hệ thống kiến thức sinh học ôn thi đại học

H THNG KIN THC

 DI TRUYN VÀ BIN D

Bài 1: GEN, MÃ DI TRUYA ADN
I. Khái nim và cu trúc ca gen.
1. Khái nim.
- Gen là mn ADN mang thông tin mã hoá cho mt sn ph
chui polipeptit hay ARN.
2. Cu trúc ca gen.
a. Cu trúc chung ca gen cu trúc
Mi gen gm 3 vùng trình t nucleotit:
- u hoà: Mang mã gc ca gen, mang tín hiu khng, kim soát quá
trình phiên mã.
- Vùng mã hoá: Mang thông tin mã hoá các axit amin.
- Vùng kt thúc: Mang tín hiu kt thúc phiên mã.
b. Cu trúc không phân mnh và phân mnh ca gen.
-  sinh vc gi là gen không phân
mnh.
-  sinh vt nhân thc: Hu ht các gen có vùng mã hoá không liên tn
êxon xen k n intron) gi là gen phân mnh.
3. Các loi gen: Có nhiu lou hoà

II. Mã di truyn
- Mã di truyn là trình t nh trình t các aa trong
phân t prôtêin. Mã di truyc trên c mARN và ADN. Mã di truyn là
mã b ba.
- Có tt c 43 = 64 b  ba mã hoá cho 20 loi axit amin.
m ca mã di truyn
- Mã di truyn là mã b ba, c ng k tip nhau mã hoá mt axit amin.
- c hiu, tính thoái hoá, tính ph bin.

- Trong 64 b ba có 3 b ba kt thúc (UAA, UAG, UGA) và mt b ba m u
(AUG) mã hoá aa mêtiônin  sv nhân thc ( 

a ADN.
1. Nguyên tc: ADN có kh  to thành 2 phân t ADN con ging
nhau và ging ADN m theo nguyên tc b sung và bán bo toàn.
a ADN .
 sinh v
- Nh các enzim tháo xon phân t c tách làm 2 mch to ra chc ch Y
(mt m- OH, mt m- P). Enzim ADN pôlimeraza b
- OH.
- Trên m- OH (mch khuôn), s tng hp mch mi mt cách liên tc
bng s liên kt các nuclêôtit theo nguyên tc b sung.
- Trên m- P (mch b sung), vic liên kc thc
hin theo tn Okazaki ( t bào vi khun dài 1000  2000Nu).
 nn Okazaki li vi nhau to thành mch mi.
- Hai phân t c to thành. Trong mi phân t c to thành thì
mt mch là mc tng hp còn mch kia là ca ADN m u (bán bo
toàn).
 sinh vt nhân thc.
-  ging vi s  sinh vt s m
khác:
 sv nhân thc có nhi   có mt.
 sv nhân thc có nhiu enzim tham gia.

Bài 2: PHIÊN MÃ VÀ DCH MÃ

 phiên mã:
1. Khái nim:
S truyn thông tin di truyn t phân t ADN mch kép sang phân t ARN mch

 phiên mã (còn gi là s tng hp ARN).
- Quá trình phiên mã din ra trong nhân tb ,  kì trung gian gia 2 ln phân bào, lúc
n.
2. Din bin c phiên mã
Gn: khu, kéo dài và kt thúc.
- Phiên mã  SV nhân thc t
các intron b loi b ch còn li các exon tng thành.

 dch mã.
1. Khái nim:
- Là quá trình chuyn mã di truyn cha trong mARN thành trình t các aa trong
chui polipeptit ca prôtêin.
2. Din bin:
a. Hot hoá aa:
- Trong tb cht nh c hit hoá
và gn vi tARN to nên phc hp aa - tARN.
b. Dch mã và hình thành chui polipeptit:
n m u
- tARN mang aa m u tin vào v trí codon m u sao cho anticodon trên tARN
ca nó khp b sung vi codon m u trên mARN.
n kéo dài chui pôlipeptit
- tARN mang aa th nhn codon th nht sao cho anticodon ca nó khp b
sung vi codon th nht trên mARN. Enzim xúc tác to liên kt péptit gia aa 1 và
aa m u
- Ribôxôm dch chuy ng thi tARN mang aa m u ri khi
RBX.
- tARN mang aa th n codon th hai sao cho anticodon ca nó khp b sung
vi codon th hai trên mARN. Enzim xúc tác to liên kt péptit gia aa 2 và aa 1.
- S dch chuyn ca RBX li tip tc theo tng b ba trên mARN.
n kt thúc chui pôlipeptit

- Quá trình dch mã tip din khi RBX gp codon kt thúc trên mARN thì
quá trình dch mã dng li.
- RBX tách khi mARN và chuc gii phóng, aa m i
khi chu tr thành prôtêin hoàn chnh.
3. Poliriboxom:
- Trên mi phân t ng có mt s RBX cùng hoc gi là
y, mi mt phân t mARN có th tng hp c t n
nhiu chui polipeptit cùng loi ri t hu.
- RBX có tui th 
4. Mi liên h ADN  mARN  tính trng:
-  ca hing di truyn  c phân t:
ADN ==> m ARN ==> Prôtêin ==> tính trng.



