giải phẫu dây thần kinh sọ

CÁC DÂY THẦN KINH SỌ
CÁC DÂY THẦN KINH SỌ
PGS TS. LÊ ĐÌNH VẤN
CÁC DTK SỌ ?
CÁC DTK SỌ ?

12 Đôi dây TK đi qua lỗ của nền sọ (định
nghĩa khác: thoát ra khỏi hệ thần trung
ương ở bề mặt não bộ).

Ngoài tên riêng còn được đánh số từ I- XII
tùy theo vị trí của nó trên bề mặt não.
Phân loại
Phân loại

Các DTK cảm giác đơn thuần: I, II, VIII

Các DTK vận động đơn thuần : III, IV, VI,
XI, XII.

Các DTK hỗn hợp: V, VII, IX, X
Một số khái niệm
Một số khái niệm

Nhân và hạch

Nguyên ủy thật và nguyên ủy hư
Hệ thần kinh
Hệ thần kinh

ho
ho
ạt động như máy
ạt động như máy
vi tính
vi tính
Cấu tạo
Cấu tạo

Tế bào thần kinh (neuron): 100 tỷ tbTK

Tế bào thần kinh đệm: 1000 tỷ tb: tế bào hạt,
tế bào sao
TB TK
TB TK
Đuôi gai
Sợi trục
Thân tế bào tk
Thân tế bào tk

Nơi tập trung thân tế bào
–
Hạch: nằm ở hệ thần kinh ngoại biên: hạch gai
–
Nhân: nằm bên trong hệ thần kinh trung ương:
nhân hoài nghi

Nơi tập trung các sợi (đuôi gai, sợi trục)
–
Dây thần kinh nếu ở hệ thần kinh ngoại biên: dây

thần kinh sọ
–
Bó (chất trắng): nằm bên trong hệ thần kinh trung
ương: bó vỏ gai trước
H
H
ệ thần kinh
ệ thần kinh
TƯ và HTK Ngoại biên
TƯ và HTK Ngoại biên
:
:

Hệ thần kinh
trung ương: não
bộ và tủy gai.

Hệ thần kinh
ngoại biên: dây tk
và hạch TK
Một dây thần kinh sọ gồm có:
Một dây thần kinh sọ gồm có:

- Một nhân trung ương: nhân này là nguyên
uỷ thật của nhánh vận động và là tận cùng
của nhánh cảm giác dây thần kinh sọ.

- Một chỗ đi ra khỏi bề mặt của não bộ: chỗ
này gọi là nguyên uỷ hư của dây thần kinh
sọ.


Nguyên ủy thật: hạch ngoại biên hay nhân
vận động
Các đường dẫn truyền chính
Các đường dẫn truyền chính

Đường cảm giác (hướng tâm): tối thiểu 3
neuron:
–
Neuron thứ 1: Cơ quan thụ cảm - nhân.
–
Neuron thứ 2: Nhân – Đồi thị
–
Neuron thứ 3: Đồi thị - Vỏ não
Đường dẫn truyền cảm giác TB thứ nhất và thứ 2
Đường dẫn truyền cảm giác TB thứ nhất và thứ 2
Hạch
Rễ sau
DTK
gai
sống
Nhánh
trước
Nhân cảm giác
Thân TBCG thứ 1
Đường cảm giác
Đường cảm giác
Đường vận động (ly tâm): tối thiểu 2
Đường vận động (ly tâm): tối thiểu 2
neuron

neuron

Vỏ não – nhân: tế bào vận động trên

Nhân - Cơ quan đáp ứng: tế bào vận động
dưới
Đường dẫn truyền vận động
Đường dẫn truyền vận động
Rễ sau
DTK
gai
sống
Nhánh
trước
Nhân vận động
Sợi trục của TB vận động thấp
Đường vận động
Đường vận động

Trong số các dây thần kinh sọ thì dây thần
kinh khứu giác (I) và dây thần kinh thị giác
(II): thật ra là phần phát triển dài ra của não
bộ, nên khác với các dây thần kinh cảm giác
và hỗn hợp khác là không có hạch thần
kinh ngoại biên
Nguyên ủy thật
Nguyên ủy thật
Nguyên ủy hư
Nguyên ủy hư
Dây Tk khứu giác (I)

Dây Tk khứu giác (I)
Hành
khứu
Dây thần kinh thị giác (II)
Dây thần kinh thị giác (II)

Nguyên ủy thật: tầng tế bào hạch của võng
mạc, các sợi trục hội tụ lại ở đĩa thị giác (điểm
mù) gần cực sau của nhãn cầu.

Cực sau nhãn cầu qua ống thị giác vào hố
sọ giữa, ở đây hai dây thần kinh phải và trái
bắt chéo nhau tạo thành giao thị.