Thúc đẩy xuất khẩu lao động sang Đài loan của công ty cổ phần đầu tư và thương mại

Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Lời mở đầu
Ngày nay, với xu hớng hội nhập nền kinh tế khu vực và thế giới, Việt Nam
đang trên đà đẩy mạnh các hoạt động kinh tế - chính trị nhằm tìm kiếm cho mình
một chỗ đứng vững chắc trên trờng quốc tế.
Hoạt động xuất nhập khẩu hiện nay đang đợc đặc biệt chú trọng bởi nó
mang lại cho nền kinh tế - xã hội nớc ta những bớc chuyển mới với hiệu qủa rõ rệt.
Bên cạnh việc đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng chủ lực nh: gạo, cà phê, giày dép,
thuỷ sản, may mặc... thì hoạt động xuất khẩu lao động lại đặc biệt đợc quan tâm
trong thời gian gần đây. Đảng và Nhà nớc ta đã coi hoạt động xuất khẩu là một
hoạt động kinh tế - xã hội, góp phần phát triển nguồn nhân lực, giải quyết việc
làm, tạo thu nhập và nâng cao trình độ tay nghề cho ngời lao động, tăng nguồn thu
ngoại tệ cho đất nớc và tăng cờng quan hệ hợp tác quốc tế giữa nớc ta với các nớc.
Bên cạnh những kết quả đã đạt đợc, công tác xuất khẩu lao động còn gặp
phải những khó khăn, thách thức mới. Nhu cầu về việc làm của ngời lao động và
lợi ích quốc gia đòi hỏi Nhà nớc và chính bản thân ngời lao động phải có những cố
gắng, giải pháp riêng để không ngừng nâng cao hiệu qủa và mở rộng chơng trình
làm việc với ngời nớc ngoài để ngày càng có thêm nhihều thị trờng mới để xuất
khẩu lao động đạt kết qủa cao.
Để đi sâu nghiên cứu về hoạt động xuất khẩu lao động, em đã chọn đề tài
"Thực trạng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu lao động sang Đài Loan của
Công ty cổ phần Đầu t và Thơng mại" làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp của
mình. Nội dung chuyên đề đợc chia làm 3 chơng:
Chơng I: Lý luận chung về xuất khẩu lao động
Chơng II: Thực trạng xuất khẩu lao động ở Công ty cổ phần Đầu t và
Thơng mại.
Chơng III: Phơng hớng và giải pháp chủ yếu đẩy mạnh xuất khẩu lao
động ở Công ty cổ phần Đầu t và Thơng mại trong những năm tới.
Đây là một đề tài khá mới mẻ nên trong quá trình tìm hiểu, xây dựng đề tài
em đã gặp không ít khó khăn, nhng với sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo TS.
1

Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Thân Danh Phúc, cùng với các anh chị ở phòng xuất khẩu lao động và chuyên
gia của Công ty cổ phần Đầu t và Thơng mại, cũng nh qua quá trình tìm tòi các tài
liệu phục vụ cho chuyên đề, em đã xây dựng nên một chuyên đề hoàn chỉnh. Tuy
nhiên, với thời gian, trình độ còn hạn chế và kinh nghiệm thực tế cha nhiều, em
mong có sự góp ý của các thầy cô giáo về những thiếu sót em mắc phải.
Em xin chân thành cảm ơn.
Hà Nội, ngày 05 tháng 5 năm 2005
Sinh viên thực hiện
Phạm Diễm Ngọc
Chơng I
Lý luận chung về xuất khẩu lao động
I. Nội dung của xuất khẩu lao động:
2
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
1. Một số khái niệm cơ bản:
Trong khoảng 20 năm trở lại đây việc đa lao động của một quốc gia ra khỏi
phạm vi của nớc đó để làm việc đã trở nên quen thuộc với số lợng ngày càng
tăng.Đó là do sự phát triển kinh tế trên phạm vi toàn cầu đang có những chuyển
biến về chất và không đoòng đều giữa các nớc dựa trên cơ sở phát triển mạnh của
khoa học kỹ thuật.Thực tế cho thấy, sức lao động của các quốc gia có d thừa lao
động đến giai đoạn hiện nay đã đợc xem nh là một loại hàng hoá có thể mang lại
nguồn thu ngoại tệ rất lớn cho ngân sách quốc gia.
Do vậy để nghiên cứu về xuất khẩu lao động trớc hết cần phải tìm hiểu và làm rõ
các khái niệm có liên quan:
- Nguồn lao động: Là bộ phận dân c gồm những ngời trong độ tuổi lao
động (không kể những nguời mất khả năng lao động) và những ngòi ngoài tuổi lao
động nhng thực tế có tham gia lao động. Nguồn lao động bao gồm những ngời từ
độ tuổi lao động trở lên (ở nớc ta là tròn 15 tuổi).
- Lao động: là hoạt động có mục đích, có ý thức của con ngời nhằm thay

đổi các vật thể tự nhiên phù hợp với nhu cầu của con ngời. Thực chất là sự vận
động của sức lao động trong qua trình tạo ra của cải vật chất cho xã hội, lao động
cũng chính là quá trình kết hợp của sức lao động và t liệu sản xuất để sản xuất ra
sản phẩm phục vụ nhu cầu con ngời.Có thể nói lao động là yếu tố quyết định cho
mọi hoạt động kinh tế.
- Sức lao động: Sức lao động là tổng hợp thể lực và trí lực của con ngời
trong quá trình tạo ra của cải xã hội, nó phản ánh khả năng lao động của con ngời,
là điều kiện đầu tiên cần thiết trong quá trình lao động xã hội. Trong nền kinh tế
hàng hoá sức lao động là một hàng hóa đặc biệt vì nó có giá trị và giá trị sử dụng
các hàng hoá khác, ngoài ra hàng hoá sức lao động còn là một sản phẩm có t duy,
có đời sống tinh thần. Thông qua thị trờng lao động, sức lao động đợc xác định giá
cả. Hàng hoá sức lao động cũng tuân theo quy luật cung cầu của thị trờng. Mức
cung cao sẽ dẫn tới d thừa lao động, giá cả sức lao động (tiền công) thấp, ngợc lại
khi mức cung thấp sẽ dẫn tới tình trạng thiếu lao động, giá cả sức lao động sữ trở
nên cao hơn.
3
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
- Thị trờng lao động: Trong mỗi xã hội, nơi nào xuất hiện nhu cầu sử dụng
lao động và có nguồn lao động cung cấp, ở đó sẽ hình thành nên thị trờng lao
đông. Trong nền kinh tế thị trờng, ngời lao đông muốn tìm việc phải thông qua thị
trờng lao động. Về mặt thuật ngữ, "Thị tròng lao đông" thực chất phải đợc hiểu là
"Thị trờng sức lao động" để phù hợp với khái niệm của tổ chức lao động quốc tế:
Thị trờng lao động là một lĩnh vực của nền kinh tế, nó bao gồm toàn bộ các quan
hệ lao động đợc xác lập trong lĩnh vực mua bán, trao đổi và thuê mớn sức lao
động. Trên thị trờng lao động, mối quan hệ đợc thiết lập giữa một bên là ngời lao
động và một bên là ngời sử dụng lao động. Qua đó, cung-cầu về lao đọng ảnh h-
ởng tới tiền công lao động và mức tiền công lao động cũng ảnh hởng tới cung- cầu
lao động.
+ Cầu lao động: là lợng lao động mà ngời thuê có thể thuê ở mỗi mức giá có
thể chấp nhận đợc. Nó mô tả toàn bộ hành vi ngời mua có thể mua đợc hàng hoá

