Sưu tầm và sử dụng các câu chuyện pháp luật để dạy học chương trình môn GDCD lớp 12

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự bùng nổ của khoa học công nghệ nói chung và công nghệ thông tin
nói riêng đã tác động hết sức mạnh mẽ vào tất cả các ngành, các lĩnh vực
trong đời sống xã hội, đặc biệt là giáo dục. Trong điều kiện các phương pháp
và hình thức giáo dục cũ đã không đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao đối
với nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực thì việc đổi mới trong giáo dục cần mang
tính cấp thiết.
Dạy và học môn GDCD ở trường phổ thông cũng đã và đang được
Đảng, nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cấp, các ngành, các bậc phụ
huynh, học sinh và đặc biệt là đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn
rất quan tâm. Trong những năm qua, việc cải tiến nội dung chương trình, đổi
mới phương pháp, phương tiện dạy học môn GDCD đã được đẩy mạnh thực
hiện và bắt đầu thu được những thành tựu, có những chuyển biến tích cực.
Nghị quyết Hội nghị BCHTW lần thứ 2 khóa VIII chỉ rõ: “…Đổi mới mạnh
mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn
luyện thói quen nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các
biện pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, bảo đảm
điều kiện và thời gian tự học, tụ nghiên cứu cho học sinh…” [1, 25] và Nghị
quyết Đại hội IX của Đảng cũng khẳng định: “…Đổi mới phương pháp dạy
học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng
thực hành, thực nghiệm, ngoại khóa làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học
chay học vẹt…”. Đối với môn Giáo dục công dân, đây là môn học trang bị
cho học sinh những kiến thức phổ thông cơ bản, phù hợp với lứa tuổi học sinh
về thế giới quan khoa học và nhân sinh quan tiến bộ, về các giá trị đạo đức,
pháp luật, lối sống. Mặt khác, đây là môn học hình thành và phát triển ở các
em những tình cảm, miền tin, hành vi và thói quen đạo đức, pháp luật, giúp
các em có được sự thống nhất cao giữa ý thức và hành vi. Đặc biệt trong
1
chương trình môn Giáo dục công dân lớp 12 đã đề cập đến hai chủ đề lớn của
“Công dân với pháp luật” đó là bản chất và vai trò của pháp luật đối với sự

phát triển của công dân, đất nước, và nhân loại, đề cập đến quyền và nghĩa vụ
của công dân trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Để ngày một nâng cao hiệu quả dạy học, việc sưu tầm và sử dụng các
câu chuyện pháp luật đã trở thành một trong những biện pháp góp phần đổi
mới phương pháp dạy học. Biện pháp này tạo cho học sinh sự chú ý say mê
học tập, khả năng thực hành và đặc biệt quán triệt sâu sắc nguyên tắc “Học đi
đôi với hành” “Lý luận gắn với thực tiễn”. Qua các bài học rất đa dạng trong
sách giáo khoa GDCD lớp 12, các câu chuyện pháp luật sẽ là các tình huống
khác nhau để các em lĩnh hội, lồng ghép tri thức một cách chủ động, tự giác
và vận dụng sáng tạo kĩ năng GDCD vào cuộc sống. Sử dụng các câu chuyện
pháp luật để dạy học cũng tạo sự đam mê cho học sinh, thay đổi cách học thụ
động, liên hệ trực tiếp với những hành động của bản thân và xã hội là đúng
hay sai, từ đó giúp các em tránh được những cám dỗ của xã hội. Vận dụng
sáng tạo phương pháp này giáo viên sẽ làm cho học sinh hiểu biết về bản chất,
vai trò và nội dung pháp luật trong một số lĩnh vực đời sống xã hội. Từ tính
cấp thiết và đặc thù trên, việc sử dụng các câu chuyện pháp luật để dạy học
chương trình môn GDCD lớp 12 trở nên phù hợp, giúp học sinh chủ động hơn
trong học tập, góp phần nâng cao hiệu quả của việc dạy và học.Với lý do trên
tác giả chọn đề tài: “Sưu tầm và sử dụng các câu chuyện pháp luật để dạy
học chương trình môn GDCD lớp 12” để nghiên cứu làm khóa luận tốt
nghiệp ngành Giáo dục Chính trị
2. Lịch sử nghiên cứu
Sưu tầm và sử dụng các câu chuyện pháp luật để dạy học chương trình
môn GDCD lớp 12 là một trong những phương pháp dạy học mới, đến nay
vẫn chưa có tác giả nào nghiên cứu chuyên sâu và đầy đủ. Tuy nhiên theo sự
2
tìm hiểu và tham khảo, tác giả phát hiện có một số công trình liên quan đến
vấn đề
Sáng kiến kinh nghiệm “Sử dụng phương pháp liên hệ thực tiễn thông
qua câu chuyện pháp luật trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12”,

Nguyễn Thị Hồng, (trường THPT Thanh Khê – Đà Nẵng, 2009). Nội dung
của sáng kiến nghiên cứu thực trạng và vận dụng phương pháp liên hệ thực
tiễn thông qua câu chuyện pháp luật trong dạy học môn Giáo dục công dân
12, đề xuất một số kinh nghiệm nhằm vận dụng phương pháp này đạt hiệu
quả hơn, đồng thời cũng đưa ra một số câu chuyện pháp luật để định hướng
dạy một số đơn vị kiến thức trong sách giáo khoa GDCD lớp 12.
Khóa luận “Sưu tầm và sử dụng bài tập tình huống vào dạy học phần
công dân với pháp luật SGK GDCD lớp 12” Trần Thị Hương, ĐHSP Huế,
(2010). Nội dung khóa luận đã đưa ra những quy trình về việc sưu tầm và sử
dụng các tình huống để dạy học phần công dân với pháp luật môn GDCD lớp
12. Trong khóa luận cũng đưa ra nhiều tình huống pháp luật hay và phù hợp
với nội dung bài học.
“Tư liệu Giáo dục Công dân lớp 12”, Nguyễn Văn Tuyến, Nguyễn
Đức Ngọc, Nxb Giáo dục, (2008). Cuốn sách đã giới thiệu các tư liệu đọc cụ
thể gồm những câu chuyện pháp luật, bài nói chuyện, thông tư, văn bản pháp
luật… liên quan đến vấn đề pháp luật đã đề cập trong từng bài của sách giáo
khoa môn GDCD lớp 12, đồng thời đưa ra các câu hỏi để làm rõ kiến thức
trong sách giáo khoa GDCD lớp 12.
“Tình huống GDCD 12”, chủ biên Trần Văn Thắng, Nhà xuất bản Giáo
dục, năm 2008. Cuốn sách gồm 137 tình huống được biên soạn theo nội dung
của 10 bài trong SGK GDCD lớp 12. Cuối mỗi tình huống đều có câu hỏi để
học sinh tự trả lời, trong đó còn có một số tình huống khó còn có gợi ý tư liệu
tham khảo nhằm giúp học sinh có cơ sở để trả lời.
3
Nhìn chung tất cả các cuốn sách, bài viết trên chưa đi sâu vào việc sử
dụng các câu chuyện pháp luật để dạy học môn GDCD lớp 12. Sách giáo
khoa GDCD lớp 12 hiện nay chỉ còn phần công dân với pháp luật, với nhiều
kiến thức mới và khó đối với học sinh, để giúp học sinh có kiến thức vận
dụng vào giải quyết những vấn đề mà thực tiễn đề ra, khóa luận này đưa ra
các câu chuyện pháp luật và có gợi ý trả lời nhằm góp phần giải quyết khó

