đại cương về sóng cơ học

Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

1



I. KIN THC
1. Sóng c và s truyn sóng c.
* Sóng c: Sóng c là dao ng c lan truyn trong môi trng vt cht.
+ Sóng ngang là sóng trong ó các phn t ca môi trng dao ng theo phng vuông góc
vi phng truyn sóng.
Tr trng hp sóng mt nc, sóng ngang ch truyn c trong cht rn.
+ Sóng dc là sóng trong ó các phn t ca môi trng dao ng theo phng trùng vi
phng truyn sóng. Sóng dc truyn c c trong cht khí, cht l!ng và cht rn.
+ Sóng c không truyn c trong chân không.
* Tc  truyn sóng : là t∀c  lan truyn dao ng, quãng ng S sóng truyn c
trong thi gian t.
v = S/t
- T∀c  truyn sóng ph# thuc vào môi trng truyn sóng v
rn
> v
l!ng
> v
khí
- Vn t∀c truyn sóng trên dây ph# thuc vào l∃c c%ng dây và mt  kh∀i lng µ
v =
/
F

µ

* Tn s sóng f : là tn s∀ dao ng ca m&i i∋m khi sóng truyn qua, c(ng là tn s∀ ngu)n
gây ra sóng.
Tn s∀ sóng không ph# thuc vào môi trng truyn sóng.
- Trong hi∗n tng truyn sóng trên si dây, dây c kích thích dao ng b+i nam châm
i∗n vi tn s∀ dòng i∗n là f thì tn s∀ dao ng ca dây là 2f.

* Chu k sóng T : Là thi gian phân t vt cht th∃c hi∗n mt dao ng.
T =
1
f




sT
Hzf
:
:

* Bc sóng
λ
:
+ Bc sóng λ: là kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht trên phng truyn sóng dao
ng cùng pha.
+ Bc sóng c(ng là quãng ng sóng lan truyn trong mt chu k−: λ = vT =
f
v
.

Bc sóng là kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht trên phng truyn sóng và dao
ng cùng pha nhau.
+ Kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht trên phng truyn sóng mà dao ng ngc
pha là
2
λ
.
- Nh,ng i∋m cách nhau x = k.λ trên phng truyn sóng thì dao ng cùng pha nhau.
- Nh,ng i∋m cách nhau x = ( k +
2
1
).λ trên phng truyn sóng thì dao ng ngc pha.
- Kho ng cách gi,a 2 gn l)i liên ti.p là bc sóng λ.
- Kho ng cách gi,a n gn l)i liên ti.p là : L= (n- 1) λ hoc
t
∆
=(n-1)T.

CH  1: I CNG V SÓNG C HC
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

2
* Nng lng sóng: sóng truyn dao ng cho các phn t ca môi trng, ngh/a là truyn
cho chúng n%ng lng. Quá trình truyn sóng là quá trình truyn n%ng lng.
* Phng trình sóng
N.u phng trình sóng t0i ngu)n O là u
O

= A
O
cos(ωt + ϕ) thì phng trình sóng t0i M
trên phng truyn sóng là: u
M
= A
M
cos (ωt + ϕ - 2π
OM
λ
) = A
M
cos (ωt + ϕ -
2
x
π
λ
).
N.u b! qua mt mát n%ng lng trong quá trình truyn sóng thì biên  sóng t0i O và t0i
M b1ng nhau (A
O
= A
M
= A).
 l∗ch pha ca hai dao ng gi,a hai i∋m cách nhau mt kho ng d trên phng truyn
sóng: ∆ϕ =
λ
π
d2
.

*  lch pha gia hai im cách ngun mt khong x
1
, x
2
1 2 1 2
2
x x x x
v
ϕ ω π
λ
− −
∆ = =

N.u 2 i∋m ó n1m trên mt phng truyn sóng và cách nhau mt kho ng x thì:
2
x x
v
ϕ ω π
λ
∆ = =



II. PHÂN DNG BÀI TP
BÀI TOÁN 1: Tìm các i lng c trng ca sóng
(vn tc, bc sóng, chu kì, tn s,  lch pha, quãng  ng )

* Phng pháp
+ ∋ tìm các 0i lng c trng ca sóng ta vi.t bi∋u th2c liên quan .n các 0i lng ã
bi.t và 0i lng cn tìm t ó suy ra và tính 0i lng cn tìm.

Lu ý: Các n v3 trong các 0i lng ph i tng thích: bc sóng, kho ng cách, vn t∀c
* Phng trình sóng
T0i ngu)n i∋m O: u
O
= Acos(ωt + ϕ)
T0i M: u
M
= A
M
cos(ωt + ϕ -
x
v
ω
) = A
M
cos(ωt + ϕ -
2
x
π
λ
)
*  lch pha gia hai im cách ngun mt khong x
1
, x
2
1 2 1 2
2
x x x x
v
ϕ ω π

λ
− −
∆ = =

N.u 2 i∋m ó n1m trên mt phng truyn sóng và cách nhau mt kho ng x thì:
2
x x
v
ϕ ω π
λ
∆ = =

* Tc  truyn sóng : v = S/t (cm/s)
- Vn t∀c truyn sóng trên dây ph# thuc vào l∃c c%ng dây và mt  kh∀i lng µ
v =
/
F
µ

Mi liên quan, chu k, tn s, vân tc, bc sóng: T =
1
f
và
f
v
T.v ==
λ

- Kho ng cách gi,a n gn l)i liên ti.p là : L= (n- 1) λ hoc
t

∆
=(n-1)T.
O

x

M

x

Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

3


VÍ D! MINH HA:
VD1. Mt ngi ng)i + b bi∋n quan sát thy kho ng cách gi,a hai ngn sóng liên ti.p
b1ng 10m. Ngoài ra ngi ó .m c 20 ngn sóng i qua trc mt trong 76s.
- Tính chu k− dao ng ca nc bi∋n.
- Tính vn t∀c truyn ca nc bi∋n.
HD. a) t =76s, 20 ngn sóng, vy n = 19 d.
Chu k− dao ng T =
19
76
=
n
t

= 4s
b) Vn t∀c truyn : λ = 10m λ = v.T
4
10
==
T
v
λ
= 2,5m/s.

VD2. Dao ng âm có tn s∀ f = 500Hz , biên  A = 0,25mm, c truyn trong không khí
vi bc sóng λ = 70cm. Tìm:
a. Vn t∀c truyn sóng âm.
b. Vn t∀c dao ng c∃c 0i ca các phân t không khí .
HD. f = 500Hz , A = 0,25mm = 0,25. 10
-3
m , λ = 70cm = 0,7m. v = ? , v
max
= ?
a) λ =

f
v
v = λf = 0,7.500 = 350m/s
b) v
max
= ω.A = 2πf.A = 2π500.0,25.10
-3
= 0,25π = 0,785m/s.

