr
ên c s
nghiên cu có chn lc nhng
thành t
u ca hành chính hc và kinh nghim ca các nc khác, có th rút ra c
nh
ng nguyên tc qun lý hành chính ch yu nc ta nh sau :
3.1. Nguyên tc qun lý hành chính nhà nc di s lã nh o ca ng và
m bo s tham gia, kim tra, giám sát ca nhân dân i vi qun lý hành chính
nhà n
c
.
ng lãnh o hot ng qun lý hành chính nhà nc trc ht bng vic ra
ng li, ch trng, chính sách.
ng l
ãnh o thông qua công tác t
chc v
à cán b
. ng ào to, la chn,
gi
i thiu cán b cho các c quan qun lý hành chính nhà nc, lãnh o vic sp
x
p, b trí cán b.
ng ch o, kim tra vic thc hin các ngh quyt ng cng nh
pháp lut
c
a nhà nc trong các hot ng qu
n lý hành chính nhà n
c.
ng lãnh o qun lý nhà nc nhng không làm thay các c quan nhà nc.
Chính vì v
y, vic phân nh chc nng l
ãnh o ca các c quan ng và chc nng
qu
n lý ca c quan nhà nc là vn vô cùng quan trng và cng là iu
ki
n c
b
n nâng cao vai trò lãnh o ca ng và hiu lc, hiu qu qun lý ca b máy
nhà nc nc ta hin nay.
S
tham gia ca nhân dân vào quyn lc chính tr là mt trong nhng c trng
c b
n ca ch dân ch. Quyn tham gia v
ào hot ng th
c hin quyn lc nh
à
n
c ca nhân dân c quy nh ti iu 53 Hin pháp 1992: Công dân có quyn
tham gia qu
n lý nhà nc và xã hi, tham gia tho lun các vn chung ca nhà
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
5
n
c và a phng, kin ngh vi c quan nhà nc, biu quyt khi nhà n
c t
ch
c tr
ng cu ý dân.
Nhân dân có quy
n tham gia vào qun lý nhà nc mt cách trc tip hoc gián
ti
p, tham gia gii quyt nhng vn ln và h trng ca t nc, a phng hoc
n v
. Ngo
ài vic tham gia biu quyt khi nhà nc t chc trng
c
u dân ý, nhng
hình th
c tham gia trc tip khác ca nhân dân vào qun lý nhà nc là: Tho lun,
góp ý ki
n vào quá trình xây dng nhng o lut hoc các quyt nh quan trng
khác c
a nhà nc hoc ca a phng; kim tra, giám sát hot ng ca các
c
quan nhà n
c; thc hin quyn khiu ni, t cáo hành vi vi phm pháp lut trong
qu
n lý nh
à nc Nhân dân còn gián tip tham gia vào qun lý nhà nc thông qua
ho
t ng ca các c quan, các i biu do mình bu ra (Quc hi, HND các cp).
M
t hìn
h th
c tham gia gián tip vào qun lý nhà nc rt quan trng khác là
thông qua các t
chc x
ã hi. Pháp lut Vit Nam trao cho các t chc xã hi quyn
tham gia thành l
p các c quan nhà nc, quyn giám sát, phn bin xã hi i vi
ho
t ng ca các c
quan nhà n
c.
m bo s tham gia v
ào qun lý nhà nc ca nhân dân có hiu qu, cn
phi th ch hoá các quyn ó mt cách c th, phát huy hn na vai trò ca các i
bi
u nhân dân v
à nâng cao hiu qu hot ng ca các t chc chính tr
- xã h
i, o
àn
th
nhân dân.
3.2. Nguyên t
c tp trung dân ch.
T
p trung dân ch l
à nguyên tc quan trng ch o t chc và hot ng ca c
h
thng chính tr, trong ó có nhà nc.
Nguyên t
c tp trung dân ch quy nh trc ht s lãnh o tp trung i vi
nh
ng
v
n c
bn chính yu nht, bn cht nht. S tp trung ó m bo tính
th
ng nht ca quyn lc nhà nc, m bo thc hin ý chí và bo v li ích ca i
a s
nhân dân lao ng. Bên cnh vic yêu cu phi chp hành mnh lnh ca cp
trên, cng cn phi m bo tính sáng to, quyn ch ng nht nh ca a phng
và c s
. Cp trung ng gi quyn thng nht qun lý nhng vn c bn, ng
th
i thc hin phân cp qun lý, giao quyn hn, trách nhim cho các a ph
ng, các
ngành trong t
chc qun
lý i
u hành thc hin các vn bn ca cp trên. iu 6
Hi
n pháp 1992 quy nh tp trung dân ch là nguyên tc t chc và hot ng ca
c quan nhà n
c.
Trong ho
t ng qun lý hành chính nhà nc nguyên tc tp trung dân ch
c biu hin rt a d
ng trong nhi
u lnh vc, nhiu cp qun lý, t vn t chc
b
máy n c
ch vn hành ca b máy. Chng hn nh quan h trc thuc, chu
trách nhi
m và báo cáo ca c quan qun lý hành chính nhà nc trc c quan dân
c
; phân nh chc nng, thm quyn
gi
a các c quan qun lý hành chính nhà nc
các cp; nguyên tc hai chiu trc thuc m bo kt hp tt qun lý theo ngành
và theo lãnh th
, kt hp hài hòa li ích ca c nc vi li ích ca tng a
phng
T
chc và hot ng qun lý hành chín
h nhà n
c, là mt th thng nht. Tp
trung dân ch
i lp vi xu hng c quan cp trên làm thay ln sân vào thm
quy
n ca c
quan cp di, ng thi ph nhn vic c quan cp di li, ùn y
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
6
cho c
p trên. Trong thc tin qun lý hin nay, n
g và Nhà n
c ta ang khc phc
b
nh tp trung quan li
êu, ng thi chng biu hin tu tin, t do vô chính ph, cc
b
a phng, cc b ngành.
3.3. Nguyên t
c qun lý h
ành chính nhà nc bng pháp lut và tng cng
pháp ch
.
Qu
n lý nhà nc bng pháp
lu
t và tng cng pháp ch là mt nguyên tc
Hi
n nh. Nguyên tc này òi hi mi t chc và hot ng qun lý hành chính nhà
n
c u phi da trên c s pháp lut. iu ó có ngha là h thng hành chính nhà
n
c phi chp hành lut và các quyt nh
c
a Quc hi trong chc nng thc hin
quy
n h
ành pháp; Khi ban hành các quyt nh qun lý hành chính phi phù hp vi
n
i dung và mc ích ca lut và các vn bn quy phm pháp lut có hiu lc pháp lý
cao hn.
thc hin nguy
ên tc này, cn làm tt c
ác n
i dung c
bn sau:
- Xây d
ng và hoàn chnh h thng pháp lut.
- T
chc thc hin tt pháp lut ã ban hành
- X
lý nghi
êm mi hành vi vi phm pháp lut
- Tng cng giáo dc ý thc pháp lut cho toàn dân.
3.4. Nguyên t
c kt hp qun lý h
ành chính
theo ngành và theo lãnh th
.
