cảng biển trong vấn đề phát triển kinh tế

I. ĐỊNH NGHĨA, CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CẢNG BIỂN
1. Định nghĩa cảng biển:
Cảng biển một đầu mối giao thông lớn, bao gồm nhiều công trình và kiến trúc, bảo
đảm cho tàu thuyền neo đậu yên ổn, nhanh chóng và thuận lợi thực hiện công việc
chuyển giao hàng hoá/hành khách từ các phương tiện giao thông trên đất liền sang
các tàu biển hoặc ngược lại, bảo quản và gia công hàng hoá, và phục vụ tất cả các
nhu cầu cần thiết của tàu neo đậu trong cảng.Ngoài ra nó còn là trung tâm phân
phối, trung tâm công nghiệp, trung tâm thương mại, trung tâm dịch vụ, trung tâm cư
dân của cả một vùng hấp dẫn
2. Chức năng của cảng biển:
 Nhóm chức năng cơ bản:
- Cung cấp phương tiện và thiết bị để thông qua hàng hoá mậu dịch
đường biển,
- Cung cấp luồng cho tàu bè vào cảng thuận lợi nhất,
- Cung cấp đường cho ô tô, xe lửa, tàu sông và các phương tiện vận tải
khác ra vào cảng,
-Thực hiện các dịch vụ ngoài xếp dỡ hàng hoá như sửa chữa, cung ứng
tàu thuyền, trú ngụ khi có bão hoặc các trường hợp khẩn cấp khác.
 Nhóm chức năng phụ thuộc:
- Bảo đảm an toàn cho tàu khi ra vào cảng, bảo đảm an toàn cho tàu và
thuyền khi di chuyển trong cảng, cùng với sự an toàn về đời sống và tài
sản của tàu khi còn nằm trong ranh giới của cảng,
- Bảo đảm vệ sinh môi trường.
 Nhóm chức năng cá biệt khác:
- Là đại diện cơ quan Nhà nước thực thi các tiêu chuẩn an toàn của tàu
thuyền, thuỷ thủ, và kiểm soát ô nhiễm môi trường,
- Là đại diện của cơ quan đăng kiểm tàu thuyền,
1
- Làm dịch vụ khảo sát đường thuỷ,
- Thực hiện các hoạt động về kinh tế và thương mại,
- Cung cấp các công trình trường học, bệnh viện, y tế, vui chơi giải trí

cho nhân viên trong cảng và cả cư dân của thành phố.
3. Vai trò của cảng biển:
- Là đầu mối giao thông, bảo đảm cho tàu bè neo đậu yên ổn; nhanh chóng và thuận
tiện xếp dỡ hàng hoá và hành khách; bảo quản và lưu giữ hàng hoá, gia công phân
loại hàng hoá; thực hiện thủ tục pháp chế về quản lý nhà nước và các dịch vụ hàng
hải phục vụ các tàu thuyền trong thời gian lưu trú ở cảng cũng như chuẩn bị cho các
hành trình trên biển tiếp theo”.
- Châm ngòi cho việc xây dựng các khu công nghiệp ven biển
-Thúc đẩy sự phát triển của thành phố cảng:
• Dân cư và người lao động có xu hướng đổ dồn về những nơi có nền kinh
tế biển phát triển
• Các ngành phục vụ công cộng cũng phát triển theo đà tăng trưởng của
dân số: như Nhà trường, bệnh viện, nhà hát, nơi vui chơi giải trí v.v...
• Các dịch vụ viễn thông, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm v.v... cũng phát
triển.
• Xuất hiện và phát triển các dịch vụ môi giới tàu thuyền, xuất hiện các
trung tâm đào tạo thuyền viên v.v...
• Các hãng bảo hiểm tàu thuyền, các hãng đăng kiểm
• Tập trung hàng hoá cho xuất khẩu, và vai trò phân phối cho hàng hoá
nhập khẩu.
-Thúc đẩy sự phát triển kinh tế của cả vùng hấp dẫn
• Cảng biển là cửa ngõ của toàn vùng hấp dẫn. Khi có cảng, điều kiện sản
xuất gắn với thị trường bên ngoài được mở rộng. Các nông sản có dịp để
đưa đi tiêu thụ ở vùng xa xôi hơn (Gỗ ở vùng rừng núi Tây Bắc có thể
xuất khẩu sang Đài Loan qua cảng Hải Phòng. Tôm cá vùng đồng bằng
2
sông Cửu Long có thể có dịp để xuất sang Hương Cảng hoặc châu Âu
qua cảng Cần Thơ hoặc cảng Sài Gòn. v.v...).
• Nhiều xí nghiệp công nghiệp có 100% vốn nước ngoài cũng có dịp để
xây dựng ở những nơi tận cùng của vùng hấp dẫn để rồi lại đưa sản phẩm