khăn trong quá trình dạy học của giáo viên, học sinh và nâng cao chất lượng
dạy học.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu vấn đề này tác giả sưu tầm, chọn lọc các câu chuyện pháp
luật phù hợp với nội dung từng bài trong chương trình môn GDCD lớp 12, từ
đó định hướng cho học sinh hiểu được nội dung, tạo tính hứng thú và nhận
thức thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả dạy học. Qua nghiên cứu đề tài này
nhằm giúp học sinh hiểu nội dung lồng ghép tri thức một cách chủ động, tự
giác và vận dụng sáng tạo kĩ năng GDCD vào cuộc sống, liên hệ trực tiếp với
những hành động cụ thể.
Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho sinh viên, học sinh và những ai
quan tâm đến vấn đề sử dụng các câu chuyện pháp luật để dạy học chương
trình môn GDCD lớp 12
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được những mục đích trên, đề tài có những nhiệm vụ sau: Sưu
tầm, chọn lọc những câu chuyện pháp luật làm cơ sở cho nghiên cứu đề tài.
Nghiên cứu nội dung chương trình môn GDCD lớp 12 từ đó sử dụng các câu
chuyện pháp luật phù hợp trong từng tiết học. Định hướng các câu chuyện
pháp luật để dạy học các đơn vị kiến thức môn GDCD lớp 12. Từ đó chỉ ra
những thuận lợi, khó khăn khi sử dụng các câu chuyện pháp luật trong dạy
học môn GDCD lớp 12 và đề xuất biện pháp khắc phục.
4
4. Đối tượng nghiên cứu và Phạm vi nghiên cứu
+ Đối tượng nghiên cứu
Các câu chuyện pháp luật phù hợp với nội dung chương trình dạy học
môn GDCD lớp 12. Ý nghĩa thực tiễn của sự vận dụng các câu chuyện pháp
luật vào dạy học môn GDCD lớp 12.
+ Phạm vi nghiên cứu
Các câu chuyện pháp luật phù hợp với chương trình môn GDCD lớp 12.

5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài này được tiến hành bằng cách sử dụng các phương pháp nghiên
cứu khoa học giáo dục.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Đọc sách, báo, tạp chí chuyên ngành
về các vấn đề liên quan đến đề tài nhằm thu thập các quan điểm lý luận dạy
học cơ bản, để có cơ sở lý luận nghiên cứu thực tiễn.
Phương pháp thực tiễn: Sưu tầm các tình huống pháp luật trong đời sống,
trong các tài liệu ……
Phương pháp so sánh, chọn lọc, phân tích tổng hợp khái quát hóa.
6. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo. Khóa
luận được chia thành 2 chương:
Chương 1: Câu chuyện pháp luật trong dạy học chương trình môn GDCD lớp
12.
Chương 2: Sử dụng các câu chuyện pháp luật để dạy học chương trình môn
GDCD lớp 12.
5
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1. CÂU CHUYỆN PHÁP LUẬT TRONG DẠY HỌC
CHƯƠNG TRÌNH MÔN GDCD LỚP 12
1.1. Vị trí, nhiệm vụ và đặc thù tri thức môn GDCD ở trường THPT
1.1.1. Vị trí
Cùng với các môn khoa học khác ở trường THPT, môn GDCD có vị trí
quan trọng trong việc góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục, đào tạo, phát
triển toàn diện con người Việt Nam về đức trí, thể, mỹ và lao động. môn
GDCD ở trường THPT hình thành nên thế giới quan khoa học, phương pháp
tư duy và cung cấp, rèn luyện cho học sinh những kỹ năng sống cơ bản giáo
dục học sinh ý thức và hành vi người công dân, phát triển tâm lực và nhân
cách con người toàn diện. đó là cơ sở khoa học để hình thành niềm tin cho
học sinh, giúp các em có được định hướng đúng đắn trong hoạt động thực tiễn

và giải quyết các mối quan hệ giữa bản thân với cộng đồng. Là môn học gắn
bó chặt chẽ với thực tiễn cuộc sống - môn GDCD xây dựng thế giới quan,
nhân sinh quan, phương pháp luận khoa học, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo
đức cho học sinh một cách trực tiếp. Đây là trách nhiệm không nhỏ của môn
GDCD.
1.1.2. Nhiệm vụ
Môn GDCD giáo dục, bồi dưỡng cho học sinh những chuẩn mực đạo
đức của người công dân, phản ánh những mối quan hệ đạo đức của người
công dân; phản ánh những quan hệ đạo đức đối với lao động, công việc đối
với người khác, đối với bản thân xã hội và nhà nước, những chuẩn mực và
phương pháp mà người công dân phải tuân thủ, bao gồm các chuẩn mực về
quyền lợi và nghĩa vụ công dân và cả những chuẩn mực về nguyên tắc ứng xử
của mỗi công dân. Thông qua các bài học trong chương trình môn GDCD
trang bị một cách có hệ thống những tri thức khoa học cơ bản, phổ thông,
thiết thực và hiện đại về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
6
đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam; về những vấn đề thời
đại, về Nhà nước và pháp luật… Nội dung của môn GDCD giúp học sinh biết
ủng hộ cái đúng, cái tiến bộ, biết đấu tranh chống lại cái sai, lạc hậu, bảo thủ;
biết kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc và nhân loại; từng
bước hình thành cho học sinh thói quen kỹ năng vận dụng những tri thức đã
học vào cuộc sống, học tập và bảo vệ Tổ quốc. Nhận thức đúng đắn và thực
hiện đầy đủ nhiệm vụ của môn GDCD sẽ giúp giáo viên tránh được những sai
lầm về nhận thức và hành động trong quá trình giảng dạy.
1.1.3. Đặc thù tri thức môn GDCD lớp 12
Môn GDCD là sự tiếp nối và phát triển chương trình GDCD lớp 10 và
lớp 11 nhằm thực hiện hoàn chỉnh mục tiêu và yêu cầu giáo dục về kiến thức,
thái độ, kỹ năng cho học sinh THPT trên các lĩnh vực công dân với việc hình
thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học, đạo đức người công dân,
công dân với kinh tế; công dân với các vấn đề chính trị - xã hội; công dân với

