skkn tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS

“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
PHẦN A:
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Như chúng ta đã biết mĩ thuật là một trong những môn nghệ thuật
đem lại niềm vui cho con người. Đồng thời mĩ thuật giúp cho con
người tạo ra cái đẹp theo ý thích của mình trong cuộc sống sinh hoạt
hằng ngày. Chính nghệ thuật giúp cho con người hiểu biết về nguồn
gốc dân tộc, về nền văn minh ở các giai đoạn khác nhau thì sẽ có nền
văn minh, văn hoá, nền nghệ thuật khác nhau ở một đất nước hay toàn
cầu.
Trong cuộc sống ngày nay thì nghệ thuật đã làm cho xã hội Việt
Nam ngày một đổi mới tiến đến nền văn hoá, văn minh cao. Chính vì
vậy còn phụ thuộc vào việc đào tạo những con người có ích cho xã
hội. Đặc biệt là cấp tiểu học, THCS nơi đặt nền móng đầu tiên cho mọi
thế hệ, là tương lai của một đất nước. Vì vậy phải hoàn thiện con
người cả về: Đức - Trí - Thể - Mĩ.
Cấp học THCS mĩ Thuật được coi là một trong mười môn học bắt
buộc với nhiều mảng chủ đề khác nhau về : Vẽ theo mẫu, vẽ tranh, bố
cục hay vẽ trang trí Góp phần đáng kể giúp các em thấy được cuộc
sống và sự tiến bộ trong xã hội, trong nghệ thuật văn hoá của đất nước
ta trong nhiều giai đoạn phát triển.
Với lòng yêu thích say mê nghệ thuật, muốn tìm tòi, khám phá
những cái mới lạ trong hội hoạ. Đồng thời để giúp cho quá trình giảng
dạy môn Mĩ thuật sau này đạt được hiệu quả cao tôi đã chọn đề tài: “
Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại
- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS ”
Để làm được đề tài nghiên cứu của mình tôi đã dựa vào những lý do
sau đây:
- Lý do thứ nhất: Bản thân rất yêu thích tranh bố cục và thể loại vẽ
bố cục.

- Bố cục trong tranh là yếu tố quan trọng nhất và cũng là thước đo
đánh giá một người hoạ sĩ.
- Ở cấp THCS cũng như tiểu học đều đưa môn Mĩ thuật vào
chương trình học tập.
1
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
- Mở rộng hiểu biết về lĩnh vực hội hoạ nói chung và bố cục nói
riêng.
II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI:
Vạn vật xung quanh ta muôn hình muôn vẻ đa dạng và phong phú về
hình dáng, đường nét và màu sắc. Yêú tố tác động vào thị giác của con
người gây ra những cảm giác Vui - Buồn - Yêu - Ghét.
" Hội hoạ là một bài thơ của ánh sáng và không gian "
( Hê Ghen )
Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: "Nghệ thuật là hiểu biết,
khám phá và sáng tạo"
Chính vì vậy đề tài: "Tìm hiểu về bố cục hình khối, bố cục màu
sắc trong tranh hiện đại " Với mục đích cho học sinh hiểu về cái đẹp
của bố cục, bố cục trong tranh quyết định đến sự thành công của bức
tranh. Để học sinh thấy được sự quan trọng của bố cục trong tranh. Từ
đó rút ra được phương pháp giảng dạy tối ưu nhất cho việc hình thành
kiến thức cho học sinh và gây ra hứng thú học tập môn Mĩ thuật chi
các năm tiếp theo và mãi mãi.
Rèn cho học sinh kĩ năng vẽ tranh, sưu tầm và tự làm bố cục theo ý
thích.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
1. Đối tượng nghiên cứu:
- Tìm hiểu về bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện
đại
- Vận dụng quy luật về bố cục vào bước đường sáng tạo. Đặc biệt