qua các cảng biển xuất khẩu sang các nước khác.
- Tạo điều kiện giao lưu mở rộng mối quan
II. CẢNG BIỂN THẾ GIỚI
1. Lịch Sử Cảng Biển Thế Giới
Cảng biển thế giới có một lịch sử lâu dài, và xuất hiện từ rất sớm. Có nhiều bằng
chứng cho việc hình thành những cảng biển lâu đời nhất thế giới, đó cũng là bằng
chứng của việc con người đã rất sớm nhận thức được vai trò lợi ích của việc giao
thông đường biển. Một trong những cảng biển lâu đời có thể kể đến là cảng
AXLEXANDRIA, nổi tiếng bởi ngọn hải đăng của nó là một trong 7 kỳ quan cổ đại
của thế giới.
Cảng Alexandria là một trong những cảng biển lâu đời, được xây dựng vào
khoảng 1900 trước công nguyên, xây dựng ban đầu để phục vụ vận chuyển và giao
thông cho hòn đảo Pharos.
Lúc đầu, Alexandria không thích hợp cho việc di chuyển của tàu biển vì lượng
cát và bùn. Tuy nhiên, sau đó nó được làm sạch bởi mệnh lệnh của Alexander Đại
Đế vào năm 331 trước công nguyên, để hình thành như một vùng lãnh thổ của thành
phố Alexandria. Sau đó thì một kỹ sư của Alexander là Dinocrat đã nối cảng này và
đảo Pharos bằng một con đường đê Heptastade dài 1200 mét và rộng 200 mét .
Chính con đê này đã ngăn cảng Alexandria thành 2 bến Đông và Tây, với mục đích
phục vụ cho tàu thương mại và quân sự của thành phố.
3
Vị Trí:
Điều đặc biệt để cảng biển Alexandria nổ bật hơn hẳn những cảng biển lâu đời trên
thế giới chính là ngọn hải đăng mang tên Alexandria- một trong bảy kỳ quan cổ đại
của thế giới. Và ngọn hải đăng nổi tiếng này đặt ngay lối vào của cảng Alexandria
này.
2. Tình Hình Cảng Thế Giới Hiện Nay
Xuất hiện sớm hơn các cảng biển khác không đủ để Alexandria trở thành
cảng có quy mô và sầm uất hiện nay. Dựa báo cáo xếp hạng cảng biển 2006, chúng
ta sẽ có cái nhìn tổng quát hơn về vị trí xếp hạng các cảng biển thế giới hiện nay.

XẾP HẠNG CẢNG BIỂN THẾ GIỚI 2006
4
Total cargo volume, metric tons
(millions) Container traffic (TEUs) (1,000s)
1
Rank Port Country Tons Rank Port Country TEUs
1. Shanghai China 537.0 1. Singapore Singapore 24,792
2. Singapore Singapore 448.5 2. Hong Kong China 23,539
3. Rotterdam Netherlands 378.4 3. Shanghai China 21,710
4. Ningbo China 309.7 4. Shenzhen China 18,469
5. Guangzhou China 302.8 5. Busan South Korea 12,039
6. Tianjin China 257.6 6. Kaohsiung Taiwan 9,775
7. Hong Kong China 238.2 7. Rotterdam Netherlands 9,655
8.
Qingdao China 224.2
8.
Dubai
United Arab
Emirates
8,923
9. Busan South Korea 217.9 9. Hamburg Germany 8,862
10.
Nagoya Japan 208.0
10.
Los
Angeles
United States 8,470
Hiện nay vận tải biển trên thế giới chủ yếu có 3 tuyến chính : Đông Tây, Bắc
Nam và tuyến nội bộ trong mỗi khu vực mà trong đó châu Á (đặc biệt là Đông Nam
Á) đóng vai trò cầu nối cho các tuyến châu Âu sang châu Mỹ và ngược lại. Chính vì

