Bài giảng quá trình tiến triển tự nhiên của ung thư

Qu¸ tr×nh tiÕn triÓn
Qu¸ tr×nh tiÕn triÓn
tù nhiªn cña ung th
tù nhiªn cña ung th
PGS.TS. NGUYÔN V¡N HIÕU
PGS.TS. NGUYÔN V¡N HIÕU
TrëngBMungth§HYHN
TrëngBMungth§HYHN
PhãG§BVK-TrëngkhoaNgo¹itænghîp
PhãG§BVK-TrëngkhoaNgo¹itænghîp
BVK
BVK

đại c ơng
đại c ơng

Ungthlàmộtbệnhmạntính.
Ungthlàmộtbệnhmạntính.

Mỗiloạiungthđềutrảiquanhiềubiếncốthứtựthời
Mỗiloạiungthđềutrảiquanhiềubiếncốthứtựthời
gian
gian

Bệnhsửtựnhiêncủaungth:làtổngnhữngquátrình
Bệnhsửtựnhiêncủaungth:làtổngnhữngquátrình
diễnbiếntheothờigian,chialàm2GĐchính:

diễnbiếntheothờigian,chialàm2GĐchính:


-
-
GiaiđoạntiềnungthvàtiềnLS
GiaiđoạntiềnungthvàtiềnLS


-Giaiđoạnlâmsàng
-Giaiđoạnlâmsàng

đại c ơng
đại c ơng



GiaiđoạntiềnUTvàtiềnLS:chiếm75%thờigian
GiaiđoạntiềnUTvàtiềnLS:chiếm75%thờigian
bệnhsửtựnhiênvới30lầnnhânđôiđạtsốlợng10
bệnhsửtựnhiênvới30lầnnhânđôiđạtsốlợng10
9
9
tế
tế
bàotơngđơngvớithểtích1cm3trớckhixuấthiện
bàotơngđơngvớithểtích1cm3trớckhixuấthiện
triệuchứnglâmsàng.
triệuchứnglâmsàng.

Giaiđoạnlâmsàng:Chiếm25%thờigiantiếntriểntự
Giaiđoạnlâmsàng:Chiếm25%thờigiantiếntriểntự
nhiênvớisựxuấthiệncáctriệuchứnglâmsàng.
nhiênvớisựxuấthiệncáctriệuchứnglâmsàng.

G§tiÒn
ungth
G§ungth
tiÒnl©msµng
G§ungth
l©msµng
ChÕt Thêigian
30lÇnnh©n®«i
40lÇnnh©n
®«i
10
12
=1kg
10
9
= 1 g
Qu¸tr×nhtiÕntriÓntùnhiªncñaungth

I CNG
I CNG
Theothứtựthờigiantiếntriểntựnhiêncủaungthtrải
Theothứtựthờigiantiếntriểntựnhiêncủaungthtrải
qua6giaiđoạn:
qua6giaiđoạn:

Khởiphát
Khởiphát



Tăngtrởng
Tăngtrởng



Thúcđẩy
Thúcđẩy



Chuyểnbiến
Chuyểnbiến



Lantràn
Lantràn



Tiếntriển:
Tiếntriển:
xâmlấnvàdicăn.

xâmlấnvàdicăn.

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
1.Giaiđoạnkhởiphát
1.Giaiđoạnkhởiphát



Từmộttếbàogốc,dotiếpxúcvớichấtsinhungth
Từmộttếbàogốc,dotiếpxúcvớichấtsinhungth
gâyranhữngđộtbiến,làmthayđổikhônghồiphục
gâyranhữngđộtbiến,làmthayđổikhônghồiphục
nhântếbào.
nhântếbào.



Cáctếbàođộtbiếnbiểuhiệnsựđápứngkémvới
Cáctếbàođộtbiếnbiểuhiệnsựđápứngkémvới
môitrờngvàuthếtăngtrởngchọnlọcngợcvớitếbào
môitrờngvàuthếtăngtrởngchọnlọcngợcvớitếbào
bìnhthờngởxungquanh.
bìnhthờngởxungquanh.



Quátrìnhnàydiễnrarấtnhanhvàhoàntấttrong
Quátrìnhnàydiễnrarấtnhanhvàhoàntấttrong
vàiphầngiây.

vàiphầngiây.



Đặcđiểm:khôngthểđảongợcđợc.
Đặcđiểm:khôngthểđảongợcđợc.

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển



Hiệnnaychaxácđịnhđợcngỡnggâykhởiphát.
Hiệnnaychaxácđịnhđợcngỡnggâykhởiphát.