pháp luật. Chương trình môn GDCD lớp 12 trang bị cho học sinh những hiểu
biết cơ bản về pháp luật đối với sự phát triển của công dân, đất nước, nhân
loại. Trên cơ sở đó có định hướng, ý thức, thái độ đúng đắn, rèn luyện thói
quen và hành vi tự giác chấp hành luật pháp tring đời sống xã hội, từng bước
hình thành năng lực phân tích, đánh giá biểu hiện tình huống pháp luật trong
đời sống hàng ngày của bản thân, gia đình và xã hội; giúp học sinh trân trọng
tin tưởng ở lẽ phải và sự công bằng, tôn trọng và tự giác sống, học tập theo
pháp luật. Sau khi tốt nghiệp THPT các em sẽ chính thức bước vào cuộc sống
xã hội, do đó những kiến thức phổ thông cơ bản môn GDCD nói chung, giáo
dục pháp luật nói riêng có ý nghĩa thiết thực là hành trang quan trọng, không
thể thiếu đối với mỗi công dân. Cũng như SGK GDCD lớp 10 và lớp 11, ở
mỗi bài trong chương trình GDCD lớp 12, cùng với việc trình bày nội dung tri
thức khoa học, các tác giả đã nêu những tình huống hoặc ví dụ minh họa cụ
thể nhằm giúp cho giáo viên và học sinh dễ dàng hơn trong việc truyền thụ,
7
tiếp thu tri thức, liên hệ thực tiễn. Do đó tạo cơ sở, động lực nhất định cho
việc đổi mới phương pháp giáo dục của giáo viên, kích thích năng lực tư duy,
tìm tòi, khám phá tri thức và phát huy vai trò chủ động, tích cực học tập của
học sinh.
Chương trình GDCD lớp 12 được cấu trúc thành 4 chương, gồm 10 bài
được giảng dạy trong 37 tiết.
Chương 1 – Pháp luật và thực hiện pháp luật
Bài 1: Pháp luật và đời sống
Bài 2: Thực hiện pháp luật
Chương 2 - Pháp luật với sự bình đẳng
Bài 3: Công dân bình đẳng trước pháp luật
Bài 4: Quyền bình đẳng của công dân trong một số lĩnh vực đời sống xã hội
Bài 5: Quyền bình đẳng giữa các dân tộc, tôn giáo
Chương 3 – Pháp luật và tự do dân chủ
Bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản

Bài 7: Công dân với các quyền dân chủ
Chương 4 – Pháp luật với sự phát triển của công dân, đất nước và nhân loại
Bài 8: Pháp luật với sự phát triển của công dân
Bài 9: Pháp luật với sự pt bền vững của đất nước
Bài 10: Pháp luật với hòa bình và sự phát triển tiến bộ của nhân loại
Chương trình môn GDCD lớp 12 mới được đưa vào giảng dạy đầu năm
học 2008 – 2009, nhưng nhìn nhận một cách tổng thể thì SGK GDCD lớp 12
đã có nhiều ưu điểm hơn so với SGK lớp 10 và lớp 11.
Sau đây là bảng phân phối chương trình môn GDCD lớp 12:
Học kỳ I:
Tiết 1 + 2 + 3: Bài 1: pháp luật và đời sống
Tiết 4 + 5 + 6: Bài 2: Thực hiện pháp luật
Tiết 7: Bài 3: Công dân bình đẳng trước pháp luật
8
Tiết 8 + 9 + 10: Bài 4: Quyền bình đẳng của công dân trong một số lĩnh vực
của đời sống xã hội
Tiết 11: Ôn tập
Tiết 12: Kiểm tra
Tiết 13 + 14: Bài 15: Quyền bình đẳng giữa các dân tộc, tôn giáo
Tiết 15 + 16: Thực hành các vấn đề pháp luật đã học
Tiết 17 + 18: Ôn tập học kỳ I
Tiết 19: Kiểm tra học kỳ I
Học kỳ II:
Tiết 20 + 21 + 22 + 23: Bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản
Tiết 24 + 25 + 26: Bài 7: Công dân với các quyền dân chủ
Tiết 27 + 28: Bài 8: Pháp luật với sự phát triển của công dân
Tiết 29 + 30 + 31 + 32: Bài 9: Pháp luật với sự phát triển bền vững của đất
nước
Tiết 33: Kiểm tra viết
Tiết 34 + 35: Bài 10: Pháp luật với hòa bình và sự phát triển tiến bộ của nhân

loại
Tiết 36: Ôn tập học kỳ II
Tiết 37: Kiểm tra học kỳ II
Mặc dù chia thành 4 chương nhưng chúng ta có thể thấy nội dung
chương trình GDCD lớp 12 được phân thành 3 phần kiến thức:
Phần thứ nhất: cung cấp cho học sinh những hiểu biết về pháp luật, thực hiện
pháp luật, mối quan hệ của pháp luật với kinh tế, chính trị, đạo đức (Bài 1; 2)
Phần thứ hai: từ bài 3 đến bài 7 từ những hiểu biết về pháp luật ở phần đầu,
học sinh sẽ có những hiểu biết về quyền bình đẳng trước pháp luật. Các quyền
của công dân trong đời sống, trong hôn nhân gia đình, trong lao động, kinh
doanh. Quyền bình đẳng giữa các dân tộc, tôn giáo, các quyền tự do cơ bản,
9
quyền dân chủ từ đó thực hiện các quyền của mình trong khuôn khổ pháp
luật.
Phần thứ ba: từ bài 8 đến bài 10 thông qua các quyền bình đẳng trong
đời sống xã hội, pháp luật bảo vệ sự phát triển của công dân, của sự phát triển
bền vững của đất nước, xa hơn nữa là của hòa bình và sự pt tiến bộ của nhân
loại.
Chương trình kiến thức GDCD lớp 12 tập trung ở từng bài, không dàn
trải nội dung, giáo viên có thể dễ dàng sử dụng quỹ thời gian, sử dụng các
phương pháp mới, sử dụng các câu chuyện pháp luật trong đời sống hàng
ngày để vận dụng thực tiễn vào kiến thức mà học sinh vừa tiếp nhận trong
SGK. Những câu chuyện pháp luật phù hợp với nội dung bài học sẽ là những
bài tập thực hành để học sinh nhận thức, nắm vững nội dung, học sinh sẽ khắc
sâu được kiến thức, đồng thời tạo cảm giác sôi nổi chăm chú của học sinh, tiết
học sẽ không khô cứng và khó nhớ.
Nội dung pháp luật trong chương trình SGK trừu tượng, lại không đi
sâu luật trong khi đời sống xã hội lại thay đổi từng ngày, từng giờ. Đây cũng
là khó khăn cho người dạy. Chính vì vậy đòi hỏi người dạy cần có sự nỗ lực,
tìm ra phương pháp mới gây cảm giác hứng thú và gắn với thực tiễn cuộc