U HÒA HONG CA GEN
I. Khái nim
u hòa hong cu khic phiên mã và dch mã hay
không, bm cho các gen hom cn thit trong quá trình
phát trin cá th.

II.  u hoà hong ca gen  sinh vt n
1. Khái nim opêron.
Là cm gen cu trúc có liên quan v ch u hòa.
a. Cu to ca opêron Lac theo Jacôp và Mônô.
- Nhóm gen cu trúc liên quan nhau v chm k nhau.
- Vùng vn hành (O) nc gen cu trúc là v i cht c ch.
- Vùng khng (P) nc vùng v a ARN
 khu phiên mã.
 hong ca opêron Lac  E.coli.

S hong ca opêron chu s u khin cu hoà nm  c
opêron.
ng gen R tng hp ra prôtêin c ch gn vào vùng v
cu trúc b c ch nên không hong khi có cht cm ng thì opêron chuyn
sang trng thái hong.
 Prôtêin c ch gn vi gen vn hành O làm c
ch phiên mã ca gen cu trúc A, B, C (gen cu trúc không hoc).
 :
Prôtêin c ch b m ng, nên prôtêin c ch b bt hot không gn vi
gen vn hành O nên gen vn hành hong và gen cu trúc bu
dch mã.

u hoà hong ca gen  sinh vt nhân thc (nhân chun).
- Ch mt phn nh ADN mã hóa các thông tin di truyi b ph
u hòa hoc không hong.
- ng ca gen  SV nhân thc qua nhiu mu hòa, qua nhiu
n.
+ NST tháo xon.
+ Phiên mã.
+ Bii sau phiên mã.
+ Dch mã.
+ Bii sau dch mã.
- ng, gen gây bt ho
ng hoc ngng s phiên mã.


T BIN GEN
I.khái nim và các dt bin gen.
1. Khái nim.
Là nhng bii nh xy ra trong cu trúc ca gen. Nhng bii này liên quan

n mt cp nucleotit gt bim hoc mt s cp nucleotit.
- Tn s t bin trong t nhiên 10-6 - 10-4.
- Nhân t t bin gt bin.
* Th t bin là nhng cá th t biu hin ra kiu hình.
2. Các dt bin gen.
t bin thay th.
Mt cp nuclêôtit riêng l c thay th bng mt cp nuclêôtit khác
t bin thêm hay mt mt hac mt s cp nuclêôtit.

 t bin gen.
1. Nguyên nhân.
- Sai sót ngu nhiên trong phân t t gãy các liên kt hoá hc.
- ng ca các tác nhân vt lí, hoá hc sinh hc làm bii cu trúc ca gen
dt bin.
 t bin.
* S kt c trong tái bn ti dng và
dng him, dang him có v trí liên ki làm chúng kt cp không
n dt bin gen.
- t bin gen ph thuc vào loi tác nhân li m cu
trúc ca gen.
- Tác nhân hóa hc - brôm uraxin gây thay th A-T bng G-X (5-BU).
- Cht acridin có th làm mt hoc xen thêm mt cp nuclêôtit trên ADN. Nu
acridin chèn vào mch mng hp s tt bin mt mt cp
nuclêôtit.
3. Hu qu và vai trò ct bin gen.
Hu qu ct bin gen là làm ri lon quá trình sinh tng hp protein nên nhiu
t bin là có hi, làm gim sc sng c. Mt s t bin t có
sc sng t ng chu, mt s là trung tính.
t bin gen.
- n hoá: xut hin các alen mi cung cp cho tin hoá.

- i vi chn ging: cung cp nguyên liu cho quá trình to ging.

III. S biu hin ct bin gen.
- t bin giao t : phát sinh trong quá trình gim phân hình thành giao t qua th
tinh s p t.
t bin gen tri s biu hit bin gen ln s phát tán trong qun th giao
phi và th hin khi có t hng hp t ln.
- t bin tin phôi: xy ra  lu tiên ca hp t n
2-8 phôi bào s truyn li cho th h sau qua sinh sn hu tính.
- t bin xôma: xy ra trong nguyên phân  mng s c nhân lên
 mc nhân lên qua sinh sng.

