B GIÁO DC VÀ ÀO TO B NÔNG NGHIP & PTNT
TRNG I HC LÂM NGHIP
XUÂN GIANG V
GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TRONG CHO
VAY H CHN NUÔI CÁ TRA-BASA TI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIN NHÀ NG BNG SÔNG CU LONG
CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH
LUN VN THC S KINH T
ng Nai, 2012
GIÁO DC VÀ ÀO TO B NÔNG NGHIP & PTNT
TRNG I HC LÂM NGHIP
XUÂN GIANG V
GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TRONG CHO
VAY H CHN NUÔI CÁ TRA-BASA TI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIN NHÀ NG BNG SÔNG CU LONG
CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH
CHUYÊN NGÀNH: KINH T NÔNG NGHIP
MÃ S: 60.31.10
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS. PHM LÊ THÔNG
ng Nai, 2012
i
I CAM OAN
Tôi cam oan, ây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu, kt
qu nêu trong lun vn là trung thc và cha tng c ai công b trong bt
công trình nghiên cu nào khác.
Tác gi lun vn ký và ghi rõ h tên
Xuân Giang V
ii
I CM N
hoàn thành lun vn này, ngoài s c gng ca bn thân tôi, tôi ã
nhn c s giúp ca nhiu tp th, cá nhân trong và ngoài trng.
Tôi xin bày t lòng kính trng và bit n sâu sc ti thy giáo TS. Phm
Lê Thông Khoa Kinh t - Qun tr kinh doanh Trng i hc Cn Th, ã
luôn tn tình hng dn, ng viên và giúp tôi hoàn thành lun vn này.
Tôi xin bày t lòng bit n ti các Thy Cô Trng i hc Lâm Nghip
Khoa Sau i hc ã to u kin thun li nht cho tôi trong quá trình hc
p, nghiên cu.
Trong quá trình làm tài, tôi còn nhn s giúp nhit tình ca Ngân
hàng phát trin nhà ng bng sông Cu Long chi nhánh thành ph Cn Th.
Cui cùng tôi xin bày t lòng bit n sâu sc ti nhng ngi thân trong
gia ình, bn bè và ng nghip, nhng ngi luôn bên tôi, ng viên tôi
trong sut quá trình hoàn thành khóa hc.
ng Nai, ngày 10 tháng 11 nm 2012
Tác gi
Xuân Giang V
iii
C LC
Trang
i cam oan i
i cm n ii
c lc iii
Danh mc các bng vi
Danh mc các th vii
Phn mu 1
1. Lý do chn tài 2
2. Mc tiêu nghiên cu ca tài 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca tài 3
6. Kt cu ca lun vn 4
Chng I: LÝ LUN TNG QUAN V RI RO TÍN DNG 5
1.1. Nhng vn chung v ri ro tín dng 5
1.1.1. Mt s khái nim chung v ri ro và ri ro tín dng 5
1.1.2. Phân loi ri ro tín dng 6
1.1.3. Quy trình kim soát ri ro 7
1.2. Nhng nguyên nhân dn n ri ro tín dng 8
1.2.1. Ri ro tín dng do nguyên nhân khách quan 8
1.2.2. Ri ro tín dng do nguyên nhân ch quan 12
1.3. Phng pháp qun lý ri ro tín dng 13
1.4. Các ch tiêu ánh giá ri ro tín dng 15
1.4.1. T l n quá hn 15
1.4.2. T trng n xu/ tng d n cho vay 16
1.4.3. H s ri ro tín dng 18
iv
Chng II: THC TRNG RI RO TÍN DNG TRONG CHO VAY
CHN NUÔI CÁ TRA-BASA TI NGÂN HÀNG MHB
CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH 20
2.1. Vài nét vu kin t nhiên và tình hình kinh t xã hi
Thành ph Cn Th. 20
2.1.1. Vu kin t nhiên 20
2.1.2. V tình hình kinh t - xã hi 21
2.2. Gii thiu s lc lch s hình thành và phát trin ca h thng
Ngân hàng MHB và gii thiu v Ngân hàng MHB CN TPCT 22
2.2.1. Quá trình hình thành và phát trin h thng Ngân hàng MHB 22
2.2.2. Gii thiu v Ngân hàng MHB chi nhánh thành ph Cn Th 24
