thuyết trình lịch sử - phong trào kháng chiến chống pháp trong những năm cuối thế kỉ xix (3)

KiÓm tra bµi cò:
? Tr×nh bµy néi dung chñ yÕu
cña ®iÒu íc H¸c-m¨ng vµ
®iÒu íc Pa-t¬-nèt?
Bài 26:
TIẾT 40: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN
CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI
THẾ KỈ XIX
I: CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI
KINH THÀNH HUẾ, VUA HÀM NGHI RA
“CHIẾU CẦN VƯƠNG”
Giới thiệu bài: Sau hiệp ớc 1884 và cuộc
phản công của phái kháng chiến tại kinh
thành huế tháng 7-1885 triều đình hoàn
toàn đầu hàng, nhân dân tiếp tục đấu
tranh dới ngọn cờ Cần Vơng. Để hiểu
rõ điều đó hôm nay cô cùng các em tìm
hiểu bài 26 (tiết 1).
1. Cuộc phản công quân
Pháp của phái chủ chiến ở
Huế tháng 7-1885.
a) Bối cảnh:
* Triều đình:
-Phái chủ chiến vẫn nuôi hy
vọng giành lại quyền thống
trị từ tay Pháp khi có điều
kiện.
- Phe chủ chiến dựa vào ý chí
của nhân dân và các quan lại
ở địa phương.
- Họ ra sức xây dựng lực

lượng, tích trữ lương thực,
vũ khí.
- Đưa Ưng Lịch lên ngôi vua
(vua Hàm Nghi).
? Em hãy trình bày bối cảnh
lịch sử tại kinh thành Huế sau
2 điều ước 1883 và 1884?
GV gợi ý
? Phái chủ chiến có chủ
trương và hành động gì? ai là
người đứng đầu phái chủ
chiến? ông là người như thế
nào?
Bức ảnh là chân dung Tôn Thất Thuyết,
ông đang mặc trang phục của quan lại
phong kiến, đầu đội mũ cách chuồn, khuôn
mặt cương nghị khẳng khái. Ông sinh ngày
12-5-1835 tại Xuân Long ( nay thuộc thành
phố Huế ) trong một gia đình hoàng tộc.
Mất năm 1913.
GV giới thiệu về Tôn Thất Thuyết
Vua Hàm Nghi lên ngôi lúc 14 tuổi
GV giới thiệu về vua Hàm Nghi
Vua Hàm Nghi tên thật là Ưng Lịch ( em ruột của
vua Kiến Phúc) lên ngôi lúc 14 tuổi. Ông là vị vua trẻ
tuổi, yêu nước, có tinh thần chống Pháp, tiêu biểu cho
ý chí độc lập , tự cường của dân tộc
? Tình hình quân pháp như thế nào?
•
Pháp lo sợ, tìm mọi cách tiêu diệt phe chủ

chiến, tình hình hết sức căng thẳng.
•
GV: đó chính là những nguyên nhân dẫn
đến vụ biến tại kinh thành Huế
Lược đồ kinh thành Huế năm 1885
Kinh thành nằm ngay sát bên bờ sông Hương trên tuyến đường đi ra
Quảng Trị và đi vào Đà Nẵng. Sử cũ ghi kinh thành được xây dựng 1805-
1820 là một thành vuông mỗi bề dài 2,5 km, 1 mặt giáp với sông Hương,
3 mặt có hào sâu tường thành xây bằng gạch, đá cao 10 m, trên thành có
đủ 100 đại bác, trong thành có dư vạn binh lính. Ngay sát kinh thành Huế
phía đông là đồn Mang Cá nơi đóng quân của Pháp. Bờ nam sông Hương
là tòa khâm sứ nơi sĩ quan Pháp ở.
GV giới thiệu
Thảo luận nhóm
Nhóm 3 : Cuộc phản công quân Pháp của phái
chủ chiến tại kinh thành Huế thất bại
do nguyên nhân nào ?
Nhóm 4 : Cuộc phản công thất bại nhưng có ý
nghĩa lịch sử như thế nào ?
Nhóm 1:Trình bày diễn biến của phái kháng chiến
tại kinh thành Huế?
Nhóm 2: Kết quả của cuộc phản công của phái
kháng chiến?
Diễn biến:
- Đêm mùng 4 rạng sáng 5-7-1885.
- Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công đồn Mang Cá và
toà Khâm Sứ.
GV trình bày cuộc phản công của
phái chủ chiến tại kinh thành Huế:
Đêm mùng 4 rạng sáng 5-7-1885. Tôn