sống xã hội. Do đó các câu chuyện pháp luật sẽ cập nhật những tình huống,
những câu chuyện gắn với bài học trong chương trình tạo cảm giác hứng thú
của học sinh, giúp học sinh nhớ kỹ, từ đó giáo dục ý thức pháp luật, thực hiện
pháp luật cho học sinh khi các em đang chuẩn bị bước vào cuộc sống xã hội
sau khi tốt nghiệp. Câu chuyện pháp luật sẽ giúp các em suy ngẫm và vận
dụng tri thức mà không cần các em phải học thuộc kiến thức. Các em chỉ cần
hiểu vấn đề và thực hiện đúng, tránh được những vi phạm sai lầm mà câu
chuyện đã đề cập tiêu biểu.
10
1.2. Quan niệm và tác dụng của phương pháp kể chuyện trong dạy học
môn GDCD
1.2.1. Quan niệm về phương pháp kể chuyện
Cũng như các phương pháp dạy học khác, đối với phương pháp kể
chuyện, để đưa được một quan niệm được mọi người chấp nhận là một việc
làm không dễ, trên thực tế có nhiều quan niệm khác nhau về phương pháp kể
chuyện bởi ngôn ngữ kể chuyện là ngôn ngữ mang sắc thái riêng của người
kể, mức độ khả thi của phương pháp kể chuyện cũng khác nhau nhưng nhìn
chung chúng ta có thể hiểu: kể chuyện là một hình thức của phương pháp
thuyết trình, trong đó giáo viên dùng lời nói diễn cảm kết hợp với sử dụng các
phương tiện khác (điệu bộ, cử chỉ…) để thuật lại nội dung một câu chuyện,
một sự kiện, một sự việc nào đó.
Kể chuyện vừa mang tính khoa học vừa mang tính nghệ thuật
- Tính khoa học của phương pháp kể chuyện
+ bảo đảm được yêu cầu của nội dung bài học và yêu cầu giáo dục
+ bảo đảm được tính đầy đủ, chính xác của nội dung câu chuyện
+ Bảo đảm được tính mạch lạc, logic khi trình bày
+ Phù hợp với đặc điểm của học sinh (tâm sinh lý, trình độ nhận thức, kinh
nghiệm cuộc sống, lứa tuổi… )
- Tính nghệ thuật của phương pháp kể chuyện
+ Tạo được cảm xúc thẩm mỹ - nhận thức sâu sắc đối với học sinh

+ Thu hút học sinh như được trực tiếp chứng kiến các tình huống của câu
chuyện
+ Định hướng một cách tự nhiên, có chủ đích đối với học sinh trong việc tiếp
thi nội dung bài học và nội dung giáo dục thông qua bài học.
Các câu chuyện mà giáo viên sử dụng để kể cho học sinh thường mang
nhiều tình huống gây sự chú ý. Khi kể giáo viên có thể dừng lại ở những tình
huống bất ngờ, kể chậm, nhấn mạnh hoặc đặt câu hỏi giữa chừng rồi tự trả lời,
11
khắc sâu tình tiết cốt truyện, làm cho người nghe có điều kiện theo dõi được
nhân vật. Kể chuyện có thể biểu lộ tình cảm sẽ dễ dàng nhận được sự đồng
cảm của người nghe. Giáo viên nắm vững được nghệ thuật kể chuyện sẽ đảm
bảo được việc làm cho học sinh nắm được các tri thức trong một hệ thống
nhất định, làm phương tiện tư duy của học sinh, trình bày cho các em thấy cần
phải biết dùng lời nói như thế nào
Những câu chuyện hấp dẫn có nội dung phù hợp với bài học, kết hợp
với lối kể chuyện sinh động của giáo viên sẽ giúp học sinh tiếp thu bài học
nhanh hơn, thấm sâu và có thể tạo được ở các em những ấn tượng mạnh mẽ,
những cảm xúc sâu sắc, tác động tích cực đến hành vi của các em. Thực tế
cho thấy phương pháp kể chuyện – một hình thức của phương pháp thuyết
trình với sức mạnh và lời nói, khi lời nói được sử dụng mang tính nghệ thuật,
tính biểu cảm, tính uyển chuyển thì sức mạnh của nó càng được phát huy.
Chính vì vậy phương pháp kể chuyện luôn đem lại hiệu quả cho bài dạy.
Phương pháp kể chuyện sử dụng phương pháp chính là lời nói vì vậy phương
pháp này thường áp dụng với các môn khoa học xã hội thì GDCD là môn học
dễ áp dụng bởi các câu chuyện là những tình huống liên hệ thực tiễn rõ ràng
nhất.
Phương pháp kể chuyện là phương pháp dạy học được xây dựng trên
những cơ sở khoa học nhất định và đã được thực tiễn dạy học chứng minh về
hiệu quả của nó. Với môn GDCD hầu hết ở các bài học đều có phần trách
nhiệm của công dân thì các câu chuyện kết hợp với phương pháp kể chuyện

sẽ đem lại cho học sinh những bài học cho cuộc sống bản thân.
1.2.2. Tác dụng của phương pháp kể chuyện
Sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn GDCD có rất nhiều tác
dụng. Chúng tôi xin trình bày một số tác dụng cơ bản
1.2.2.1. Tạo sự hấp dẫn cho giờ học
12
Môn GDCD ở trường THPT giữ vị trí và nhiệm vụ quan trọng trong
việc đào tạo và giáo dục thế hệ trẻ. Tuy nhiên, một thực tế cho thấy rằng học
sinh phổ thông ít chú ý đến môn học này. Nguyên nhân thì có nhiều đó là
quan niệm chưa đúng về môn GDCD – môn phụ, do thời gian học ở trường
quá ít các em lại phải tập trung vào các môn học chính khóa…
Tuy nhiên nguyên nhân quan trọng phải thừa nhận là do chất lượng
giảng dạy của giáo viên, qua việc dự giờ dạy môn GDCD ở một số trường mà
chúng tôi kiến tập và thực tập có thể thấy rằng cách giảng dạy khá phổ biến
hiện nay là giáo viên trình bày theo từng mục của bài trong SGK, có đặt một
số câu hỏi (nhưng câu hỏi cũng chỉ nhắc lại những kiến thức đã học) cho học
sinh. Như vậy trong suốt giờ học học sinh chỉ ghi chép những gì mà giáo viên
ghi bảng hoặc đọc chậm. Rõ ràng việc giảng dạy như trên không gây hấp dẫn
và hứng thú và phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh
trong giờ học môn GDCD.
Khi hướng dẫn học sinh nắm nội dung kiến thức cơ bản, giáo viên cần
chú ý đến nhu cầu tư duy, việc tiếp thu kiến thức mới hoặc muốn hiểu sâu sắc
phong phú kiến thức, từ đó tạo sự hấp dẫn cho giờ học, gây hứng thú học tập
cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả bài học. Đây là một yêu cầu căn bản
của hình thức lên lớp, phương pháp kể chuyện làm cho giờ học môn GDCD
sẽ trở nên hấp dẫn hơn, học sinh sẽ cảm thấy thích thú
Thứ nhất: Đó là sự hấp dẫn của chính nội dung các câu chuyện mà giáo
viên đưa ra. Những câu chuyện do giáo viên kể với những tình huống, tình
tiết mâu thuẫn thường cuốn hút học sinh. Nội dung của câu chuyện hấp dẫn
còn được biểu hiện ở cách thức ứng xử hợp tình hợp lý có sức thuyết phục