2.3. Khái quát tình hình chn nuôi và xut khu cá tra-basa 26
2.3.1. Khái quát v tình hình chn nuôi và xut khu cá tra-basa
Vit Nam 26
2.3.2. V tình hình chn nuôi và xut khu cá tra-basa Cn Th 29
2.4. Thc trng ri ro tín dng trong cho vay h nuôi cá tra-basa
i Ngân hàng MHB CN TPCT 36
2.4.1. Mt sc m ch yu ca h chn nuôi cá tra-basa 36
2.4.2. Thc trng ri ro tín dng trong cho vay h chn nuôi 49
cá tra-basa ti Ngân hàng MHB chi nhánh thành ph Cn Th
2.5. Nhng nguyên nhân ch yu dn n ri ro tín dng trong hot
ng cho vay h nuôi cá tra-basa ti Ngân hàng MHB CN TPCT 51
2.5.1. Nguyên nhân khách quan 51
2.5.2. Nguyên nhân ch quan 54
v
Chng III: NHNG GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG
TRONG CHO VAY H NUÔI CÁ TRA-BASA TI
NGÂN HÀNG MHB CHI NHÁNH THÀNH PH CN TH 59
3.1. nh hng phát trin trong nm 2012 ca Ngân hàng MHB
CN TPCT 59
3.1.1. nh hng chung 59
3.1.2. nh hng c th 59
3.2. Nhng gii pháp hn ch ri ro tín dng trong cho vay h nuôi
cá tra-basa ti Ngân hàng MHB CN TPCT 61
3.2.1. Trc tiên là gii pháp i vi Chính ph v lnh vc
chn nuôi cá tra-basa 62
3.2.2. Gii pháp i vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 67
3.2.3. Gii pháp i vi Ngân hàng MHB 68
3.2.4. Gii pháp i vi Ngân hàng MHB CN thành ph Cn Th 70
Phn Kt lun 75
Tài liu tham kho 77
vi
DANH MC CÁC BNG
hiu bng Tên bng Trang
2.1
Din tích chn nuôi cá tra-basa Cn Th
30
2.2 S h chn nuôi cá tra-basa ti Cn Th 32
2.3
n lng chn nuôi cá tra-basa
33
2.4
n lng ch bin, xut khu và kim ngch xut
khu
35
2.5
n trong hn theo ngành kinh t ti Ngân hàng
MHB Chi nhánh Thành Ph Cn Th
39
2.6
n quá hn theo ngành kinh t ti Ngân hàng
MHB
chi nhánh thành ph Cn Th
41
2.7
ng s h chn nuôi cá tra-basa vay vn ti Ngân
hàng MHB chi nhánh thành ph Cn Th
42
2.8
So sánh tình hình d n quá hn cho vay chn nuôi
cá tra-basa ti Ngân hàng MHB CN thành ph Cn
Th
44
2.9
Tình hình d n cho vay chn nuôi cá tra-basa ca
các TCTD trên a bàn thành ph Cn Th
46
2.10
Tình hình d n cho vay chn nuôi cá tra-basa ca
Ngân hàng MHB chi nhánh thành ph Cn Th trên
a bàn thành ph Cn Th
47
2.11
Tình hình d n quá hn cho vay chn nuôi cá tra-
basa ca các TCTD trên a bàn thành ph Cn Th
48
2.12
Tình hình d n quá hn cho vay chn nuôi cá tra-
basa ca Ngân hàng MHB chi nhánh thành ph Cn
Th trên a bàn thành ph Cn Th
49
3.1
hoch tng trng huy ng vn ti Ngân hàng
MHB chi nhánh thành ph Cn Th
60
3.2
hoch tng trng d n ti Ngân hàng MHB chi
nhánh thành ph Cn Th
60
vii
DANH MC CÁC TH
hiu
th
Tên th Trang
2.1 Tng din tích nuôi trng thy sn 31
2.2 S h nuôi trng thy sn 32
2.3 Tng sn lng nuôi trng thy sn 34
2.4
ng s h chn nuôi cá tra-basa vay vn ti
Ngân hàng MHB chi nhánh thành ph Cn Th
42
2.5 D n cho vay cá tra-basa trên a bàn TPCT 46
2.6
n cho vay cá tra-basa ca Ngân hàng MHB
CN TPCT
47
2.7
n quá hn cho vay cá tra-basa trên a bàn
TPCT
49
2.8
n quá hn cho vay cá tra-basa ca Ngân
hàng MHB CN TPCT trên a bàn TPCT
49
1
PHN M U
1. Lý do chn tài
Thành ph Cn Th là ô th trc thuc Trung ng, nm ca ngõ
a vùng h lu sông Mê Kông, là trung tâm kinh t, vn hóa, u mi quan
trng v giao thông vn ti ni vùng và liên vn quc t ca ng bng sông
u Long cng nh ca c nc.