là ứng dụng dạy môn mĩ thuật ở cấp bậc THCS.
2. Phạm vi nghiên cứu:
- Trong đề tài này tôi xin đi sâu vào tìm hiểu về bố cục hình khối,
màu sắc trong tranh vẽ. Để từ đó áp dụng vào dạy môn vẽ tranh, vẽ
theo mẫu ở cấp THCS.
2
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Để giải quyết được đề tài này tôi đã vận dụng tổng hợp các
phương pháp sau:
1. Phương pháp phân tích.
2. Phương pháp tổng hợp khái quát.
3. Phương pháp so sánh
4. Phương pháp khảo sát điều tra.
Tuy nhiên không có phương pháp nào là vạn năng vì vậy để sử
dụng các phương pháp sao cho đạt hiệu quả cao nhất trong quá trình
nghiên cứu và triển khai đề tài này tôi đã vận dụng phối hợp linh hoạt
các phương pháp nghiên cứu trên.
3
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
PHẦN B:
NỘI DUNG
I. ĐÔI NÉT VỀ BỐ CỤC:
1. Các khái niệm về bố cục:
- Bố cục là cách sắp xếp ( sắp đặt ) các yếu tố tạo hình sao cho
hợp lí, lô gíc và đạt được hiệu quả cao nhất trong một tác phẩm hội
hoạ.
- Bố cục là sự tổng hoà các yếu tố tạo hình trên bề mặt, khuôn khổ
một bức tranh thông qua sự diễn tả, phối hợp điều hoà của người hoạ
sĩ tạo ra sức biểu cảm của tác phẩm hội hoạ và truyền đạat trực tiếp

đến người xem.
2. Một số yêu cầu về tranh bố cục:
Mỗi chúng ta đều có cách nhìn, cách đánh giá và cách sáng tạo
riêng điều đó được thể hiện trên tác phẩm của mình. Bởi vậy bố cục
tranh luôn được khai thác biến đổi ở nhiều phong cách đa dạng với
nhiều lối cảm xúc khác nhau.
Trong bố cục không có sự áp đặt phải làm theo một khuôn mẫu có
sẵn mà có nghĩa phải sáng tạo, bay bổng, phải vươn tới nhiều ý tưởng
bằng những nội dung và hình thức phong phú không bị dàng buộc bởi
cái có sẵn mà phải tìm ra những hướng mới. Bởi vì vái đạp trong một
bố cục của tác phẩm hội hoạ không chỉ đưỡcây lên bằng hình thể,
đường nét, đậm nhạt, màu sắc mà còn bằng chất cảm, đó là cảm xúc
trước cái đẹp của cuộc sống được thông qua ý niệm thẩm mĩ và năng
lực sáng tạo nghệ thuật của một người học vẽ. Bố cục là cách sắp xếp
các hình tượng, màu sắc sao cho hợp lí, thuận mắt và đạt hiệu quả cao.
Trong quá trình xây dựng tranh bố cục chính là phương pháp miêu
tả, cách sắp đặt đề tài để làm rõ ý nghĩa của bức tranh. Khi nghĩ đến
chủ đề người vẽ phải nghĩ ngay đến bố cục để hoàn thành tác phẩm
của mình.
Nói chung bố cục nào cũng có đặc trưng về tính cân đối, về tỷ lệ, về
hình, về không gian xa gần, về ước lệ theo thói qũenem tranh của mỗi
người.
4
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
Để một bức tranh đẹp thì bức tranh đó phải có bố cục, màu sắc đẹp,
cân đối và hài hoà.
II. BỐ CỤC HÌNH KHỐI VÀ MÀU SẮC TRONG
TRANH.
1. Bố cục hình khối trong tranh:
Trong lịch sử Mĩ thuật thế giới về các thế kỉ trước có các hoạ sĩ nổi