thế mà Singapore, Hongkong đã dồn toàn lực cho mục tiêu trở thành trung tâm
chuyển tải lớn nhất thế giới chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn. Nói chung sự
lớn mạnh của các cảng châu Á không chỉ tạo ra những màu sắc mới trong bức tranh
mạng lưới vận tải biển quốc tế mà còn biến khu vực này trở thành một thương
trường khốc liệt nhất thế giới về thị phần cung ứng dịch vụ vận tải biển. Sự cạnh
tranh khốc liệt này đã khiến cho các cảng biển ở khu vực châu Á giữ những thứ
hạng cao trong bảng xếp hạng các biển. Nổi bật ở châu Á bây giờ có thể kể đến cảng
Thượng Hải , Singapore, Hồng Kông. Theo bảng xếp hạng 2006 có thể thống kê các
cảng biển lớn nhất hiện nay như sau:
5
 Dựa vào quy mô cảng biển: đứng đấu là cảng Thượng Hải, sau là
cảng Rotterdam ( Hà Lan)
 Dựa vào độ sầm uất, tấp nập: dẫn đầu là cảng Singapore.
CẢNG THƯỢNG HẢI:
Người Trung Quốc thường nói, nếu muốn tìm hiểu lịch sử 2 ngàn năm của Trung
Hoa, nên viếng thăm thành Tây An; tìm hiểu 500 năm, nên tới Bắc Kinh; còn 100
năm, nên đến Thượng Hải. Có lẽ cần bổ sung: muốn “mục sở thị” sự phát triển
chóng mặt của nền kinh tế tại một số đô thị lớn của Trung Quốc trong vòng 2 - 3
thập niên trở lại đây, nhất thiết phải du ngoạn Thượng Hải, niềm tự hào của xứ sở
lớn nhất hành tinh này!
Thượng Hải, theo nghĩa tên gọi có nghĩa là thành phố “trên biển”. Đây quả là một
vùng đất đặc biệt, nằm bên cửa sông Dương Tử, đoạn đổ ra Thái Bình Dương, là đô
thị hiện đại và lớn nhất Trung Quốc với dân số gần 19 triệu dân, Thượng Hải được
xem là thủ đô kinh tế của Trung Quốc. Hải cảng tại đây thuộc loại lớn nhất thế giới,
hơn cả cảng Singapore và Rotterdam (Hà Lan).
Trong nhiều thế kỷ, Thượng Hải vẫn bị coi như một làng chài hẻo lánh, lạc hậu và
không
có được những kiến trúc thật cổ kính so với phần lớn các thành phố khác của Trung
Quốc.Tầm quan trọng của Thượng Hải tăng lên nhanh chóng vào thế kỷ 19 do vị trí
6

chiến lược của thành phố này ở cửa sông Dương Tử khiến cho nó có vị trí lý tưởng
để buôn bán với phương Tây
Năm 2004, cảng Thượng Hải vận chuyển 379 triệu tấn hàng hóa, tăng 19.8% so với
năm trước, thấp hơn Singapore 2.3% với mức vận chuyển 388 triệu tấn hàng hóa.
Sự gia tăng về kinh tế, thương mại đầu tư ở Thượng Hải và những thành phố lân
cận đã giúp ngành kinh doanh hàng hải ở TP này phát triển.
Tổng doanh thu của địa phương này như xuất khẩu, nhập khẩu và các thành phố
khác tăng khoảng 40.4% từ đầu năm đạt 287.57 tỷ USD. Thượng Hải đánh giá là
một trong ba cảng chứa hàng lớn trên thế giới sau Hong Kong và Singapore với sức
chứa 14.55 triệu TEUs (đơn vị tương đương 20 foot).
CẢNG ROTTERDAM :( HÀ LAN)
Xét về quy mô, trên thế giới hiện nay sau cảng Thượng Hải phải kể đến cảng
Rotterdam.
Với diện tích hơn 104km2, Cảng Rotterdam của Hà Lan thực sự là một thủ đô hàng
hoá của Châu Âu. Sau khi hoàn thành một con kênh hàng hải vào năm 1350, Cảng
Rotterdam trở thành một điểm trung chuyển chính kết nối nó với vùng đồng bằng
rộng lớn của Hà Lan với phía Bắc. Với vị trí nằm trên nhánh của sông Meuse và
Rhine, lại tiếp giáp với Biển Bắc, nó là cảng lý tưởng để liên kết với nước Anh và
nước Đức. Khi sông Meuse và Rhine bắt đầu bị nghẽn bùn, con đường sông Nieuwe
7
(được hoàn thành vào năm 1872) đã giúp cho Cảng vẫn giữ vi trí thương mại toàn
cầu và duy trì vị thế là cảng số một ở Châu Âu.
Vào thế kỷ XIV, Rotterdam hãy còn là một làng chài nhỏ nằm bên sông
Rotte. 6 thế kỷ sau, nó trở thành một cảng biển được xếp hạng trên thế giới và là
cảng quan trọng nhất của châu Âu. Sự phát triển từ một làng chài nhỏ thành một
thương cảng quốc tế không ngừng được thúc đẩy kể từ khi hệ thống kênh đào
Nieuwe Waterweg thông tuyến với biển Bắc.
8
Hiện nay, Rotterdam là cửa ngõ đưa hàng hóa trên khắp thế giới đến với thị trường
châu Âu rộng lớn với 450 triệu khách hàng. Cảng Rotterdam liên kết với hơn 500