Bài 5. NHIM SC TH
I.  nhim sc th
- NST  vi khun ch là phân t ADN trn, có dng vòng, không liên kt vi
prôtêin.  mt s virut NST là ADN trn hoc ARN.
-  sinh vt nhân thc cu to t cht nhim sc ch yu là ADN và
prôtêin histon.
-  TB xôma NST tn ti thành tng cng có 1 cp NST gii tính.
- B NST ca mg v s ng, hình thái cu trúc.

II. Cu trúc NST sinh vt nhân thc.
1. Hình thái và cu trúc hin vi ca NST.
Mi nhim sc th gi vng hình thái, cc thù qua các th h t 
thn ca chu kì t bào.
2. Cu trúc siêu hin vi.
- NST gm ch yu là ADN và prôtêin loi histon, xon theo các mc khác nhau.
- NST gng các trình t u mút và trình t khu tái bn.
- Phân t ADN mch kép chiu ngang 2nm, qun 1(3/4) vòng (cha 146 cp
nuclêotit) quanh khi prôtêin (8 phân t histon) to nên nuclêôxôm.

các nuclêôxôm ni vi nhau bn ADN và 1 phân t prôtêin histôn to nên
chui nuclêôxôm chiu ngang 11 nm gi sn. Tip tc xon bc 2 to si
nhim sc 30nm. Xon tip lên 300nm và xon ln na thành cromatit 700nm
(1nm = 10-3 micromet).

III. Cha NST.
- , bo qun và truyt thông tin di truyn.
- c sp xp theo mt trình t c di truyn
cùng nhau.
- c bo qun bng liên kt vi prôtêin histon nh các trình t c
hiu và các mc xon khác nhau.
-  tái bn.
- Mi NST sau khi t o nên 2 crôma tit gn vi nhau  ng.
- B n hc duy trì nh qua các th h
nh  nguyên phân, gim phân và th tinh.
- u hoà hong ca các gen thông qua các mc xon cun ca NST.
- Giúp t u vt cht di truyn vào các t bào con  pha phân bào.

Bài 6. CU TRÚC NHIM SC TH
I. Khái nim.
- Là nhng bii trong cu trúc ci hình dng và cu trúc ca
NST.
II. Các dt bin cu trúc NST.
t bin mn: làm mt tng loi NST, mu mút hoc mn gia
NST. làm gim s ng gen trên NST.
t bin ln: là mn ca NST có th lp li mt hay nhiu ln, làm
 ng gen trên NST.
n: n NST b t ra rc li 1800, có th chng
hoc không chi trình t gen trên NST.
4. Chuyn: là s n trong 1 NST hoc gi

ng.
- t bin chuyn gia các NST mt s gen trong nhóm liên kt này
chuyn sang nhóm liên kt khác.

III. Nguyên Nhân, hu qu và vai trò ct bin cu trúc NST.
1. Nguyên nhân:
Do tác nhân lí, hoá, do bii sinh lí, sinh hoá nt gãy NST hoc nh
n qt t p hp hou gia các
cromatit.
- Các tác nhân v thuc liu phóng x.
- Các tác nhân hoá hc: gây ri lon c ngân,
thuc tr sâu ,thuc dit c
- Tác nhân virut: Mt s vt bin NST.
t gãy NST.
2. Hu qu: t bin cu trúc NST làm ri lon s liên kt ca các cp NS
ng trong gii t hp các gen trong giao t dn bii
kiu gen và kiu hình.
a. Mn: Làm gim s ng gây cht, hoc gim sc sng
do mt cân bng ca h gen.
b. Ln: ng hoc gim bt mc biu hin ca tính trng.
n:ít n sc sng, to ra s ng phong phú gia các th
trong mt loài.
- n nh ng gây cht hoc mt kh n.
Có khi hp nht NST vi nhau làm gim s ng NST, hình thành lòai mi.
3.Vai trò.
i vi qt tin hoá: cu trúc li h: gen > cách li sinh sn > hình thành loài
mi.
* i vi nghiên cu di truyn hnh v trí ca gen trên NST qua n/c mt
n NST.
* i vi chn ging: ng dng vic t hp các gen trê to ging mi.