VD3: Mt ngi ng)i + b bi∋n trông thy có 20 ngn sóng qua mt trong 72 giây, kho ng
cách gi,a hai ngn sóng là 10m Tính tn s∀ sóng bi∋n.và vn t∀c truyn sóng bi∋n.
A. 0,25Hz; 2,5m/s B. 4Hz; 25m/s C. 25Hz; 2,5m/s D. 4Hz; 25cm/s
HD
Xét t0i mt i∋m có 10 ngn sóng truyn qua 2ng vi 9 chu kì.
( )

  

= = . xác 3nh tn s∀ dao ng.
1 1
0,25
4
f Hz
T
= = =
Xác 3nh vn t∀c truyn sóng:
( )

     
 
λ
λ  = =


VD4. Trên mt mt cht l!ng có mt sóng c, ngi ta quan sát c kho ng cách gi,a 15
nh sóng liên ti.p là 3,5 m và thi gian sóng truyn c kho ng cách ó là 7 s. Xác 3nh
bc sóng, chu kì và tn s∀ ca sóng ó.
HD: Kho ng cách gi,a 15 nh sóng là 14λ  λ =
14

5,3
= 0,25 m; v =
7
5,3
= 0,5 m/s;
 T =
v
λ
= 0,5 s; f =
λ
v
= 2 Hz.

VD5. T0i mt i∋m trên mt cht l!ng có mt ngu)n dao ng vi tn s∀ 120 Hz, t0o ra sóng
4n 3nh trên mt cht l!ng. Xét 5 gn l)i liên ti.p trên mt phng truyn sóng, + v mt
phía so vi ngu)n, gn th2 nht cách gn th2 n%m 0,5 m. Tính t∀c  truyn sóng trên mt
cht l!ng.
HD :
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

4
Kho ng cách gi,a 5 gn l)i liên ti.p là 4λ  λ =
4
5,0
= 0,125 m; v = λf = 15 m/s.

VD6. Mt sóng có tn s∀ 500 Hz và t∀c  lan truyn 350 m/s. H!i hai i∋m gn nht trên

phng truyn sóng cách nhau mt kho ng bao nhiêu ∋ gi,a chúng có  l∗ch pha
4
π
?
HD:
Ta có: λ =
f
v
= 0,7 m; ∆ϕ =
λ
π
d2
=
4
π
 d =
8
λ
= 0,0875 m = 8,75 cm.

VD7. Mt sóng âm truyn trong thép vi t∀c  5000 m/s. Bi.t  l∗ch pha ca sóng âm ó
+ hai i∋m gn nhau nht cách nhau 2 m trên cùng mt phng truyn sóng là
2
π
. Tính bc
sóng và tn s∀ ca sóng âm ó.
HD;
Ta có: ∆ϕ =
λ
π

d2
=
2
π
 λ = 4d = 8 m; f =
λ
v
= 625 Hz.

VD8. Mt ngu)n phát sóng c dao ng theo phng trình
4cos 4 ( )
4
u t cm
π
π
 
= −
 
 
. Bi.t
dao ng t0i hai i∋m gn nhau nht trên cùng mt phng truyn sóng cách nhau 0,5 m có
 l∗ch pha là
3
π
. Xác 3nh chu kì, tn s∀ và t∀c  truyn ca sóng ó.
HD :
Ta có: ∆ϕ =
λ
π
d2

=
3
π
 λ = 6d = 3 m; T =
ω
π
2
= 0,5 s; f =
T
1
= 2 Hz; v =
T
λ
= 6 m/s.

VD9. Mt sóng ngang truyn trên si dây rt dài có phng trình sóng là: u = 6cos(4πt –
0,02πx). Trong ó u và x c tính b1ng cm và t tính b1ng giây. Hãy xác 3nh: Biên , tn
s∀, bc sóng và vn t∀c truyn sóng.
HD :Ta có: A = 6 cm; f =
π
ω
2
= 2 Hz;
λ
π
x2
= 0,02πx  λ = 100 cm = 1 m; v = λf = 100.2 =
200 cm/s = 2 m/s.

VD10. Mt si dây àn h)i, m nh, rt dài, có u O dao ng vi tn s∀ f thay 4i trong

kho ng t 40 Hz .n 53 Hz, theo phng vuông góc vi si dây. Sóng t0o thành lan
truyn trên dây vi vn t∀c v = 5 m/s.
a) Cho f = 40 Hz. Tính chu k− và bc sóng ca sóng trên dây.
b) Tính tn s∀ f ∋ i∋m M cách O mt kho ng 20 cm luôn luôn dao ng cùng pha vi
dao ng t0i O.
HD : a) Ta có: T =
f
1
= 0,025 s; λ = vT = 0,125 m = 12,5 cm.
b) Ta có:
λ
π
OM.2
=
v
OMf .2
π
= 2kπ  k =
v
OMf .
 k
max
=
v
OMf
max
= 2,1;
Phone: 01689.996.187

BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

5
k
min
=
v
OMf
min
= 1,6. Vì k ∈ Z nên k = 2  f =
OM
kv
= 50 Hz.
VD 11: Mt ngi quan sát mt chi.c phao n4i lên trên mt bi∋n và thy nó nhô lên cao 6
ln trong 15 giây, coi sóng bi.n là sóng ngang. Tính chu k− dao ng ca sóng bi∋n?
A. 3(s) B.43(s) C. 53(s) D. 63(s)
HD: Chú ý vi d0ng bài này ta nên dùng công th2c trc nghi∗m:
1
n
f
t


, trong ó t là thi
gian dao ng. Phao nhô lên 6 ln trong 15 giây ngh/a là phao th∃c hi∗n c 5 dao ng
trong 15 giây.
Vy ta có
1 6 1 1
( )
15 3

n
f Hz
t
 
  
suy ra
1
3( )
T s
f
 


VD12 : Mt ngi quan sát mt bi∋n thy có 5 ngn sóng i qua trc mt mình trong
kho ng thi gian 10(s) và o c kho ng cách gi,a hai ngn sóng liên ti.p là 5(m). Tính
vn t∀c sóng bi∋n ?
A. 1(m) B. 2m C. 3m D.4m

HD: Tng t∃ nh trên ta có :
1 5 1 2
( )
10 5
n
f Hz
t
 
  
suy ra
2
. .5 2( )

5
v f m
   Chú ý
kho ng cách gi,a hai ngn sóng liên ti.p chính là



VD13:
(H 2007). Mt ngu)n phát sóng dao ng theo phng trình u = acos20πt (cm).
Trong kho ng thi gian 2(s) sóng truyn I c quãng ng b1ng bao nhiêu ln bc
sóng?
A. 10. B. 20. C. 30. D. 40.
HD: theo phng trình trên ta thy
20
 

nên suy ra
2 2
0,1( )
20
T s
 
 
  
Do c2 1 chu k− thì tng 2ng 1 bc sóng, nên trong kho ng thi gian t=2(s) sóng truyn
c quãng ng S. ta có t5 l∗
0,1(s)