Giá tr kim ngch xut khu ngành thy sn ca nc ta ngày càng tng
cao, c bit là trong nhng nm gn ây. Mt mt hàng óng góp giá tr
ng i ln trong kim ngch xut khu là cá tra-basa. Nhng nm va qua
giá cá tra-basa không n nh. Ngi dân nuôi luôn gp nhiu ri ro v giá
thc n, con ging, giá c sn phm và các chính sách ca nhà nc… Chúng
ta u bit vic nuôi cá tra-basa òi hi ngun vn rt ln nên a phn ngi
nuôi u phi i vay vn ngân hàng. Nh vy khi ngi nuôi l thì s làm
ng n xu trong h thng ngân hàng tng cao.
Trong thi gian qua, ngun vn tín dng tài tr cho ngành ngh chn
nuôi cá tra-basa còn nhiu hn ch. D n cho vay chn nuôi cá tra-basa trên
a bàn thành ph Cn Th nói chung và ca Ngân hàng phát trin nhà ng
ng sông Cu Long chi nhánh thành ph Cn Th nói riêng chim t trng
t thp trong tng d n cho vay do tính cht ri ro cao ca ngành ngh này.
ó là lý do tôi chn tài Gii pháp hn ch ri ro tín dng trong cho
vay h chn nuôi cá tra-basa ti Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông
u Long chi nhánh thành ph Cn Th.
2
2. Mc tiêu nghiên cu ca tài
- Tìm hiu nhng c m hot ng ca h chn nuôi cá tra-basa.
- Phân tích nhng yu tnh hng n hot ng cho vay h chn nuôi
cá tra-basa.
- Tìm ra nhng nguyên nhân dn n nhng ri ro tín dng trong hot
ng cho vay chn nuôi cá tra-basa ti Ngân hàng phát trin nhà ng bng
sông Cu Long chi nhánh thành ph Cn Th.
- a ra mt s gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng trong cho vay
chn nuôi cá tra-basa ti Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông Cu Long
chi nhánh thành ph Cn Th, và qua ó góp phn thúc y tng trng tín
ng v s lng và cht lng trong cho vay h nuôi các tra-basa ti chi
nhánh.
3. i tng và phm vi nghiên cu
a. i tng nghiên cu ca tài:
- C ch chính sách ca nhà nc i vi hot ng nuôi trng thy sn
nói chung cng nh hot ng nuôi cá tra–basa nói riêng.
- Chính sách tín dng ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, Ngân hàng
Phát trin nhà ng bng sông Cu Long mà trng tâm là chính sách cho vay
a Ngân hàng Nhà nc, Ngân hàng Phát trin nhà ng bng sông Cu
Long i vi hot ng cho vay nuôi cá tra–basa.
- Nhng ri ro phát sinh trong hot ng cho vay h nuôi cá tra–basa ti
Ngân hàng Phát trin nhà ng bng sông Cu Long chi nhánh thành ph Cn
Th thông qua tác ng ca hai c ch trên.
b. Phm vi nghiên cu ca tài:
Phân tích, ánh giá tình hình hot ng cho vay chn nuôi cá tra-basa
a Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông Cu Long chi nhánh thành ph
n Th giai n 2009 – 2011 thông qua tác ng ca c ch chính sách ca
3
Nhà nc i vi hot ng chn nuôi cá tra-basa và c ch chính sách cho
vay ca Ngân hàng Nhà nc và Ngân hàng Phát trin nhà ng bng sông
u Long.
4. Phng pháp nghiên cu
Tác gi s dng phng pháp thu thp s liu, so sánh cùng vi phân tích
ng hp. Vic nghiên cu da trên c s phân tích s liu quá kh t các
thông tin, tài liu, báo cáo ã c công b ca B Thy Sn, y Ban Nhân
Dân Thành Ph Cn Th, S Nông nghip & Phát trin Nông thôn thành ph
n Th, Cc Thng kê thành ph Cn Th, Ngân hàng Nhà nc thành ph
n Th và nh hng phát trin ca Ngân hàng phát trin nhà ng bng
sông Cu Long chi nhánh thành ph Cn Th; nói chung và ngành cá tra-basa
nói riêng a ra xu hng vn ng và phát trin ca i tng nghiên
u.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca tài
Vic nghiên cu tài Gii pháp hn ch ri ro tín dng trong cho vay
chn nuôi cá tra-basa ti Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông Cu
Long chi nhánh thành ph Cn Th nhm nhn thy nhng ri ro tín dng
trong cho vay h chn nuôi cá tra-basa trên a bàn thành ph Cn Th nói
chung và ca Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông Cu Long chi nhánh
thành ph Cn Th nói riêng. ng thi qua ó cng a ra nhng gii pháp
c cp trong lun vn này cha phi là gii pháp tht s ti u nhng
i nhng gii pháp này hy vng rng khi c vn dng vào thc tin thì
cht lng tín dng trong hot ng cho vay h chn nuôi cá tra-basa sc
nâng lên gim thiu c nhiu ri ro tín dng phát sinh trong quá trình cho
vay.