cao của nhân vật trong câu chuyện.
Thứ hai: phương pháp kể chuyện tạo sự hấp dẫn còn được thể hiện ở
cách kể chuyện của giáo viên. Kể chuyện có thể biểu lộ tình cảm yêu, ghét,
buồn, vui sẽ cuốn hút học sinh. Giáo viên sử dụng tốt phương pháp kể chuyện
13
sẽ có tác dụng tích cực đối với việc tiếp thu bài học của học sinh. Kể chuyện
không chỉ cung cấp thêm tri thức của bài học mà còn trang bị cho học sinh
vốn tri thức về cuộc sống. Trong tâm trí của học sinh những câu chuyện của
giáo viên kể bao giờ cũng để lại những ấn tượng đẹp đẽ, khó có thể phai nhòa.
Nhiều câu chuyện hấp dẫn lý thú, sinh động, minh họa cho bài học GDCD là
một biện pháp mang lại nhiều hiệu quả nhất.
1.2.2.2. Phù hợp với bài học GDCD
Nội dung kiến thức môn GDCD phong phú, đa dạng, sự đa dạng và
phong phú về kiến thức bộ môn được thể hiện ở nội dung của nó bao gồm cả
lĩnh vực triết học, kinh tế - chính trị, đạo đức, chủ nghĩa xã hội khoa học,
pháp luật. Những nội dung này luôn luôn mang tính thời sự, các sự kiện lớn
về chính trị, kinh tế, đạo đức, văn hóa, pháp luật mặc dù không được thể hiện
trong SGK nhưng tự nó đã gắn bó mật thiết với thực tiễn cuộc sống xã hội, do
đó trong quá trình dạy học thông qua các câu chuyện giáo viên nhất thiết phải
luôn cập nhật cho học sinh. Để có được những tiết giảng hay, hấp dẫn, tiết
giảng có sự thắp lửa giáo viên phải là người chủ đạo trong việc hướng dẫn,
điều khiển cho tiết học đi đúng trọng tâm, thực chất của quá trình dạy học là
hoạt động thống nhất giữa hai chủ thể là giáo viên và học sinh.
Thực hiện tốt vai trò của mình giáo viên phải giữ vững về kiến thức
chuyên môn, có kiến thức về các mặt kinh tế - chính trị - xã hội. Bên cạnh đó
muốn sử dụng phương pháp kể chuyện phù hợp với bài học giáo viên phải có
nguồn tư liệu về các câu chuyện phong phú từ đó chọn lọc phân loại các câu
chuyện có thể dùng để kể, để minh họa làm rõ kiến thức cho bài học. Đồng
thời thông qua việc xử lý các câu chuyện để kể trước lớp cũng là cơ sở để
giáo viên phân loại học sinh theo trình độ khác nhau. Thông qua đó giáo viên

có thể lựa chọn những câu chuyện phù hợp với bài học, sử dụng cách kể
chuyện thích hợp. Việc sử dụng phương pháp kể chuyện phù hợp với từng bài
học sẽ tạo được hứng thú đam mê, chủ động sáng tạo của học sinh trong cuộc
14
sống. Do đó kể chuyện không những là một phương pháp dạy học mà còn là
một phương pháp giáo dục có hiệu quả.
1.2.2.3. Phát huy tính tích cực của học sinh
Dạy học tích cực thực chất là cách dạy học hướng tới việc học tập tích
cực, tự giác, độc lập, sáng tạo chống thói quen học tập thụ động của học sinh
“tính tích cực trong học tập là trạng thái hoạt động nhận thức của người học
biểu hiện ở khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ, nghị lực cao trong quá trình
nắm kiến thức” (F.Khalamov). Dạy học tích cực làm cho người học được
cuốn hút vào những hoạt động học tập do gc tổ chức và chỉ đạo để có được
sức cuốn hút giáo viên cần sử dụng các phương pháp dạy học và các phương
tiện dạy học nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của các em nhất là học
sinh lớp 12, khi các em đã được trang bị gần như đầy đủ kiến thức phổ thông
thì việc sử dụng phương pháp kể chuyện để liên hệ thực tiễn lại là phương
pháp tối ưu để phát huy tính tích cực của các em.
Để phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh trong giờ
học môn GDCD bằng phương pháp kể chuyện. Giáo viên cần chuẩn bị trước
khi lên lớp những câu chuyện hợp nội dung từng bài, xác định thật kỹ những
kiến thức cơ bản, những ý chính, những nội dung quan trọng phù hợp với các
tình tiết trong câu chuyện. Giáo viên cũng có thể tập trước giọng kể, tập nói
bằng các giọng nói khác nhau trong những tình huống có nhiều nhân vật.
Giáo viên kết hợp chặt chẽ giữa lời kể và nguồn kiến thức tránh lặp lại SGK.
Bằng những câu chuyện tình huống, câu chuyện bỏ lửng có chủ đích cộng với
kỹ năng tổ chức, điều khiển của giáo viên, phương pháp kể chuyện có khả
năng phát huy tính tích cực, kích thích tư duy, nâng cao trí tưởng tượng của
học sinh. Các em chỉ cảm thụ lĩnh hội tốt nhất kiến thức khi mỗi học sinh biết
được giáo viên của mình nói điều mình càn nghe và muốn nghe. Hãy đặt vị trí

của mình vào vị trí của học sinh mỗi người giáo viên sẽ tìm ra câu trả lời tốt
nhất về phương pháp truyền đạt, cách tiếp cận vấn đề. Các câu chuyện gần gũi
15
với cuộc sống, tình tiết hay sẽ dễ dàng lôi cuốn, thu hút sự chú ý của học sinh
vào bài, tạo được sự hứng thú học tập cho học sinh, bên cạnh đó là giọng kể
của giáo viên, học sinh sẽ thích học hơn là việc phải ngồi nghe giáo viên
thuyết giảng, dễ gây nhàm chán. Các câu hỏi sau khi kể chuyện cũng là
phương pháp tạo cho các em sẽ mạnh dạn hơn, sáng tạo hơn trên con đường
khám phá tri thức, gây hứng thú học môn GDCD cho học sinh.
1.2.2.4. Dễ kết hợp các phương pháp dạy học khác
Phương pháp kể chuyện là phương pháp dạy học mở, nó có khả năng
và điều kiện để thực hiện việc kết hợp với các phương pháp dạy học khác
nhằm phát huy sức mạnh của các phương pháp dạy học trong quá trình dạy
học. Để tiết dạy có hiệu quả giáo viên có thể kết hợp các phương pháp kể
chuyện với các phương tiện dạy học khác như: tranh ảnh, máy chiếu hoặc có
thể kết hợp với phương pháp thảo luận nhóm, thuyết trình, đàm thoại… nhằm
làm tăng thêm ý nghĩa của câu chuyện trong giờ học. Hơn nữa không có một
phương tiện hay phương pháp dạy học nào là vạn năng, điều quan trọng là
giáo viên phải biết căn cứ vào đặc điểm cụ thể của từng bài học, từng đơn vị
kiến thức, trình độ học sinh… mà phương pháp kể chuyện và câu chuyện
khác nhau để đạt hiệu quả học tập cao. Sử dụng phương pháp kể chuyện trong
môn học GDCD, bên cạnh kết hợp với các các phương pháp truyền thống lẫn
hiện đại, có thể nói trong đó phương pháp nêu gương và phương pháp nêu vấn
đề là những phương pháp kể chuyện dễ dàng kết hợp nhất. Nhiều khi trong
giờ dạy bài “thực hiện pháp luật” các phương pháp này hòa quyện với nhau
và ranh giới giữa chúng chỉ là tương đối chẳng hạn giáo viên kể một câu
chuyện về một tấm gương nghiêm chỉnh chấp hành giao thông thì trong đó
giáo viên đã nêu một tấm gương thực hiện đúng pháp luật (thực hiện chấp
hành luật giao thông). Hay khi giáo viên kể một câu chuyện tình huống và
yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức của mình