Vy

2(s) S

Hay
0,1
2
S


suy ra S=20


VD14: Mt sóng có tn s∀ 500Hz, có t∀c  lan truyn 350m/s. Hai i∋m gn nhau nht trên
phng truyn sóng ph i cách nhau gn nht mt kho ng là bao nhiêu ∋ gi,a chúng có 
l∗ch pha b1ng
3
π
rad ?
A. 0,116m. B. 0,476m. C. 0,233m. D. 4,285m.
HD: Ta bi.t : trong sóng c thì  l∗ch pha là
2 .
3
d
 


  
Suy ra
6
d




Trong ó:
350
0,7( )
500
v
m
f
   
vy kho ng cách cn tìm là
0,7
0,116( )
6 6
d m

  

Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

6
=>A.A

VD15: Mt sóng âm có tn s∀ 450(Hz) lan truyn vi vn t∀c 360(m/s) trong không khí. 
l∗ch pha gi,a hai i∋m cách nhau d=1(m) trên mt phng truyn sóng là :
A.
0,5 ( )

rad
 
 
B.
1,5 ( )
rad
 
 
C.
2,5 ( )
rad
 
 
D.
3,5 ( )
rad
 
 

HD.
2 . 2. .1
2,5
0,8
d
 
 

   
( trong ó
360

0,8( )
450
v
m
f
   
)=> A.C

VD16: Vn t∀c truyn âm trong không khí là 340(m/s) , kho ng cáchgi,a hai i∋m gn nhau
nht trên cùng mt phng truyn sóng dao ng ngc pha nhau là 0,8(m). Tn s∀ âm là:
A. f=85(Hz) B. f=170(Hz) C. f=200(Hz) D. f=225(Hz)
HD. Ta bi.t 2 sóng dao ng ngc pha khi  l∗ch pha
2 .
(2. 1)
d
k

 

   

Gn nhau nht thì ly k=0 vy
2. 2.0,85 1,7( )
d m

  
hay
340
200( )
1,7

v
f Hz

  
=>A.C
VD 17: Khi biên  ca sóng t%ng gp ôi, n%ng lng do sóng truyn t%ng bao nhiêu ln.
A. Gi m 1/4 B. Gi m 1/2 C. T%ng 2 ln D. T%ng 4 ln
HD: n%ng lng
2
.
2
k A
E 
Vy khi biên  t%ng gp ôi thì n%ng lng
2 2 2
. ' .4
' 4 4
2 2 2
k A k A KA
E E
   
=> T%ng 4 ln

VD18: Hi∗u pha ca 2 sóng gi∀ng nhau ph i b1ng bao nhiêu ∋ khi giao thoa sóng hoàn toàn
tri∗t tiêu.
A. 0 B. 6/4 C. 6/2 D.6
HD:  l∗ch pha ca 2 sóng gi∀ng nhau là :
(2 1)
k
 

  
thì khi giao thoa chúng mi tri∗t
tiêu . Ly k=0 ta có
 
 


VD19: Tìm vn t∀c sóng âm bi∋u th3 b+i phng trình: u = 28cos(20x - 2000t)
A. 334m/s B. 331m/s C. 314m/s D. 100m/s
HD: Áp d#ng phng trình sóng :
2
. . ( )
x
U A co s t



 
∀i chi.u lên phng trình trên ta
thy
2
20
x
x



suy ra
2
20 10

 
  
mà
2000
. ( ) .( ) 100
2 10 2
v f
 
 
 
   
( m/s) =>A.D

VD20: Mt m(i nhn S c gn vào u ca mt lá thép n1m ngang và ch0m vào
mt nc. Khi u lá thép dao ng theo phng th7ng 2ng vi tn s∀ f = 100
(Hz), S t0o trên mt nc mt sóng có biên  a = 0,5 (cm). Bi.t kho ng cách gi,a
9 gn l)i liên ti.p là 4 (cm). Tính vn t∀c truyn sóng trên mt nc.
A. 100 cm/s B. 50 cm/s C. 100cm/s D. 150cm/s
HD: áp d#ng công th2c trc nghi∗m kho ng cách gi,a n ngn sóng liên ti.p là :
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

7

( 1)
l n

 

Trong ó n là s∀ ngn sóng =>
4
4 (9 1) 0,5
8
     
(cm)
=>
. 100.0,5 50( / )
v f cm s

  

VD21: (Bài tp tng t∃) : Ngu)n phát sóng trên mt nc t0o dao ng vi tn s∀
f=100(Hz) gây ra sóng trên mt nc . Bi.t kho ng cách gi,a 7 gn l)i (b#ng sóng
liên ti.p) là 3(cm) . Tính vn t∀c truyn sóng trên mt nc ?
A. 50(cm/s) B. 25(cm/s) C.100(cm/s) D.150(cm/s)
HD.
áp d#ng công th2c trc nghi∗m kho ng cách gi,a n ngn sóng liên ti.p là :

( 1)
l n

 
Trong ó n là s∀ ngn sóng : ta có

3
3 (7 1) 0,5
6
     
(cm) Vy

. 100.0,5 50( / )
v f cm s

  

VD22: Mt ngu)n sóng c dao ng iu hoà theo phng trình






+=
2
10cos
π
π
tAx
.
Kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht trên phng truyn sóng mà t0i ó dao
ng ca các phn t môi trng l∗ch pha nhau
2
π
là 5 (m). Hãy tính vn t∀c truyn
sóng.
A. 150m/s B. 120m/s C. 100m/s D. 200m/s
HD.  l∗ch pha
2 2 .5
2 2
d

   

 
    

V
y bc sóng là:
20( )
m


=>
10
. .( ) 20.( ) 200( )
2 2
m
v f
s
 
 
 
   


VD23: Cho mt m(i nhn S ch0m nh8 vào mt nc và dao ng iu hoà vi tn
s∀ f = 20 (Hz). Ngi ta thy r1ng hai i∋m A và B trên mt nc cùng n1m trên
phng truyn sóng cách nhau mt kho ng d = 10 (cm) luôn dao ng ngc pha
vi nhau. Tính vn t∀c truyn sóng, bi.t r1ng vn t∀c ó ch vào kho ng t 0,8
(m/s) .n 1 (m/s).
A. 100 m/s B. 90m/s C. 80m/s D. 85m/s

HD:  l∗ch pha:
2
(2 1)
d
k

 

   
(Do hai i∋m dao ng ngc pha) vy ta có :
(2 1) (2 1)
2 2
k k v
d
f

 
 
Suy ra :
2 2.0,1.20 4
(2 1) 2 1 2 1
df
v
k k k
  
  
Do gi thi.t
cho v
n t∀c thuc kho ng

0,8 1( )
v m
 
nên ta thay bi∋u th2c ca V vào :


4
0,8 1
(2 1)
v
k
  

=> 1,5 9 K9 2 => k=2
4 4
0,8( )
2 1 2.2 1
v m
k
  
 

1

9

















Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

8



VD24: Mt si dây àn h)i rt dài có u A dao ng vi tn s∀ f và theo phng vuông
góc vi si dây. Biên  dao ng là 4 (cm), vn t∀c truyn sóng trên ây là 4 (m/s). Xét
mt i∋m M trên dây và cách A mt o0n 28 (cm), ngi ta thy M luôn luôn dao ng l∗ch
pha vi A mt góc
(2 1)
2
k