T BIN S NHIM SC TH

I. Lch bi.
1. Khaí nim.
Là nhng bii v s ng NST xy ra  mt hay mt s cp NTS.
* Các dng th lch bi:
- Th không nhim: 2n - 2
- Th mt nhim: 2n - 1
- Th mt nhim kép: 2n -1 - 1
- Th ba nhim: 2n + 1
- Th ba nhim kép: 2n +1 + 1
- Th bn nhim: 2n + 2
- Th bn nhim kép: 2n + 2 + 2
 phát sinh.
* Nguyên nhân: Các tác nhân vt lí, hóa hc hoc s ri lon cng ni
bào làm cn tr s phân li ca mt hay mt s cp NST.
: s không phân li ca mt hay mt s cp NST trong gim phân to ra
các giao t tha hay thiu mt hoc vài NST.
3. Hu qu ca các lch bi.
- S m s ng ca mt hay vài cp NST mã làm
mt cân bng ca toàn h gen nên các th lch bng không sc hay
gim sc sng, gim kh n tu loài.
a các lch bi.
t bin lch bi cung cp nguyên liu cho quá trình tin hoá, trong chn ging s
dng th lch b thay th NST theo ý mu nh v trí ca gen
trên NST.

i.
1. Khái nim : Là hing trong t bào cha s i l

2. Phân loi.
a. T i  i ca cùng mt loài lên mt s nguyên ln gm
i chi l (3n, 5n ).
b. D i: là hing c hai b NST cu hai loài khác nhau cùng tn ti trong
mt TB.
 phát sinh.
- Do tác nhân vt lí, hoá hc và do ri long ni bào, do lai xa. Khi gim
phân b NST không phân li to giao t cha (2n) kt h 3n
hoc gt(2n) kt hp v 4n.
- Trong lu tiên ca hp t (2n), nu tt c các cp không phân li
thì to nên th t bi.
4. Hu qu và vai trò.
a.  thc vt:
- i th là hing khá ph bin  hu ht các nhóm cây.
- i l to cây không ht
- i chn to ging mi cho chn ging và tin hoá.
b.  ng vt: Hii th rt him xy ra gp  các loà
t; loài trinh s cánh c
m ca th i.
- i có s p bi nên quá trình sinh tng hp các cht h
xy ra mnh m nên th ng ln, phát trin kho
chng chu tt.
- Các th i l không có kh  ng cây
không h

T CA HING DI TRUYN
BÀI 11: QUY LUT PHÂN LY

I. Ni dung
1. Thí nghim ca Menden

P X Hoa trng
 (100%)
 : 1 Hoa trng
F2 t th phn:
 
 F2 cho t l  : 1 trng
Cây hoa trng F2 cho toàn hoa trng
2. Gii thích ca Menden
- Mi tính trng do mt nhân t di truynh
-  c mt nhân t di truyn t b và mt nhân t di truyn t
m
- Giao t ca m ch cha mt nhân t di truyn hoc ca b hoc ca m.
- Khi th tinh các nhân t di truyn ca F1 kt hp vi nhau mt cách ngu nhiên
 to ra th h F2
- Giao t thun khit: Là hing hai giao t ca b và m cùng tn t
th n vào nhau, chúng vn hoc lp vi
nhau.
3. Ni dung quy lut (SGK)

 t bào hc
- Trong t ng bi NST tn ti thành tng cn ti thành
tng cp alen nm trên cng.
- Khi gim phân thì mi chiêc v mt giao t nên mi giao t ch cha mt alen.
- S t hp cng trong th c li cp alen trong
b ng bi ca loài.
- Do s u ca NST trong gim phân nên kiu gen Aa cho 2 loi
giao t A, a vi t l u bng 50%
- S kt hp ngu nhiên ca hai loi giao t này trong th o ra F2 vi t
l kiu gen 1AA:2Aa:1aa
 y F2 phân

ly theo t l :1trng
BÀI 12 : QUY LUC LP
I/ NI DUNG:
1) Thí nghim:
Ptc: Ht vàng, v t xanh, v 
F1: 100% ht vàng, v 
F2 : 9 ht vàng, v t
3 ht vàng , v 
3 ht xanh , v 
1 ht xanh, v 
2) Nhn xét:
- Ptc khác nhau 2 cp tính trn
- F1 100% có kiu hình ging nhau
- F2 : Xét chung 2 cp tt: 9 :3:3:1
Xét riêng ht vàng : ht xanh = 3:1
h
 Theo quy lut phân li mt cnh 1 tính trng, gen tri át ch hoàn
toàn gen ln. Ht vàng > ht xanh
H
F2 : 9: 3: 3: 1 = (3V:1X) x (3T: 1N)
T l F2 bng tích các các t l ca các cp tính trng hp
tính trc lp.
3) Ni dung quy lut:
Các cc lp vi nhau trong quá trình hình thành giao t.
 T BÀO HC:
c gen:
A ht vàng > a ht xanh
B h
*S c lp và t hp t do ca các cp nhim sc th ng trong
phát sinh giao t dn ti s phân li và t hp t do ca các cp alen.