sức lao động ở mỗi mức giá hoặc ở tất cả các mức giá có thể đặt ra.
Cầu về sức lao động có liên quan chặt chẽ tới giá cả sức lao động, khi giá cả
tăng hoặc giảm sẽ làm cho cầu về lao động giảm hoặc tăng.
+ Cung lao động: là lợng lao động mà ngời làm thuê có thể chấp nhận đợc ở
mỗi mức giá nhất định. Giống nh cầu và lợng cầu, đờng cung lao động mô tả toàn
bộ hành vi của ngời đi làm thuê khi thoả thuận ở các mức giá đặt ra. Cung lao
động có quan hệ tỷ lệ thuận với giá cả. Khi giá cả tăng thì lợng cung lao động tăng
và ngợc lại.
Xuất khẩu lao động trên thị trờng lao động quốc tế đợc thực hiện chủ yếu
dựa vào quan hệ cung - cầu lao động. Nó chịu sự tác động, điều tiết của các quy
luật kinh tế thị trờng. Bên cầu phải tính toán kỹ hiệu quả của việc nhập khẩu lao
động từ đod cần phải xác định chặt chẽ số lợng, cơ cấu, chất lợng lao động hợp lý.
Mặt khác, bên cung có mong muốn xuất khẩu càng nhiều lao động càng tốt. Do
vậy, muốn cho loại hàng hoá đặc biệt này chiếm đựơc u thế trên thị trờng lao
động, bển cung phải có sự chuẩn bị và đầu t để đợc thị trờng chấp nhận, phải đáp
ứng kịp thời các yêu cầu về số lợng, cơ cấu và chất lợng lao động cao.
4
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Thị trờng lao động nớc ta hiện nay tuy đã hình thành song phạm vi còn nhỏ
hẹp. Để phù hợp với sự phát triển quá nhanh của nguồn lao động trớc hết thị trờng
lao động phải đợc mở rộng cả trong và ngoài nớc, đồng thời tạo điều kiện cho ngời
lao động có quyền bình đẳng, tự do tìm việc làm, thuê mớn lao động theo pháp
luật.
- Di dân quốc tế: Di dân quốc tế đợc hiểu là quá trình di chuyển lao động từ
nớc này sang nứoc khác để tìm việc làm. Nếu xét theo khía cạnh dân số học thì
xuất khẩu lao động cũng là một quá trình di dân quốc tế. Do đó,việc đa nguời lao
động đi làm việc ở nớc ngoài chính là tham gia vào quá trình di dân quốc tế, nó
không nằm ngoài những quy luật chung. Việc đa ngời lao động đi làm việc ở nớc
ngoài tuân theo những hiệp định giữa hai quốc gia, đa quốc gia hoặc theo công ớc
quốc tế, tuỳ từng trờng hợp khác nhau mà nó đợc xếp nằm trong giới hạn nào.

- Xuất khẩu lao động:
Đến nay, trên thế giới vẫn cha có một khái niệm chuẩn nào về xuất khẩu lao
động. Vì vậy, chúng ta có thể hiểu xuất khẩu lao động thông qua khái niệm của tổ
chức lao động quốc tế ( ILO) nh sau: Xuất khẩu lao động là hoạt động kinh tế của
một quốc gia thực hiện việc cung ứng lao động cho một quốc gia trên cơ sở những
hiệp định hoặc hợp đồng có tính chất hợp pháp quy định đợc sự thống nhất giữa
các quốc gia đa và nhận ngời lao động.
Phân loại xuất khẩu lao động:
Căn cứ vào cơ cấu ng ời lao động đ a đi:
Lao động có nghề: là loại lao động trớc khi ra nớc ngoài làm việc đã đợc
đào tạo thành thạo một loại nghề nào đó và khi số lao động này ra nớc ngoài làm
việc có thể bắt tay ngay vào công việc mà không phải bỏ ra thời gian và chi phí để
tiến hành đào tạo nữa.
Lao động không có nghề: là loại lao động mà khi ra nớc ngoài làm việc cha
đợc đào tạo một loại nghề nào cả. Loại lao động này thích hợp với những công
việc đơn giản, không cần trình độ chuyên môn hoặc phía nớc ngoài cần phải tiến
hành đào tạo cho mục đích của mình trớc khi đa vào sử dụng.
Căn cứ vào n ớc xuất khẩu lao động:
5
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Nhóm các nớc phát triển: Có xu hớng gửi lao động kỹ thuật cao sang các n-
ớc đang phát triển để thu ngoại tệ. Trờng hợp này không phải là chảy máu chất
xám mà là đầu t chất xám có mục đích. Việc đầu t nhằm một phần thu lại kinh phí
đào tạo cho đội ngũ chuyên gia trong nhiều năm, một phần khác lớn hơn là phát
huy năng lực trình độ đội ngũ chuyên gia, công nhân kỹ thuật bậc cao ở nớc
ngoài .v.v... để thu ngoại tệ.
Nhóm các nớc đang phát triển: có xu hớng gửi lao động bậc trung hoặc bậc
thấp sang các nớc có nhu cầu để lấy tiền công và tích luỹ ngoại tệ, giảm bớt khó
khăn kinh tế và sức ép việc làm trong nớc.
2. Các hình thức xuất khẩu lao động:

Xuất khẩu lao động thực tế đem lại lợi ích thiết thực cho cả ngời lao động
và phía Nhà nớc. Nhận thức rõ điều đó Đảng và Nhà nớc ta đã không ngừng đa ra
những chủ trơng, chính sách tạo điều kiện cho ngời lao động có cơ hội đi làm việc
ở nớc ngoài. Ngày 17 tháng 7 năm 2003 Chính phủ đã ban hành Nghị định số
81/2003/NĐ-CP quy định chi tiết về việc đa ngời Việt Nam đi làm việc có thời hạn
ở nớc ngoài. Tại điều 3 khoản 2 Nghị định này quy định rõ các hình thức đa ngời
lao động Việt Nam đi làm viẹec có thời hạn ở nớc ngoài, trong đó bao gồm các
hình thức cơ bản sau:
2.1. Thông qua doanh nghiệp Việt Nam đợc phép cung ứng lao động theo hợp
đồng ký kết với bên nớc ngoài:
Đối tác nớc ngoài có nhu cầu sử dụng lao động, đa ra những yêu cầu cụ thể
về số lợng, tuổi tác, nghề nghiệp, giới tính...Các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế của
Việt Nam sau khi nhận đợc đơn đặt hàng của bên nớc ngoài sẽ tiến hành sơ tuyển
dựa trên những tiêu chí có sẵn. Để đảm bảo đúng yêu cầu của mình, bên nớc ngoài
thực hiện kiểm tra lại một lần nữa trớc khi lao động sang làm việc.
2.2. Thông qua doanh nghiệp Việt Nam nhận thầu, nhận khoán công trình
hoặc đầu t ở nớc ngoài.
Bên nớc ngoài đặt hành cho các công trình xây dựng, do vậy phải đa đi
đồng bộ các đối tợng lao động gồm có kỹ thuật, quản lý, chỉ đạo thi công và lao
động trực tiếp sang nớc ngoài làm việc. Sau khi công trình kết thúc thì cũng chấm
6
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
dứt hợp đồng đối với ngời lao động, vì thế xuất khẩu lao động theo hình thức
khoán khối lợng công việc thờng không ổn định, tâm lý của ngời lao động dễ bị
chán nản, không tận tâm với công việc.
2.3. Theo hợp đồng lao động do cá nhân ngời lao động trực tiếp ký kết với ng-
ời sử dụng lao động ở nớc ngoài (sau đây gọi là hợp đồng cá nhân):
Đây là hình thức phổ biến nhất hiện nay, hình thức này đòi hỏi đối tợng lao
động đa dạng tuỳ theo yêu cầu và mức độ phức tạp của công việc. Có những yêu
cầu của ngời nớc ngoài đòi hỏi ngời có trình độ kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất,