  

vi k = 0, ±1, ±2, Tính bc sóng λ. Bi.t tn s∀ f
có giá tr3 trong kho ng t 22 (Hz) .n 26 (Hz).
A. 8 cm B. 12 cm C. 14 cm D.16 cm
HD.
 l∗ch pha gi,a hai phn t theo phng truyn sóng là:

2
(2 1)
2
d
k
 


   
(chú ý: + bài này ngi ta ã cho s:n  l∗ch pha)
T
ng t∃ nh bài trên ta có :
(2 1) (2 1)
4 4
k k v
d
f

 
 

Suy ra :
(2 1)
4

v
f k
d
 
thay s∀ vào ta có :
4 2 1
(2 1)
4.0,28 0,28
k
f k

  

Do
22 26( )
f Hz
 
nên ta có :
2 1
22 26( )
0,8
k
Hz

 

Gi i ra ta có :
2,58 3,14 3
k k
   

vy
2 1 2.3 1
25( )
0,28 0, 28
k
f Hz
 
  
vy
4
0,16( ) 16
25
v
m cm
f
    

VD 25: Mt sóng c hc truyn trong mt trng àn h)i.Phng trình dao ng
ca ngu)n có d0ng:
4 ( )
3
x cos t cm
π
 
=
 
 
.Tính bc sóng λ. Cho bi.t vn t∀c truyn sóng
v = 40 (cm/s) Tính  l∗ch pha ca hai i∋m cách nhau mt kho ng 40 (cm) trên
cùng phng truyn sóng và t0i cùng thi i∋m.

A. π/12 B. π/2 C. π/3 D. π/6

HD.  l∗ch pha gi,a hai phn t theo phng truyn sóng là:
1
( )
2 3.2 6
f Hz
 
 
  
Suy ra
2 2 2 .40
40.6 3
d df
v
   


    


VD26: Mt sóng c hc truyn trong mt trng àn h)i.Phng trình dao ng ca
ngu)n có d0ng:
4cos ( )
3
x t cm

 








 
. Tính  l∗ch pha ca dao ng t0i cùng mt
i∋m bt k− sau kho ng thi gian 0,5 (s).
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

9
A.
6

B. π/12 C. π/3 D. π/8

HD: sau kho ng thi gian t=0,5 giây sóng truyn c quãng ng d:
Phng trình dao ng t0i M cách ngu)n mt kho ng d là :
2
4cos ( )
3
M
d
x t cm
 

 



 




 
Trong ó + thi i∋m (t) pha dao ng ca M là :
1
2
3
d
t
 


 


 




 
. Sau thi i∋m t=0,5(s) thì pha dao ng t0i M lúc này là:
2
2
( 0,5)

3
d
t
 


 


  




 
V+y  l∗ch pha
2 1
2 2
( ( 0,5) ) ( . )
3 3 6
d d
t t
    
  
 
        

VD27: Mt ngi xách mt xô nc i trên ng , m&i bc i c 50(cm). Chu k− dao
ng riêng ca nc trong xô là T=1(S) . Ngi ó i vi vn t∀c v thì nc trong xô b3
sóng sánh m0nh nht. Tính vn t∀c v?

A. 2,8Km/h B. A. 1,8Km/h C. A. 1,5Km/h D. Gía tr3 khác
HD. theo gi thi.t thì
50( )
cm


mà vn t∀c
50
. 50( / ) 0,5( / ) 1,8( / )
1
v f cm s m s km h
T

     
=> A.B
VD28: Trên mt nc có mt ngu)n dao ng t0o ra t0i i∋m O mt dao ng iu hòa có
tn s∀ f= 50(Hz) . Trên mt nc xut hi∗n nh,ng vòng tròn )ng tâm O, m&i vòng cách
nhau 3(cm). Vn t∀c truyn sóng trên mt nc là :
A. 120(cm/s) B. 360(cm/s) C. 150(cm/s) D. 180(cm/s)
HD. Chú ý m&i vòng tròn )ng tâm O trên mt nc s; cách nhau 1 bc sóng vy
3( )
cm


hay
. 3.50 150( / )
v f cm s

  

VD28: u A ca mt dây dao ng theo phng th7ng 2ng vi chu k− T=10(s) . Bi.t vn
t∀c truyn sóng trên dây là V=0,2(m/s) , kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht dao ng
ngc pha là bao nhiêu?
A. 1,5m B. 2m C. 1m D. 2,5m

HD:
 l∗ch pha gi,a hai phn t theo phng truyn sóng là:





Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

10
2
(2 1)
d
k


 

   
(Do hai i∋m dao ng ngc pha) vy ta có : kho ng cách
g
n nhau nht gi,a hai i∋m dao ng ngc pha là :
(2 1) (2 1) . (2.0 1)0,2.10
1( )
2 2 2
k k v T
d m

  
   
Chú ý: gn nhau nht nên
trong ph
ng trình trên ta ly K=0)

VD30: Sóng truyn t A .n M vi bc sóng
60( )
cm


M cách A mt o0n d=3(cm)
. So vi sóng t0i A thì sóng t0i M có tính cht nào sau ây ?
A. )ng pha vi nhau B. Sm pha hn mt lng
3
2


C. Tr< pha hn mt lng là

D. Mt tính cht khác

HD. Ta
ã bi.t phng trình sóng cách ngu)n mt o0n là d là :


2
cos( )
M
d
U a t



 
n.u i∋m M n1m sau ngu)n A
(M ch
m pha hn A)


2
cos( )
M
d
U a t




 
N.u i∋m M n1m trc ngu)n A

Theo gi thi.t ta có  l∗ch pha
2 2 .30
60
d
 
 

   

V
y sóng t0i M tr< pha hn sóng t0i A mt lng là =
VD31: Khi biên  ca sóng t%ng gp ôi, n%ng lng do sóng truyn thay 4i bao nhiêu
ln? A. Gi m ¼ B. Gi m ½ C. Không thay 4i D. T%ng 4 ln
HD. N%ng lng sóng:







BÀI TOÁN 2: VIT PHNG TRÌNH TRUYN SÓNG

PHNG PHÁP
Phone: 01689.996.187

BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

11
+ Gi s bi∋u th2c sóng t0i ngu)n O là : u
0
= A.cos
t
.
ω

Xét sóng t0i M cách O mt o0n OM = x.
Tính:
f
v
T.v ==
λ

+ Phng trình sóng t0i M do ngu)n O truyn .n:

M
u A.cos( t-2 ) cos 2 ( )
x t x
A
T
ω π π
λ λ
= = −
vi k: t ≥
v
x

Nhn xét : Dao ng + M chm pha hn dao ng + O mt lng 2
λ
π
x

 l∗ch pha :
Ca i∋m M so vi ngu)n: ∆ϕ = 2π
λ
x
(1)
Ca hai i∋m M, N so vi ngu)n:
2 1
2
| |
x x
π
ϕ
λ
∆ = −
(2)
Hai sóng cùng pha : ∆ϕ = 2
π
λ
π
k2
x
=



x = k.λ
Hai sóng ngc pha : ∆ϕ = 2
π
λ
π
)1k2(
x
+=


x = (2k + 1)
2
λ

Hai sóng vuông pha : ∆ϕ = 2
4
)1k2(x
2
)1k2(
x
λ
π
λ
π
+=

+=

Chú ý:
Khi M + trc O thì phng trình sóng t0i M là:

M
u A.cos( t+2 ) cos2 ( )
x t x
A
T
ω π π
λ λ
= = +



VÍ D! MINH HA
VD1. Mt m(i nhn S c gn vào u mt lá thép n1m ngang và ch0m nh8 vào mt nc.
Khi lá thép dao ng vi tn s∀ f = 120 Hz, t0o ra trên mt nc mt sóng có biên  0,6
cm. Bi.t kho ng cách gi,a 9 gn l)i liên ti.p là 4 cm. Vi.t phng trình sóng ca phn t t0i
i∋m M trên mt nc cách S mt kho ng 12 cm. Chn g∀c thi gian lúc m(i nhn ch0m
vào mt thoáng và i xu∀ng, chiu dng hng lên.
HD:
Ta có: 8λ = 4 cm  λ=
8
4cm
= 0,5 cm. Phng trình sóng t0i ngu)n S: u = Acos(ωt + ϕ).
Ta có
ω = 2πf = 240 rad/s; khi t = 0 thì x = 0  cosϕ = 0 = cos(±
2
π
);
vì v < 0
 ϕ =
2

π
. Vy t0i ngu)n S ta có: u = 0,6cos(240πt +
2
π
) (cm). T0i M ta có:
u
M
= 0,6cos(240πt +
2
π
-
λ
π
SM.2
) = 0,6cos(240πt +
2
π
- 48π) = 0,6cos(240πt +
2
π
) (cm).

VD2. Mt sóng ngang truyn t M .n O r)i .n N trên cùng mt phng truyn sóng vi
vn t∀c v = 18 m/s. Bi.t MN = 3 m và MO = ON. Phng trình sóng t0i O là u
O
= 5cos(4π t
-
6
π
) (cm). Vi.t phng trình sóng t0i M và t0i N.

HD:
O

M

x

Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

12
Ta có: λ = vT =
ω
π
2.v
= 9 m. Vì M + trc O theo chiu truyn sóng nên:
u
M
= 5cos(4π t -
6
π
+
λ
π
MO.2
) = 5cos(4π t -
6
π

+
3
π
) = 5cos(4π t +
6
π
) (cm). N + sau O nên:
u
N
= 5cos(4π t -
6
π
-
λ
π
MO.2
) = 5cos(4π t -
6
π
-
3
π
) = 5cos(4π t -
2
π
) (cm).

VD3. u A ca dây cao su c%ng c làm cho dao ng theo phng vuông góc vi dây
vi biên  2cm, chu k− 1,6s. Sau 3s thì sóng chuy∋n c 12m dc theo dây.
Tính bc sóng? Vi.t phng trình dao ng t0i mt i∋m cách u A 1,6m. Chn g∀c thi

gian lúc A + v3 trí biên dng.
HD. T = 1,6m, A = 2cm, t = 3s, x = 12m => Bc sóng : λ = v.T =4.1,6 = 6,4m
π
π
π
ω
25,1
6,1
22
===
T
rad/s
Ph
ng trình dao ng t0i A : u
A
= Acosω.t = 2cos1,25π.t (cm).
Ph
ng trình dao ng t0i M cách A o0n x
1
= 1,6m.
u
M
= Acos(ω.t - 2
)
x
1
λ
π
= 2cos(1,25π.t - 2
4,6

6,1
π
)
 u
M
= 2.cos(1,25
π
.t -
2
π
) (cm) iu ki∗n t ≥
v
x
1
, t ≥
4
6,1
= 0,4s
VD4: Mt sóng truyn trong mt môi trng làm cho các i∋m ca môi trng dao ng.
Bi.t phng trình dao ng ca các i∋m trong môi trng có d0ng:
u = 4cos(
3
π
.t + ϕ) (cm)
1.Tính vn t∀c truyn sóng. Bi.t bc sóng λ = 240cm.
2.Tính  l∗ch pha 2ng vi cùng mt i∋m sau kho ng thi gian 1s.
3.Tìm  l∗ch pha dao ng ca hai i∋m cách nhau 210cm theo phng truyn vào cùng
mt thi i∋m.
4.Ly  ca mt i∋m + thi i∋m t là 3cm. Tìm ly  ca nó sau ó 12s.
HD. u = 4cos(

3
π
.t + ϕ ) (cm)

A = 4cm, ω =
3
π
rad
1)
λ = 240cm , v = ?
2) ∆ϕ
1
= ? , t = 1s
3)
∆ϕ
2
= ? , x= 210cm
4)
u = 3cm , u
t = 12
= ?

1) Ta có:
3
222
π
π
ω
π
π

ω
=== T
T
= 6s

λ = v.T

v =
T
λ
=
6
240
= 40cm/s
2) v
i t
0
thì α
1
= (
3
π
.t
0
+ ϕ)
sau t = 1s thì α
2
= [
3
π

(t
0
+ 1) + ϕ]
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

13
∆ϕ
1
= |α
2
- α
1
|= | {
3
π
.(t
0
+1) + ϕ) - (
3
π
t
0
+ ϕ) | =
3
π
rad.
3)

 l∗ch pha: ∆ϕ
2
=
4
7
8
7.2
240
210.2x.2
π
π
π
λ
π
===
rad.
4) u = 3cm , u
t = 12
= ? t = n.T

n =
6
12
=
T
t
= 2d
V
y sau n = 2d i∋m này s; + tr0ng thái nh + thi i∋m t, ngh/a là l0i có u = 3cm.

VD5: Mt qu cu nh! gn vào âm thoa dao ng vi tn s∀ f = 120 Hz. Cho qu cu ch0m
nh8 vào mt nc ngi ta thy có mt h∗ sóng tròn lan to ra xa mà tâm i∋m ch0m O ca
qu cu vi mt nc. Cho biên  sóng là A = 0,5cm và không 4i.
a) Tính vn t∀c truyn sóng trên mt nc. Bi.t r1ng kho ng cách gi,a10 gn l)i liên ti.p là
l = 4,5cm.
b) Vi.t phng trình dao ng ca i∋m M trên mt nc cách O mt o0n x = 12cm Cho
dao ng sóng t0i O có bi∋u th2c uO = Acosω.t.
c) Tính kho ng cách gi,a hai i∋m trên mt nc dao ng cùng pha, ngc pha, vuông pha.
(Trên cùng ng th7ng qua O).
HD. Ta có f = 120Hz, A = 0,5cm
a) ta có:
ω = 2πf = 2π.120 = 240π rad/s
Kho
ng cách y = 10 gn l)i thì có n = y - 1 = 9 d
l = n.
λ