4
6. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn mu và phn kt lun, lun vn c trình bày gm có 3
chng:
Chng 1: Lý lun tng quan v ri ro tín dng.
Chng 2: Thc trng ri ro tín dng trong cho vay h chn nuôi cá tra-
basa ti Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông Cu Long chi nhánh thành
ph Cn Th.
Chng 3: Nhng gii pháp hn ch ri ro tín dng trong cho vay h
chn nuôi cá tra-basa ti Ngân hàng phát trin nhà ng bng sông Cu Long
chi nhánh thành ph Cn Th.
5
CHNG I:
LÝ LUN TNG QUAN V RI RO TÍN DNG
1.1. NHNG VN CHUNG V RI RO TÍN DNG
1.1.1. Mt s khái nim chung v ri ro và ri ro tín dng
* Khái nim v ri ro:
i ro gn vi kh nng xy ra mt bin c không lng trc, bin c
mà ta hoàn toàn không bit chc. Ri ro ng vi sai lch gia d kin và thc
hoc là r ro không thoán trc c nguyên nhân dn n kt qu thc
khác vi kt qu doán.
Khi nói n ri ro, ngi ta thng coi:
- Ri ro là s không chc chn hoc các mi nguy him;
- Các kt qu thc t chênh lch so vi d báo;
- Ri ro là “mt mát, thng tn, s bt li, s hy dit, s phá
hoi”.
Nhng quan nim trên thng liên quan n vic coi ri ro là nhng
u không hay xy ra. Trong thc t khi nói n ri ro ngi ta thng có 2
quan nim:
- Ri ro ch liên quan n thit hi - ri ro không i xng, vi quan
nim này chng ta có th thy mt s khái nim ri ro tng ng nh: ri ro
là toàn b bin c ngu nhiên tiêu c tác ng lên quá trình u t làm thay
i kt qu theo chiu hng bt li, ri ro là kh nng xy ra mt s s
không may hoc ri ro là s kt hp ca nguy c hoc ri ro là kh nng xy
ra tn tht vì vy thông thng chúng ta coi ri ro là s kin ngu nhiên, là s
gây tn tht và là s kin ngoài mong mun.
- Ri ro liên quan n c thit hi và may mn - ri ro i xng. ây
là cách nhìn nhn ri ro mt cách khách quan hn, theo ó các khái nim ban
6
u v ri ro ca chúng ta th hin rõ quan m này và chúng ta coi ri ro
là kh nng sai lch xy ra gia giá tr thc t và k vng kt qu; sai lch
càng ln, ri ro càng nhiu.
* Khái nim ri ro tín dng:
Trong nn kinh t th trng, cp tín dng là chc nng kinh t c bn
a ngân hàng, ri ro tín dng trong ngân hàng có xu hng tp trung ch yu
vào các danh mc tín dng. ây là ri ro ln nht thng xuyên xy ra. Khi
ngân hàng ri vào trng thái tài chính khó khn nghiêm trng, thì nguyên
nhân thng phát sinh t hot ng tín dng ca ngân hàng.
i ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca
ngân hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không trc n hoc
tr n không úng hn cho ngân hàng.
Nh vy có th nói rng ri ro tín dng có th xut hin trong các mi
quan h mà trong ó ngân hàng là ch n, khách hàng là con n li không
thc hin hoc không kh nng thc hin ngha v tr n khi n hn. Nó
din ra trong quá trình cho vay, chit khu công c chuyn nhng và giy t
có giá, cho thuê tài chính, bo lãnh, bao thanh toán ca ngân hàng. ây còn
i là ri ro mt kh nng chi tr và ri ro sai hn, là loi ri ro liên quan n
cht lng hot ng tín dng ca ngân hàng.
1.1.2. Phân loi ri ro tín dng
n c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, ri ro tín dng c phân chia
thành các loi sau:
- i ro giao dch: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân
phát sinh là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay,
ánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có 3 b phn chính là: ri ro la chn,
i ro bo m và ri ro nghip v.
7
+ i ro la chn: là ri ro có liên quan n quá trình ánh giá và
phân tích tín dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu
qu ra quyt nh cho vay.
+ i ro bo m: Phát sinh t các tiêu chun bo m nh các u
khon trong hot ng cho vay, các loi tài sn m bo, ch thm bo,
cách thc m bo và mc cho vay trên giá tr ca tài sn bo m.
+ i ro nghip v: là ri ro liên quan n công tác qun lý khon vay
và hot ng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và
thut x lý các khon cho vay có vn .