kinh nghiệm tổ chức quản lý, cũng có những yêu cầu chỉ cần ngời lao động có
trình độ giản đơn.
Ngoài những hình thức đa lao động đi làm việc có thời hạn ở nớc ngoài,
hình thức xuất khẩu lao động tại chỗ cũng đã trở nên phổ biến hơn ở Việt Nam.
Thông qua các tổ chức kinh tế của ta, ngời lao động đợc cung ứng cho các tổ chức
kinh tế nớc ngoài dới những hình thức:
- Các xí nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài.
- Các khu chế xuất, khu công nghiệp.
- Các tổ chức, cơ quan ngoại giao tại Việt Nam.
3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của hoạt động xuất khẩu lao động:
Hiệu quả là chỉ tiêu so sánh giữa kết quả đạt đợc và chi phí bỏ ra để đạt đợc
hiệu quả đó ( Hiệu quả = kết quả - chi phí ). Có hai loại hiệu quả là hiệu quả
kinh tế và hiệu quả xã hội. Hiệu quả kinh tế là hiệu quả đạt đợc về mặt kinh tế,
còn hiệu quả xã hội là hiệu quả đạt đợc về mặt xã hội. Đây là khái niệm chung để
đánh giá hiệu quả, tuy nhiên khi đi vào từng lĩnh vực cụ thể thì việc đánh giá hiệu
quả không đơn giản chút nào, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu lao động này.
Bởi vì để có thể đánh giá chính xác, đầy đủ và đúng hiệu quả kinh tế xã hội ở từng
thị trờng cụ thể thì chúng ta cần phải đánh giá toàn bộ, toàn diện một cách tổng
hợp những kết quả đạt đợc và chi phí bỏ ra trong quá trình hoạt động đó, đồng
thời, phải xem xét hiệu quả của nó trên cơ sở lợi ích chung của toàn bộ nền kinh tế
quốc dân của nớc ta. Qua đó một lần nữa thấy rõ hơn việc đa lao động đi làm việc
ở nớc ngoài trong mối liên hệ chung của nền kinh tế đất nớc quan trọng nh thế nào
7
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
bởi lẽ kết quả cuối cùng của lĩnh vực này đợc chuyển từ chu trình này sang một
chu trình khác, từ ngành này sang ngành khác, từ nớc này sang nớc khác...Với
quan điểm nh vậy, đánh giá hiệu quả của lĩnh vực này không thể giống nh việc
đánh giá hiệu quả của một quá trình kinh doanh cụ thể trong nớc mà không có
phần phức tạp hơn nhiều.
Một số chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả của xuất khẩu lao động

3.1 Lợi ích kinh tế đạt đợc
a. Số lợng lao động đợc giải quyết việc làm trong năm:
Công thức tính:
L = Lc + Lx - Ln
Trong đó:
L : Số lao động đợc giải quyết việc làm trong năm
Lc : Số lao động từ năm trớc vẫn còn đang tiếp tục
Lx : Số lao động đợc đa sang hoạt động trong năm
Ln : Số lao động kết thúc hợp đồng trở về nớc trong năm
ý nghĩa của chỉ tiêu:
Chỉ tiêu này nêu ra đợc chi tiết kết quả đạt đợc trong một năm qua của công
tác xuất khẩu lao động. Nó chỉ ra đợc những đóng góp của lĩnh vực này đối với
việc tạo công ăn việc làm cho xã hội mà nhà nớc ta đã không phải bỏ vốn đầu t để
tạo việc làm mới, giải quyết một phần tình trạng ứ đọng lao động của đất nớc
( mặc dù trớc khi đi xuất khẩu lao động những ngời lao động này không phải tất cả
đều thuộc diện thất nghiệp).
b. Thu nhập quốc dân về ngoại tệ thông qua hoạt động xuất khẩu lao động:
Công thức tính:
P = Yj ( j = 1 đến n )
Yj = Xij . Kj
Trong đó:
8
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
P : Mức thu của nhà nớc
Y: Mức thu của nhà nớc ở mỗi thị trờng
n : Số thị trờng đa lao động sang
j : Nớc đa lao động sang
K : Tỷ số hối đoái quy đổi ra ngoại tệ quy ớc
X : Thuế thu nhập mỗi ngời phải đóng
ý nghĩa chỉ tiêu:

Chỉ tiêu này cho biết số tiền nhà nớc thu đợc thông qua xuất khẩu lao động.
Vấn đề ngoại tệ (nhất là ngoại tệ mạnh) đối với Việt Nam có ý nghĩa to lớn. Tất cả
các hoạt động có thể đem về ngoại tệ cho đất nớc cần đợc khuyến khích. Cùng
với việc xuất khẩu hàng hoá cần hết sức coi trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho các
hoạt động thu ngoại tệ nh phát triển du lịch, cung ứng tàu biển, dịch vụ hàng
không, tổ chức gia công hàng xuất khẩu và đa lao động đi làm việc ở nớc ngoài là
những hình thức thích hợp với hàng triệu ngời lao động d thừa hiện nay. Khả năng
hợp tác lao động với nớc ngoài của nớc ta là rất lớn, nếu chúng ta biết tổ chức và
khai thác hết những tiềm năng đó trong quan hệ kinh tế đối ngoại thì sẽ thu đựơc
nguồn ngoại tệ đáng kể thúc đẩy sản xuất phát triển.
c. Mức tiết kiệm đầu t vào việc làm của chính phủ:
Công thức tính:
Mtk = m
dt
. L
Trong đó:
Mtk : Mức tiết kiệm vốn đầu t tạo ra việc làm
m
dt
: Mức đầu t trung bình tạo ra một chỗ làm việc mới
L : Số ngời có việc làm thờng xuyên ở nớc ngoài
ý nghĩa chỉ tiêu:
Cho biết mức độ tiết kiệm không phải bỏ vốn đầu t tạo ra chỗ làm việc mới
ở trong nớc và đồng nghĩa với việc tăng thêm nguồn vốn đầu t cho giải quyết việc
làm.
9
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
d. Giá trị hàng hoá do ngời lao động đa về:
Công thức tính:
G = Hj ( j = 1 đến n )