9
5.4
==
n
l
λ
= 0,5cm
==

= fv
f
v

.
λλ
0,5.120 = 60cm/s
b) Bi
∋u th2c sóng t0i O : u
O
= Acosω.t = 0,5cos240π.t (cm)
Bi
∋u th2c sóng t0i M cách O mt o0n x =12cm.
u
M
= Acos(ω.t - 2
)
x
λ
π
= 0,5.cos(240πt - 2π
5,0
12
) = 0,5.sin (240πt - 48π)
 u
M
= 0,5.cos 240
π
t cm iu ki∗n
s2,0
60
12
v
x

t
==≥

Vy sóng t0i M cùng pha vi sóng t0i O.
c) Hai sóng cùng pha :
∆ϕ = 2
π
λ
π
k2
x
=


x = k.λ = 0,5.k (cm) vi k
∈
N
Hai sóng ngc pha : ∆ϕ = 2
π
λ
π
)1k2(
x
+=


x = (2k + 1)
2
λ
= (k +

2
1
)λ = 0,5.(k +
2
1
) (cm) vi k
∈
N
Hai sóng vuông pha :
∆ϕ = 2
2
)1k2(
x
π
λ
π
+=


x = ( 2k + 1)
4
5,0
4
=
λ
(2k + 1 ) = 0,125.(2k + 1 ) (cm) vi k
∈
N
VD6: Mt si dây àn h)i n1m ngang có i∋m u O dao ng theo phng 2ng vi biên
 A=5cm, T=0,5s. Vn t∀c truyn sóng là 40cm/s. Vi.t phng trình sóng t0i M cách O

d=50 cm.
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

14
A.
5cos(4 5 )( )
M
u t cm
π π
= −
B
5cos(4 2,5 )( )
M
u t cm
π π
= −

C.
5cos(4 )( )
M
u t cm
π π
= −
D
5cos(4 25 )( )
M
u t cm

π π
= −

HD. Phng trình dao ng ca ngu)n:
cos( )( )
o
u A t cm
ω
=

Trong
ó:
( )
 
 
  
 
=
π π
ω = = = π

5cos(4 )( )
o
u t cm
π
=
.
Ph
ng trình dao ng tai M :
2

cos( )
M
d
u A t
π
ω
λ
= −

Trong
ó:
(
)
   
λ = = =
;d= 50cm
5cos(4 5 )( )
M
u t cm
π π
= −

III.  TR∀C NGHI#M T∃NG H%P:
Câu 1: Mt ngi quan sát mt chi.c phao trên mt bi∋n, thy nó nhô cao 10 ln trong
kho
ng thi gian 27s. Chu kì ca sóng bi∋n là
A. 2,45s. B. 2,8s. C. 2,7s.
D. 3s.
Câu 2: Mt ngi quan sát sóng trên mt h) thy kho ng cách gi,a hai ngn sóng liên ti.p
b

1ng 120cm và có 4 ngn sóng qua trc mt trong 6s. T∀c  truyn sóng trên mt nc là
A. 0,6m/s. B. 0,8m/s. C. 1,2m/s. D. 1,6m/s.
Câu 3: T0i mt i∋m O trên mt nc yên t/nh có mt ngu)n dao ng iu hoà theo
ph
ng th7ng 2ng vi tn s∀ f = 2Hz. T i∋m O có nh,ng gn sóng tròn lan rng ra xa
xung quanh. Kho
ng cách gi,a hai gn sóng k. ti.p là 20cm. T∀c  truyn sóng trên mt
n
c là
A. 20cm/s. B. 40cm/s. C. 80cm/s. D. 120cm/s.
Câu 4: Mt sóng âm có tn s∀ 510Hz lan truyn trong không khí vi t∀c  340m/s,  l∗ch
pha c
a sóng t0i hai i∋m M, N trên cùng mt phng truyn sóng cách nhau 50cm là

A.
rad
2
3
π
. B.
rad
3
2
π
. C.
rad
2
π
. D.
rad

3
π
.
Câu 5: Mt sóng có tn s∀ 500Hz có t∀c  lan truyn 350m/s. Hai i∋m gn nht trên cùng
ph
ng truyn sóng ph i cách nhau mt kho ng là bao nhiêu ∋ gi,a chúng có  l∗ch pha
b
1ng
π
/3 rad.

A. 11,6cm. B. 47,6cm. C. 23,3cm. D. 4,285m.
Câu 6: Ngi ta t chìm trong nc mt ngu)n âm có tn s∀ 725Hz và t∀c  truyn âm
trong n
c là 1450m/s. Kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht trong nc dao ng
ng
c pha là
A. 0,25m. B. 1m. C. 0,5m. D. 1cm.
Câu 7: T0i i∋m S trên mt nc yên t/nh có ngu)n dao ng iu hoà cùng phng th7ng
2ng vi tn s∀ 50Hz. Khi ó trên mt nc hình thành hai sóng tròn )ng tâo S. T0i hai
i∋m M, N cách nhau 9cm trên ng th7ng 2ng i qua S luôn dao ng cùng pha vi
nhau. Bi
.t r1ng, t∀c  truyn sóng thay 4i trong kho ng t 70cm/s .n 80cm/s. T∀c 
truy
n sóng trên mt nc là
A. 75cm/s. B. 80cm/s. C. 70cm/s. D. 72cm/s.
Câu 8: T0i i∋m S trên mt nc yên t/nh có ngu)n dao ng iu hoà theo phng th7ng
2ng vi tn s∀ f. Khi ó trên mt nc hình thành h∗ sóng tròn )ng tâm S. T0i hai i∋m
M, N n1m cách nhau 5cm trên ng th7ng i qua S luôn dao ng ngc pha nhau. Bi.t t∀c
Phone: 01689.996.187

BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

15
 truyn sóng trên mt nc là 80cm/s và tn s∀ ca ngu)n dao ng thay 4i trong kho ng
t
 48Hz .n 64Hz. Tn s∀ dao ng ca ngu)n là
A. 64Hz. B. 48Hz. C. 60Hz. D. 56Hz.
Câu 9: Mt sóng c hc lan truyn trong không khí có bc sóng
λ
. Kho ng cách gi,a hai
i∋m trên cùng mt phng truyn sóng dao ng vuông pha nhau là:

A.
4
)1k2(d
λ
+= . B.
2
)1k2(d
λ
+= . C.
λ
+
=
)1k2(d
. D.
λ
=

kd
.
Câu 10: Mt sóng âm c mô t b+i phng trình y = Acos2
π
(
λ
−
x
T
t
). T∀c  c∃c 0i ca
phân t
 môi trng b1ng 4 ln t∀c  truyn sóng khi
A.
λ
= 4
π
A. B.
λ
=
π
A/2. C.
λ
=
π
A. D.
λ
=
π
A/4.