đường vận chuyển và trên 1.000 cảng ở khắp thế giới. Năm 2005, có 370 triệu tấn
hàng hóa các loại được luân chuyển qua cảng biển này. Với mực nước sâu 24 mét,
cảng Rotterdam có thể tiếp nhận tất cả các loại tàu trọng tải lớn ra vào. Chúng tôi
nhìn thấy những con tàu vận chuyển lớn có treo cờ của nhiều quốc gia khác nhau
neo đậu nơi bến cảng. Những chiếc cần cẩu khổng lồ liên tục làm việc, bốc dỡ các
container hàng hóa xuất, nhập cảng.
9
Cảng có diện tích mặt nước sử dụng là 3.440 hecta, 1.960 hecta còn lại là phần diện
tích xây dựng các cơ sở hạ tầng như bến bãi, nhà kho, khu làm việc... Cảng
Rotterdam có mức giá vận chuyển rẻ nhất châu Âu và tốc độ vận chuyển hàng hóa
rất nhanh. Hàng hóa đến Rotterdam vào buổi sáng thì ngay buổi trưa đã có
thể lên đường để đến Đức, Pháp, Anh, Bỉ... Do vậy, Rotterdam được xem là trung
tâm vận chuyển hàng hóa của cả châu Âu. Theo kế hoạch, đến năm 2020, cảng
Rotterdam sẽ được mở rộng theo dự án Maasvlakte 2 - một cảng biển và khu công
nghiệp mới nằm ở biển Bắc, rộng 5.000 hecta, trong đó có 1.000 hecta được dành
cho khu công nghiệp. Maasvlakte 2 nhắm đến 6 tiêu chí : cảng phục vụ đa chức
năng, cảng thuận tiện, cảng thông minh, cảng an toàn - vận chuyển nhanh, cảng hấp
dẫn và cảng sạch về môi trường.
CẢNG SINGAPORE:
Singapore hội đủ các yếu tố thiết yếu phát triển ngành vận tải biển quốc tế
như: vị trí thuận lợi – nằm trên đường giao thương quốc tế, có khả năng tiếp nhận
được các loại tàu container siêu trọng, tốc độ xử lý hàng hóa nhanh, hệ thống giao
10
thông đường bộ và đường sắt từ cảng đến các khu vực khác thuận tiện… Chính vậy,
mà Singapore luôn được coi là cảng sầm uất nhất trên thế giới, luôn có số lưu thông,
vận chuyển container nhiều nhất thế giới.
Hơn 40 năm trước, Singapore chỉ là một đất nước không đất, không dân.
Nhưng với tầm nhìn xa, phát hiện Singapore nằm trên đường hàng hải quốc tế, vì
vậy họ đã tập trung xây dựng cảng trung chuyển container quốc tế hàng đầu thế
giới. Kết quả của chiến lược đầu tư dài hạn này chính là việc cảng Singapore trở

thành một thương cảng nhộn nhịp nhất thế giới, Singapore trở thành nước đứng đầu
thế giới về vận tải biển, góp phần đưa đất nước nhỏ bé này trở thành con rồng châu
Á.
Với việc vận chuyển một lượng kỷ lục 27,9 triệu container trong năm 2007,
Singapore tiếp tục giữ vị trí là cảng nhộn nhịp nhất thế giới trong cuộc cạnh tranh
căng thẳng với Thượng Hải và Hồng Kông.
Lượng container trên cao hơn năm 2006 12,7% với 24,8 triệu container được vận
chuyển. Tổng số các tàu đến cảng tăng 11% trong năm 2007, trong khi doanh số bán
nhiên liệu tăng 11,2%.
11