tiếng như: Leonand de VinCi, Mikenlăng, Raphael Đã tạo được nhiều
bức tranh tuyệt tác. Trong đó nghệ thuật về nghệ thuật về bố cục đã đạt
đến độ hoàn chỉnh mẫu mực.
Yếu tố cơ bản của bố cục là nghệ thuật tạo hình đã nói lên được độ
sâu sắc
nội dung tư tưởng của tranh. Trước tiên là xự sáng tạo được những bố
cục hình thể phục vụ đắc lực cho nội dung tranh. Nếu chỉ vẽ tự nhiên
sẽ không có sự cân bằng và nhịp nhàng dù chỉ là một mảng sáng, các
đường nét và chu vi Tất cả đều được quan sát và tính toán cụ thể.
Trong mỗi bố cục người vẽ phải chú ý đến hình của từng bức tranh,
mỗi hình chiếm một vị trí, một thế trong không gian và có một tiếng
nói tạo hình nhất định. Những hình tam giác của kim tự tháp vững như
trái núi, hình tròn cho ta cảm giác vận động quay tròn Vị trí của các
hình tạo nên sự vững trãi cho bố cục tả sự vận động của nhân vậttheo
chủ đề của tranh và ý định của người vẽ.
Ví dụ: Raphael với bố cục tranh “ Đức Mẹ ”
Vêlatxkê trong tranh “ Chân dung Mácgơrits ”
Đặc biệt là tranh của Mếch Xích đã góp những bố cục lớn cho nền
hội hoạ với cách vẽ hình bầy nhân vật, quan niệm vê không gian và
cách bố cục tranh hoành tráng.
2. Màu sắc trong tranh bố cục:
Màu sắc là một bộ phận quan trọngtrong hội hoạ. Ở đây khi bố cục
tranh phải đi sâu hơn về màu sắc nhưng đồng thời cũng phải đi đôi với
sự cân đối tỷ lệ, hình mảng.
Màu sắc là tiếng nói, tình cảm của người vẽ là tâm hồn của một dân
tộcvề mặt phong tục, tâm lí. Trong thiên nhiên mỗi vật đều có màu sắc
bản thân của mình khi được ánh sáng chiếu vào tạo ra sự phản sạ và
phản quản rọi đến mắt người nhìn: Bụi tre xanh, mái ngói đỏ, đống
5
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”

rơm vàng Khi có ánh nắng chiếu vàothì màu sắc lại có sự biến đổi.
Người vẽ phải dựa vào quy luật thiên nhiên mà biến hoá màu sắc trong
tranh theo ý muốn của mình. Bàn tay người vẽ phải tạo ra những màu
vật cầm, nắm được kia thành hoà sắc có âm vang, có trầm bổng, có
nóng lạnh thì mới miêu tả được cảnh thiên nhiên và đời sống hiện thực
của con người và ước mơ, tâm hồn người hoạ sĩ.
Ví dụ: Tranh Đông Hồ tô những màu nguyên chất Vàng, Đỏ, Lam
và những màu pha như: Tím,Cam, Lục trên những mảng lớn nhưng
nhìn xa tạo ra một ảo thị ánh sáng chói chang.
Tóm lại: Màu sắc biểu hiện tình cảm của người vẽ đựơc truyền đến
người xem bằng cảm nhậnVui, Buồn, Hờn, Giận Màu sắc trong
tranh có chức năng truyền cảm. Khi dùng màu để vẽ tranh ta phải xác
định được hoà sắc của bức tranh.
Ví dụ: Cảnh thanh bình ta dùng màu sắc êm dịu đưa con người vào
trạng thái bình yên vui vẻ, còn đề tài chiến tranh thì dùng hoà sắc
tương phản, dữ dội Trong việc dùng màu để vẽ tranh bố cục thì độ
đậm nhạt là vấn đề then chốt, độ đậm nhạt gây lên xa gần, sáng tối, gợi
hình khối trong không gian. Vây khi sử dụng màu sắcvẽ tranh bố cục
ta phải tìm và tạo ra một sự hoà hợp và sinh động giữa các màu trong
một bức tranh.
III. CÁC HÌNH THỨC BỐ CỤC THÔNG THƯỜNG:
- Trong hội hoạ có rất nhiều hình thức bố cục. Nghệ thuật là sự
sáng tạo và khám phá không ngừng cũng như con người nếu không
phát triển và lớn lên từ nền móng văn hoá dân tộc và nghệ thuật cũng
vậy có rất nhiều kiểu bố cục cần nắm vững 3 hình thức bố cục sau:
a. Bố cục hình chóp:
Bố cục kiểu này tạo ra sự vững trãi, tin tưởng khoẻ khoắncủa toàn
bộ bức tranh, bố cục. Phần dưới chắc khoẻ và đầy ắp, phần trên thoáng
và rộngthường diễn tả bầu trời hoặc không gian.
Ví dụ:

Tranh: “ Thầy đồ ” của Lê Văn Miến
Tranh: “ Chơi ô ăn quan ” của Nguyễn Phan Chánh
Tranh: “ Hai thiếu nữ và em bé ”của Tô Ngọc Vân
6
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
Ba bức tranh trên ta thấy mỗi tác giả khai thác nội dung, dạng bố
cục này một cách khác nhau đã tạo nên mỗi cái riêng đăc biêt song các
hoạ sĩ đều rất thành công theo hình thức bố cục này.
b. Bố cục hình tròn: ( E líp )
Nói đến hình tròn ta hiểu rằng bố cục trọng tâm xoay tròn tạo cảm
giác tập trung vào hình tượng nhân vật điển hình. Mảng chính và các
mảng phụ phải đồng nhất nhằm nêu bật chủ đề chính. Dạng bố cục này
tạo cảm giác mềm mại, nhịp nhàng, uyển chuyểngiữa các mảng hìnhvà
toàn bộ bức tranh.
Ví dụ:
Bức tranh: “ Hoà bình ”của Nguyễn Khang.
Bức tranh: “ Trong hầm địa đạo ” của Hoàng Trầm
Ta thấy về bố cục, màu sắc được chọn vẹn, chặt chẽ tạo nên nhịp
điệu và sự gắn bó trong tranh.
c. Bố cục theo phối cảnh:
Là dạng bố cục thống nhất mà mọi người quen sử dụngđược áp
dụngtheo luật xa gần là những nhân vật phía trướcđược thể hiện to, rõ
ràng càng xa càng nhỏ dần và mờ hơn.Trong tranh ta vẫn có thể vận
dụng các dạng bố cục hình tam giác hình tròn
Bố cục theo phối cảnh về màu sắc, màu ở gần thì tươi, mạnh, rực
rỡ. Màu ở xa thì trầm nhạt. Mặc dù màu sắc phải phụ thuộc song ở đây
người hoạ sĩ coi nhẹ về hình và đặt trọng tâm kết cấu bố cục bằng màu
sắc.
Dù bố cục đông người hay ít người đều phải tuân thủ theo nguyên
tắc: Gần to, xa nhỏ, gần tỏ, xa mờ Các nhân vật trong tranh đều phải

phụ thuộc vào đường tầm mắt.
Ví dụ: Bức tranh “ Đóng thuế nông nghiệp ” của Tạ Thúc Bình.
Chúng ta thấy các nhân vật ở xa nhỏ dần và mờ dần. Đây là bức tranh
rất rõ nét theo bố cục phối cảnh
IV. PHƯƠNG PHÁP BỐ CỤC TRANH ĐƠN GIẢN:
a. Chọn nội dung tranh:
7
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
Trước tiên muốn diễn tả một vấn đề cụ thể nào ta cần phải chọn nội
dung và chủ đề gì? Có rất nhiều chủ đề như : Nông nghiệp, công
nghiệp, hội hè, vui chơi
Ví dụ: Chọn chủ đề nông nghiệp thì rất rộng như: Chăn nuôi, trồng
trọt, cấy hái Từ những lựa chọn một chủ đề thích hợp với ý định xây
dựng của mình để khai thác nội dung chủ đề đó.
b. Tìm tư liệu để xây dựng bố cục:
Nếu ta vẽ về nông nghiệp thì ta phải đi lấy kí hoạ các dáng như: Tát
nước, cấy Khi đã có được các dáng rồi ta có thể dùng các tình tiết
trong bối cảnh xung quanh cây cối, trời, gà vịt góp phần tạo cho bố
cục chặt chẽ. Bên cạnh đó phải biết các hoạt động đó diễn ra trong
không gian, thời gian như thế nào để từ đó xây dựng tác phẩm.
c. Lựa chọn hình thức bố cục:
Sau khi đã đủ tư liệu xây dựng một bức tranh có nội dung, chủ đề
cụ thể. Trước tiên ta cần xác định hình thức, thể loại bố cụcgì, cách sắp
xếp nhân vật ở trọng tâm được đặt ở vị trí nào ? gồm mấy nhân vật tất
cả, phải sắp xếp theo mảng chính phụ làm sao để tạo nên một thể
thống nhất và hợp lý, sao cho các mảng không bị lặp lại, dàn đều. Rồi
từ đó ta chọn hình thức bố cục, kiểu bố cục hình tam giác hay hình
tròn, phối cảnh sao cho phù hợp với nội dung của chủ đề định vẽ và có
bố cục chặt chẽ sinh động uyển chuyển giữa các mảng màu và hình
tượng nhân vật.