Hj = h
ij
. N
j
Trong đó:
G : Giá trị hàng hoá do ngời lao động đem về
H : Giá trị hàng hoá do ngời lao động ở mỗi thị trờng đem về
h : Giá trị hàng hoá trung bình của một ngời lao động đem về
N : Số ngời gửi hàng hoá về trong năm
i : Biến số ngời
j : Biến số thị trờng
ý nghĩa chỉ tiêu:
Cho biết lợng hàng hoá do ngời lao động đem về góp phần vào việc cân đối
quỹ hàng hoá trong nớc và cải thiện đời sống gia đình, tăng thêm máy móc thiết bị
làm t liệu sản xuất.
g: Thu nhập do lao động đi làm việc ở nớc ngoài bổ sung vào thu nhập quốc
dân:
Công thức tính:
Q = (Pj + Vij) . k
j
( j = 1 đến n)
Trong đó:
Q : Thu nhập của ngời lao động làm việc ở nớc ngoài tính vào thu nhập
quốc dân
P : Các khoản phải nộp của mỗi ngời lao động
V : Thu nhập của ngời lao động sau khi đã khấu trừ phần phải nộp
k : Tỷ giá hối đoái quy đổi ngoại tệ
10
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
i : Biến số ngời

j : Biến số nớc sử dụng lao động
ý nghĩa chỉ tiêu:
Chỉ tiêu cho biết phần thu nhập của ngời lao động ở nớc ngoài đợc tính vào
thu nhập quốc dân.
Ngoài các chỉ tiêu có thể lợng hoá đợc để so sánh nói trên còn có một số chỉ
tiêu khác cũng có thể lợng hoá đợc nh số lao động có nghề đợc đào tạo nâng cao
trình độ, mức tiết kiệm chi phí đào tạo trên một ngời lao động... song nói chung
còn ở mức thấp. Một số khía cạnh khác nh việc du nhập kỹ thuật công nghệ và
kinh nghiệm sản xuất mới, việc du nhập nếp sống tiến bộ, tăng cờng mối quan hệ
hợp tác giữa hai nớc, tranh thủ sự ủng hộ quốc tế ... phản ánh hiệu quả về mặt xã
hội.
3.2 Chi phí bỏ ra:
Bao gồm có các chi phí cho ngời lao động trong lĩnh vực tham gia, chi phí
cho bộ máy quản lý, tổ chức tuyển mộ, đa đi và quản lý ở nớc ngoài, xử lý các
công việc sau khi đa ngời lao động hết hạn trở về nớc, tiền nộp phạt cho nớc bạn
do ngời lao động tự ý bỏ hợp đồng...
Chi phí về mặt xã hội có ý kiến cho rằng còn có những tiêu cực do lao động
gây ra ở nớc ngoài. Song những cái đó là yếu tố chủ quan có thể khắc phục đợc
nếu có biện pháp và chính sách thích hợp.
II. Vai trò của xuất khẩu lao động đối với sự phát triển kinh tế:
Xuất khẩu lao động là hoạt động kinh tế quan trọng đối với mỗi quốc gia,
đặc biệt đối với các nớc kinh tế kém phát triển. Hoạt động này đem lại lợi ích cho
tất cả các bên tham gia: bên xuất khẩu lao động, bên nhập khẩu lao động và bản
thân ngời lao động.
1. Xét trên góc độ vĩ mô:
1.1. Với nớc xuất khẩu lao động:
Nớc xuất khẩu lao động có lợi về nhiều mặt trong đó đặc biệt là các lĩnh
vực: Kinh tế, xã hội, quan hệ đối ngoại.
11
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3

- Về kinh tế: Xuất khẩu lao động có vai trò đặc biệt trong hoạt động kinh tế.
Trớc hết, nó góp phần giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho ngời lao động. Có
thẻ nói, xuất khẩu lao động giữ một vị trí rất quan trọng trong chơng trình việc làm
quốc gia, nếu không nói là chủ yếu trong chiến lợc giải quyết việc làm, đây là một
công cụ hữu hiệu để thực hiện mục tiêu của Đảng và Nhà nớc ta đặt ra tới năm
2010 sẽ xoá hết đói nghèo. Kinh nghiệm từ một số nớc cho thấy, xuất khẩu lao
động là một giải pháp khắc phục tình trạng thất nghiệp có hiệu quả cao. Theo ILO,
tính đến năm 1999 có 920 triệu ngời trên thế giới thất nghiệp và thiếu việc lam.
Trong đó, các nớc thuộc khối G7 có khoảng 45 triệu lao động thất nghiệp. Điều đó
đã gây nên tình trạng giảm sút tăng trởng kinh tế cao.Để khắc phục tình trạng này,
các nớc đã thành công bằng sử dụng giải pháp xuất khẩu lao động.
Bên cạnh những đóng góp trên, xuất khẩu lao động còn đem lại nguồn thu
ngoại tệ đáng kể cho đất nớc, góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc tế do
vậy rút ngắn khoảng cách giàu- nghèo giữa nớc phát triển và nớc đang phát triển.
Xuất khẩu lao động cũng là một kênh đem lại một nguồn thu nhập quan
trọng cho đất nớc. Theo ớc tính, số lao động xuất khẩu năm 2004 đã gửi về cho gia
đình khoảng 1,5 tỷ USD, bình quân mỗi lao động khoảng 3.750 USD hay 302,5
USD một tháng, cao gấp nhiều lần phần dôi ra sau khi trừ đi chi tiêu cho ăn uống
của lao động trong nớc. Một tỷ rỡi USD tuy cha thấm tháp gì so với Philippines
(số tiền gửi qua kênh chuyển tiền chính thức là trên 7 tỷ USD, còn theo ớc tính của
ADB tính thêm cả kênh chuyển tiền không chính thức thì tổng số lên đến 14 21
tỷ USD, chiếm 32%GDP của nớc này), nhng đã chiếm khoảng 3,3% GDP của cả
nớc và tơng đơng với nguồn vốn ODA giải ngân trong năm.
- Về xã hội: Đối với một nớc hơn 82 triệu dân, với trên một nửa là số ngời
trong độ tuổi lao động, nhng số ngời thất nghiệp ở thành thị lên đến 5,6% và số
thời gian cha đợc sử dụng ở nông thôn lên đến trên 20%, thì xuất khẩu lao động là
một kênh giải quyết việc làm cho ngời lao động rất có ý nghĩa. Trong mấy năm
gần đây, số lao động đi xuất khẩu của nớc ta mỗi năm đã lên đến trên dới 70 nghìn
ngời và đến nay đã có khoảng 400 nghìn ngời Việt Nam đang làm việc ở khoảng
trên 40 nớc và vùng lãnh thổ. Song nếu so với Philippines có cùng số dân và số ng-

12
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
ời trong tuổi lao động nh Việt Nam thì kết quả trên còn thấp hơn rất nhiều. Năm
2004, nớc này đã có 1 triệu lao động đi làm việc ở nớc ngoàI, đa Philippines vợt
qua Mexico trở thành nớc xuất khẩu lao động lớn nhát thế giới. Cho đến nay, nớc
này có khoảng 8 triệu lao động làm việc ở 56 nớc, đông nhất là tại Mỹ, ả Rập
Saudi, Malayxia, Canada, Nhật Bản
Thực hiện tốt công tác xuất khẩu lao động sẽ giảm đợc tệ nạn xã hội do thất
nghiệp gây ra, tạo một hớng lao động tích cực cho ngời lao động, học tập đợc
phong cách lao động mới do tổ chức lao động ở nớc ngoài trang bị...
- Về quan hệ đối ngoại: Mở rộng quan hệ đối ngoại, hợp tác trong lĩnh vực
xuất khẩu lao động là vô cùng quan trọng, từ đó quan hệ giữa nớc cung ứng lao
động và nớc tiếp nhận lao động trở nên gắn bó hơn, hiểu nhau hơn, tao ra mối
quan hệ tốt đẹp giữa hai nớc. Cung cấp cho nhau những thông tin quan trọng về
những vấn đề hai nớc cùng quan tâm và thống nhất quan điểm hai bên cùng có lợi.
Sự đa dạng hoá các quan hệ hợp tác quốc tế đợc mở rộng thông qua hợp tác về lao
động sẽ tạo điêù kiện mở rộng hơn nữa các quan hệ hợp tác khác.
1.2. Với nớc nhập khẩu lao động:
Nớc nhập khẩu lao động thu đợc những lợi ích đáng kể nh: cung cấp đủ số
lao động bù đắp vào các ngành thiếu hụt, khai thác có hiệu qủa tiềm năng của đất
nớc. Đồng thời, mở rộng quan hệ và uy tín với nớc có lao động, khai thác kinh
nghiệm, kiến thức, tác phong lao động và cung ccáh quản lý của nớc khác, mở
rộng nhu cầu thị trờng trong nớc...
Ngoài ra xuất khẩu lao động cũng góp phần giả quyết nhu cầu lao động đặc
biệt là trong các lĩnh vực mà lao động địa phơng ít tham gia tại nớc tiếp nhận lao
động.
2. Xét trên góc độ vi mô:
2.1. Với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu lao động:
- Xuất khẩu lao động là một bộ phận của xuất khẩu do vậy các doanh
nghiệp tham gia trong lĩnh vực này phải tìm hiểu kỹ về nền văn hoá, phong tục tập