Thất Thuyết hạ lệnh tấn công đồn
Mang Cá và toà Khâm Sứ. Sau một
loạt đại bác,nghĩa quân dùng súng
kíp, giáo mác …xông lên tấn công
địch. Bị tấn công bất ngờ, quân địch
hốt hoảng chạy toán loạn, một số tên
bị tiêu diệt.Bọn địch ra sức cố thủ chờ
sáng.Đến sáng hoả lực của ta yếu dần,
địch tổ chức phản công, tràn vào
chiếm kinh thành Huế. Chúng ra sức
cướp bóc, tàn sát và giết dân thường
vô cùng thảm khốc. Trong cảnh hỗn
chiến, Tôn thất Thuyết bí mật đưa vua
Hàm nghi, mẹ,vợ chính,vợ thứ của
vua Tự Đức rời khỏi kinh thành, ra
căn cứ Tân Sở ( Quảng Trị) để tính
chuyện kháng chiến lâu dài.
Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi rời kinh thành
? Kết quả cuộc phản công như thế nào?
Kết quả: cuộc phản công bị thất bại, Tôn Thất
Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng trị )
để tính chuyện kháng chiến lâu dài.
Chuyển:Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm
Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị) tại đây ông đã
làm gì chúng ta tìm hiểu phần 2 của bài
2. Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan rộng.
? Tại Tân Sở (Quảng trị) Tôn thất Thuyết đã làm gì?
Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở ( Quảng
Trị) tại đây ông nhân danh nhà vua đã hạ chiếu Cần
Vương, mở đầu phong trào kháng Pháp cuối XIX .

Nơi vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương .
CHIẾU CẦN VƯƠNG
“ Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi không lúc nào không nghĩ tới tự
cường tự trị Kẻ phái của Tây ngang bức, mỗi ngày một quá thêm. Kẻ đại thần lo việc nước chỉ nghĩ
đến kế làm cho nước được yên, triều đình được trọng; cúi đầu tuân mệnh hay ngồi để mất cơ hội, sao
bằng nhìn thấy chỗ âm mưu biến động của địch mà đối phó trước ? Phàm những người đã cùng dự
chia mối lo này, tưởng cũng đã dự biết. Biết thì phải dự vào công việc, nghiến răng dựng tóc thề giết
hết giặc, nào ai là không có cái lòng như thế? Lẽ nào không có những người nối gươm, đánh chèo,
cướp giáo, lăn chum ư ? Trẫm đức mỏng, gặp biến cố này không thể hết sức giữ được, để đô thành
bị hãm, xe từ giá phải dời xa, tội ở mình Trẫm cả, thật là xấu hổ vô cùng. Nhưng chỉ có luân thường
quan hệ với nhau, trăm quan khanh sĩ không kể lớn nhỏ, tất không bỏ Trẫm : kẻ trí hiến mưu, người
dũng hiến sức, kẻ giàu bỏ của ra giúp quân nhu, đồng bào đồng trạch chẳng từ gian hiểm, như thế mới
phải chớ ? Cứu nguy chống đổ, mở chỗ nguy khốn, giúp nơi bức bách đều không tiếc gì tâm lực, ngõ
hầu lòng trời giúp thuận, chuyển loạn thành trị, chuyển nguy thành an, thu lại được bờ cõi chính là cơ
hội này, phúc của tôn xã tức là phúc của thần dân, cùng lo với nhau thì cùng nghĩ với nhau, há chẳng
tốt lắm ư ? Bằng lòng sợ chết nặng hơn lòng yêu vua, nghĩ lo cho nhà hơn là lo cho nước, làm quan thì
mượn cớ tránh xa, đi lính thì đảo ngũ lẩn trốn, người dân không biết trọng nghĩa cứu gấp việc công, kẻ
sĩ thì cam bỏ chỗ sáng đi vào nơi tối ai nỡ làm như thế ? ”
GV giới thiệu và đọc chiếu Cần Vương
Cuộc rút khỏi kinh thành Huế
cuả phái chủ chiến
GV giới thiệu căn cứ Phú Gia (nơi vua hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương lần 2)
Ở Tân Sở (Quảng Trị)
địa bàn chật hẹp, Tôn
thất Thuyết đưa vua
Hàm Nghi ra căn cứ
Phú Gia (Hương khê –
Hà Tĩnh) để mở rộng
địa bàn hoạt động.
Trên đường đi nhà vua