16
1.3. Câu chuyện pháp luật trong hệ thống phương tiện dạy học ở trường
phổ thông
1.3.1. Quan niệm về câu chuyện pháp luật
Trong hệ thống các phương pháp dạy học trong nhà trường phổ thông.
Các phương pháp dạy học môn GDCD rất đa dạng và phong phú, bao gồm
các phương pháp truyền thống và hiện đại. Tuy nhiên dạy học môn GDCD
nói chung và môn GDCD lớp 12 nói riêng không thể tách rời việc liên hệ thực
tiễn cuộc sống như: sử dụng các câu chuyện pháp luật, tình huống pháp luật
phù hợp với nội dung bài học. Việc sử dụng các câu chuyện pháp luật sẽ giúp
các em có được cái nhìn thiết thực hơn về cuộc sống của bản thân.
Theo cuốn từ điển tiếng Việt của nhà xuất bản Thanh Hóa do tác giả Minh
Tân, Thanh Nghi, Xuân Lâm chủ biên thì câu chuyện là những sự việc hoặc
những chuyện được nói ra dc kể lại, chép lại trong quá khứ bao gồm từ xa xưa
đến hiện đại. Về khái niệm “câu chuyện pháp luật” trên thực tế có nhiều quan
niệm, một cách hiểu được coi là phù hợp.
Câu chuyện pháp luật là những câu chuyện phản ánh những sự việc,
những hành động, việc làm có thật diễn ra trong thực tiễn cuộc sống xã hội
hàng ngày của con người, được thể hiện trên các phương tiện thông tin đại
chúng: đài phát thanh, đài truyền hình, hoặc ở các tạp chí, sách báo, trên
mạng internet.
VD: Các câu chuyện pháp luật mang tính lịch sử, mang tính hình sự, mang
tính dân sự…
Câu chuyện pháp luật vừa mang tính khoa học vừa mang tính nghệ thuật
* Câu chuyện pháp luật phải mang tính khoa học vì:
+ Phải phù hợp với yêu cầu của nội dung bài học và yêu cầu giáo dục
+ Phải đảm bảo được tính chặt chẽ, logic của cốt chuyện
+ Phải ngắn gọn để tiết kiệm thời gian
17
+ Phải phù hợp với đặc điểm của học sinh về trình độ nhận thức, tâm sinh

lý…
* Câu chuyện pháp luật phải mang tính nghệ thuật vì:
+ Nội dung các câu chuyện pháp luật sẽ giúp học sinh so sánh liên tưởng đến
những hành động, việc làm của bản thân và của xã hội.
+ Thông qua các tình huống trong câu chuyện sẽ giúp học sinh vận dụng
những kiến thức đã học vào cuộc sống hàng ngày. Nhân vật trong câu chuyện
có những hành vi tốt, xấu và dẫn đến những kết quả tích cực hoặc tiêu cực.
Những kết quả đó cùng với kinh nghiệm và kiến thức của bản thân, học sinh
sẽ rút ra cho mình những kỹ năng sống cơ bản, cần thiết, đặc biệt là kiến thức
về pháp luật.
Những câu chuyện pháp luật ngắn gọn, hấp dẫn phù hợp với nội dung
bài học và đặc biệt gắn với thực tiễn cuộc sống, kết hợp với lối kể chuyện
sinh động của giáo viên sẽ giúp học sinh tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng,
thấm sâu và có thể tạo được ở các em những ấn tượng mạnh mẽ, những cảm
xúc sâu sắc, tác động đến hành vi của học sinh trong việc học tập và thực hiện
pháp luật.
1.3.2. Vai trò, chức năng của câu chuyện pháp luật
1.3.2.1. Vai trò
Câu chuyện pháp luật góp phần hình thành cho học sinh những phương
pháp học tập tích cực, năng động, sáng tạo, tạo cho học sinh hiểu sâu và nhớ
lâu những kiến thức pháp luật. Thông qua các câu chuyện pháp luật học sinh
sẽ giải quyết những vấn đề đã phát hiện được trong đó liên quan đến bài học.
Bằng những tình huống, câu chuyện có thật học sinh sẽ có hứng thú tìm tòi
các tình tiết và tìm cách giải quyết, phán đoán phù hợp với thực tiễn. Từ
những câu chuyện pháp luật giáo viên dễ dàng giáo dục cho các em những
nhận thức phù hợp; vì tính thực tiễn của câu chuyện pháp luật rất cao, câu
chuyện pháp luật sẽ giúp học sinh có kinh nghiệm, thái độ ứng xử trong cuộc
18
sống một cách hợp lý nhất. Bài học rút ra từ các câu chuyện pháp luật sẽ tác
động thực tiễn đến suy nghĩ của học sinh.

Câu chuyện pháp luật có thể góp phần dẫn dắt vào nội dung bài học,
dùng để dẫn học sinh vào từng phần kiến thức của bài học. Giáo viên cũng có
thể sử dụng các câu chuyện pháp luật để làm rõ tri thức sau khi đã truyền tải
kiến thức cơ bản, đồng thời cũng có thể củng cố bài học…
Ngoài ra đối với giáo viên muốn làm cho học sinh hiểu bài hơn, việc liên hệ
thực tiễn tốt hơn thì câu chuyện pháp luật là ví dụ sâu sắc nhất giúp học sinh
nắm vững kiến thức bài học, ghi nhớ lâu hơn và vận dụng tốt hơn trong nội
dung bài học.
1.3.2.2. Chức năng
Có rất nhiều câu chuyện pháp luật khác nhau phù hợp với nội dung bài
học nhưng điểm chung là đều có vai trò và chức năng giống nhau. Câu
chuyện pháp luật có những chức năng cơ bản sau:
Chức năng cung cấp thông tin, sự kiện: Câu chuyện pháp luật cung cấp
cho học sinh những tình huống mang thông tin phù hợp với nội dung bài học
vì trong quá trình sưu tầm các câu chuyện pháp luật giáo dục đã chọn lọc và
rút ngắn từ rất nhiều nguồn tài liệu nhưng vẫn đảm bảo tính phù hợp
Chức năng làm rõ tri thức: Qua nội dung kiến thức mà học sinh đã
được học, giáo dục đưa ra các câu chuyện pháp luật phù hợp với nội dung cho
học sinh, đồng thời thông qua các câu hỏi phụ, học sinh sẽ nắm rõ được tri
thức bài học. Chức năng này có thể vận dụng vào phần củng cố từng phần của
bài học, kết thúc bài học, hoặc có thể kiểm tra bài cũ
Chức năng gợi mở tri thức: Thông qua các câu chuyện pháp luật giáo
viên sẽ dẫn dắt học sinh đi dần vào nội dung của bài học, giáo dục sẽ đưa ra
các câu chuyện pháp luật phù hợp với nội dung sắp truyền tải, đồng thời đặt
các câu hỏi cho học sinh sau phần kể chuyện. Học sinh nghe, phân tích và trả
lời các câu hỏi, từ đó giáo viên tổng hợp, bổ sung ý kiến và đưa ra kiến thức
19
bài học. Chức năng này có thể vận dụng vào phần vào bài mới, vào từng nội
dung bài học.
1.4. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật

để dạy học chương trình môn GDCD lớp 12
Bất kỳ một phương pháp giáo dục hay phương pháp dạy học nào cũng
đều được xây dựng nên từ những cơ sở lý luận và thực tiễn nhất định. Có như
vậy mới đảm bảo tính khoa học, tính đúng đắn, đem lại hiệu quả cho quá trình
giảng dạy. Việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật cũng không nằm ngoài yêu
cầu chung đó. Nó sẽ góp phần quan trọng trong việc truyền tải tri thức bài
học.
1.4.1. Cơ sở lý luận
1.4.1.1. Cơ sở triết học
Quá trình nhận thức là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng rồi
từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn – đó là con đường biện chứng của sự nhận
thức chân lý, của nhận thức hiện thực khách quan. Nhận thức là một quá trình
đi từ cảm tính đến lý tính. Đây là cơ sở khoa học quan trọng trong việc sưu
tầm các câu chuyện pháp luật. Nhận thức của con người là một quá trình trong
đó có nhiều giai đoạn, trình độ… khác nhau đối với việc nhận thức sự vật,
hiện tượng.
Dạy học là một quá trình truyền thụ tri thức khoa học, kỹ năng và
phương pháp hành động. Đó cũng là sự tác động của người dạy, vào các giác
quan của người học cung cấp các sự kiện, hình ảnh, tri thức kích thích tư duy
nhận thức của người học. Giáo viên cần phải sưu tầm có hệ thống các câu
chuyện pháp luật phù hợp với nội dung bài dạy học GDCD để học sinh tiếp
thu tri thức một cách dễ dàng, từ dễ đến khó, thấp đến cao.
Vì vậy việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật có chọn lọc sẽ giúp cho
học sinh khắc sâu kiến thức vừa mở rộng sự hiểu biết của mình. Khi sưu tầm
các câu chuyện giáo viên cần chọn lọc những chuyện phù hợp, sắc bén mang
20
tính đặc trưng với nội dung kiến thức. Giáo viên nên rút ngắn cốt chuyện nếu
dài nhưng vẫn đảm bảo ý chính, học sinh sẽ dễ hiểu bài đồng thời vận dụng
tốt hơn nội dung của bài học vào thực tiễn.
1.4.1.4. Cơ sở tâm lý học

Bất kỳ phương pháp dạy học nào hình thành cũng dựa trên cơ sở tâm lý
nhất định, nhằm để tạo nên sự mới mẻ, kích thích sự hứng thú, thúc đẩy ham
muốn khám phá tìm hiểu chân lý tri thức của học sinh.
Tâm lý học cho rằng trong khi phản ánh thế giới con người không chỉ
nhận thức đó mà còn tỏ thái độ của mình đối với nó. Những hiện tượng tâm lý
biểu thị thái độ của con người đối với những cái mà họ nhận thức được gọi là
cảm xúc và tình cảm của con người. Tình cảm là một trong ba mặt cơ bản của
đời sống tâm lý con người (tình cảm, nhận thức, hành động). Đời sống tình
cảm của con người rất phong phú và phức tạp được thể hiện dưới nhiều hình
thức mức độ khác nhau, có ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ các quá trình và
hoạt động tâm lý khác của con người. Trong công tác giáo dục, đời sống tình
cảm của con người giữ vị trí rất quan trọng: nó vừa là điều kiện, vừa là nội
dung vừa là phương tiện giáo dục.
Thực tiễn dạy học cho thấy rằng những tri thức nào khơi dậy được ở
học sinh những cảm xúc tích cực, mạnh mẽ sẽ được các em lĩnh hội một cách
nhanh chóng và vững chắc hơn so với những tri thức mà các em dửng dưng,
không có thái độ gì đặc biệt đối với nó. Một trong những đặc điểm nổi bật
trong đời sống tình cảm của học sinh THPT là sự nhạy cảm với những ấn
tượng mới của đời sống. Ở mức độ nhận thức các em đã biết sử dụng thao tác
tư duy để giải quyết những vấn đề đặt ra. Tư duy logic pt nhờ vốn từ ngữ
phong phú. Vì vậy khi sưu tầm các câu chuyện pháp luật trong dạy học môn
GDCD lớp 12 giáo viên cần phát huy tính liên hệ thực tiễn của các em, bằng
những câu chuyện thường gặp trong đời sống xã hội các em sẽ có sự liên
tưởng tốt hơn và dễ hiểu bài hơn.
21
Nắm vững được đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để lựa chọn phương
pháp dạy tốt là rất cần thiết. Nó là một việc làm tương đối khó đối với người
giáo viên làm thế nào để hiểu hết được tâm tư tình cảm của học sinh mình.
Đối với học sinh lớp 12 các em có sự thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý
Về trình độ: kiến thức môn GDCD cùng các kiến thức về các môn học

khác được tích lũy qua các năm, kỹ năng tư duy tương đối cao, các em được
làm quyen nhiều với các kỹ năng như vận dụng kiến thức để giải quyết những
vấn đề mà thực tiễn đặt ra. Ở lứa tuổi này các em rất tò mò, ham học hỏi. Nếu
giáo viên nắm được đặc điểm này sẽ mang lại hiệu quả cao. Nhiệm vụ của các
bài học trong môn GDCD lớp 12 không chỉ cung cấp, trang bị kiến thức về
pháp luật mà quan trọng hơn là phải biến nó thành hành động, chấp hành và
thực hiện đúng pháp luật, biết ủng hộ các chính sách pháp luật đồng thời có
những quan điểm phê phán những hành động sai pháp luật, tuyên truyền cho
mọi người thực hiện pháp luật. Biết được điều này giáo viên cần tìm ra những
câu chuyện pháp luật có tính sắc bén, người thật việc thật để tác động vào
việc nhận thức của các em. Các câu chuyện này sẽ có những hiệu quả và tính
thuyết phục lớn trong việc giáo dục pháp luật. những tình huống trong câu
chuyện pháp luật sẽ trở thành những bài học cho học sinh làm hành trang
bước vào cuộc sống xã hội.
Về tâm sinh lý: học sinh lớp 12 là lứa tuổi thuộc vào giai đoạn đầu của
lứa tuổi trưởng thành, tâm sinh lý của các em luôn có sự thay đổi và thích ứng
nhanh với mọi chuyện xung quanh, có những hứng thú khám phá những vấn
đề mới mẻ. trong học tập chủ động khám phá những tri thức mới. Tuy nhiên
đây cũng là lứa tuổi không ổn định, dễ bị kích động, tinh thần dễ lung lay. Vì
vậy giáo viên tránh sưu tầm, chọn những câu chuyện mang tính nhạy cảm về
chính trị - xã hội…
22
1.4.1.3. Tính thẩm mỹ
Trong cuộc sống xã hội hàng ngày có rất nhiều tình huống câu chuyện
pháp luật diễn ra. Những tình huống và câu chuyện đó được thể hiện ở rất
nhiều phương tiện truyền thông, thông tin, báo đài… Vì vậy, việc sưu tầm các
câu chuyện pháp luật cũng mang lại những thuận lợi nhất định cho giáo viên.
Tuy nhiên nói đến tính thẩm mỹ của việc sưu tầm câu chuyện pháp luật chính
là nói tới tính thẩm mỹ của việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật, trong đó
bao gồm: xử lý nội dung, cốt chuyện, bố cục… cùng với sự kết hợp của giọng