Qu
n lý theo ngành và qun lý theo lãnh th là hai mt không tách ri nhau mà
ph
i c kt hp cht ch vi nhau, c bit là trên lnh vc kinh t. Các n v kinh
t
thuc th
ành phn kinh t nào, nm trên a bàn qun lý
u thu
c mt ng
ành kinh
t
- k
thut nht nh và chu s qun lý ca ngành (B). Mt khác, các n v kinh
t
thuc các ngành kinh t
- k
thut khác nhau u c phân b trên nhng a bàn
nh
t nh, chúng có quan h mt thit vi nhau v kinh t v
à gn
bó v
i nhau tr
ên các
m
t xã hi, to nên mt c cu kinh t
- xã h
i và chu s qun lý ca chính quyn
a phng. ây là s thng nht gia hai mt: C cu kinh t ngành vi c cu kinh
t lãnh th trong mt c cu kinh t chung.
Các ho
t ng qun lý t
heo ngành c
a c quan nhà nc nhm ra các ch
trng, chính sách phát tri
n to
àn ngành, to môi trng thun li cho các n v
kinh t
phát huy tính ch ng, nâng cao hiu qu hot ng sn xut
kinh doanh.
C
n nhn mnh rng, qun lý theo ngành
ây là qu
n lý v mt nhà nc: nhà nc
ra ch tr
ng chính sách, xây dng chin lc, s dng các òn by còn qun lý
s
n xut kinh doanh là quyn ch ng ca n v sn xut kinh doanh.
N
i dung qun lý theo lãnh th nhm t chc s iu hoà phi
h
p các hot
ng ca các ng
ành, các thành phn kinh t và các t chc kinh t, vn hoá, xã hi,
an ninh, qu
c phòng trên phm vi c nc cng nh trên tng n v hành chính
lãnh th
vi mc tiêu bo m pháp ch XHCN, tôn trng quyn làm ch ca nhân
dân, n nh và ci thin i sng nhân dân v mi mt.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
7
5. Nguyên t
c phân bit chc nng qun lý nhà nc v kinh t vi qun lý
s
n xut kinh doanh.
Nhà n
c ta nm quyn s hu vi nhng t liu sn xut ch yu, có kh nng,
nhi
m v t chc và qun l
ý n
n kinh t quc dân trên quy mô c nc trc tip t
ch
c v
à qun lý các thành phn kinh t nhng nhà nc không phi là ngi trc tip
kinh doanh. Nhà n
c tôn trng tính c lp t ch ca các n v kinh doanh. Trong
i
u kin i mi c ch qun lý
kinh t
ca nhà nc hin nay, trên c s m bo
quy
n t ch kinh doanh ca các doanh nghip, chc nng qun lý nhà nc v kinh
t
bao gm các ni dung ch yu sau:
- T
o môi tr
ng và iu kin cho hot ng sn xut kinh doanh
-
nh hng và h tr
nh
ng n lc phát trin thông qua k hoch và các chính
sách kinh t
- Ho
ch nh v
à thc hin chính sách xã hi, m bo s thng nht gia phát
tri
n kinh t và phát trin xã hi.
- Qu
n lý và kim soát vic s dng tài nguyên, tài sn quc gia
- T
chc
n
n kinh t v
à iu chnh bng các công c và bin pháp v mô.
- T chc và giám sát hot ng tuân th pháp lut ca các n v kinh t.
Nhà n
c thc hin các chc nng tr
ên thông qua mt h thng các c quan
hành chính nhà n
c; thông qua vic t chc
h
thng các t chc kinh t ca nhà
n
c; thông qua vic ào to, bi dng, b trí i ng cán b có phm cht chính
tr
, có nng lc qun lý nh
à nc, qun lý kinh t, qun lý xã hi.
Các t
chc kinh doanh trc tip thc hin các hot ng kinh doanh c
ó t cách
pháp nhân, ho
t ng kinh doanh bình ng vi nhau trc pháp lut; có quyn t
ch
v t
ài chính và thc hin hch toán kinh t; có nhim v phát huy nng lc kinh
doanh có hi
u qu t mc tiêu thu li nhun cao trong khuôn kh pháp lý và chu s
qu
n lý bng pháp lut ca các c quan hành chính nhà nc.
Vic phân bit và kt hp tt hai chc nng này vi nhau trong mt h thng
th
ng nht to iu kin thúc y nn kinh t phát trin theo nh hng xã hi ch
ngh
a nâng cao hiu qu hot ng
s
n xut
kinh doanh c
a các
n v kinh t và
hi
u lc qun lý nhà nc, hiu lc t chc thc hin pháp lut ca các c quan hành
chính nhà n
c.
6. Nguyên t
c công khai
T
chc hot ng hành chính ca nhà nc ta là nhm phc v li ích quc gia
và l
i ích h
p pháp ca công dân nên cn phi công khai hoá, thc hin úng ch
trng dân bi
t, dân b
àn, dân làm, dân kim tra. Phi quy nh các hot ng cn
công khai cho dân bi
t, to iu kin thu hút ong o qun chúng nhân dân tham gia
ki
m tra, giám
sát ho
t ng hành chính nhà nc.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
8
4. Các hình th
c và phng pháp qun lý hành chính nhà nc
4.1. Hình th
c qun lý h
ành chính
Hình th
c hot ng qun lý hành chính nhà nc c hiu là s biu hin ca
các ho
t ng qun lý ca c quan hành chính nhà
n
c trong vic thc hin các
ch
c nng, nhim v
c giao.
Qu
n lý hành chính nhà nc có nhiu hình thc hot ng. Vic la chn hình
th
c hot ng cn phi c tin hành trên c s nhng quy lut sau:
- Quy lu
t v s phù hp ca hình thc qun lý
v
i chc nng qun lý.
- Quy lu
t v s phù hp ca hình thc qun lý vi ni dung và tính cht ca
nh
ng nhim v qun lý cn gii quyt.
- Quy lu
t v s phù hp ca hình thc qun lý vi nhng c im ca i
t
ng qun lý c th.
- Quy lu
t v s ph
ù
h
p ca h
ình thc qun lý vi mc ích c th ca tác ng
qu
n lý
Hình th
c qun lý hành chính nhà nc có th c chia thành 2 loi là: hình
th
c pháp v
à hình thc không pháp lý.
4.1.1. Hình th
c pháp lý
- Ban hành vn b
n qun lý h
ành chính nhà nc
+ Ban hành vn b
n quy phm pháp lut (lp quy)
Ban hành vn b
n quy phm pháp lut là hình thc pháp lý quan trng nht trong
ho
t ng ca các ch th qun lý h
ành chính nhà nc nhm thc hin chc nng,
nhi
m v ca mình.
Thông qua các vn b
n quy phm
pháp lu
t, các c quan hành chính nhà nc
quy
nh nhng quy tc x s chung; nhng nhim v, quyn hn v
à ngha v c th
c
a các bên tham gia quan h qun lý hành chính nhà nc; xác nh rõ thm quyn
và th
tc tin hành các hot ng qun lý nhà nc
.
+ Ban hành vn bn áp dng pháp lut:
Ban hành vn b
n áp dng pháp lut là hình thc hot ng ch yu ca các c
quan hành chính nhà n
c. Ni dung ca nó l
à áp dng mt hay nhiu quy phm
pháp lu
t vào mt trng hp c th, trong iu kin c th. Vi
c ban h
ành vn bn
áp d
ng pháp lut làm pháp sinh, thay i hay chm dt nhng quan h pháp lut
hành chính c
th.