đã nhận được sự giúp
đỡ nhiệt tình của đồng
bào các dân tộc ở vùng
biên giới Việt – Lào.
? Trình bày diễn biến phong trào Cần Vương?
- Diễn biến: phong trào Cần Vương chia làm 2
giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: 1885 -> 1888 phong trào sôi nổi,
rộng khắp Bắc, Trung Kì.
+ Giai đoạn 2: 1888 -> 1896 phong trào phát triển
mạnh tụ lại thành các cuộc khởi nghĩa lớn.
Lược đồ phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX
? Quan sát lược đồ hãy nhận xét về phong trào Cần Vương?
? Tại sao phong trào chủ yếu nổ ra ở Bắc
Kì và Trung Kì ?
-
Nam Kì là xứ thuộc địa của Pháp.
Các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương
? Em hãy đọc tên các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương.
GV nhấn mạnh tên ba cuộc khởi nghĩa lớn đó là: Ba
Đình, Bãi Sậy, Hương Khê.
GV Khi phong trào Cần Vương tiếp tục nổ ra, cuối năm
1886 Tôn Thất Thuyết giao nhiệm vụ cho hai con trai
bảo vệ vua Hàm Nghi, rồi sang Trung Quốc cầu viện.
Ông bị an trí ở Thiều Châu, những ngày xa quê, ông đau
đớn khôn nguôi, hàng ngày ra bờ Tư Giang cầm gươm
chém đá cho hả giận. Ông qua đời ngày 22-9-1913 tại
Trung Quốc.
? Khi Tôn Thất thuyết sang Trung Quốc thì tình hình
vua Hàm Nghi như thế nào?

- Tháng 11/1888 nhờ có tay sai dẫn đường, quân Pháp
vào được nơi ở của nhà vua, bắt và đưa vua Hàm Nghi
đi đày sang An-giê-ri lúc đó ông mới 17 tuổi.
Chân dung vua Hàm Nghi khi bị đưa đi đày.
Nhìn trong ảnh vua Hàm Nghi trang phục rất giản dị, đầu quấn khăn đen
mặc áo the như dân thường. Nhưng nét mặt lộ rõ vẻ cương nghị, tính
khẳng khái, thông minh, quả cảm.Thực dân pháp ráo riết truy lùng mãi
đến ngày 14-11-1888 chúng mới bắt được ông. Chúng tìm moị cách mua
chuộc nhưng không lay chuyển được ý chí của nhà vua. Cuối cùng quân
Pháp đày Hàm Nghi sang An –giê –ri , khi đó ông mới 17 tuổi .
Chân dung vua Hàm Nghi khi ở An-giê-ri
Lăng mộ vua Hàm Nghi ở Pháp