quán của nớc nhập khẩu, đây là tiền đề tốt trong quá trình hội nhập quốc tế.
13
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
- Doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu lao động là đã tham gia hiệu quả vào
chơng trình quốc gia giải quyết việc làm đồng thời thực hiện một phần thoả thuận
hợp tác giữa hai chính phủ.
- Doanh nghiệp xuất khẩu lao động làm ăn có hiệu quả sẽ thực hiện nghĩa
vụ với ngân sách Nhà nớc.
Tuy nhiên một vấn đề bức xúc đang đặt ra trong giai đoạn hiện nay đó là
tình trạng ngày càng có nhiều lao động không thực hiện hợp đồng đã ký.Việc này
có thể gây ảnh hởng lớn đối với uy tín của doanh nghiệp cũng nh sự ổn định trên
thị trờng hiện tại và tiềm năng.
2.2. Với bản thân ngời lao động:
- Ngời đi xuất khẩu lao động có điều kiện giúp gia đình thoát khỏi đói
nghèo cải thiện mức sống của bản thân và gia đình.
- Ngời lao động có thể tiếp thu kỹ năng làm việc, quản lý, tích luỹ trình độ
tay nghề và kinh nghiệm thực tiễn để tự tạo việc làm sau khi về nớc.
III. Một số kinh nghiệm của Philippine về xuất khẩu lao động:
1. Khuôn khổ pháp luật trong lĩnh vực xuất khẩu lao động:
Hiện nay có rất nhiều ngời Philippine đi làm việc ở nớc ngoài do nhiều nớc
có nhu cầu về lao động. Tuy nhiên nếu không có những chính sách cụ thể của
Chính phủ thì ngời lao động có thể bị đa đi không chính thống và có thể bị bóc lột.
10 năm trớc đây Philippine đã đặt tất cả các vấn đề lên bàn để xem xét với mục
đích làm sao tạo điều kiện để nguời lao động đợc đi làm việc ở nớc ngoài một cách
thuận lợi.Trong đó làm rõ vai rò của Chính phủ và các bên có liên quan.
ở Philippine nhiệm vụ của Nhà nớc là tối đa hoá lợi ích của ngời lao động.
Việc này khó đợc thực hiện ở khu vực t nhân. Với chính sách hiện nay ngời dân
tin tởng rằng Chính phủ luôn bảo vệ quyền lợi của ngời lao động ở nớc ngoài và cố
gắng giảm thiểu chi phí đối với bản thân họ, cho gia đình họ và cho đất nớc.
Philippine có cơ chế là phải tạo mọi điều kiện và thủ tục một cách rõ ràng,

đầy đủ, có hệ thống đối với tất cả những ngời lao động có hợp đồng làm việc ở nớc
ngoài. Đồng thời cần bảo vệ họ một cách đầy đủ để giảm thiểu sự lạm dụng, khai
thác cả trớc, trong và sau quá trình làm việc tại nớc ngoài.
14
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
2. Việc cấp giấy phép kinh doanh:
Thách thức lớn đối với Chinh phủ trong việc cấp giấp phép kinh doanh là
làm thế nào để hấp dẫn và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp t nhân tham gia vào
thị trờng này.
Chính phủ Philippine thực hiện một chính sách rất nghiêm khắc trong việc
quy định số vốn ban đầu và số lợng lao động mà doanh nghiệp xuất khẩu trong
năm đầu tiên hoạt động,dựa vào đó Chính phủ có thể cấp giấy phép cho họ với các
thờ hạn khác nhau. Bên cạnh đó Chính phủ cũng quản lý khoản tiền ký quỹ khi
doanh nghiệp đăng ký kinh doanh cho các mục đích: nếu doanh nghiệp không
đảm bảo đa lao động đi hoặc đa lao động đi nhng không đảm bảo điều kiện cho họ
hoặc thu phí của ngời lao động quá cao hoặc khi Chính phủ phát hiện doanh
nghiệp đã thu lợi quá mức so với mức trung bình làm cho ngời lao động không thể
tiếp tục thực hiện hợp đồng khi cha hết thời hạn thì không cần phải chờ đợi gì,
Chính phủ sẽ điều tiết khoản tiền này để trả lại cho ngời lao động.
Kinh nghiệm thực tế cho thấy cả Chính phủ, chủ sử dụng lao động và ngời
lao động đều có "danh sách đen". Tức là danh sách liệt kê những doanh nghiệp
hoạt động có vấn đề, không theo đúng các quy định qua đó họ sẽ biết và cố gắng
tránh những khó khăn, phiền toái xảy ra khi thực hiện hợp đồng.
3. Hệ thống thởng phạt:
Chính phủ rất quan tâm các hoạt động khen thởng và đa ra các mức thởng
cho các doanh nghiệp làm tốt. Khi làm các thủ tục khen thởng, các doanh nghiệp
không cần phải xuất trình hợp đồng vì họ đã đợc xác nhận và đã có kết quả thanhf
công của ngời lao động. Điều quan trọng là nếu doanh nghiệp nào thành công sẽ
đợc Chính phủ đa vào danh sách khen thởng. Điều này rất có ích cho doanh
nghiệp vì nếu nh một công ty hoặc một quốc gia nào cần tìm hiểu các doanh

nghiệp tốt thì Chính phủ giới thiệu với họ danh sách các doanh nghiệp có uy tín.
Nh vậy doanh nghiệp sẽ có điều kiện kinh doanh tốt hơn, cũng nh doanh nghiệp sẽ
có điều kiện để gia hạn giấy phép dễ dàng hơn. Danh sách các doanh nghiệp hoạt
động tốt và có uy tín cũng đợc đa lên các báo cáo của Chính phủ.
4. Các dịch vụ cung cấp cho ngời lao động làm việc ở nớc ngoài:
15
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Để đảm bảo phúc lợi cho ngời lao động Chính phủ Philippine đã có các dịch
vụ hỗ trợ nh sau:
- Ngoài các cán bộ phúc lợi làm việc tại đại sứ quán, chúng tôi xây dựng
các trung tâm cung cấp dịch vụ ngay tại khu vực có ngời lao động làm việc. ở các
trung tâm, hàng ngày có các bác sĩ, cán sự xã hội làm việc và hỗ trợ cho ngời lao
động.
- Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về những ngời lao động đang làm việc n-
ớc ngoài tại đại sứ quán Philippine ở mỗi nớc nơi có lao động đế làm việc là rất
quan trọng, vì qua đó cơ quan quản lý mới biết cụ thể ngời lao động đang ở đâu và
làm việc gì trên cơ sở đó mới quan tâm họ sâu sát đợc. Việc đăng ký danh sách
này có tác dụng giảm thiểu các rủi ro với ngời lao động. Để làm đợc việc này, các
doanh nghiệp cần phải thông báo với ngời lao động rằng khi sang đến nớc ngoài,
họ phải đến đại sứ quán Philippine ở đó để đăng ký và cung cấp cho họ địa chỉ và
thông tin về đaị sứ quán để ngời lao động biết.
- Xây dựng mạng liên kết điện tử kết nối với hiệp hội ngời lao động
Philippine. Thông qua mạng này các ngân hàng cũng giúp ngời lao động chuyển
tiền về nớc cho gia đình. Nh vậy việc đa lao động sang nớc ngoài làm việc không
chỉ đơn giản tạo việc làm mà còn đem laị lợi ích cho nhiều ngành khác có liên
quan.
- Để tăng cờng bảo vệ ngời lao động không bị môi giới đa đi bất hợp pháp
hoặc chịu nhiều khó khăn thiệt thòi chúng tôi đã lập chiến dịch thông tin đại
chúng để tuyên truyền cho tất cả ngời dân biết thực trạng về vấn đề đa lao động đi
làm việc ở nớc ngoài và địa chỉ các doanh nghiệp đáng tin cậy. Cũng nh chiến dịch