Thông qua vi
c ban hành các vn bn áp dng pháp lut, các ch th qun lý
hành chính nhà n
c tác ng mt cách tích cc và trc tip n
m
i hot ng ca
c quan, t
chc, cá nhân.
- Các ho
t ng mang tính cht pháp lý khác nh
:
+ Áp d
ng nhng bin pháp ngn chn và phòng nga vi phm pháp lut (nh
kim tra giy phép lái xe, kim tra vic ng ký tm trú, tm vng)
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
9
+ ng ký nh
ng s
ki
n nht nh nh ng ký khai sinh, ng ký kt hôn,
ng ký ph
ng ti
n giao thông
+ L
p và cp các giy t nht nh nh lp biên bn v vi phm hành chính.
+ Ho
t ng công chng, chng thc.
4.1.2. Hình th
c không pháp lý:
- T
chc hi ngh
- S dng các ph
ng tin k thut
- Hình th
c phi hp, kt hp
4.2. Phng pháp qu
n lý hành chính nhà nc
Các ch
th qun lý hành chính nhà nc trong quá trình hot ng ca mình
u s dng rt nhiu ph
ng pháp qun lý.
Các phng pháp này có th
ph
ân thành 2 nhóm:
4.2.1. Nhóm th
nht
g
m phng pháp ca các khoa hc khác c qun lý
hành chính nhà n
c vn dng c th l
à:
- Phng pháp k hoch hóa:
Các c quan hành chính nhà n
c d
ùng phng pháp này xây dng chin
l
c phát trin kinh t xã h
i, lp quy hoch tng th v
à chuyên ngành; d báo xu th
phát tri
n; t chng trình mc tiêu và xây dng k hoch dài hn, trung hn và
ng
n hn.
S
dng phng pháp này tính toán các ch tiêu k hoch, t chc thc hin
và ki
m tra, ánh giá tình hì
nh th
c hin k hoch.
- Phng pháp th
ng k
ê:
Phng pháp này
c các c quan hành chính nhà nc s dng tin hành
i
u tra kho sát, s dng các phng pháp tính toán phân tích tình hình và
nguyên nhân ca hin tng qun lý, làm cn c khoa hc cho vic ra quyt nh
qu
n lý.
S
dng các ph
ng pháp thu thp s liu, tng hp và chnh lý tính toán tc
phát trin ca các ch tiêu, k hoch nht nh.
- Phng pháp toán h
c:
V
i ph
ng pháp này, c quan hành chính nhà nc ng dng ma trn,
v
n tr
ù
h
c, s mngtrong qun lý; s dng các máy in toán thu thp, x lý và lu
tr
thông tin; toán hc hóa các chng trình mc tiêu kinh t xã hi; tính toán các cân
i li
ên ngành trong mi lnh vc hot ng qun lý.
- Phng pháp tâm l
ý
xã h
i:
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
10
Phng pháp tâm l
ý xã hi nhm tác ng vào tâm t, tình cm ca ngi lao
ng, to cho h không khí h hi, y
êu thích công vic, gn bó vi tp th lao ng,
hng hái làm vi
c, gii quyt cho h nhng vng mc trong công tác, ng viên,
giúp
h
v
t qua khó khn v cuc sng. Do vy, tác ng tâm lý
xã h
i là
phng pháp qu
n lý rt quan trng.
- Phng pháp sinh l
ý hc:
Trên c s
phng pháp này, các c quan hành chính nhà nc to ra các iu
ki
n làm vic phù hp vi sinh lý ca con ngi
, t
o ra s thoi mái trong làm vic
và ti
t kim các thao tác không cn thit nhm tng cng nng sut lao ng nh: b
trí phòng làm vi
c; b
àn làm vic, ngh ngi; v trí in thoi; ví trí tài liu; màu
s
c và ánh sáng
4.2.2. Nhóm th
hai
g
m 4 ph
ng pháp ch
yu, c thù ca khoa hc qun lý.
- Phng pháp giáo d
c o c, t
tng:
ây là phng pháp tác
ng v t tng và tinh thn i vi con ngi h
giác ng
lý tng, nâng cao ý thc chính tr và pháp lut, nhn bit c làm vic
nào là t
t, xu, thin, ác, vinh, nhc
Giáo dc chính tr, t tng không ch bng vic hô hào nhng khu hiu chính
tr
, tuy
ên truyn, ng viên lòng nhit tình, hng hái mt cách chung chung nh
nhi
u ngi quan nim và nhiu ni vn làm. Mà còn phi là nh
ng công vi
c c th,
thi
t thc, có ni dung, k hoch thc hin rõ ràng cho tng giai on phát trin nht
nh.
Giáo d
c chính tr, t tng không ch i vi i tng qun lý mà c i vi
ch
th qun lý. Ni dung giáo dc phi thit thc, sâu sc, g
n ch
t vi sn xut,
công tác và v
i ph
ng pháp và hình thc linh hot, có cht lng, phù hp vi i
t
ng.
- Phng pháp t
chc:
Phng pháp này nhm a con ngi vào khuôn kh, k lut và k cng.
th
c hin phng pháp này có nhiu vic phi làm
, nhng quan tr
ng nht là phi có
quy ch
, quy tr
ình, ni quy hot ng ca c quan, n v. Vic b trí, s dng,
b
t, b nhim, khen thng, k lut cán b, công chc phi nghiêm túc, chính xác.
- Phng pháp kinh t
:
Phng pháp kinh t
l
à phng
pháp qu
n lý bng cách tác ng n ý thc v
à
hành vi c
a i tng qun lý thông qua vic s dng nhng òn by kinh t, nhng
bi
n pháp khen thng, x pht thích hp tác ng n li ích ca h. Trong mi
ho
t ng nói chung v
à hot ng qun lý hành c
hính nhà n
c nói ri
êng, s dng
h
p lý phng pháp kinh tê s to ra ng lc quan trng nâng cao hiu qu qun
lý.
- Phng pháp hành chính:
Phng pháp hành chính là phng pháp qu
n lý bng vic ra các mnh lnh
rõ ràng, d
t khoát, bt buc
i t
ng qun lý phi làm hoc không c làm nhng
công vi
c nht nh vì ý chí và mc tiêu ca ch th qun lý. Phng pháp hành
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
11
chính là phng pháp
c thù ca qun lý nhà nc, gn lin vi quyn lc và sc
m
nh ca nh
à nc.
Câu h
i ôn tp:
1. Trình bày khái ni
m, các tính cht v
à c im ca hot ng qun lý hành
chính nhà n
c
?
2. Trình bày các nguyên t
c c bn trong hot ng qun lý hành chính nhà nc
n
c ta
?
3. Trình bày các hình th
c và phng pháp qun lý hành chính nhà nc
?
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
12
CHUYÊN
2
M
T S K NNG
HÀNH CHÍNH VN PH
ÒNG
TRONG C QUAN NHÀ N
C
Lu
t Cán b, công chc c Quc hi nc Cng hòa xã hi ch ngha Vit
Nam khóa XII, k
hp th 4 thông qua ngày 13 tháng 11 nm 2008,
có hi
u lc thi
hành t
ng
ày 01 tháng 01 nm 2010,
là s
k tha ca
Pháp l
nh Cán b, công chc
nm 1998 (sau ó
c sa i, b sung vào nm 2000 và nm 2003), nhm áp
ng y
êu cu xây dng Nhà nc pháp quyn xã hi ch ngha ca nhân dân, do nhân
dân và vì nhân dân, xây dng mt nn hành chính trong sch, hiu lc, hiu qu, phù
h
p vi xu hng chuyn i sang nn hành chính phc v, thc hin tt nhim v
xây d
ng nn kinh t th tr
ng nh hng xã hi ch ngha và hi nhp kinh t
qu
c t.