Câu 11:
Trên si dây OA, u A c∀ 3nh và u O dao ng iu hoà có phng trình u
O
=
5cos(5
π
t)(cm). T∀c  truyn sóng trên dây là 24cm/s và gi s trong quá trình truyn sóng
biên
 sóng không 4i. Phng trình sóng t0i i∋m M cách O mt o0n 2,4cm là
A. u
M
= 5cos(5
π
t +
π
/2)(cm). B. u
M
= 5cos(5
π
t -
π
/2)(cm).
C. u
M
= 5cos(5
π
t -
π
/4)(cm). D. u
M

= 5cos(5
π
t +
π
/4)(cm).
Câu 12: Sóng c lan truyn t ngu)n O dc theo mt ng th7ng vi biên  không 4i. >
th
i i∋m t = 0, t0i O có phng trình:
tcosAu
O
ω
=
(cm). Mt i∋m cách ngu)n mt kho ng
b
1ng 1/2 bc sóng có li  5cm + thi i∋m b1ng 1/2 chu kì. Biên  ca sóng là:

A. 5cm. B. 2,5cm. C. 5
2
cm. D. 10cm.
Câu 13: Mt m(i nhn S ch0m nh8 vào mt nc dao ng iu hoà vi tn s∀ f = 40Hz.
Ng
i ta thy r1ng hai i∋m A và B trên mt nc cùng n1m trên phng truyn sóng cách
nhau m
t kho ng d = 20cm luôn dao ng ngc pha nhau. Bi.t t∀c  truyn sóng n1m
trong kho
ng t 3m/s .n 5m/s. T∀c ó là
A. 3,5m/s. B. 4,2m/s. C. 5m/s.
D. 3,2m/s.
Câu 14: Trong thi gian 12s mt ngi quan sát thy có 6 ngn sóng i qua trc mt mình.
T

∀c  truyn sóng là 2m/s. Bc sóng có giá tr3 là

A. 4,8m. B. 4m. C. 6m. D. 0,48m.
Câu 15: Ngu)n phát sóng S trên mt nc t0o dao ng vi tn s∀ f = 100Hz gây ra các
sóng có biên
 A = 0,4cm. Bi.t kho ng cách gi,a 7 gn l)i liên ti.p là 3cm. T∀c  truyn
sóng trên m
t nc là
A. 25cm/s. B. 50cm/s. C. 100cm/s. D. 150cm/s.
Câu 16: Mt ngu)n O dao ng vi tn s∀ f = 25Hz t0o ra sóng trên mt nc. Bi.t kho ng
cách gi
,a 11 gn l)i liên ti.p là 1m. T∀c  truyn sóng trên mt nc b1ng:
A. 25cm/s. B. 50cm/s. C. 1,50m/s.
D. 2,5m/s.
Câu 17: Mt sóng âm có tn s∀ 660Hz la truyn trong không khí vi t∀c  330m/s,  l∗ch
pha c
a sóng t0i hai i∋m có hi∗u ng i t ngu)n ti b1ng 20cm là:
A.
rad
2
3
π
. B.
rad
3
2
π
. C.
rad
5

4
π
. D.
rad
4
5
π
.
Câu 18: Sóng âm có tn s∀ 450Hz lan truyn vi t∀c  360m/s trong không khí. Gi,a hai
i∋m cách nhau 1m trên cùng phng truyn thì chúng dao ng
A. cùng pha. B. vuông pha. C. ngc pha. D. l∗ch pha
π
/4.
Câu 19: Mt sóng c hc có tn s∀ dao ng là 400Hz, lan truyn trong không khí vi t∀c
 là 200m/s. Hai i∋m M, N cách ngu)n âm ln lt là d
1
= 45cm và d
2
. Bi.t pha ca sóng
t0i i∋m M sm pha hn t0i i∋m N là
π
rad. Giá tr3 ca d
2
b1ng
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

16

A. 20cm. B. 65cm. C. 70cm. D. 145cm.
Câu 20: Mt sóng truyn trên mt nc bi∋n có bc sóng
λ
= 2m. Kho ng cách gi,a hai
i∋m gn nhau nht trên cùng phng truyn sóng dao ng cùng pha là
A. 2m. B. 1,5m. C. 1m. D. 0,5m.
Câu 21: Mt sóng ngang c mô t b+i phng trình u = Acos
π
(0,02x – 2t) trong ó x, y
c o b1ng cm và t o b1ng s. Bc sóng o b1ng cm là
A. 50.
B. 100. C. 200. D. 5.
Câu 22: Mt ngi quan sát mt chi.c phao trên mt bi∋n thy nó nhô lên cao 7 ln trong 18
giây và
o c kho ng cách gi,a hai nh sóng liên ti.p là 3(m). T∀c  truyn sóng trên
m
t bi∋n là:
A. 0,5m/s.
B. 1m/s. C. 2m/s. D. 1,5m/s.
Câu 23: Mt sóng truyn trên mt nc bi∋n có bc sóng
λ
= 5m. Kho ng cách gi,a hai
i∋m gn nhau nht trên cùng phng truyn sóng dao ng l∗ch pha nhau 90
0
là
A. 5m. B. 2,5m. C. 1,25m. D. 3,75m.
Câu 24: Mt dây àn h)i dài có u A dao ng vi tn s∀ f và theo phng vuông góc vi
dây, t
∀c  truyn sóng trên dây là 4m/s. Xét i∋m M trên dây và cách A mt o0n 28cm,
ng

i ta thy M luôn dao ng l∗ch pha vi A mt góc
ϕ
∆
= (k
π
+
π
/2) vi k = 0,
±
1,…Bi.t
t
n s∀ f trong kho ng t 22Hz .n 26Hz. Bc sóng
λ
b1ng
A. 20cm. B. 25cm. C. 40cm. D. 16cm.
Câu 25: Gi s t0i ngu)n O có sóng dao ng theo phng trình:
tcosAu
O
ω
=
. Sóng này
truy
n dc theo tr#c Ox vi t∀c  v, bc sóng là
λ
. Phng trình sóng ca mt i∋m M
n
1m trên phng Ox cách ngu)n sóng mt kho ng d là:
A.
)
v

d
t(sinAu
M
−ω=
. B.
)
d
2tcos(Au
M
λ
π+ω=
.
C.
)
v
d
t(cosAu
M
+ω=
. D.
)
d
2tcos(Au
M
λ
π−ω=
.
Câu 26: Mt sóng c hc lan truyn trên mt phng truyn sóng vi t∀c  40cm/s.
Ph
ng trình sóng ca mt i∋m O trên phng truyn ó là u

O
= 2cos2
π
t(cm). Phng
trình sóng t
0i mt i∋m N n1m trc O và cách O mt o0n 10cm là
A. u
N
= 2cos(2
π
t +
π
/2)(cm). B. u
N
= 2cos(2
π
t -
π
/2)(cm).
C. u
N
= 2cos(2
π
t +
π
/4)(cm). D. u
N
= 2cos(2
π
t -