III/ CÔNG THC TNG QUÁT :

BÀI 13: S NG CA NHIU GEN
U CA GEN
I-
-  ng qua li gia các gen trong quá trình hình thành 1
kiu hình .
 tr :
a-T l phân li KH :
- 9 : 7
- 9 : 6 : 1
- 9 : 3 : 3 : 1
b-Ví d và gii thích t l KH 9:6:1
-Ví d: Cho bí F1 cha 2 cp gen d hp,KH bí dt t th phn ,F2 cho t l KH: 9
bí dt : 6 bí tròn :1 bí dài
- Gii thích :F2 có 16 t h hp t 2 cp gen,chng t 
cp tính trng .Tuy nhiên t l phân li không phi là 9 : 3 : 3 : 1 mà là 9: 6: 1 .Kt
qu này có th gii thích b tr c
F1 x F1 : DdFf x DdFf
GF1: DF , Df ,dF , df DF ,Df ,dF, df
F2 : 9 D-F- : 9 qu dt
3 D-ff : 6 qu tròn
3 ddF-
1 ddff : 1 qu dài
Hai gen tr tr tính trng qu dt.
Hai gen trng riêngr nh tính trng qu tròn.
Hai gen l tr nh tính trng qu dài.
c. Khái nim :
 tr là king qua li ca 2 hay nhiu gen không alen làm xut
hin 1 tính trng mi .

ng gp:
a-T l phân li KH: 15:1
b-Ví d và gii thích :
- Ví d: Lai 2 th lúa mì thun chng h và ht màu tr
.
Cho F1 t th ph  thm  nht):1 cây ht màu
trng.
-Gii thích :
*F2 cho 16 t ho 4 giao t và d hp 2 cp gen A1a1A2a2. Hai cp gen
nhtính trng màu sc hng qua li gia các
gen.
*Trong s 16 t hp  F2 *ch có 1 t hng hp lt màu trng
,15 t hp còn li,cha ít nht 1 gen tr.V th
nht ph thuc vào s gen tri có mt trong KG.
 lai t 
P*t/c: A1A1A2A2 x a1a1a2a2
) (trng)
GP: A1A2 a1a2
F1 x F1: A1a1A2a*2 x A1a1*A2a2
)
GF1: A1A2, A1a2,a1A2,a1a2
F2:
KG KH
1A1A1A2A2*
2A1a1A2A2
2A1A1A2a2
 nht d)
1A1A1a2a2
1a1a1A2A2
2A1a1a2a2

2a1a1A2a2
1a1a1a2a2 <==> 1 trng
c-Khái nim:
- ng gp là king ca nhi m
ph phát trin ca tính trng.
II-U CA GEN
1-Ví d:
-  u:Th có hoa tím thì ht màu nâu,nách lá có mt ch có hoa trng
thì ht màu nht,nách lá không có chm.
-  Rui gim: Rui có cánh ngt than ngn ,long c ít.
2-Nhn xét:
- Mi gen,  các m ng lên s hình thành và phát trin
ca nhiu tính trng lên toàn b  
phát trin.Hing này giu ca gen.

BÀI 14: DI TRUYN LIÊN KT
I. Liên kt gen
1. Bài toán: SGK
2. Nhn xét :
- Nnh màu thân và hình d l phân
ly KH là 1:1:1:1
3. Gii thích :
- S kiu t hp gim, s kiu hình gim,do các gen t
nhau trong quá trình sinh giao t, hn ch s t hp t do ca các gen
4 Kt lun
- Các gen trên cùng mt NST luôn di truyc gi là mt nhóm gen
liên kt. s ng nhóm gen liên kt ca mng bng s ng NST trong
b i
II. Hoán v gen
1. Thí nghim ca Moogan và hing hoán v gen