chống việc đa ngời và tuyển ngời bất hợp pháp. Đây là vai trò mang tính quản lý
Nhà nớc, đòi hỏi các bộ có liên quan, đặc biệt là Bộ Lao động cần tham gi avào
hoạt động này.
- Để thu hút ngời lao động trở về đất nớc, Chính phủ đã tạo điều kiện cho họ
thông qua chơng trình đào tạo lại, chơng trình nhà ở, chơng trình học bổng cho
con em họ.
16
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
- Có chính sách u tiên những ngời lao động ra nớc ngoài làm việc hơn là
những ngời đi du lịch nh miễn thuế sân bay, thuế du lịch...cho họ.
5. Vấn đề tạo uy tín cho chất lợng giáo dục:
Kinh nghiệm 30 năm cho thấy ngày càng có nhiều khó khăn trong lĩnh vực
đa lao động đi làm việc ở nớc ngoài. Đó là vấn đề cạnh tranh. Chính vì vậy vấn đề
đặt ra là cần xây dựng và quảng bá về chất lợng ngời lao động của chúng ta. Muốn
vậy trớc tiên phải xác định ngời lao động ở nớc mình có thể làm đợc những việc
gì. Sau đó tăng cờng đào tạo để nâng cao chất lợng và tăng tính cạnh tranh. Bên
cạnh đó cũng cần trang bị ngoại ngữ cho ngời lao động. Cho đến nay tiếng Anh
vẫn là ngoại ngữ cần đầu t. Một số đối tác ở các nớc, họ yêu cầu phải có xác nhận
về tay nghề mà ngời lao động cần phải đáp ứng.
6. Hiệp hội các doanh nghiệp và phơng thức hoạt động:
Để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp t nhân có tiếng nói cũng nh cùng
phối hợp với Chính phủ đa ngời lao động ra nớc ngoài làm việc, họ thành lập các
hiệp hội của các doanh nghiệp t nhân. Hiệp hội này có hệ thống thống nhất từ trên
xuống dới. Tất cả các doanh nghiệp đa lao động đi làm việc ở nớc ngoài đều gia
nhập hiệp hội lao động ngoài nớc Philippine. Bên cạnh các hiệp hội chung còn có
các hiệp hội chuyên môn nh Hiệp hội lao động làm việc ngoài khơi, Hiệp hội xuất
khẩu lao động vui chơi giải trí..., hoặc có những hiệp hội theo vùng, khu vực. Ví
dụ nh Hiệp hội xuất khẩu lao động Nhật Bản, Hiệp hội xuất khẩu lao động Hồng
Kông...Hiện nay, ở Philippine có khoảng 30-40 hiệp hội lớn, nhỏ.
17

Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Chơng 2
Thực trạng xuất khẩu lao động ở
Công ty cổ phần Đầu t và Thơng mại
I. Thị trờng lao động Đài Loan:
1. Giới thiệu đất nớc Đài Loan:
Đài Loan là hòn đảo đẹp nằm cách bờ biển Đông Nam lục địa Trung Hoa
khoảng 160 km.Nó đợc ngăn cách với tỉnh Phúc Kiến của lục địa Trung Hoa bởi
eo biển Đài Loan. Phí Nam hòn đảo này cách phía Bắc Phillipine 350 km. Phí Bắc
Đài Loan cách Tây - Nam Nhật Bản 1.070 km.
Đài Loan bao gồm 64 đảo lớn nhỏ của quần đảo Bành Hồ và 21 đảo khác.
Tổng diện tích khu vực này trên 35.960 km
2
(cha kể vùng đất khai hoang lấn biển).
Khí hậu Đài Loan là khí hậu cận nhiệt đới ở phía Bắc và nhiệt đới ở phía
Nam.Thời tiết nóng nhất là từ tháng 6 đến tháng 9 với nhiệt độ trung bình khoảng
25-28 C. Lợng ma rất dồi dào. Nửa phía Bắc của đảo ma lớn kéo dài từ đầu tháng
10 đến tháng 3 năm sau. Trong khi đó khu vực phía Nam đảo lại ấm áp về mùa
đông. Tình hình thời tiết sẽ ngợc lại, vào mùa hè khi gió mùa Tây - Nam đem ma
đến phía Nam thì thời tiết lại nóng, khô đều ở phía Bắc.
Dân số Đài Loan có trên 23 triệu ngời. Thủ phủ là Đài Bắc, nơi có mật độ
dân số cao nhất, tiếp sau đó là thành phố Cao Hùng ở phía Nam. Gần 60% dân số
Đài Loan tập trung ở 4 thành phố lớn: Đài Bắc, Cao Hùng, Đài Trung và Đài Nam.
18
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Đài Loan sử dụng tiếng phổ thông (tiếng Hoa) trong ngôn ngữ hành chính.
Tuy nhiên tiếng Phúc Kiến và tiếng Hẹ đợc sử dụng khá phổ biến trong giao tiếp
hàng ngày.
Tôn giáo thịnh hành ở Đài Loan là Phạt giáo với khoảng 4,9 triệu phật tử.
Bên cạnh đó Thiên Chúa giáo cũng có ảnh hởng rất lớn với gần 30 vạn tín đồ, và

hơn 40 vạn tín đồ đạo Tin lành. Đạo Hồi cũng đã xuất hiện ở Đài Loan.
Đài Loan có vị trí địa lý khá gần Việt Nam. Từ Hà Nội hoặc Thành phố Hồ
Chí Minh đi Đài Loan chỉ mất khoảng 3-4h Bay. Do đó thời tiết, khí hậu cũng khá
gần với thời tiết, khí hậu của miền Bắc Việt Nam. Về phong tục, tập quán, sinh
hoạt của ngời Đài Loan cũng có những nét tơng đồng với nớc ta, cũng mang sắc
thái của nền văn hoá á Đông.
2. Thực trạng lao động nớc ngoài tại Đài Loan:
Để giảm bớt tình trạng thiếu nhân lực, từ năm 1989, Đài Loan chính thức
nhận lao động nớc ngoài vào làm việc. Nền kinh tế tăng trởng ở mức trên 6% và tỷ
lệ thất nghiệp dao động ở mức 3% trong hàng chục năm (riêng năm 2001 tỷ lệ này
trên 4%), cùng với việc phát triển mạnh cơ sở hạ tầng, Đài Loan phải đối mặt với
sự khan hiếm nhân lực đặc biệt trong ngành xây dựng.
Trong hơn 10 năm gần đây, thanh niên Đài Loan không còn thích thú với
nghề xây dựng và sản xuất, họ hớng vào các hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ.
Để đáp ứng yêu cầu về lao động cho phát triển kinh tế và trật tự hoá việc sử
dụng lao động nớc ngoài, tháng 5 năm 1992, Đài Loan đã công bố Luật Dịch vụ
việc làm. Theo điều 43 luật này, Đài Loan cho nhận lao động nớc ngoài với các
ngành nghề nh sau:
- Chuyên gia và cán bộ kỹ thuật.
- Hoa kiều hoặc ngời nớc ngoài giữ trách nhiệm quản lý các công ty có vốn
đầu t nớc ngoài tại Đài Loan.
- Cán bộ giảng dạy tại các trờng đại học hoặc các cơ sở giáo dục.
- Giáo viên dạy tiếng nớc ngoài.
- Huấn luyện viên và vận động viên thể dục thể thao.
- Công việc về tôn giáo, nghệ thuật và biểu diễn.
19
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
- Ngời giúp việc gia đình và khán hộ công.
- Nhân lực trong các công trình xây dựng và phát triển kinh tế.
- Các công việc theo dự án riêng của cơ quan quản lý trung ơng, do tính