Nhữngtếbàođợckhởiphátthờngđápứngkémvới
Nhữngtếbàođợckhởiphátthờngđápứngkémvới
tínhiệugianbàovànộibào.Cáctínhiệunàycótác
tínhiệugianbàovànộibào.Cáctínhiệunàycótác
dụnggiữvữngcấutrúcnộimô.
dụnggiữvữngcấutrúcnộimô.



Nhiềutếbàotrongcơthểtrảiquaquátrìnhkhởi
Nhiềutếbàotrongcơthểtrảiquaquátrìnhkhởi
phát,nhngkhôngphảitếbàonàocũngsinhbệnh.
phát,nhngkhôngphảitếbàonàocũngsinhbệnh.

Đasốtếbàođợckhởiphátkhôngtiếntriểnthêm,
Đasốtếbàođợckhởiphátkhôngtiếntriểnthêm,
chếtđi,hoặcbịcơchếmiễndịchvôhiệuhoá.
chếtđi,hoặcbịcơchếmiễndịchvôhiệuhoá.

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
2.Giaiđoạntăngtrởng
2.Giaiđoạntăngtrởng



Đâylàgiaiđoạnbànhtrớngchọnlọccủadòngtế
Đâylàgiaiđoạnbànhtrớngchọnlọccủadòngtế
bàokhởiphát.
bàokhởiphát.



Giaiđoạnnàycóthểtiếptheoquátrìnhkhởiphát.
Giaiđoạnnàycóthểtiếptheoquátrìnhkhởiphát.



Đợctạođiềukiệnthuậnlợivớisựthayđổivậtlý
Đợctạođiềukiệnthuậnlợivớisựthayđổivậtlý
củavimôitrờngbìnhthờng.

củavimôitrờngbìnhthờng.

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
3.Giaiđoạnthúcđẩy
3.Giaiđoạnthúcđẩy



Baogồmsựthayđổibiểuhiệngien,sựbànhtrớng
Baogồmsựthayđổibiểuhiệngien,sựbànhtrớng
đơndòngcóchọnlọc,vàsựtăngsinhtếbàokhởi
đơndòngcóchọnlọc,vàsựtăngsinhtếbàokhởi
phát.
phát.



Đặcđiểm:cótínhhồiphục,thờigiankéodàitrải
Đặcđiểm:cótínhhồiphục,thờigiankéodàitrải
quanhiềubớcvàphụthuộcvàongỡngcủatácnhân.
quanhiềubớcvàphụthuộcvàongỡngcủatácnhân.
Giaiđoạnnàykhôngcótácdụngliênhợpvàđađến
Giaiđoạnnàykhôngcótácdụngliênhợpvàđađến
quansátungthđạithể.
quansátungthđạithể.



Mứcđộtiếpxúccủaconngờivớinhữngtácnhân

Mứcđộtiếpxúccủaconngờivớinhữngtácnhân
thúcđẩylàkhácnhau.
thúcđẩylàkhácnhau.

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
4.Giaiđoạnchuyểnbiến
4.Giaiđoạnchuyểnbiến



Giaiđoạnnàyvẫncònlàgiảthuyết.
Giaiđoạnnàyvẫncònlàgiảthuyết.



Đâylàgiaiđoạnkếtiếpcủaquátrìnhpháttriểnung
Đâylàgiaiđoạnkếtiếpcủaquátrìnhpháttriểnung
th,chophépsựthâmnhậphayxuấthiệnnhữngổtế
th,chophépsựthâmnhậphayxuấthiệnnhữngổtế
bàoungthnhỏ
bàoungthnhỏ



Cótínhhồiphụcbắtđầuđivàotiếntrìnhkhônghồi
Cótínhhồiphụcbắtđầuđivàotiếntrìnhkhônghồi
phục,xuhớngáctínhlâmsàng.
phục,xuhớngáctínhlâmsàng.

Sosánhđặcđiểmcủagiaiđoạnkhởiphátvàthúcđẩy
Sosánhđặcđiểmcủagiaiđoạnkhởiphátvàthúcđẩy
(Pitot1985)
(Pitot1985)


Đặc điểm Khởi phát
Đặc điểm Khởi phát



QTrđộtbiếnThayđổigien
QTrđộtbiếnThayđổigien

KhảnănghồiphụcKhông
KhảnănghồiphụcKhông

ThờigianNgắn
ThờigianNgắn

NgỡngKhông
NgỡngKhông

SốbớcMột
SốbớcMột

MứcđộtiếpxúcRấtkhótránh
MứcđộtiếpxúcRấtkhótránh

TínhtíchtụTíchtụ

TínhtíchtụTíchtụ

TínhquansátKoquansátđợc
TínhquansátKoquansátđợc
Thúc đẩy
Thúc đẩy
Tăngsinhtếbào
Tăngsinhtếbào
Có
Có
Kéodài
Kéodài
Có
Có
Nhiều
Nhiều
Thayđổi
Thayđổi
Khôngtíchtụ
Khôngtíchtụ
Quansátvềđạithể
Quansátvềđạithể

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
5.Giaiđoạnlantràn
5.Giaiđoạnlantràn

Đặctrngbởisựtăngtrởngcủamộtnhómtếbàoctrú
Đặctrngbởisựtăngtrởngcủamộtnhómtếbàoctrú

ởmộtmônàođóđangbànhtrớng.
ởmộtmônàođóđangbànhtrớng.