* TN : sgk
* Nhn xét: c hoc rui cái F1
- Kt qu khác vi thí nghim phát hin ra hing LKG và hi
c
 t bào hc ca hing hoán v gen
- Cho rnh hình dng cánh và mm trên 1 NST, khi
gim phân chún di cùng nhau nên phn ln con ging b hoc m
- t s t  cái khi gim phân xing
khi chúng tip hp di v trí các gen xut hin t hp gen mi ( HVG)
* Cách tinh tn s HVG
- Bng t l ph cá th có kiu hình tái t hp trên tng s cá th  i
con
- Tn s HVG nh c bt quá
a hing LKG và HVG
a LKG
- Duy trì s nh ca loài
- Nhiu gen tc tp h trên 1NST
- m bo s di truyn bn vng cng chn ging
2. a HVG
- To ngun bin d t hp , nguyên liu cho tin hoá và chn ging
- c t hp li trong 1 gen
- Thit lc khoi c ng
c tính bng 1% HVG hay 1CM
- Bit b gen có th d c tn s các t hp gen mi trong các phép
n ging( gim thi gian chi mt cách mò
mm ) và nghiên cu khoa hc

BÀI 15: DI TRUYN LIÊN KT VI GII TÍNH
I. NST gii tính :
- a mi cá th ca loài tu thuc vào s có mt ca cp NST gii tính

trong t bào.
- Kiu XX, XY
+ XX  ging cái, XY  ging vt có vú, rui gim, cây gai, cây
chua me
+ XX  gic, XY  ging cái : chim, m, dâu tây
- Kiu XX, XO : XX  ging cái , XO  gic : châu chu

II. KN v di truyn liên kt vi gii tính:
- Hing di truyn liên kt vi gii tính là hing di truyn các tính trng
nh chúng nm trên NST gii tính.
A. Các gen trên NST X:
Thí nghiệm:


Giải thích:
W: gen tri: m
w: gen ln: mt trng
ng nc ch có 1 gen ln -> tính trng
mt trng.





Kết luận :
Lai thun và lai nghch. Cho kt qu khác nhau. Các gen trên X có hing di
truyn chéo.
Cha-> con gái-> cháu trai.

B. Các gen trên NST Y:

-  1 s loài có 1 s gen nng trên X.
Nhng tính trc di truyn cho 100% s cá th có cp NST gii tính XY.
quy lut di truyn thng.
III. Ý a hing di truyn liên kt vi gii tính:
-  c, con cái ngay t nh.

BÀI 16: DI TRUYN NGOÀI NHIM SC TH

I.Di truyn theo dòng m
- Ví d: Khi lai hai th i mch xanh lng và lc nht vi nhau thì
thc kt qu 
- Lai thun: c nht->F1100% Xanh lc
- Lai nghch: c nhc => F1 100% lc nht
*Gii thích:
- Hai hp t do lai thun và lai nghch tu ging nhau v 
khác nhau v t bào cht nhc t trng ca m
- Trong t bào con lai mang ch yu t bào cht ca m bào ch
i vi s hình thành tính trng ca m   lai

II. S di truyn ca các gen trong ti th và lc lp
- Khái nim: Trong t bào cht có 1 s a gen gi là gen ngoài
NST. Bn cht ct trong plastmit ca vi khun,
trong ti th và lc lp
- m ca ADN ngoài NST:
+ Có kh  
+ Có xt bin và nhng bii này có di truyn c
u so vi ADN trong nhân
1.S di truyn ti th
B gen ti th (mt ADN) có cu to xon kép, trn, mch vòng
- Ch yu

+ Mã hoá nhiu thành phn ca ti th
+ Mã hoá cho 1 s prôtêin tham gia chui chuyn êlectron. VD: SGK
2.S di truyn lc lp
+ B gen lc lp (cp ADN) cha các gen mã hoá rARN và nhiu tARN lc lp
+ Mã hoá 1 s prôtêin ribôxôm ca màng lc lp cn thit cho vic chuyn êlectron
trong quá trình quang hp.

mdi truyn ngoài NST:
+ Kt qu lai thun và nghch khác nhau,các tính trc DT theo
dòng m
+ Các tính trng DT qua TBC không tuân theo các QLDT NST vì TBC không
c phân phu cho các TB con
+ Tính trnh vn tn ti khi thay th nhân TB bng 1
nhân có cu trúc di truyn khác
*KL: nh.Trong TB
có 2 h thng DT: DT qua NST và DT ngoài NST

BÀI 17: NG CNG
LÊN S BIU HIN CA GEN

ng t gen ti tính trng
- ng
- Qúa trình biu hin ca gen qua nhic nên có th b nhiu yu t ng
i
II.S a KG và MT
* Hing:
- th: + Ti v u mút c th ( 
+ nhng v trí khác lông trng mut
* Gii thích:
- Ti các t bào   có nhi th ng hp

c sc t 
- Các vùng khác có nhi tng hp mêlanin nên lông màu trng
m nhi thì vùng lông trng s chuy
*Kt lun :
- ng có th n s biu hin ca KG