d. Phương pháp thể hiện:
Dựa vào phác thảo đen trắng và phác thảo màu nhỏ, để thể hiện bài
là công việc không thể thiếu được khi thể hiện bố cục tranh. Khi lên
màu phải trung thành với các mảng sáng tối, đậm nhạt của phác thảo
chứ không cần thiết phải pha thật đúng màu các hình tượng ngoài thực
tế. Khi vẽ cần so sánh tương quan, đậm nhạt của phác thảo, các diện
các hình với nhau và bối cảnh không gian và chủ đề nằm trong gam
màu chủ đạo nào đó phù hợp với nội dung chủ đề.
Ví dụ: Vẽ về thu hoạch lúa thì màu vàng là chủ đạo, vẽ về hội hè
thì màu đỏ , hồng làm chủ đạo Làm được như vậy thì tạo cho tác
phẩm của mình đạt kết quả cao cuốn hút người xem tranh.
8
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
V. CÁC ĐIỀU CẦN TRÁNH KHI VẼ TRANH BỐ CỤC:
Không để các hình mảng có tỷ lệ bị dồn nén chật chội hoặc hình vẽ
chính trong tranh quá to làm phá vỡ sự hài hoà trong toàn bộ bức tranh
và ngược lại.
Không chéo góc, chia đôi bức tranh theo chiều ngang hay chiều dọc
gây cảm giác mất sự chặt chẽ và rời rạc không hợp lý.
Không dùng nhưng chi tiết không hợp lý gây rườm rà cũng như cắt
ngang một góc người, cắt cây cối hoặc nhà cửa thành nhiều đoạn, mẩu
vụn gây cảm giác hụt hẫng, khó chịu.
Nếu bức tranh không gian trong tối mà sử dụng màu sắc quá nóng
thì mảng màu đó bị dựng lên và bật ra phía ngoai theo góc nhìn.
Không vẽ từng chỗ một rồi mới vẽ chỗ khác.
* Tóm lại:
Trên đây là toàn bộ những khái quát cơ bản về phân môn vẽ bố
cục.ở đây tôi muốn nêu lên các hình thức về bố cục màu sắc và hình
khối để sâu sắc hơn tôi nêu các bước và hình thức bố cục cho dù chưa
bao gồm được hết song phần lớn giúp cho tôi và đông nghiệp của tôi

sau này đi giảng dạy môn mĩ thuật ở cấp học tiểu học và THCS không
bị thiếu hụt, hay sai sót về lý luận cơ bản của phân môn bố cục. Vì
muốn làm được điều gì thì phải xuất phát từ thực tiễn. Cũng như trong
nghệ thuật hội hoạ có rất nhiều trường phái hoạ sĩ với nhiều phong
cách riêng tạo ra cho mình những độc đáo riêng trong tác phẩm xong
đều phải xuất phát từ nguồn gốc cơ bản.
Chính vì lí do đó nên trong phần đầu của nội dung này tôi đã làm
như vậy.
9
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
PHẦN C:
ÁP DỤNG BỐ CỤC VÀO PHÂN MÔN VẼ
TRANH Ở CẤP THCS
I. CÁCH DẠY VẼ TRANH Ở TRƯỜNG THCS:
Trong thời kì thông tin đại chúng hiện nay hầu hết các em học sinh
đều được tiếp xúc với mĩ thuật. Cụ thể các em đã được xem các thể
loại khác nhau qua thông tin, truyền hình, sách báo Hay những
chuyến tham quan du lịch các bảo tàng, triển lãm tranh. Các em đã biết
đến các tác phẩm lớn của hoạ sĩ tên tuổi trong nước và trên thế giới
qua các thời kì của sự phát triển nghệ thuật hội hoạ. Từ đó các em đã
có sự hiểu biết ít nhiều về thể loại tranh bố cục. Để các em thêm vững
vàng, tự tin trong học tập môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ
tranh nói riêng, có những thẩm mĩ sâu sắc khác nhau về nét độc đáo
của nghệ thuật và sự phong phú của bố cục, đường nét và màu sắc có
được sự rung cảm, lắng đọng - trong lòng của mỗi các em.
Để làm được một bài vẽ tranh cơ bản thì trước tiên các em phải
được trang bị một kiến thức nhất định nào đó về mĩ thuật. Đặc biệt là
phải hiểu sâu hơn về tranh bố cục để vẽ tranh.
Vậy vấn đề đặt ra đối với việc giảng dạy phân môn vẽ tranh ở cấp
THCS làgì?