Giaiđoạnnàycóthểngắn,chỉkéodàivàithángnhng
Giaiđoạnnàycóthểngắn,chỉkéodàivàithángnhng
cũngcóthểtrongnhiềunăm.
cũngcóthểtrongnhiềunăm.

Khốilợngtếbàocóthểtăngtừ1000tếbàođến1
Khốilợngtếbàocóthểtăngtừ1000tếbàođến1
triệuTB
triệuTB

Nhngvẫncònquánhỏđểcóthểpháthiệnđợcbằng
Nhngvẫncònquánhỏđểcóthểpháthiệnđợcbằng
nhữngphơngphápphântíchđợc.
nhữngphơngphápphântíchđợc.



Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
6.Giaiđoạntiếntriển(xâmlấn-dicăn)
6.Giaiđoạntiếntriển(xâmlấn-dicăn)
6.1.Giaiđoạntiếntriển
6.1.Giaiđoạntiếntriển



Đặctrngbởisựtăngkíchthớccủakhốiu,dosựtăng

Đặctrngbởisựtăngkíchthớccủakhốiu,dosựtăng
trởngcủanhómtếbàoungth.
trởngcủanhómtếbàoungth.



ở
ở
ngờibìnhthờng,sốlợngtếbàosinhravàchếtđi
ngờibìnhthờng,sốlợngtếbàosinhravàchếtđi
luônhằngđịnh,khoảng10
luônhằngđịnh,khoảng10
12
12
tếbàochếtmỗingày.
tếbàochếtmỗingày.



Trongungthtếbàosinhsảnvôtổchứcnhiềuhơnsố
Trongungthtếbàosinhsảnvôtổchứcnhiềuhơnsố
lợngtếbàochết.
lợngtếbàochết.



Chutrìnhsinhsảntếbàotrảiqua4pha:G1,S,G2,
Chutrìnhsinhsảntếbàotrảiqua4pha:G1,S,G2,
M
M

G0
G1
M
G2
S


ChukỳtếbàoG1:giankỳ,G2:bắtđầugiánphân,M
ChukỳtếbàoG1:giankỳ,G2:bắtđầugiánphân,M
khoảnggiánphân,G0:phanghỉ
khoảnggiánphân,G0:phanghỉ

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
Mỗiquầnthểtếbàogồm3nhómnhỏ:
Mỗiquầnthểtếbàogồm3nhómnhỏ:

Nhóm1:Sinhsảnliêntục,đitlầngiánphânnàyđến
Nhóm1:Sinhsảnliêntục,đitlầngiánphânnàyđến
lầngiánphânkhác.
lầngiánphânkhác.

Nhóm2:saukhibiệthoárờikhỏichutrìnhtăngtr
Nhóm2:saukhibiệthoárờikhỏichutrìnhtăngtr
ởng,chếtđikhôngphânchianữa.
ởng,chếtđikhôngphânchianữa.

Nhóm3:khôngtăngsinh,khôngchếttheochutrình,
Nhóm3:khôngtăngsinh,khôngchếttheochutrình,

khôngphânchianhngcóthểtrởlạichutrìnhnếunh
khôngphânchianhngcóthểtrởlạichutrìnhnếunh
cótácnhânkíchthích
cótácnhânkíchthích

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
Giai đoạn tiền lâm sàng:
Giai đoạn tiền lâm sàng:



Giaiđoạnđầu:cóthểrấtngắn,chỉkéodàivàitháng
Giaiđoạnđầu:cóthểrấtngắn,chỉkéodàivàitháng
(ulymphoBurkitt),cóthểkéodàinhiềunăm(ungth
(ulymphoBurkitt),cóthểkéodàinhiềunăm(ungth
đạitràng,ungthphổi,ungthBQ ).
đạitràng,ungthphổi,ungthBQ ).

Kéodàitrb15-20năm,cókhitới40-50năm,chiếm
Kéodàitrb15-20năm,cókhitới40-50năm,chiếm
75%thờigianPTcủabệnh,vàkhôngcóbiểuhiện
75%thờigianPTcủabệnh,vàkhôngcóbiểuhiện
trênlâmsàng.
trênlâmsàng.