- i ro danh mc: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân
phát sinh là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng,
c phân chia thành 2 loi: ri ro ni ti và ri ro tp trung.
+ i ro ni ti: Xut phát t các yu t, các c m riêng có, mang
tính riêng bit bên trong ca mi ch thi vay hoc ngành lnh vc kinh t.
Nó xut phát tc m hot ng hoc c m s dng vn ca khách
hàng vay vn.
+ i ro tp trung: là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay
quá nhiu i vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot
ng trong cùng mt ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng a lý
nht nh; hoc cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao.
1.1.3. Quy trình kim soát ri ro
Vic xác nh ri ro là mt vic rt quan trng trong vic quyt nh n
t công vic nào ó mà chúng ta mun thc hin, mun xác nh c công
vic ó có mang li hiu qu hay không thì chúng ta phi bit c quy trình
kim soát ri ro ca công vic ó. Quy trình kim soát ri ro c tin hành 3
c:
8
- Bc 1: trc tiên chúng ta phi nhn din các yu tu vào có kh
ng gây ra ri ro.
- Bc 2: chúng ta tin hành kho sát ri ro: trong kho sát ri ro có 3
c chúng ta kho sát:
+ Nhn din ri ro: ây có các k thut nhn din là: ng não,
ng câu hi, phiu kim tra, d liu quá kh và ý kin chyên gia.
+ Phân tích ri ro: phn này có các yu t phân tích nh: xác sut
y ra ri ro, nh hng ca ri ro, thi m xy ra và phân loi ri ro.
+ Xác nh ri ro: sp xp ri ro theo chu tiên.
- Bc 3: Kim soát ri ro:
+ Các chin lc i phó ri ro.
+ Kim soát và o lng.
1.2. NHNG NGUYÊN NHÂN DN N RI RO TÍN DNG
1.2.1. Ri ro tín dng do nguyên nhân khách quan
1.2.1.1. Ri ro do môi trng kinh t không n nh
- bin ng quá nhanh và không doán c ca th trng th
gii:
n kinh t Vit Nam vn còn l thuc quá nhiu vào sn xut nông
nghip và công nghip ph thuc vào nông nghip (nuôi trng, ch bin thc
phm và nguyên liu), du thô, may gia công, còn rt nhy cm vi ri ro
thi tit và giá c th gii, nên d b tn thng khi th trng th gii bin
ng xu. n hình nh ngành dt may trong mt s nm gn ây ã gp
không ít khó khn vì b khng ch hn ngch làm nh hng trc tip n
hot ng sn xut kinh doanh ca các khách hàng ca ngân hàng nói riêng và
a các ngân hàng cho vay nói chung. Ngành thy sn cng gp nhiu lao ao
vì các v kin bán phá giá va qua,
- i ro tt yu ca quá trình t do hóa tài chính, hi nhp quc t:
9
Quá trình t do hóa tài chính và hi nhp quc t có th làm cho n
u gia tng khi to ra môi trng cnh tranh gay gt, khin hu ht các khách
hàng ca ngân hàng phi i mt vi nguy c thua l và quy lut chn lc
khc nghit ca th trng. Bên cnh ó, bn thân s cnh tranh ca các ngân
hàng thng mi trong nc và quc t trong môi trng hi nhp kinh t
ng khin cho các ngân hàng trong nc vi h thng qun lý yu kém gp
phi nguy c ri ro n xu tng lên bi hu ht các khách hàng có tim lc tài
chính ln s b các ngân hàng nc ngoài thu hút.
- Thiu s quy hoch, phân bu t mt cách hp lý ã dn n
khng hong tha vu t trong mt s ngành:
n kinh t th trng tt yu s dn n cnh tranh, các nhà kinh
doanh s tìm kim ngành nào có li nht u t và s ri b nhng ngành
không em li li nhun cho h và do ó có s chuyn dch vn t ngành này
qua ngành khác và ây cng là hin tng khách quan.
1.2.1.2. Ri ro do môi trng pháp lý cha thun li
- kém hiu qu ca các c quan pháp lut cp a phng:
Trong nhng nm gn ây, Quc hi, y ban thng v Quc hi,
Chính ph, Ngân hàng Nhà nc và các c quan liên quan ã ban hành nhiu
lut liên quan n hot ng tín dng ngân hàng. Lut và các vn bn ã có,
song vic trin khai vào hot ng ngân hàng thì ht sc chm chp và còn
phi gp nhiu vng mc, bt cp nh mt s vn bn v cng ch thu hi
. Nhng vn bn này u có quy nh: Trong trng hp khách hàng không
trc n, ngân hàng thng mi có quyn x lý tài sn m bo n vay
thu hi n. Trên thc t, các ngân hàng thng mi không làm c u này
vì ngân hàng là mt t chc kinh t, không phi là c quan pháp quyn nhà
c, không có chc nng cng ch buc khách hàng bàn giao tài sn m
10
o cho ngân hàng x lý, hoc vic chuyn tài sn m bo n vay tòa
án x lý, cùng nhiu các quyt nh nht dn n tình trng ngân hàng thng
i không gii quyt c n tn ng, tài sn tn ng.