Nh
m giúp thí sinh nghiên cu, tìm hiu các quy nh c
a Lut Cán b, công
ch
c v
ngh
a v, quyn, o c, vn hóa giao tip v
à nhng iu cán b, công chc
không
c làmChúng tôi xin gii thiu mt s k nng, nghip v cn thit i
v
i cán b, công chc nh sau:
I.
O C CÔNG V V
À MT S VN CA
VN HÓA CÔNG S
1. o c công v
1.1 Khái ni
m o c, o c công v
* Khái ni
m o c
o c là mt phm trù thuc lnh vc tinh thn ca i sng xã hi, c tip
c
n nhiu góc khác nhau, ó có th là mt hình thái ca ý thc xã hi, thc t
i
n
o c v
à quan h o c; cng có th ó là nhng giá tr, chun mc o c.
- V
i góc là mt hình thái ca hình thái ý thc xã hi, o c là nhng quan
ni
m v thin, ác, tt, xu, lng tâm, trách nhim, hnh phúc, công bngvà nhng
quy t
c
ánh giá, i
u chnh h
ành vi x x gia cá nhân vi nhau và vi xã hi.
- V
i góc thc tin o c, ó là hot ng, là hành vi ca con ngi c
ch
o và quy nh bi ý thc o c (hành ng tuân theo mt chun mc o
c, nhm mc ích do lý t
ng o c ch ra v
à
c thúc y bi nhng ng c
do lý tng o c và các xúc cm, tình cm o c to nên). Nó là s th hin
m
t cách trc quan ca ý thc o c, l
à hot ng tinh thn ca con ngi ny sinh
trên c s
hot ng vt cht và b
quy
nh bi hot ng vt cht.
- Quan h
o c là mt kiu quan h xã hi, là yu t to nên tính hin thc
c
a bn cht x
ã hi ca con ngi. Quan h o c là hình thc liên h gia các cá
nhân v
i nhau và vi xã hi da trên ý thc o c và chun
m
c, lý tng o c.
Khi tuân theo nh
ng chun mc, lý tng o c, hot ng ca con ngi thng
ng chm n li ích ca nhau. Hot ng n
ày s dn n s áp tr bng s ánh
giá ho
c bng x s, nên ã hình thành quan h o c.
- Giá tr
, chu
n m
c o c là mt loi chun mc xã hi, ó là nhng qui tc
hành vi c
a con ng
i trong quan h vi ngi khác trong xã hi. òi hi ca xã hi
i vi hành vi ca con ngi là ni dung khách quan ca chun mc o c.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
13
* Khái ni
m o c công v
o
c công v l
à s th hin c thù o c chung ca xã hi trong công v
c
a i ng cán b, công chc, nhm thc hin chc nng ca nhà nc trong quá
trình qu
n lý các mt ca i sng xã hi; ó là nhng quy tc chun mc, giá tr
c x
ã hi tha nhn
là t
t p, do quá tr
ình tu dng rèn luyn theo tiêu chun mà
có
c khi h thi hành công v.
- N
i dung o c công v th hin trong các quan h khi thi hành công v, ó
là: Công v
quan h vi nhà nc; công v quan h vi nhân dân; công v quan h
v
i cp trên; công v quan h vi cp di; công v quan h vi ng nghip (cùng
c
p). Nhng mi quan h n
ày phn ánh các mi quan h li ích: Li ích cá nhân vi
cá nhân; l
i ích cá nhân vi xa hi. T ó hình thành nhng chun mc o c
chung và nh
ng
chu
n mc o c c th c pháp lut quy nh.
- Chu
n mc o c công v
c th hin trong t tng ca Ch tch H Chí
Minh. ó là Trung v
i nc, hiu vi dân
, g
n li ích ca nhân dân và T quc,
t li ích ca T quc lên trên. Chun mc o
c công v còn là lý tng
Không
có gì quý h
n
c lp t do
, là nhân ngh
a, chí công, vô t
; là s thng nht gia
c và tài.
1.2. Xây d
ng o c công v
*
i vi c quan nhà nc
- Xây d
ng và hoàn thin quy ch công v, chun mc o c công v
v
à
chu
n mc o c cho tng loi, tng chc danh cán b, công chc; quy tc o
c ngh nghip; chun mc tính hp pháp ca hành vi công v, chun mc v nim
tin n
i tâm trong công v;
- Xây d
ng v
à hoàn thin c ch dân ch, bng nhng quy nh và c
hu
n mc
pháp lu
t, nhân dân tham gia giám sát hot ng công v và c quan nhà nc;
- Xây d
ng và hoàn thin quy ch ánh giá cán b, công chc theo hng công
khai, dân ch;
- Xây d
ng qui ch v cam kt và li th công v ca cán b, công chc khi
c b nhim v
à nh k trc nhân dân;
-
u t nghiên cu v o c công v, v nhng giá tr, lý tng o c công
v
tng bc th ch nó thành qui tc pháp lut.
*
i vi tng cán b, công chc
- Không ng
ng tu dng, rèn luyn o c cách mng
;
- Không ng
ng hc tp nâng cao trình , nng lc v chính tr t tng và
chuyên môn nghi
p v; ki
ên trì tích ly kin thc, kinh nghim;
- Không xa r
i thc tin, vn dng kin thc vào thc tin;
- Rèn luy
n bn lnh và nng lc qun lý, lãnh o, kh
nng làm vi
c tp th,
kh nng t chc thc hin công vic và chu trách nhim cá nhân;
- Không ng
ng u tranh chng tiêu cc, tham ô, tham nhng, ca quyn, quan
liêu và l
i sng buông th;
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
14
- Rèn luy
n thân th, sng vui, khe và hnh phúc.
1.3 Rèn luyn o c công v
Tr
c nhng yêu cu ca vic xây dng nn hành chính trong sch, vng mnh,
không ch
òi hi mi cán b, công chc phi nâng cao v chuyên môn, nghip v
mà c
lp tr
ng, bn lnh chính tr, o c ngh nghip. Do vy, vic rèn luyn
o
c công v, cn rèn luyn nhng phm cht o c công v sau:
- Tính ngay th
ng, trung thc, tit kim;
- S
t trng;
- Kh
c phc nhng mt tiêu cc nh: Chây li, cu th, cy th, gian di, li
d
ng, b
è phái;
- Rèn luy
n lp trng t tng vng
vàng trong công vi
c;
- Rèn luy
n v chuyên môn nghip v.
2. Tác phong và n
p sng n
i công s, mi quan h trong công s
2.1 Tác phong ni công s
* Khái ni
m: Tác phong ni công s là s th hin thái và hành vi ca mi
ng
i tr
c công vic và nhng
m
i quan h trong công s, n
i làm vic ca mình.
* Yêu cu ca tác phong ni công s
- Ph
i nhanh nhn, cn thn; sp xp thi gian l
àm vic khoa hc, hp lý;
- Ph
i bit gii quyt và x lý công vic theo úng quy nh;
- Giao ti
p hành chính phi phù h
p, ngôn ng s dng phi lch s, úng mc;
- Ph
i có thái tích cc trong quan h h
ành chính và trong công vic;
- Có kh
nng x lý nhanh trong mi tình hung.