kể của giáo viên. Tính thẩm mỹ của các câu chuyện bình thường thể hiện qua
các tình tiết bay bổng, lãng mạn, mượt mà đôi khi có cảm giác ướt át, nhưng
với câu chuyện pháp luật xảy ra hàng ngày thì phải trở về với thực tại bởi nó
chính là những câu chuyện xảy ra hàng ngày trong cuộc sống, thường mang
tính tường thuật lại, kể lại. Vì vậy việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật phải
nằm trong nguyên tắc đó.
Câu chuyện pháp luật không giống những câu chuyện văn học khác.
Câu chuyện văn học có thể cho người đọc, người nghe thích thú bởi sự mượt
mà và lãng mạn, nhưng nếu đem những giọng văn đó để dạy học kiến thức
pháp luật thì sẽ không phù hợp, học sinh sẽ không hiểu được bài, không liên
hệ được kiến thức của bài với nội dung câu chuyện mà chỉ thấy cái hay của
câu chuyện.
Nội dung của câu chuyện pháp luật là cái cơ bản quyết định tới kiến
thức liên hệ của học sinh đối với bài học do đó giáo viên phải sưu tầm câu
chuyện phù hợp với nội dung, từ đó liên hệ thực tiễn cho học sinh, học sinh sẽ
nắm vững kiến thức và nhớ lâu hơn, kết cấu của câu chuyện cũng là điểm
quan trọng. Một câu chuyện cần phải có bố cục rõ ràng: mở đầu, nội dung và
kết thúc cùng với ngôn ngữ mạch lạc, dễ hiểu. Với một câu chuyện pháp luật
để dạy một lượng kiến thức nhỏ trong từng nội dung của một tiết GDCD thì
điều đó không dễ dàng. Giáo viên phải sưu tầm những ngắn gọn, đầy đủ nội
23
dung đôi khi phải rút ngắn để tiết kiệm thời gian dạy học. Ngôn ngữ của các
câu chuyện phải mạch lạc, câu cú ngắn gọn để học sinh dễ tiếp thu. Những
câu chuyện có thật đôi khi sẽ mang tính nhạy cảm nếu đưa ra cho học sinh do
đó giáo viên cần phải sửa đổi tên nhân vật… Như vậy câu chuyện vẫn có thể
sử dụng mà không ảnh hưởng, không gây tác động đối với cuộc sống hiện tại.
Sưu tầm, lựa chọn các câu chuyện pháp luật cũng cần chú ý đến việc kết hợp
giữa giọng kể. Ngôn ngữ, giọng kêt là sắc thái riêng của người kể. Câu
chuyện có sức thu hút hay không phần nhiều tùy thuộc vào giọng người kể.
Tóm lại tính thẩm mỹ của việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật chính

là sự phù hợp của câu chuyện với nội dung bài học cùng với cấu trúc ngắn
gọn, đầy đủ nội dung dễ kết hợp với giọng kể của giáo viên. Biết kết hợp
những yếu tố trên sẽ đem lại hiệu quả cao trong dạy học kiến thức pháp luật.
1.4.2. Cơ sở thực tiễn
Câu chuyện pháp luật là ví dụ thực tiễn có tính thực tế cao, nó cung cấp
cho học sinh những câu chuyện pháp luật diễn tra trong cuộc sống hàng ngày,
thông qua câu chuyện mà học sinh có thái độ, ý kiến riêng của mình về câu
chuyện đó. Tạo điều kiện cho các em nghĩ đến những vấn đề đang diễn ra
trong thực tế cuộc sống có liên quan đến bài học, đối chiếu với nội dung bài
học để hiểu sâu sắc hơn điều cần học. Các em sẽ củng cố hành vi của bản thân
phù hợp với thực tiễn cuộc sống. Vì vậy để tiến hành có hiệu quả nội dung bài
học thông qua các câu chuyện pháp luật thì giáo viên cần phải trực tiếp sưu
tầm tìm hiểu câu chuyện pháp luật. Các câu chuyện pháp luật phù hợp với nội
dung bài học và phải ngắn gọn để tiết kiệm thời gian. Giáo viên có thể tóm tắt
lại tình tiết của câu chuyện cho dễ hiểu và ngắn gọn hơn.
Nguồn sưu tầm các câu chuyện pháp luật để vận dụng trong giảng dạy
cũng rất đa dạng. giáo viên có thể sưu tầm trên các loại sách báo, tạp chí, đài
phát thanh, đài truyền hình, mạng internet… và sưu tầm theo từng chủ đề,
từng nội dung cụ thể trong bài dạy.
24
Nội dung chương trình GDCD lớp 12 liên quan chặt chẽ đến các nội
dung cơ bản của pháp luật, những câu chuyện pháp luật do đó sẽ rất gần gũi
và dễ hiểu đối với học sinh. Những câu chuyện này phản ánh những sự việc,
câu chuyện có thật diễn ra trong cuộc sống, từ đó tạo cho các em niềm tin vào
sự công bằng của pháp luật trong cách giải quyết. Mặt khác, những câu
chuyện pháp luật giúp cho các em có cơ sở để phân loại theo từng nội dung
trong bài học cũng như từng bài khác nhau cho phù hợp với nội dung. Tính
gần gũi, hấp dẫn của câu chuyện pháp luật giúp cho giáo viên dễ dàng dạy
học và học sinh sẽ học tập tích cực hơn.
Việc sưu tầm các câu chuyện pháp luật cần chú ý phát huy tính chủ

động nhận thức của học sinh, sưu tầm phải dựa trên mục tiêu bài học về kiến
thức, kỹ năng, thái độ sưu tầm các câu chuyện pháp luật để giúp cho học sinh
đạt được những mục tiêu trên thì câu chuyện càng có giá trị hơn. Hơn nữa sưu
tầm các câu chuyện pháp luật cần phải xuất phát từ đặc điểm tâm lý, trình độ
nhận thức của học sinh để tìm ra những câu chuyện phù hợp. Các câu chuyện
cũng phải đảm bảo tính vừa sức, tính phát triển tư duy của học sinh. Các câu
chuyện không khó hiểu mà mang tính giáo dục cao đối với học sinh. Các câu
chuyện hay có những tình huống mở cho học sinh sẽ kích thích các chăm chú
và cùng thảo luận. Khi sưu tầm các câu chuyện có thể sưu tầm một số câu
chuyện tương đương về tình huống để có thể dạy cùng một lượng kiến thức,
điều này có thể làm phong phú hơn sự liên hệ thực tế của các em.
Nhìn chung môn GDCD lớp 12 tập hợp rất nhiều vấn đề, quy định của
pháp luật, tính đa dạng của các câu chuyện pháp luật cũng thể hiện ở rất nhiều
nguồn tài liệu. Vì vậy đòi hỏi giáo viên cần chọn lọc, phân tích các câu
chuyện phù hợp với từng tình tiết pháp luật. trong khoảng thời gian một tiết
dạy giáo viên cũng cần phân bố thích hợp, tỷ lệ thích hợp các câu chuyện sao
cho phù hợp với thời gian với việc tiếp thu tri thức của học sinh.
25