Pháthiệnbệnh:dựavàocácXN:miễndịch,sinh
Pháthiệnbệnh:dựavàocácXN:miễndịch,sinh
hoá,
hoá,

Các giai đoạn tiến triển
Các giai đoạn tiến triển
Giai đoạn lâm sàng:
Giai đoạn lâm sàng:



Trênlâmsàngđểpháthiện1khốiucókíchthớc1
Trênlâmsàngđểpháthiện1khốiucókíchthớc1
cm
cm
3
3
(1tỉtb)cầnphảicó30lầnnhânđôi.
(1tỉtb)cầnphảicó30lầnnhânđôi.

6.2.1. Giai đoạn xâm lấn
6.2.1. Giai đoạn xâm lấn

Tổchứcungthxâmlấnnhờcácđặctínhsau:
Tổchứcungthxâmlấnnhờcácđặctínhsau:

Tínhdiđộngcủacáctếbàoáctính.
Tínhdiđộngcủacáctếbàoáctính.

Khảnăngtiêuđạmởcấutrúcnângđỡcủamôvàcơ
Khảnăngtiêuđạmởcấutrúcnângđỡcủamôvàcơ
quan(chấtCollagen).
quan(chấtCollagen).

Mấtsựứcchếtiếpxúccủacáctếbào.
Mấtsựứcchếtiếpxúccủacáctếbào.

Sựlanrộngtạichỗcủaucóthểbịhạnchếbởixơng
Sựlanrộngtạichỗcủaucóthểbịhạnchếbởixơng
sụnvàthanhmạc.
sụnvàthanhmạc.

6.2.2. Giai đoạn di căn
6.2.2. Giai đoạn di căn



Dicănlàhiệntợngtếbàoungthdichuyểntừvịtrí
Dicănlàhiệntợngtếbàoungthdichuyểntừvịtrí
nguyênphátđếnvịtrímớivàtiếptụcquátrìnhtăngtr
nguyênphátđếnvịtrímớivàtiếptụcquátrìnhtăngtr
ởngtạiđó,cáchvịtrínguyênphát1khoảng.
ởngtạiđó,cáchvịtrínguyênphát1khoảng.


Các đ ờng di căn:
Các đ ờng di căn:

Theođờngmáu(haygặptrongungthtếbàoliênkết)
Theođờngmáu(haygặptrongungthtếbàoliênkết)


Theođờngbạchhuyết(haygặptrongcácungthloại

Theođờngbạchhuyết(haygặptrongcácungthloại
biểumô):
biểumô):


TBUTlantrànvàohệthốngbạchmạchtạichỗ,đôi
TBUTlantrànvàohệthốngbạchmạchtạichỗ,đôi
khilàmtắcchúngvàlanvàocáchạchlymphotại
khilàmtắcchúngvàlanvàocáchạchlymphotại
vùng.
vùng.


Hạchbạchhuyếtthờngbịdicăntừgầnđếnxa,qua
Hạchbạchhuyếtthờngbịdicăntừgầnđếnxa,qua
cáctrạmhạch,cóthểnhảycóc,bỏquacáchạchgần.
cáctrạmhạch,cóthểnhảycóc,bỏquacáchạchgần.


Dicăntheođờngkếcậnvàmắcphải:Dọctheomạch
Dicăntheođờngkếcậnvàmắcphải:Dọctheomạch
máuvàTK,theolốiítbịcảntrở
máuvàTK,theolốiítbịcảntrở
VD: UTdạ dày lan
VD: UTdạ dày lan
qua lớp thanh mạc vào ổ bụng gây di căn UT buồng
qua lớp thanh mạc vào ổ bụng gây di căn UT buồng
trứng.
trứng.

Daomổ,dụngcụphẫuthuật:cấytếbàoungthranơi
Daomổ,dụngcụphẫuthuật:cấytếbàoungthranơi
kháctrongphẫuthuật,nếumổtrựctiếpvàokhốiu.
kháctrongphẫuthuật,nếumổtrựctiếpvàokhốiu.


Vịtrícủadicăn:rấtkhácnhautuỳtheocácungth
Vịtrícủadicăn:rấtkhácnhautuỳtheocácungth
nguyênphát
nguyênphát

Cơquanmàtếbàoungththờngdicăn:theothứtự:
Cơquanmàtếbàoungththờngdicăn:theothứtự:
phổi,gan,não,xơng.
phổi,gan,não,xơng.

Cơquanítbịdicăn:Cơ,da,tuyếnứcvàlách.
Cơquanítbịdicăn:Cơ,da,tuyếnứcvàlách.

Khëiph¸t
XóctiÕn
TiÕntriÓn
M«h×nhho¸®¬ngi¶nsùph¸ttriÓncñakhèiu