2.2 N
p sng ni công s
* Khái ni
m: Np sng n
i công s c hiu là nhng hot ng có
tính ch
t
quen thu
c tuân theo nhng quy nh nht nh. Np sng phi phù hp iu kin
phát tri
n kinh t
- xã h
i và s phát trin ca khoa hc công ngh, iu kin môi
trngc bit cn phi th hin c tính khoa hc trong vic sp xp, t chc
công vi
c.
* Yêu c
u ca np sng n
i công s
- Th
c hin úng ni quy, quy ch ca c quan, t chc ni làm vic;
- Nhi
t tình trong công tác, tích cc trong hc tp;
- Chân thành, c
i m vi mi ng
i; bit khiêm tn và hòa mình vi mi ngi;
- Gi
i quyt t
t các mi quan h trong công s v
à các quan h xã hi khác;
- S
ng lành mnh, không nghin ngp, ru chè, c bc
2.3 M
i quan h trong công s
* Quan h
ca nhân viên vi lãnh o:
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
15
- Hi
u bit tôn trng ngi lãnh o;
- Ph
c t
ùng các quyt nh hp phá
p c
a ng
i lãnh o;
- B
o v uy tín cho ngi lãnh o;
- Trung th
c, không xu nnh
* Quan h
gia các ng nghip vi nhau:
- Hi
u bit, tôn trng ln nhau;
- oàn k
t, tng tr, hp tác;
- Chân thành và trung th
c;
- Không bè phái, ghen t
nhau
II. K
NNG, NGHIP V GIAO TIP HÀNH CHÍNH
1. Nh
ng vn chung v giao tip h
ành chính
1.1 Khái ni
m
- Giao ti
p là quá trình tip xúc tâm lý gia con ngi vi con ngi nht nh
trong xã h
i nhm trao i thông tin, t
ình cm, hiu bit, vn sng t
o n
ên nh
ng
nh h
ng, nhng tác ng qua li con ngi ánh giá, iu chnh và phi hp vi
nhau trong công vi
c.
- Giao ti
p h
ành chính là hot ng xác lp mi quan h và tip xúc gia con
ngi vi nhau trong phm vi hành chính, nhm tho mãn nhng nhu cu nht nh
c
a qu
n lý hành chính.
1.2 Phân lo
i giao tip
* Cn c
vào tính cht tip xúc
, ho
t ng giao tip c chia thành 2 loi: Giao
ti
p trc tip v
à giao tip gián tip.
- Giao ti
p trc tip: là giao tip Mt i mt;
- Giao ti
p gián
ti
p: là giao tip thông qua phng tin trung gian nh th t,
vn b
n, sách báo v
à các phng tin khác,
* Cn c
vào tính cht t chc
, ho
t ng giao tip c chia thành 2 loi: Giao
ti
p chính thc và giao tip không chính thc.
- Giao tip chính thc: là nhng hot ng giao tip c t chc và tin hành
theo nh
ng quy nh ca pháp lut, theo mt quy trình ã c th ch hóa nh:
Mittinh, h
i hp, tip dân, hc tp, hi ngh, hi tho.
- Giao ti
p không chính thc: là nhng giao tip có tính ch
t cá nhân, tuy không
b
ràng buc bi nhng quy nh có tính cht pháp ly, nhng li tuân theo nhng quy
t
c v
à tp quán xã giao, nh giao tip bn bè hay các cuc trao i, hi ý riêng c
quan, t
chc.
* Cn c
vào v th
, ho
t ng giao tip có th ch
ia thành 3 lo
i: Giao tip th
v
ng mnh; giao tip th yu v
à giao tip th cân bng.
* Cn c
vào c im ngôn ng th hin
, ho
t ng giao tip có th chia làm 2
lo
i: Giao tip bng ngôn ng và giao tip phi ngôn ng.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
16
1.3 Các nguyên t
c trong gi
ao ti
p hành chính
a. Nguyên t
c chung
thành công trong giao tip hành chính, chúng ta cn bo m nhng nguyên
t
c chung sau:
- B
o m s h
ài hòa v mt li ích gia các bên tham gia giao tip;
- C
n coi trng và vn dng tt các nguyên tc pháp lut
trong giao ti
p;
- C
n a ra nhiu gii pháp i tng giao tip có th la chn và quyt
nh;
- C
n coi trng nh hng ca các mi quan h trong quá trình giao tip.
b. Nguyên t
c giao tip h
ành chính trong t chc
Giao ti
p trong t chc có 3 kh n
ng có th
xy ra nh sau:
- Thông tin b
bin dng, b xuyên tc khi i t cp di lên cp trên;
- Thông tin b
tht lc khi i t cp tr
ên xung di;
- S
giao tip hàng ngang có th b tr ngi do kình ch hay ghen t.
Giao ti
p trong t chc c th
hin d
i các hình thc nh: Giao tip t cp
trên xu
ng d
i, t cp di lên trên, giao tip hàng ngang.
* Giao tip t cp trên xung cp di, c th hin cho 4 mc ích sau:
- H
ng dn công vic;
- Ph
n hi tr li ý kin ca nhân viên;
- Khuy
n
khích s
tham gia;
-
ng vi
ên gây cm tình cm hng.
* Giao ti
p t cp di lên cp trên, cn chú ý mt s yu t quan trng sau
:
- Giao ti
p t di lên thc cht là s phn hi li các ngh, ch th và hành
ng ca cp tr
ên;
- C
p di thng báo
cáo nh
ng gì mà h cho rng cp trên thích nghe, mc dù
thông tin ó có th
không chính xác;
- Phi da vào lòng tin i vi cp trên;
- Giao ti
p t di lên phi tuân th trit nguyên tc tp trung dân ch.
* Giao ti
p h
àng ngang là giao tip gia c
ác b
phn c
ùng cp, s phi hp
gi
a các cá nhân và các b phn cùng cp trong t chc. Giao tip hàng ngang có
nh
ng tr ngi chính nh sau
:
- S
bit lp th
ng có ca các b phn, n v;
- Thi
u thi gian và c hi giao tip;
- S
k và thành ki
n gia các nhóm.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
17
khc phc nhng tr ngi này, khi giao tip cn phi hp công tác, chia s
thông tin, gi
i quyt tranh chp, tng c
ng quan h gia các cá nhân, b phn, n
v
, suy ngh ti li ích chung vi tinh thn làm vic tp th.
2. Các k
n
ng giao ti
p
2.1. K
nng nghe
a. Khái ni
m: Nghe là mt trong nhng k nng quan trng nht trong quá trình
giao ti
p nói chung và giao tip hành chính nói riêng. Nghe là hot ng, nh ó,
chúng ta hi
u c các ý ngha ca các âm thanh, ngôn ng (ting
nói) c
a con ngi
và nh
ng âm thanh khác.
b. Rèn luy
n k nng nghe
- Xác
nh im mu cht khi nghe: Khi nghe cn xác nh âu là im mu
ch
t, quan trng và cn làm gì ghi nh c nhng im ó. Thông thng, ngi
nói có th
ch thng nhng im
m
u cht ó, hoc nói to l
ên ging, có c ch nhn
m
nh, cng có th ngi nói nhc li nhng iu cn ghi nh.