- thanh tra, kim tra, giám sát cha hiu qu ca Ngân hàng Nhà
c:
Bên cnh nhng c gng và kt qut c, hot ng thanh tra ngân
hàng và m bo an toàn h thng cha có s ci thin cn bn v cht lng.
ng lc cán b thanh tra, giám sát cha áp ng c yêu cu, thm chí mt
nghip v kinh doanh và công ngh mi thanh tra ngân hàng còn cha theo
p. Thanh tra ngân hàng còn hot ng mt cách thng theo cách x lý v
vic ã phát sinh, ít có kh nng ngn chn và phòng nga ri ro vi phm, mô
hình t chc ca thanh tra còn nhiu bt cp. Do vy mà có nhng sai phm
a các ngân hàng thng mi không c thanh tra Ngân hàng Nhà nc
nh báo, có bin pháp ngn chn tu, n khi hu qu nng nã xy
ra ri mi can thip. Hàng lot các sai phm v cho vay, bo lãnh tín dng
t s ngân hàng thng mi dn n nhng ri ro rt ln, có nguy ce da
an toàn ca c h thng, l ra có thã c ngn chn ngay tu nu b
máy thanh tra phát hin và x lý sm hn.
- thng thông tin qun lý còn bt cp:
Hin nay Vit Nam cha có mt c ch công b thông tin y v
doanh nghip và ngân hàng. Trung tâm thông tin tín dng ngân hàng (CIC)
a Ngân hàng Nhà nc hot ng ã quá 1 thp niên và t c nhng kt
qu bc u rt áng khích l trong vic cung cp thông tin kp thi v tình
hình hot ng tín dng nhng cha phi là c quan nh mc tín nhim
doanh nghip mt cách c lp và hiu qu, thông tin cung cp còn n u,
thiu cp nht cha áp ng c y yêu cu tra cu thông tin ca các
ngân hàng. ó cng là thách thc cho h thng ngân hàng trong vic m rng
11
và kim soát tín dng cho nn kinh t trong u kin thiu thông tin tng
ng. Nu các ngân hàng c gng chy theo thành tích, m rng tín dng
trong u kin môi trng thông tin không cân xng thì s gia tng nguy c
xu cho h thng ngân hàng.
1.2.1.3. Ri ro do các nguyên nhân t phía khách hàng vay
- dng vn sai mc ích, không có thin chí trong vic tr n vay:
a s các khách hàng khi vay vn ngân hàng u có các phng án
kinh doanh c th, kh thi. S lng các doanh nghip s dng vn sai mc
ích, c ý la o ngân hàng chim t tài sn không nhiu. Tuy nhiên,
nhng v vic phát sinh li ht sc nng n, liên quan n uy tín ca các cán
, làm nh hng xu n các khách hàng khác.
- Kh nng qun lý kinh doanh kém:
Khi khách hàng vay tin ngân hàng m rng quy mô kinh doanh, a
phn là tp trung vn u t vào tài sn vt cht ch ít khách hàng nào dám
nh dn i mi cung cách qun lý, u t cho b máy giám sát kinh doanh,
tài chính, k toán theo úng chun mc. Quy mô kinh doanh phình ra quá to
so vi t duy qun lý là nguyên nhân dn n s phá sn ca các phng án
kinh doanh y kh thi mà l ra nó phi thành công trên thc t.
- Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch:
Quy mô tài sn, ngun vn nh bé là c m chung ca hu ht các
khách hàng vay vn Vit Nam. Ngoài ra, thói quen ghi chép y , chính
xác, rõ ràng các s sách k toán vn cha c các khách hàng tuân th
nghiêm chnh và trung thc. Khi cán b ngân hàng lp các bng phân tích tài
chính ca doanh nghip da trên s liu do các ngân hàng cung cp thng
thiu tính thc t và xác thc. ây cng là nguyên nhân vì sao ngân hàng vn
luôn xem nng phn tài sn th chp nh là ch da cui cùng phòng
chng ri ro tín dng.