chất công việc đặc biệt, trong nớc thiếu nhân tài làm công việc đó, về nghiệp vụ
đúng là có nhu cầu thuê ngời nớc ngoài làm.
Bảng 1: Lao động nớc ngoài làm việc tại
Đài Loan phân theo quốc gia
Năm Indonesia Malaysia Philippin Thái Lan Việt
Nam
Tổng
cộng
1994 6.020 2.344 38.473 105.152 0 151.985
1995 5.430 2.071 54.647 126.903 0 189.051
1996 10.206 1.489 83.630 141.230 0 236.555
1997 14.648 736 100.295 132.717 0 248.396
1998 22.058 940 114.255 133.367 0 270.620
1999 41.224 158 113.928 139.526 131 294.967
2000 77.830 113 98.161 142.665 7.746 326.515
7/2001 89.608 73 85.787 139.924 10.869 326.261
27,47% 0,02% 26,30% 42,88% 3,33% 100%
Nguồn: Văn phòng Kinh tế Văn hoá Việt Nam tại Đài Bắc
Bảng 2:
Cơ cấu ngành nghề ( năm 2001)
Tháng 7 Tháng 6 Tăng, giảm Tỷ lệ
326.261 100.00 329.612 100.00 -3351 -1,02 %
Sản xuất chế
tạo
173.230 53.09 176.976 53.69 -3746 -0,60%
Xây dựng 37.289 11.44 37.328 11.32 -39 +0,12%
GVGĐ & KHC 114.562 35.11 114.140 34.63 +422 +0,48%
Thuyền viên 1180 0,36 1168 0,36 +12 +0,48%
Nguồn: Văn phòng Kinh tế Văn hóa Việt Nam tại Đài Bắc
Khởi đầu, chỉ các công ty hoạt động trong các dự án công cộng đợc chính

quyền cho phép ký hợp đồng nhận lao động nớc ngoài. Những năm gần đây, quy
mô lao động nớc ngoài đợc làm việc tại Đài Loan dao động trong khoảng từ
20
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
320.000 - 350.000 lao động/năm.Trong đó: sản xuất chế tạo chiếm 53,09%; xây
dựng chiếm 11,44%; giúp việc gia đình và khán hộ công chiếm 35,11%; thuyền
viên chiếm 0,36%.
3. Chính sách của Đài Loan với lao động nớc ngoài:
Lao động nớc ngoài làm việc tại Đài Loan đợc điều chỉnh bởi một hệ thống
luật pháp tơng đối đâỳ đủ và thống nhất. Một số điểm cần lu ý bao gồm các nội
dung sau:
3.1. Thời hạn hợp đồng:
Theo điều 43, Luật Dịch Vụ việc làm, ngời lao động đợc tuyển dụng làm
công việc trong thời gian tối đa là 3 năm (ngời có nhu cầu tiếp tục đợc tuyển dụng,
chủ sử dụng phải xin phép gia hạn).
3.2. Tiền lơng:
Tiền lơng cơ bản cho mỗi lao động đã đợc điều chỉnh nhiều lần, hiện nay là
15.840 NT$/tháng, nếu cộng thêm tiền làm thêm giờ mức lơng bình quân là
20.000 NT$/tháng. Đơng nhiên lơng cơ bản của ngời lao động nớc ngoài và ngời
lao động bản địa là không giống nhau và cũng khác nhau khi làm ở các lĩnh vực
khác nhau. Mức lơng này có thể đợc điều chỉnh tuỳ thuộc vào sự phát triển của
nền kinh tế.
3.3. Chi phí ăn, ở của lao động nớc ngoài làm việc tại Đài Loan:
Chủ sử dụng lao động Đài Loan đợc khấu trừ từ tiền lơng của lao động Việt
Nam chi phí ăn và ở với mức tối đa là 4000 NT$/tháng, mức khấu trừ này có thể đ-
ợc điều chỉnh trong giới hạn tuỳ thuộc vào sự thoả thuận giữa chủ sử dụng lao
động và ngời lao động.
Lao động làm việc trong lĩnh vực khán hộ công và giúp việc gia đình không
phải áp dụng quy định khấu trừ trên đây.
3.4. Bảo hiểm:

Ngời lao động tham gia bảo hiểm lao động và bảo hiểm y tế trong đó:
- Bảo hiểm lao động: Chủ chịu 70%, ngời lao động chịu 20% và chính
quyền trợ cấp 10%.
21
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
- Bảo hiểm y tế: Chủ sử dụng chiu 60%, ngời lao động trả 30% và chính
quyền trợ cấp 10%.
3.5. Thuế thu nhập:
Thuế thu nhập áp dụng đối với ngời lao động nớc ngoài đợc xác định theo
thời gian làm việc trong năm.
Những ngời sống ở Đài Loan dới 183 ngày trong quy định mức thuế mỗi
năm (thuế niên, tính từ ngày 1-1 đến ngày 31-12) thì nộp 20% thu nhập.
Những ngời sống ở Đài Loan đủ hoặc trên 183 ngày trong thuế iên thì nộp
6% thu nhập nh ngời bản địa.
3.6. Giờ làm việc:
Giờ làm việc đợc quyết định giữa chủ và ngời lao động theo quy định cụ thể
trong hợp đồng lao động.
Theo luật về tiêu chuẩn lao động quy định thì giờ làm việc trong ngành
công nghiệp là 8h/ngày và 48h/tuần. Hiện nay là 84h/2 tuần.
Luật cũng quy định về chế độ làm thêm giờ, giữa buổi làm việc sau 4 tiếng
đợc nghỉ giải lao 30 phút. Tuỳ theo tính liên tục và khẩn trơng trong sản xuất mà
cống việc đợc bố trí theo ca, trách nhiệm của chủ là phải sắp xếp ngày nghỉ bù cho
ngời lao động.
3.7. Quan hệ giữa ngời lao động và chủ sử dụng lao động:
Lao động nớc ngoài đợc phép tham gia công đoàn, nhng không đợc bầu là
cán bộ công đoàn.
Ngời lao động nớc ngoài làm việc ở các doanh nghiệp có thể bị huỷ bỏ hợp
đồng lao động trong những trờng hợp sau:
- Khi hoạt động sản xuất của doanh nghiệp bị thua lỗ, chủ sử dụng có thể
cho lao động thôi việc, hoặc (nếu có thể) chuyển tới chủ khác. Nhng chủ lao động