- Ghi chép khi nghe: Mu
n ghi nh tt, cn ghi chép khi nghe. Vic ghi chép có
th
ghi chép theo c
ng, mi dòng mt ý, mt vn hoc ghi
chép theo c
m vn
- Khi nghe c
n phi t thái luôn sn s
àng nghe ngi nói, thông qua nhng
hành vi c
th, kt hp vi c ch nét mt và li nói, ngi nói cm nhn c
không khí thân tình. Tr
ng hp
c
n thit do có quá ít thi gian hoc trình ngi
nói h
n ch, ng
i nghe có th ch ng xin li, ct ngang và yêu cu ngi nói trình
bày tr
c tip vào vn .
- Khi nghe c
n phi bit khc phc nhng khó khn t lc cn bên ngoài nh:
ti
ng n, ác c
m v
i v b ngo
ài ca ngi nói, thi gian
2.2. K
nng nói
a. Khái ni
m: K nng nói c s dng thng xuyên trong giao tip nói chung
va giao tip hành chính nói riêng, c bit là trong vic tip khách, nói chuyn in
tho
i, hi hp K nng nói
th
ng c s dng cùng vi k nng nghe.
cho hot ng giao tip t kt qu tt, iu quan trng l
à cn phi bit nói
âu, nói v
i ai, nói cái gì và nói nh th nào.
b. Rèn luy
n k nng nói
- Gi
ng nói: Chú ý vang, cao, nhanh chm, dn
g;
- Nói k
t hp vi các hành vi phi ngôn ng nh c ch, ánh mt, n ci, v mt,
các
ng tác ph ha;
- T th
, khong cách vi ng
i giao tip và trang phc phù hp;
- S
dng thut khôi hài thích hp, úng ch, úng lúc, úng mc, úng i
t
ng;
- Kh nng din t các vn , các ni dung và thông tin trong li nói mch lc
và khúc chi
t, logic.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
18
2.3. K
nng c
có th s dng tt k nng c trong giao tip h
ành chính, cn phi rèn luyn
m
t s vn sau:
- C
n phi tìm b cc ca vn bn n
m t
ng quát v ni dung;
- Tr
c khi c, cn phi l
t qua trc các mc, tùy theo yêu cu và nhim
v
c giao, cn quyt nh c k tng phn hoc toàn b vn bn ó;
- Trong khi
c, cn ánh du hoc ly bút màu làm ni bt nhng ý quan trng;
c
n bi
t t các câu hi trc, trong và sau khi c. Sau khi c xong toàn b vn
b
n, trong mt s trng hp cn thit, cn tóm tt các ý chính ca vn bn.
Tóm l
i
,
có k nng c áp ng các nhim v
c giao, cn phi rèn luyn
và tích l
y kinh ngh
i
m. Có k nng c tt là mt tiêu chun chng t ngi có kh
nng và tr
ình giao tip cao, góp phn mang li uy tín cho bn thân cng nh uy tín
cho c quan, t
chc.
2.4. K
nng vit
có k nng vit (son tho) tt trong giao tip hành chính, cn
chú ý m
t s
v
n sau:
- Nm vng nhng vn cn phi vit (son tho) hoc cn c th hin trong
vn b
n;
- Khi vi
t (son tho), phi xác nh c cng, b cc chung ca vn bn.
Trong ó, xác
nh c phn trng tâm, ý chính, ý ph u t
suy ngh
và th
hi
n tt;
- Khi vi
t (son tho), cn t mình vào v trí ca ngi hc d liu nhng
phán oán, th
c mc hoc nhng yêu cu mà ngi c có th hoc có quyn òi hi;
- Khi vi
t (son tho), n
ên trình bày vn bn vi dài thích hp
, trình bày
p,
nghiêm túc, và úng quy
nh ca Nhà nc.
3. M
t s k nng h
ành chính dành cho cán b, CCVC
3.1. L
p chng trình, k hoch công tác
a. Khái ni
m: Chng trình, k hoch công tác là s nh hình, d báo mc tiêu,
nh h
ng và phng
th
c thc hin các mc ti
êu, nh hng và phng thc thc
hi
n các mc tiêu, nh hng ó ca c quan, t chc trong mt khong thi gian
nh
t nh.
Chng tr
ình, k
hoch công tác c th hin bng nhng vn bn có tên loi
tng
ng vi tính cht c
a m
t bn d kin nhng công vic c quan, t chc phi
làm trong m
t khong thi gian nht nh nào ó. Nhng d báo có tính phng
h
ng, ch tr
ng trong mt khong thi gian dài, nhiu nm gi là chng trình.
Chng tr
ình thông thng có ni dung v n
h
ng công vic ln, có ý ngha quan
tr
ng, lâu ài ca t nc, a phng, ngành, lnh vc.
Nhng hot ng c th nhm trin khai nhng mc tiêu ã nh trong khong
th
i gian ngn (tháng, quý, nm) thng c trình bày trong bn k hoch.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
19
Nh
ng công
vi
c ca mi tun c th hin bng lch công tác hay lch làm
vi
c.
b. Nh
ng yêu cu i vi chng trình k hoch:
Chng tr
ình, k hoch có th c trình bày bng nhng loi vn bn vi hiu
l
c pháp lý khác nhau, song d
ù th nào i na, ngoài nhng
yêu c
u i vi mt vn
b
n qun lý nhà nc nói chung, cng cn phi m bo mt s yêu cu khác nhau
nh sau:
- N
i dung ca vn bn cn ch rõ danh mc nhng công vic d kin, ngi
ch
u trách nhim, thi hn hoàn thành. Trong trng hp tht cn thi
t có th
nêu
thêm nh
ng chi phí cn thit, nhng ph
ng án d phòng.
- N
i dung phi bám sát và th hin c nhng cn c xây dng, bo m thc
hi
n chc nng, nhim v c bn ca c quan, n v, mnh lnh ca cp trên.
- Các công vi
c phi
c sp xp
có h
thng theo tr
ình t u tiên liên hoàn, có
tr
ng tâm, trng im; không dn công vic s v lên vai các cp lãnh o.
- Ph
i n khp vi chng trình, k hoch ca t chc ng, oàn th cp trên,
a ph
ng (nu có liên quan), bo m cân i gi
a chng tr
ình, k
hoch nm,
quý, tháng.
- Ph
i m bo có tính kh thi, tránh ôm m, n
êu quá nhiu công vic mà kh
nng th
c hin không c bao nhiêu; phi phân b qu thi gian sao cho hp lý ( thí
d
, không b trí hp nhiu ngày lin hoc vào nhng
th
i im không thun li nh
mùa v
, l hi truyn thng ); phi sp xp sao cho có thi gian d ph
òng iu
ch
nh c khi có nhng s kin bt ng xy ra.
c. Quy trình l
p chng trình, k hoch công tác
* B
c 1:
Nghiên c
u, chn vic v
à d kin n
i dung công vi
c
a vào chng
trình, k
hoch công tác.
- Thu th
p y d liu, các thông tin liên quan. Cn rà soát h s v nhng
hot ng trc ó nhm xác nh nhng công vic còn tn ng và trình t u tiên
gi
i quyt trong thi gian d kin s
p t
i.