12
1.2.2. Ri ro tín dng do nguyên nhân ch quan
- Lng lo trong công tác kim tra ni b các Ngân hàng:
Kim tra ni b có m mnh hn thanh tra Ngân hàng Nhà nc
tính thi gian vì nó nhanh chóng, kp thi ngay khi va phát sinh vn và
tính sâu sát ca ngi kim tra viên, do vic kim tra c thc hin thng
xuyên cùng vi công vic kinh doanh. Nhng trong thi gian trc ây, công
vic kim tra ni b ca các ngân hàng hu nh ch tn ti trên hình thc.
Kim tra ni b cn phi c xem nh h thng “thng” ca c xe tín dng.
xe càng lao i vi vn tc ln thì h thng này càng phi an toàn, hiu qu
thì mi tránh cho c xe khi i vào nhng ngã r ri ro vn tn ti thng trc
trên con ng i ti.
- B trí cán b thiu o c và trình chuyên môn nghip v:
t s v án kinh t ln trong thi gian va qua có liên quan n cán
ngân hàng thng mi u có s tip tay ca mt s cán b ngân hàng
cùng vi khách hàng làm gi h s vay, hay nâng giá tr tài sn th chp, cm
lên quá cao so vi giá thc t rút tin ngân hàng.
o c ca cán b là mt trong các yu t quan trng gii quyt
n hn ch ri ro tín dng. Mt cán b kém v nng lc có th bi dng
thêm, nhng mt cán b tha hóa vo c mà li gii v mt nghip v thì
tht vô cùng nguy him khi c b trí trong công tác tín dng.
- Thiu giám sát và qun lý sau khi cho vay:
Các ngân hàng thng có thói quen tp trung nhiu công sc cho vic
thm nh trc khi cho vay mà li lng quá trình kim tra, kim soát ng
n sau khi vay. Khi ngân hàng cho vay thì khon cho vay cn phi c
qun lý mt cách chng m bo sc hoàn tr. Theo dõi n là mt
trong nhng trách nhim quan trng nht ca cán b tín dng nói riêng và ca
ngân hàng nói chung. Vic theo dõi hot ng ca khách hàng vay nhm tuân
13
th các u khon ra trong hp ng tín dng gia khách hàng và ngân
hàng nhm tìm ra nhng c hi kinh doanh. Tuy nhiên, trong thi gian va
qua các ngân hàng thng mi cha thc hin tt công tác này. u này do
t phn yu t tâm lý lo ngi gây phin hà cho khách hàng ca cán b ngân
hàng, mt phn do h thng thông tin qun lý phc v kinh doanh các khách
hàng quá lc hu, không cung cp c kp thi, y các thông tin mà
ngân hàng thng mi yêu cu.
- S hp tác gia các ngân hàng thng mi quá lng lo, vai trò ca
CIC cha tht s hiu qu:
Kinh doanh ngân hàng là mt nghc bit: huy ng vn cho vay
hay nói cách khác i vay cho vay, do vy vn ri ro trong hot ng tín
ng là không th tránh khi, các ngân hàng cn phi hp tác cht ch vi
nhau nhm hn ch ri ro. S hp tác ny sinh do yêu cu qun lý ri ro i
i cùng mt khách hàng khi khách hàng này vay tin ti nhiu ngân hàng.
Trong qun tr tài chính, kh nng tr n ca mt khách hàng là mt con s c
th, có gii hn ti a ca nó. Nu do s thiu trao i thông tin dn n vic
nhiu ngân hàng cùng cho vay mt khách hàng n mc vt qua gii hn ti
a này thì ri ro chia u cho tt c ch không cha mt ngân hàng nào.
Trong tình hình cnh tranh gia các ngân hàng thng mi ngày càng
gay gt nh hin nay, vai trò ca CIC là rt quan trng trong vic cung cp
thông tin kp thi, chính xác các ngân hàng có các quyt nh cho vay hp
lý. áng tic là hin nay ngân hàng d liu ca CIC cha y và thông tin
còn quá n u, cha c cp nht và x lý kp thi.
1.3. PHNG PHÁP QUN LÝ RI RO TÍN DNG
- Thc hin úng các quy nh ca pháp lut v cho vay, bo lãnh, cho
thuê tài chính, chit khu, bo lãnh thanh toán và bo m tin vay: xem xét
và quyt nh cho vay có m bo bng tài sn hoc không có m bo bng
14
tài sn, cho vay có bo m bng tài sn hình thành t vn vay, tránh các
ng mc khi x lý tài sn bo m thu hi n vay. c bit chú trng
thc hin các gii pháp thu hi n vay, nâng cao cht lng tín dng không
xu gia tng.
- Phi tng cng kim tra, giám sát vic chp hành các nguyên tc, th
c cho vay và cp tín dng khác, tránh xy ra s c gây tht thoát tài sn, sp
p li t chc b máy, tng cng công tác ào to cán báp ng theo
yêu cu kinh doanh ngân hàng trong u kin hi nhp quc t.