π
/4)(cm).
Câu 27: Mt sóng c hc lan truyn trong mt môi trng vt cht t0i mt i∋m cách ngu)n
x(m) có phng trình sóng u = 4cos(
3
π
t -
3
2
π
x)(cm). T∀c  trong môi trng ó có giá tr3
A. 0,5m/s. B. 1m/s. C. 1,5m/s. D. 2m/s.
Câu 28: Cho phng trình u = Acos(0,4
π
x + 7
π
t +
π
/3). Phng trình này bi∋u di<n
A. m
t sóng ch0y theo chiu âm ca tr#c x vi t∀c  0,15m/s.
B. m
t sóng ch0y theo chiu dng ca tr#c x vi t∀c  0,2m/s.
C. m
t sóng ch0y theo chiu dng ca tr#c x vi t∀c  0,15m/s.
D. mt sóng ch0y theo chiu âm ca tr#c x vi t∀c  17,5m/s.
Câu 29: Mt ngu)n sóng c dao ng iu hoà theo phng trình: u = Acos(5
π
t +
π

/2)(cm). Trong ó t o b1ng giây. Kho ng cách gi,a hai i∋m gn nhau nht trên phng
truyn sóng mà pha dao ng l∗ch nhau 3
π
/2 là 0,75m. Bc sóng và t∀c  truyn sóng ln
lt là:

A. 1,0m; 2,5m/s. B. 1,5m; 5,0m/s. C. 2,5m; 1,0m/s. D. 0,75m; 1,5m/s.
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

17
Câu 30: Mt sóng c, vi phng trình u = 30cos(4.10
3
t – 50x)(cm), truyn dc theo tr#c
Ox, trong
ó to0  x o b1ng mét (m), thi gian t o b1ng giây (s). T∀c  truyn sóng b1ng
A. 50m/s.
B. 80m/s. C. 100m/s. D. 125m/s.
Câu 31: Mt ngu)n O dao ng vi tn s∀ f = 50Hz t0o ra sóng trên mt nc có biên 
3cm(coi nh
 không 4i khi sóng truyn i). Bi.t kho ng cách gi,a 7 gn l)i liên ti.p là 9cm.
i∋m M n1m trên mt nc cách ngu)n O o0n b1ng 5cm. Chn t = 0 là lúc phn t nc
t
0i O i qua v3 trí cân b1ng theo chiu dng. T0i thi i∋m t
1
li  dao ng t0i M b1ng
2cm. Li
 dao ng t0i M vào thi i∋m t

2
= (t
1
+ 2,01)s b1ng bao nhiêu ?
A. 2cm.
B. -2cm. C. 0cm. D. -1,5cm.
Câu 32: Mt ngi quan sát mt chi.c phao trên mt bi∋n, thy nó nhô cao 10 ln trong
kho
ng thi gian 36s và o c kho ng cách gi,a hai nh sóng lân cn là 10m. T∀c 
truy
n sóng trên mt bi∋n là
A. 2,5m/s. B. 2,8m/s. C. 40m/s. D. 36m/s.
Câu 33: Mt sóng c hc lan truyn trong không khí có bc sóng
λ
. Kho ng cách gi,a hai
i∋m trên cùng mt phng truyn sóng dao ng ngc pha nhau là
A.
4
)1k2(d
λ
+=
. B.
2
)1k2(d
λ
+=
. C.
λ
+
=

)1k2(d
. D.
λ
=
kd
.

Câu 34:
Sóng c là
A. s
∃ truyn chuy∋n ng c trong không khí.
B. nh,ng dao ng c lan truyn trong môi trng.
C. chuy∋n ng tng ∀i ca vt này so vi vt khác.
D. s
∃ co dãn tun hoàn gi,a các phn t ca môi trng.
Câu 35: T∀c  truyn sóng trong mt môi trng
A.
ph# thuc vào b n cht môi trng và tn s∀ sóng.
B.
ph# thuc vào b n cht môi trng và biên  sóng.
C. ch ph# thuc vào b n cht môi trng.
D. t%ng theo cng  sóng.
Câu 36: Mt sóng c hc lan truyn trong mt môi trng A vi vn t∀c v
A
và khi truyn
trong môi tr
ng B có vn t∀c v
B
= 2v
A

. Bc sóng trong môi trng B s;

A. ln gp hai ln bc sóng trong môi trng A.
B. b1ng bc sóng trong môi trng A.
C. b1ng mt na bc sóng trong môi trng A.
D. l
n gp b∀n ln bc sóng trong môi trng A.
Câu 37: Bc sóng là
A. quãng
ng mà m&i phn t ca môi trng i c trong 1s.
B. kho
ng cách gi,a hai phn t ca sóng dao ng ngc pha.

C. kho ng cách gi,a hai phn t sóng gn nht trên phng truyn sóng dao ng
cùng pha.
D. kho ng cách gi,a hai v3 trí xa nhau nht ca m&i phn t ca sóng.
Câu 38: Chn câu tr li úng. ∋ phân lo0i sóng ngang hay sóng dc ngi ta d∃a vào:
A. t
∀c  truyn sóng và bc sóng.
B. phng truyn sóng và tn s∀ sóng.
C. phng truyn sóng và t∀c  truyn sóng.

D. phng dao ng và phng truyn sóng.
Phone: 01689.996.187


BI DNG KIN THC – ÔN, LUYN THI I HC VT LÝ CH  1: I CUONG V SÓNG C

18
Câu 39: Chn cùm t thích hp nht in vào ch& tr∀ng. Khi sóng c truyn càng xa ngu)n

thì ……càng gi
m.
A. biên
 sóng. B. tn s∀ sóng.
C. b
c sóng. D. biên  và n%ng lng sóng.
Câu 40: Chn câu tr li sai. N%ng lng ca sóng truyn t mt ngu)n i∋m s;:
A. gi
m t l∗ vi bình phng quãng ng truyn sóng, khi truyn trong không gian.

B. gi m t l∗ vi quãng ng truyn sóng, khi môi trng truyn là mt ng th7ng.
C. gi m t l∗ vi quãng ng truyn sóng, khi truyn trên mt thoáng ca cht l!ng.
D. luôn không
4i khi môi trng truyn sóng là mt ng th7ng.
Câu 41: Chn câu tr li úng. Khi mt sóng c truyn t không khí vào nc thì 0i lng
nào sau
ây không thay 4i:
A. T
∀c  truyn sóng. B. Tn s∀ sóng.
C. Bc sóng. D. N%ng lng.
Câu 42 : Chn câu tr li úng. Sóng dc
A. ch
 truyn c trong cht rn.
B. truyn c trong cht rn, cht l!ng và cht khí.
C. truyn c trong cht rn, cht l!ng, cht khí và c trong chân không.
D. không truy
n c trong cht rn.

“Nhng ng i m&c sai lm nhiu nh∋t là nhng ng i làm c nhiu vic nh∋t, nh
sai lm ca h( mà xã hi này ti)n lên. Nhng k∗ s m&c sai lm không dám làm gì c,

h( c+ng không t c iu gì c ”
ÁP ÁN  TR∀C NGHI#M
1D 2A 3B 4A 5A 6B 7A 8D 9A 10B
11B 12A 13D 14A 15B 16D 17C 18B 19C 20A
21B 22B 23C 24D 25D 26A 27A 28D 29A 30B
31B 32A 33B 34B 35C 36A 37C 38D 39D 40B
41B 42B