- Tham kh
o ý kin l
ãnh o, các b phn có liên quan v s cn thit ca vn
d
kin, tính kh thi ca vic thc hin, nh hng công vic, nhieemj v ch yu
c
n bàn, quyt nh và ch o thc hin t phía lãnh o
* B
c 2: Xây dng d th
o, trong ó n
êu rõ:
- Tên g
i ca chng trình, k hoch; phm vi thi gian và i tng thc hin;
- Tên công vi
c cn gii quyt (mt cách khái quát, rõ ràng);
- Hình th
c gii quyt;
- Th
i gian thc hin
* B
c 3: Trình lãnh o và ban hành chính
th
c t chc thc hin.
* Bc 4: T chc trin khai thc hin chng trình, k hoch. Cn nh k
ki
m tra, ánh giá và kp thi iu chnh khi cn.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
20
3.2 T
chc hi hp
a. Khái ni
m: Hi hp l
à hình thc hot ng ca c quan hoc tip xúc có t
ch
c v
à m
c tiêu ca mt tp th nhm quyt nh mt vn thuc thm quyn
ho
c tho lun ý kin t vn, kin ngh.
b. Ý ngh
a ca hi hp
- T
o ra s phi hp trong hành ng trong công vic, nâng cao tinh thn tp th
và t
o ra nng sut lao ng cao;
- Phát huy s
tham gia rng rãi vào các công vic ca c quan, n v;
- Khai thác trí tu
ca tp th, to c hi cho mi ngi óng góp nhng ý kin
sáng t
o ca bn thân xây dng t chc vng mnh;
- Ph
bin nhng t tng, quan im mi, bàn bc, tháo
g
nhng khó khn;
u
n nn, sa cha nhng lch lc trong quá trình thc hin nhim v;
- N
u t chc vic hi hp tt s em li nhng li ích kinh t áng k.
c. Quy trình t
chc hi hp
* B
c 1: Chun b hi hp
a. Xác
nh mc ích, tính cht v
à n
i dung cu
c hp
Sp xp chng trình ngh s nhng vn quan trng; b trí thi gian cn
thi
t thc hin y ch
ng trình, xác nh c th tng ngi chu trách nhim
báo cáo ho
c tham lun. Vic hi hp cn phi a vào lch và chng trình làm v
i
c
chun b ni dung chu áo. K hoch hi hp có th lp trong tng tháng, quý
ho
c c nm. Trong bn k hoch hi hp cn n
êu rõ nhng vn sau:
- Tên bu
i hi hp;
- Th
i gian hp;
- Thành ph
n tham d hp;
-
a im hp;
- Phng ti
n k
thu
t, vt cht phc v cho cuc hp;
- Ni dung hp;
- Các chng tr
ình khác (tham quan, biu din vn ngh, chiêu ãi)
b. Quy
nh th
ành phn hp
C
n lp bn danh sách c th cn c vào ó gi giy triu tp hoc giy
m
i. Khi cn thit phi gi
tr
c cng ni dung và yêu cu ngi c mi tham
d
tr li trong thi hn nht nh có n hp
c hay không.
c. Xác
nh thi gian hp
Ngày, gi
khai mc cuc hp, thi gian tin hành; i vi các i biu xa cn
quy
nh vic i li, b trí
n
d. L
a chn và trang trí phòng hp
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
21
C
n chun b phòng hp có bàn gh, ánh sáng, âm thanh, bc báo cáo viên,
b
ng, phn, khu hiu, c hoa,
. Chu
n b các phng tin làm vic
T
chc n loát các tài liu phc v cuc hp, các trang thit b n
h máy ghi
âm, loa ài, tng âm và các phng ti
n khác.
e. Làm và k
p thi gi giy mi
Gi
y mi cn có ni dung nh: ngi c mi, ni dung hp, thi gian hp,
a im hp, thành phn hp, các giy t cn thit mang theo, các yêu cu ngh li,
các kh
nng dch v, d kin kinh phí
g. Chu
n b vic ghi bi
ên bn và các vn kin cho hi ngh
.
h. Ki
m tra ln cui tng th các công vic chun b.
* B
c 2: Tin hành hi hp
a. ón
i biu:
ón ti
p i biu v
à phát tài liu (nu có).
b. Khai m
c, tr
i
n khai phát biu và tho lun
- Tr
c lúc khai mc i vi nhng cuc hp ln, hi ngh, hi tho cn tin
hành nh
ng nghi thc nh
à nc nht nh nh: làm l chào c, tng nim các anh
hùng lit s trong các trng hp có liên quan
- Gi
i thiu ch t
ch oàn, oàn th k
ý, các
i biu tham d.
- Ch
ta phát biu khai mc (hoc din vn khai mc). Phát biu khai mc cn
ng
n gn, súc tích, nêu c mc ích chính, nhng t tng cn tp trung ch o.
Tuy nhiên, không bình lu
n, hoc khng nh nhng v
n có tính kt lun. Cui b
ài
di
n vn là li chào mng và chúc thành công.
- Trình bày các báo cáo, tham lu
n trong cuc hp.
- T
p trung tho lun nhng vn t ra.
c. Ghi biên b
n: Biên bn có th trình bày ngay sau khi kt thúc cuc hp hoc
vào m
t thi gian nht nh sau ó.
d. B mc: Tng kt các vn mà cuc hp ã tho lun và a ra kt lun.
* B
c 3: Công vic sau hi hp
- Hoàn thi
n các vn kin;
- Thông báo k
t qu cuc hp cho các c quan có liên quan bit;
- L
p h s cuc hp:
i v
i cuc hp thông thng ch cn lu gi biên bn,
còn
i vi các hi ngh ln thì phi lp h s hi ngh. H s này gm:
+ Gi
y mi, giy triu tp;
+ Danh sách
i biu; danh sách nhng ngi tham d;
+ L
i khai mc;
+ Các báo cáo tham lu
n, li phá
t bi
u;
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
22
+ Ngh
quyt cuc hp; th quyt tâm (nu có)
+ Biên b
n;
+ L
i b mc;
+ Thông báo k
t lun (nu có).
- Thanh quy
t toán các chi phí hi hp.
- Tri
n khai các ni dung ã c cuc hp thông qua.
3.3.Ti
p khách
Ti
p khách là công vic thng xuyê
n c
a hu ht cán b lãnh o, qun lý công
s
. Do vy, òi hi mi cán b, công chc phi vn dng s hiu bit ca mình mt
cách sáng t
o; sau cuc tip ón, cn li cho khách mt n t
ng và tình cm tt
p. Vic tip khách không có mt công thc ch
ung cho m
i trng hp; nó òi hi
ng
i thc hin phi vn dng s khéo léo và s hiu bit ca mình trong ng x.
vi
c tip khách có hiu qu tt, mi cán b, công chc cn thc hin mt s nhim v
ch
yu sau ây:
a) ón khách
- Chào h
i mt cách l
ch s
vi thái vui v, nim n khi khách n (nu có
th c nên chào hi bng tên tht ca h);
- Tìm hi
u, gii quyt các y
êu cu ca khách; t s ch ý i vi khách, st sng
i vi công vic;
- X
lý các tình hung c bit khi tip khách (khách
b
c tc, cáu gin, òi theo
ý khách, khách
ã
n theo hn nhng không gp, ).
b)
ãi khách
- Gi
i khát trong tip khách: Tip nc trà; tip các loi nc gii khát
-
t tic
ãi khách: Ti tr s c quan hoc ti nhà hàng.