- Xây dng h thng xp hng tín dng ni b cho phù hp vi hot ng
kinh doanh, i tng khách hàng, tính cht ri ro ca khon n.
- Thc hin chính sách qun lý ri ro tín dng, mô hình giám sát ri ro tín
ng, phng pháp xác nh và o lng ri ro tín dng có hiu qu, trong ó
bao gm cách thc ánh giá v kh nng tr n ca khách hàng, hp ng tín
ng các tài sn m bo, kh nng thu hi n và qun lý n ca t chc tín
ng.
- Thc hin các quy nh bo m kim soát ri ro và an toàn hot ng tín
ng:
+ Xây dng và thc hin ng b mt h thng quy ch, quy trình ni
và qun lý ri ro trong ó c bit chú trng xây dng chính sách k hoch
vay vn, s tay tín dng, quy nh vánh giá, xp hng khách hàng vay,
ánh giá cht lng tín dng và x lý các khon n xu.
+ M rng tín dng trung và dài hn mc thích hp, m bo cân i
thi hn cho vay i vi thi hn ca ngun vn huy ng.
+ Thc hin úng quy nh v gii hn cho vay, bo lãnh, cho thuê tài
chính, chit khu, bao thanh toán i vi mt khách hàng và các t l an toàn
hot ng kinh doanh.
15
- i vi các trng hp chây nhn n và tr n vay, cn áp dng các
bin pháp kiên quyt, úng pháp lut thu hi n vay, k c vic x lý tài
n th chp, cm c, bo lãnh, khi kin lên c quan tòa án.
- Thc hin tt vic thm nh khách hàng và kh nng tr n.
- Bo him tin vay, ngha là ngân hàng chuyn toàn b ri ro cho c quan
o him chuyên nghip.
- Phi có mt chính sách tín dng hp lý và duy trì các khon d phòng
i phó vi ri ro.
1.4. CÁC CH TIÊU ÁNH GIÁ RI RO TÍN DNG
1.4.1. T l n quá hn
Quy nh hin nay ca Ngân hàng Nhà nc cho phép d n quá hn
a các ngân hàng thng mi không quá 3%, ngha là 100 ng vn ngân
hàng b ra cho vay thì n quá hn ti a chc phép 3 ng.
quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/ hoc lãi
ã quá hn.
t cách tip cn khác, n quá hn là khon tín dng không hoàn tr
úng hn, không c phép và không u kin c gia hn n.
m bo qun lý cht ch, các khon n quá hn trong h thng ngân hàng
thng mi Vit Nam c phân loi theo thi gian và c phân chia theo
thi hn thành 4 nhóm:
- N quá hn di 90 ngày: cn chú ý.
- N quá hn t 90 180 ngày: di tiêu chun.
D n quá hn
l n quá hn = x 100%
Tng d n cho vay
16
- N quá hn t 181 360 ngày: nghi ng.
- N quá hn trên 361 ngày: có kh nng mt vn.
Do vic phân loi cht lng tín dng c tính theo thi gian nh vy,
nên nhng khon tín dng Vit Nam tim n rt nhiu ri ro.
1.4.2. T trng n xu/ tng d n cho vay
xu: là nhng khon n quá hn trên 90 ngày mà không òi c
và không c tái c cu.
i Vit Nam, n xu bao gm nhng khon n quá hn có hoc
không th thu hi, n liên quan n các v án ch x lý và nhng khon n
quá hn không c Chính ph x lý ri ro. N xu là nhng khon n mang
các c trng:
- Khách hàng ã không thc hin ngha v tr n vi ngân hàng khi
các cam kt này ã ht hn.
- Tình hình tài chính ca khách hàng ang có chiu hng xu dn
n có kh nng ngân hàng không thu hi c c vn ln lãi.
- Tài sn m bo (th chp, cm c, bo lãnh) c ánh giá là giá
tr phát mãi không trang trãi n gc và lãi.
- Thông thng v thi gian là các khon n quá hn ít nht là 90
ngày.
Theo Quyt nh 149/Q-TTg ngày 05/01/2001 thì n xu có th chia
thành 03 nhóm:
Nhóm 1: N xu có tài sn m bo, gm có: N tn ng ngân hàng
thu gi tài sn di hình thc gán, xit n; N ngân hàng cha thu gi tài
n nh n có tài sn liên quan n v án ch xét x, n có tài sn m bo
quá hn trên 360 ngày.
Nhóm 2: N xu không có tài sn m bo và không có i tng
thu, gm có: N xóa thiên tai cha có ngun và còn hch toán ni bng; n