III. Mc phn ng ca KG
1. Khái nim
- Tp hp các kiu hình cng vi nghác nhau gi
là mc phn ng cua 1 KG
VD: Con tc kè hoa
a lá cây

+ Trên thân cây: da màu hoa nâu
m:
- Mc phn nh, trong cùng 1 KG mi gen có mc phn ng riêng
- Có 2 loi mc phn ng: mc phn ng rng và mc phn ng hp, mc phn
ng càng rng sinh vt càng d thích nghi
- Di truynh
- i theo tng loi tính trng
nh mc phn ng
 nh mc phn ng ca 1KG cn phi to ra các cá th svcó cùng 1 KG
, vi cây sinh sng có th ng cách cng lot cành
cm ca chúng )
4. S mm do v kiu hình
* Hing mt KG có th i Kc nhu kin MT khác nhau gi
là s mm do v KH
- Do s t u chnh v sinh lí giúp sv thích nghi vi nhi ca MT
- M mm do v kiu hình ph thuc vào KG
- Mi KG ch có th u chnh kiu hình ca mình trong 1 phm vi nht nh

BÀI 18. BÀI T

1. Cách gii bài tp lai mt cp tính trng
- Phép lai mt cp tính tr cp ti các qui lut di truyn: phân li, tri không
ng cng gp, di truyn liên kt vi gii
tính.
a) nh t l KG, KH  F1 hay F2 (bài toàn thun)
-  bài cho bit tính trng là tri, ln hay trung gian, honh tính trng
a các gen không alen, tính tru hình
c vào yêu cu c (xánh F1 hay F2), ta suy nhanh ra KG ca P.
T  lai t  nh t l kiu gen và kiu hình ca F1 và
F2. Ví d: t l KH 3:1 (tri hoàn toàn); 1:1 (lai phân tích), 1:2:1 (tri không hoàn

b) nh t l KG, KH  P (bài toàn nghch)
-  bài cho bit t l KH  F1 ho vào KH hoc t l ca chúng suy ra
qui lut di truyn chi phi tính trng, t  
ht). Ví d: t l u d hp t, hay 1:1 thì P mt bên d hp, bên còn
li là th ng hp ln, nu F2 có tng t l bng 16 và tùy tng t l KH mà xác
nh ki th.

2. Cách gii bài tp lai nhiu cp tính trng
- Phép lai hai hay nhiu cp tính tr cp ti các qui lut di truyc
lp, di truyn liên kt hoàn toàn và không hoàn toàn.
a) nh t l KG, KH  F1 hay F2 (bài toàn thun)
-  bài cho bit qui lut di truyn ca tng cp tính trng và các gen chi phi các
cp nm trên cùng 1 NST hoc trên các NST khác nhau. Da vào d ki 
cho, vi lai t  nh t l kiu gen và kiu hình ca F1 và F2.
b) nh t l KG, KH  P (bài toàn nghch)
-  bài cho s ng cá th hoc t l KH  F1 hoc ht phnh

qui lut di truyn chi phi tính trng, t  P hoc F1 ca tng cp
tính tr vào t l c c nh qui lut di truyn
chi phi các cp tính trng.
- Nu t l mi kiu hình bng tích xác sut ca các tính trng hp thành nó thì các
tính trng b chi phi bi qui luc lp.
- Nu t l KH là 3:1, hoc 1:2:1 thì các cp tính trng di truyn liên kt hoàn toàn.
- Nu t l KH không ng vng hp trên thì các cp tính trng di truyn liên
kt không hoàn toàn vi nhau.

p SGK
1. a) F1: 100% lông ngn hoc 1 lông dài : 1 lông dài.
b) F1: 100% lông ngn hoc 3 lông dài : 1 lông dài.
2. a) Aa x Aa;
b) AA x AA hoc AA x Aa;
c) Aa x aa
3. F2: 1 Trng : 2 Xanh da tri : 1 
4. a) Aa x Aa hay Aa x aa
b) AA x AA hay AA x Aa
u át ch tri.
u b tr.
b) AaBb x aabb hay Aabb x aaBb
c) x cái XaY (cái)
b) XAXa : XaY
1 v : 1 vy trng
8. a) (3 thm : 1 trng)
b) 1 thm : 1 thp trm : 1 cao trng
9. a) Di truyc lp hoc hoán v gen vi tn s 50%
  bu dc : 1 vàng tròn : 1 vàng bu dc
10. Bv x bV
bv bv

 ng; 0,205 hng vênh; 0,09 h vênh.
Trc nghim: 1A, 2C, 3B, 4C, 5A, 6A, 7C, 8A, 9B.