Trước tiên ngoài kiến thức cơ bản cần có, người giáo viên còn phải
có những phương pháp dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh trong
việc cung cấp hiểu biết cho các em về văn hoá dân tộc, giáo dục các
em về tình yêu quê hương, yêu con người, yêu lao động, để từ đó các
em có thể vẽ được những hình ảnh mà mình có ấn tượng nhất vào bức
tranh của mình đạt kết quả cao nhất.
Qua tranh bố cục khi các em đã hiểu biết về màu sắc, đường nét, bố
cục giúp các em thấy được cách sắp xếp bố cục trong tranh và cách vẽ
màu. Giúp các em từ cách chưa biết chuyển màu, chưa biết xác định
10
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
gam màu nhưng khi học được về bố cục, học về màu sắc thì các em
biết đặt bố cục và vẽ màu theo một gam màu mà mình thích. Cách vẽ
của các em được hướng theo cách vẽ ước lệ, tưởng tượng là chủ yếu
và vẽ theo tình cảm của mình là chính. Hình ảnh có thể méo mó nhưng
màu sắc rất đẹp và tình cảm. Qua đây còn giúp các em mạnh dạn trong
bước tạo hình, sắp xếp bố cục theo các mảng và tô màu làm nổi bật
được hình ảnh chính, trọng tâm bài vẽ của mình.
Chính vì xuất phát từ óc thẩm mĩ của các em ngay từ đầu giáo viên
phải nắm vững được cơ bản về bố cục để từ đó có phương pháp giảng
dạy vẽ tranh cho các em nhanh hiểu nắm bắt được nội dung bài mình
vẽ để các em bắt tay vào vẽ bài của mình nhanh phát huy sự tư duy
sáng tạo của các em giúp các em có bài vẽ đạt kết quả cao.
Ví dụ:
Một giờ vẽ tranh: “ Cảnh quê hương mình ” người giáo viên phải
hướng dẫn các em tập trung suy nghĩ những sự quan sát của mình vào
một phong cảnh gì đó ở quê hương như: Cảnh ngày mùa thì có những
ai đang làm gì? Dáng như thế nào? màu sắc như thế nào? Hay cảnh
bạn bè đang chăn trâu thì cái gì là chính? Ngoài ra còn vẽ cái gì cho
bức tranh thêm sinh động?.