phải thông báo trớc cho lao động nớc ngoài về ý định đó và phải cấp tiền bôì thờng
cho họ.
- Nếu lao động nớc ngoài phạm lỗi hoặc phạm luật dẫn tới việc ngừng hợp
đồng lao động, ngời chủ có thể cho thôi việc mà không phải báo trớc và có quyền
từ chối không thanh toán tiền bồi thờng.
22
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
3.8. Nghỉ phép, nghỉ lễ và nghỉ việc:
Đối với các ngành công nghiệp không đợc luật tiêu chuẩn lao động điều
chỉnh, việc bố trí nghỉ phép và nghỉ việc đợc quyết định giữa ngời chủ với ngời lao
động và nh đã nói ở hợp đồng với ngành công nghiệp phải tuân theo quy định của
luật tiêu chuẩn lao động thì phải tuân theo những nguyên tắc sau đây:
- Phải có tối thiểu một ngày nghỉ trong một tuần làm việc
Nghỉ phép: Vì lý do đặc biệt, ngời lao động có thể xin phép không hởng l-
ơng và có thể đợc chấp thuận nếu có ngời thay thế công việc hoặc khi nghỉ phép
không ảnh hởng gì tới quá trình sản xuất. Yêu cầu nghỉ phép phải đợc viết thành
văn bản gửi những ngời có trách nhiệm. Thời gian nghỉ không quá 14 ngày 1 năm.
Nghỉ ốm: Do bị ốm, tai nạn hoặc những lý do cần phải chữa chạy, ngời lao
động có thể yêu cầu nghỉ ốm. Nghỉ ốm không nằm viện không đợc quá 30 ngày
mỗi năm.
- Nếu bị tai nạn lao động thì đợc nghỉ phép để chữa trị
3.9. Những trờng hợp không đợc cấp giấy phép lao động và cho thôi việc:
Với những tình huống sau đây có thể không đợc cấp giấy phép lao động
hoặc cho về nớc.
- Những ngời mang theo gia đình sống với nhau
- Những ngời tay nghề không đủ để hoàn thành nhu cầu của công việc nh
giấy phép họ đã xin.
- Những ngời không đạt sức khỏe khi kiểm tra.
- Những ngời đã có gia đình, có thai hoặc sinh đẻ khi đang lao động tại Đài
Loan.

- Những ngời vi phạm các quy định khi làm các thủ tục cấp giấy phép.
3.10. Đổi nơi làm việc:
Không đợc giải quyết nếu không đợc phép trớc của Uỷ ban Lao động.
Đổi chủ lao động không đợc thực hiện khi không xin phép trớc của Uỷ ban
Lao động.
Làm thêm việc bên ngoài phải có giấy phép của Uỷ ban Lao động.
23
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Lao động nớc ngoài không đợc vi phạm hợp đồng lao động đã thỏ thuận
giữa họ và chủ sử dụng lao động, nh việc nghỉ không xin phép quá 3 ngày.
Lao động nớc ngoài phải tuân theo mọi pháp luật, quy chế và những quy
định công cộng của Đài Loan.
Trong trờng hợp có khiếu nại về công việc đối với chủ sử dụng lao động thì
ngời lao động nớc ngoài có thể báo cáo với Trung tâm T vấn lao động nớc ngoài
để khiếu nại về chủ sử dụng lao động của mình.
II. Thực trạng xuất khẩu lao động của Việt Nam:
Trong 4 năm qua, hệ thống cơ chế, chính sách về xuất khẩu lao động và
chuyêngia tiếp tục đợc hoàn thiện. Đặc biệt thông qua triển khai thí điểm mô hình
liên thông xuất khẩu lao động ở Hải Dơng và Phú Thọ, đến nay đã có trên 50 tỉnh,
thành phố có lao động đi làm việc ở nớc ngoài ( có 15 tỉnh, thành phố đa đi đợc
trên 1000 lao động trong một năm). Trong 4 năm, cả nớc đã đợc 224 ngàn ngời lao
động đi làm việc ở nớc ngoài (đạt 73% so với kế hoạch 5 năm). Cùng với chính
sách của Nhà nớc, nhiều địa phơng đã có giải pháp hỗ trợ ngời lao động về vay
vốn, dạy nghề, phí làm thủ tục, hộ chiếu và khám sức khoẻ.
1. Số lợng và cơ cấu xuất khẩu lao động:
1.1. Số lợng lao động:
Tổng kết qua 4 năm thực hiện xuất khẩu lao động, chúng ta đã đa đi 224
ngàn lao động và chuyên gia. Riêng năm 2004 đã có 67.447 lao động Việt Nam
làm việc tại nớc ngoài và lợng kiều hối chuyển về nớc đạt mức 1,65 tỷ USD.
Cục quản lý lao động ngoài nớc cho biết, năm 2004 tại Đài Loan có trên

33000 ngời lao động Việt Nam làm việc. Tuy nhiên tình trạng lao động bỏ hợp
đồng ra ngoài làm việc bất hợp pháp ngày càng nhiều, dẫn tới việc phía Đài Loan
ngừng tiếp nhận lao động Việt Nam. Để khắc phục tình trạng này Cục đã đa ra
một số giải pháp nhằm chấn chỉnh công tác tuyển chọn, đào tạo giáo dục định h-
ớng, quản lý lao động ở nớc ngoài của các doanh nghiệp, đồng thời cùng với Ban
quản lý lao động Việt Nam tại Đài Bắc phối hợp với phía Đài Loan tìm kiếm, vận
động để đa số lao động bất hợp pháp này về nớc.
24
Luận văn tốt nghiệp Sinh viên: Phạm Diễm Ngọc K37F3
Kể từ khi đa lao động Việt Nam sang làm việc tại Malaixia tháng 4/2002
đến nay, đã có gần 80.000 lao động làm việc tại đất nớc này. Đây là thị trờng lao
động lớn thứ hai sau Đài Loan. Tuy nhiên việc đa lao động sang Malaixia giảm sút
hơn trớc, do năm ngoái một số công nhân phải về nớc trớc thời hạn do mất việc và
đến đầu năm nay phía Malaixia tạm ngừng tiếp nhận lao động nớc ngoài nói
chung để lập lại kỷ cơng rong việc tiếp nhận và sử dụng lao động nớc ngoài làm
việc tại Malaixia.
Việc Malaixia ngừng tiếp nhận lao động nớc ngoài trong lúc này cũng là
thời điểm tốt để các doanh nghiệp Việt Nam làm tốt công tác đào tạo, chuẩn bị
nguồn lao động để khi bạn có nhu cầu trở lại là có thể đáp ứng đợc ngay. Tuy
nhiên Malaixia vẫn tiếp nhận những lao động đã có lệnh cấp visa, cho nên doanh
nghiệp vẫn tiếp tục đa số lao động có điều kiện này đi làm việc.
Đến nay đã có hơn 52.000 tu nghiệp sinh Việt Nam đang làm việc tại Hàn
Quốc. Đặc biệt có khoảng 3000 lao động đang làm việc theo Luật lao động mới
của Hàn Quốc. Bộ Lao động, thơng binh và xã hội đã lập 10 trờng đào tạo tiếng
Hàn và giáo dục định hớng cho ngời lao động trớc khi sang làm việc tại Hàn
Quốc. Thời gian tới, phía Hàn Quốc sẽ giúp đỡ Việt Nam trong việc cung cấp giáo
trình và giáo viên đào tạo tiếng Hàn cũng nh phong tục tập quán, lối sống sinh
hoạt của Hàn Quốc.
Nhật Bản là thị trờng cao cấp tiếp nhận lao động của ta theo chế độ tu
nghiệp sinh, chi phí cao nhng chỉ tiêu thấp. Năm 2004 cả nớc chỉ đa đợc hơn 2000

lao động, thấp nhất trong số 4 thị trờng chủ yếu của Việt Nam.
25