N HC QUN TH
BÀI 20 CU TRÚC DI TRUYN CA QUN TH
I. Khái ni

:
- 















 






, 










 , tn ti qua thi gian nhnh, i sinh ra
 (Qun th giao phi).
II. Tn s i ca các alen và kiu gen:
1.  :
- Mi qun th i mt vn gen nhnh.
* Vn gen:
- Tp hp tt c các alen có trong qun th  mt thnh. Vn gen bao
gm nhng kiu gen riêng bic biu hin thành nhng kiu hình nhnh.
- Qun th i tn s i ca các alen và tn s kiu gen,
kiu hình.
* : (Tn s i ca gen)
- 

















 . Hay t lpha s gia t
n th.
* 





:
- 





























 .
Ví d: Xét mt gen có 2 alen A và a thì trong qun th có 3 kiu gen là: dAA, hAa,
raa. Gi p là tn s i ca alen A và q là tn s ca các alen a. thì tn s
i ca alen A/a là p/q.


II. Qun th t phi: t th phi vi thc vt, t giao phng vng tính
hoc trong giao phi cn huyt.
- Trong quá trình t phi liên tip qua nhiu th h thì:
- Trong qun th,t l ng hp t  l d hp gim d
mt na qua mi th h.
- Tn s i cn s i ca các

kiu gen hay cu trúc di truyn ca qun th b i.


* 

:
-  



























.


Bài 21: TRNG THÁI CÂN BNG
CA QUN TH GIAO PHI NGU NHIÊN
I/ Qun th giao phi ngu nhiên:
- Là qun th c cá th t do chn la b giao phi và sinh
c giao phi ph bin nht  ng vt.
- Qun th ngu ph tn t sinh sn ca loài trong t nhiên.
- Quan h sinh s m bo cho qun th tn ti trong không gian và thi
gian.
- Quá trình giao phi à qun th ng v king v kiu
hình à Qun th giao phi ni b
- Trong mt qun th ng vt và thc vt giao phi thì s gen trong kiu gen rt
ln, s gen có nhit ph bin ==> Qun th r
th trong qun th giao phi ch ging nhau v nh
nhau v các nét chi tit.
- Tuy qun th t qun th c phân bit vi qun th
khác cùng loài  nhng tn s i các alen, các kiu gen và kiu hình.
* Nu gi r là s alen thuc mt gen (locut), n là s 
c lp thì s kiu gen trong qun th c tính bng công thc:
[1/2(r(r+1))]^n

nh lu Vanbec:
*Nnh lut:
- Trong nhu kin nhnh, thì ngay trong lòng mt qun th giao phi, tn
s i ca các alen  mi t th h

này sang th h khác.
*Chng minh:
- Gi s trong 1 kiu gen có 2 alen A và a, thì trong qun th tn ti 3 kiu gen AA,
Aa, aa.


==>Vy nu kiu gen có hai alen có tn s là alen A là p và alen a có tn s là q
==> Tn s i ca các gen là các s hng tring tn
s alen (P + q)^2.
- Np s cân bng ca qun th vi các dãy alen thì tn s i
ca các gen là các s hng tring tn s các alen (p + q + r


u kin nghinh lu Vanbec:
nh lu Vanbec ch ng diu kin nhnh:
- S ng cá th  ln.
- Qun th ngu phi.
- Các loi giao t  
- Các lio hp t có sc st bin và chn lc, không có
hing du nhp gen.

IV/ nh lu Vanbec:
a. V mt lý lun:
- Phn ánh trng thái cân bng di truyn trong qun th.
- Gii thích vì sao trong t nhiên li có nhng qun th nh trong thi gian dài.
b. V mt thc tin:
- Bit t l kiu hình ta có th xc tn s i ca các kiu gen và
các alenà Khi bic tn s xut hit bi d c xác
xut bt gp cá th t bin trong qun th hoc d  tim tàng ca các gen
t bin có hi trong qun th

CHNG DNG DI TRUYNG HC
Bài 22: CHN GING VT NUÔI VÀ CÂY TRNG
I/ Gii thiu v ngun gen t nhiên và nhân to:
1. Ngun gen t nhiên:
- Thu thp các vt liu khu t ngun gen t i, hoc
chn lc các cây trng có ngun gu kin môi
ng.
2. Ngun gen nhân to:
- Thông qua lai tn d t hp. Thu thp thành l
i gia các quc gia vi nhau hình thành ngun vt liu
khá phong phú.
II/ Chn ging t ngun bin d t hp:
o ra ngun bin d t hp phong phú nht. Bin d t hp