3.2. Giao ti
p qua in t
ho
i
a. M
t s nguyên tc khi giao tip qua in thoi
- Xng danh;
- Trao
i qua in thoi cn ngn gn;
- Không nói nh
ng thông tin tha v
à nhng iu bí mt qua in thoi;
- Có thái
ng x phù hp khi giao tip qua in thoi;
b. M
t s im cn l
u
ý khi nói chuyn qua in thoi
- Không nên h
i: có bit tôi l
à ai không dù ngi nghe là ngi thân quen;
- Không nên kéo dài quá, nh
t là in thoi di ng hoc ng dài;
- Khi chuông i
n thoi reo, nu có mt trong phòng thì không nên chuông
reo quá ba h
i, m
à phi nhc máy lên ngay ngi nghe khi phi ch;
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
23
- Không nên d
p máy xung khi ngi nghe ang nói (dù mình không mun
nghe n
a). Nu thy cn th
ì xin li ngi nghe ri cúp máy;
- Khi g
i i, không c nóng vi b máy xung khi chuô
ng reo
ã ba hi, mà
ph
i ch ti hi th sáu, th by mi c t máy xung;
- Khi k
t thúc cuc nói chuyn n
ên có li chào: Chào tm bit, chào anh,
ch
, , hoc nói cm n, không có chi, tùy theo câu nói ca ngi bên kia;
- Không nên nghe hai máy i
n thoi (in thoi di ng và in thoi bàn) cùng
m
t lúc;
- Không l
m dng in thoi công vào vic riêng./.
* Tài li
u tham kho:
1. Lu
t CBCC nm 2008
- Chng II.
2. Quy
t nh s 129/2007/Q
-TTg ngày 02 tháng 8 nm 2007 c
a Th tng
Chính ph
, b
an hành Quy ch
vn hoá công s ti các c
quan hành chính nhà nc
3. Giáo trình Hành chính Vn phòng trong c quan Nhà nc - Nhà xut bn
Giáo d
c
-2006.
4. Nghi
p v hành chính Vn phòng
- NXB T
ng hp Thành ph H Chí Minh
-
2008.
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
24
CHUYÊN
3
K
THU
T SON THO VN BN H
ÀNH CHÍNH VÀ QUN KÝ VN
B
N TRONG C QUAN NHÀ NC
PHN I
CÔNG TÁC QU
N LÝ VN BN TRONG C QUAN NHÀ NC
I. Khái ni
m, ý ngha công tác vn th
1. Khái ni
m công tác vn th
Công tác vn th
c hiu là hot ng bo m thôn
g tin b
ng vn bn phc
v
công tác l
ãnh o, ch o, qun lý và iu hành các công vic trong các c quan,
t
chc.
Công tác vn th bao g
m các công vic v son tho, ban hành vn bn; qun
lý và s
dng con du trong công tác vn th
. Trong ó ni dun
g qu
n lý vn bn v
à
tài li
u bao gm: Qun lý và gii quyt vn bn i; qun lý và gii quyt vn bn n;
l
p h s hin hành và giao np tài liu vào lu tr c quan.
2. Ý ngh
a ca công tác vn th
Công tác vn th c xác nh là mt hot ng ca b máy qun lý nói chung.
M
i cán b, công chc, vi
ên chc ca c quan, t chc trong hot ng có liên quan
n công vn, giy t u thc hin nghip v vn th. Nh vy công tác vn th gn
li
n vi mi hot ng ca các c quan, t chc. Công tác vn th
có các ý ngh
a sau:
- Công tác vn th b
o m cung cp kp thi, y nhng thông tin cn thit
ph
c v các nhim v qun lý, iu hành và các công vic chuyên môn ca mi c
quan, t
chc nói chung.
- Làm t
t công tác vn th
s góp phn gii quyt cô
ng vi
c ca c
quan, t chc
c nhanh chóng, chính xác, nng sut, cht lng, úng chính sách, úng ch ,
gi
a gìn c bí mt quc gia, hn ch c bnh quan liêu giy t.
- Công tác vn th bo m gi li y chng c v mi hot ng ca c
quan, t
chc.
- Công tác vn th có n
n np bo m gi g
ìn y h s, tài liu, to iu
ki
n tt cho công tác lu tr.
II. N
i dung công tác vn th
M
i cán b, công chc, vi
ên chc trong mt c quan, t chc khi thc thi công
vi
c có liên quan n gi
y t
u thc hin nghip v ca công tác vn th. Ti mi
c quan, t
chc u lp b phn vn th chuyên trách. B phn vn th chuyên trách
này g
i l
à vn th c quan. Vn th c quan là b phn thc hin công tác ng ký
vn b
n và tác nghip mt s vi
c ca ni dung công tác vn th
.
1. Qu
n lý v
à gii quyt vn bn n
1.1. Khái nim vn bn n
TUY
N DNG CCVC 2011
Tài li
u ôn tp môn Nghip v chuyên ngành
25
T
t c các vn bn, giy t (k c n, th cá nhân) gi n c quan, t chc gi
là vn b
n n. Vn bn n bao gm:
- Vn b
n t c quan ngoài gi n trc
ti
p;
- Vn b
n nhn c t ng bu in;
- Vn b
n, giy t do các cá nhân mang v t hi ngh.
1.2. Nguyên t
c chung i vi vic qun lý và gii quyt vn bn n
- M
i vn bn n u phi c tp trung ng ký ti vn th c quan. i vi
vn b
n
n ghi ngoài phong bì là ích danh th trng c quan, sau khi bóc ra nu
n
i dung vn bn là công vic thì cng phi ng ký ti vn th c quan.
- Vi
c tip nhn v
à ng ký vn bn n ti c quan theo nguyên tc kp thi,
chính xác và th
ng nht.
- Nhng vn bn n có du ch mc khn phi l
àm th tc phân phi ngay
sau khi ng ký.
- Nh
ng vn bn mt phi c ngi có trách nhim x lý mi c bóc và x
lý.
1.3. N
i dung nghip v qun lý v
à gii quyt vn bn n
a. Tip nhn vn bn n
N
i d
ung công vi
c tip nhn vn bn:
- Ki
m tra khi nhn vn bn: Kim tra xem vn bn nhn có s lng hay
không, phong bì v
n bn có b rách, b bóc hay cha.
- Sau ó th
c hin phân loi vn bn, th
ng có 4 nhóm sau:
+ Lo
i có du ch mc khn, mt.
+ Lo
i sai th thc: Nh vn bn gi nhm a ch, gi vt cp, trình bày sai
th
thc
+ Lo
i thông thng: Sau khi nhn thì tin hành bóc phong bì, ly vn bn ra,
i chiu s, ký hiu vn bn trong vn bn vi s, ký hiu ghi ngoài bì.
+ Loi t liu: Các t qung cáo, giy thông hành mang tính cht dch v,
thng m
i
b. ng ký vn b
n n
Tr
c khi ng ký phi óng du n lên vn bn. Du n c óng góc trái
d
i phn trình bày yu t s và ký hiu vn bn. Trong du n có các yu t: Tê
n
c quan nh
n vn bn; s ; ng
ày n; chuyn; lu h s s.
N
u c quan, t chc dùng s ng ký vn bn thì dùng các loi s sau: S ng
ký vn b
n n (bao gm s ng ký vn bn quy phm pháp lut, s ng ký vn
b
n mt, s ng ký vn bn thông th
ng); s ng ký
n, th; s chuyn giao vn
b
n.
c. Trình v
n bn n