Người giáo viên phải hướng dẫn kĩ từng bước về một bài vẽ tranh
đặt nhiều câu hỏi với các em tự tư duy trả lời theo cảm nhận của mình.
Không gò ép hay bắt các em vẽ theo ý của giáo viên. Học sinh vẽ rất
nhanh rất đẹp đó chính là cái hay cái đẹp gây được hứng thú cho giáo
viên dạy mĩ thuật. Sản phẩm mà người giáo viên Mĩ thuật muốn tạo ra
là các em học sinh yêu thích say sưa vẽ và những tác phẩm của các em
đẹp, sinh động đạt kết quả cao nhất.
11
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
PHẦN D:
KẾT LUẬN CHUNG
Nghệ thuật hội hoạ là một loại hình nghệ thuật sử dụng đường nét,
bố cục, màu sắc, ánh sáng để ghi lại và biểu hiện tình cảm, tư tưởng
của người vẽ và thế giới xung quanh tạo thành các tác phẩm mĩ thuật.
Cuộc sống xung quanh ta luôn có nhịp điệu. Nghệ thuật muốn có tác
động tới tâm hồn, tình cảm của con người thì nghệ thuật phải bắt cho
được nhịp điệu của cuộc sống.
Nói đến cái đẹp trong tranh chính là nói tới giá trị nghệ thuật mà
nói tới giá trị nghệ thuật thì không thể không nói tới vai trò của ngôn
ngữ mà ngôn ngữ trong nghệ thuật chính là bố cục, màu sắc và đường
nét.
Khi đi sâu vào bố cục màu sắc và hình khối trong tranh áp dụng vào
dạy Mĩ thuật ở cấp THCS tôi đã suy nghĩ nhiều về nghệ thuật bố cục
và sự phát triển cao của nó, sự đóng góp cho nghệ thuật bố cục có biết
bao hoạ sĩ tài năng trên thế giới đã làm cho nghệ thuật bố cục thêm
phong phú. Mỗi hoạ sĩ hay tác phẩm đều có phong cách và vẻ đẹp
riêng, có cách thể hiện về đường nét, màu sắc, bố cục. Cách gửi gắm
tâm hồn của tác giả vào tranh lại ở những góc độ khác nhau nhưng tất
cả các yếu tố ấy lại hoà quện vào nhau mang đến cho người xem sự
thích thú, ấn tượng, sâu sắc.

Một bức tranh đẹp thì điều quan trọng nhất góp phần vào sự thành
công của bức tranh không gì khác ngoài bố cục và màu sắc trong
tranh.
Mỗi người học vẽ hay là một hoạ sĩ tất cả đều giỏi, đêu biết song
cái quan trọng nhất và đưa người hoạ sĩ lên tầm cao thì người hoạ sĩ đó
phải biết về bố cục và tranh của ông phải có bố cục đẹp màu sắc phải
trong sáng.
12
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
Đối với học sinh việc vận dụng kiến thức từ bố cục cơ bản vào vẽ
tranh không phải là dễ cho nên giáo viên phải hướng dẫn từ từ đưa
những câu hỏi gợi mở để bước đầu cho các em thấy được quy luật về
bố cục hướng các em vào trọng tâm, nắm bắt nhanh về chủ đề, nội các
em bắt tay vào vẽ đạt hiệu quả cao.
Nói thì dễ, làm thì khó.Trong khả năng có hạn của tôi, tôi chỉ dám
làm trong phạm vi hẹp, tôi chưa đề cập đến bố cục một cách tổng quát
hơn. Nghĩa là bố cục trong cả không gian ba chiều như: Điêu khắc,
kiến trúc và sự bố cục trong nhiều khuôn hình khác nhau.
Trên đây là những bài học kinh nghiệm mà tôi được học tập và rèn
luyện trong ba năm học về chuyên ngành Mĩ thuật và sáu năm trực tiếp
giảng dạy môn mĩ thuật ở bậc tiểu học và THCS và qua sự nghiên cứu
của mình chắc rằng còn rất nhiều điều thiếu xót mong các đồng chí
lãnh đạo và các bạn đồng nghiệp góp ý kiến và sửa chữa.
Mong nhận được lượng thông tin và ý kiến phản hồi để chấn chỉnh
sự suy nghĩ và phân tích của mình để đề tài nghiên cứu trong sáng kiến
kinh nghiệm của tôi được hoàn chỉnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
13
“Tìm hiểu bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong tranh hiện đại- áp dụng vào giờ dạy mĩ thuật ở cấp THCS”
MỤC LỤC

Tên tiêu đề Trang
Phần A: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I. Lí do chọn đề tài
II. Mục đích của đề tài
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
IV. Phương pháp nghiên cứu
Phần B: NỘI DUNG
I. Đôi nét về bố cục
II. Bố cục hình khối và bố cục màu sắc trong
tranh
III. Các hình thức bố cục thông thường
IV. Phương pháp bố cục tranh đơn giản
V. Các điều cần tránh khi vẽ tranh bố cục
Phần C: ÁP DỤNG VÀO GIẢNG DẠY
I. Cách dạy vẽ tranh ở cấp THCS
Phần D: KẾT LUẬN CHUNG
01
01
01
02
02
03
03
03
05
06
07
08
08
10

14