giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty trách nhiệm hữu hạn năm hải

B GIÁO DCăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o

KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:
GIIăPHÁPăNỂNGăCAOăHIUăQUăSNă
XUTăKINHăDOANHăCAăCỌNGăTYă
TRÁCHăNHIMăHUăHNăNMăHI




Giáoăviênăhng dn : Chu Th Thu Thy
Sinh viên thc hin : Nguyn Th Ngc Dip
Mã sinh viên : A177787
Chuyên ngành : Tài chính







HÀ NI - 2014
LI CMăN

Vi s chân thành, em xin gi li cmănăti các thyăgiáo,ăcôăgiáoătrngăi

hc ThngăLong,ăđc bit là Cô giáo Th.s Chu Th Thu Thy đãătrc tipăhng dn và
ch bo tnătìnhăgiúpăđ em hoàn thành khóa lun tt nghipănày.ăEmăcngăxinăcmănă
các thy cô giáo ging dyătrongănhàătrngăđãătruynăđt cho em rt nhiu kin thc
b íchă đ thc hin khóa lună vàă cngă nhă cóă đc hành trang vng chc cho s
nghipătrongătngălai.ă
Do gii hn kin thc và kh nngălýălun ca bn thân còn nhiu thiu sót và
hn ch, kính mong s ch dnăvàăđóngăgópăca các thyăcôăgiáoăđ khóa lun ca em
đc hoàn thinăhn.ă
Em xin chân thành cmăn!
Hà Ni, ngày 25 tháng 3 nm 2014
Sinh viên
Nguyn Th Ngc Dip

Thang Long University Library
LIăCAMăOAN

Tôiăxinăcamăđoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin có s h
tr t giáoăviênăhng dn và không sao chép các công trình nghiên cu caăngi
khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gcăvàăđc
trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v liăcamăđoanănày!
Sinh viên
Nguyn Th Ngc Dip


MC LC

LI M U
CHNGă 1:ă Că S LÝ LUN CHUNG V HIU QU SN XUT
KINH DOANH CA DOANH NGHIP 1

1.1. Khái nim, bn cht, vai trò ca hiu qu sn xut kinh doanh 1
1.1.1. Khái nim v hiu qu 1
1.1.2. Khái nim v hiu qu sn xut kinh doanh 2
1.1.3. Bn cht v hiu qu sn xut kinh doanh 3
1.1.4. Vai trò ca hiu qu SXKD đi vi mt doanh nghip 4
1.2.ăPhngăphápăđánhăgiáăhiu qu SXKD 5
1.2.1. Phng pháp so sánh 5
1.2.2. Phng pháp t s 6
1.2.3. Phng pháp loi tr 6
1.2.4. Phng pháp phân tích Dupont 7
1.3. Niădungăđánhăgiáăhiu qu sn xut kinh doanh 7
1.3.1. Phân tích kt qu hot đng sn xut kinh doanh 7
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh 10
1.3.3. Phân tích Dupont v hiu qu sn xut kinh doanh 17
1.4. Các nhân t nhăhngăđn hiu qu SXKD ca doanh nghip 19
1.4.1. Các nhân t khách quan 19
1.4.2. Các nhân t ch quan 20
1.5. S cn thit nâng cao hiu qu SXKD ca doanh nghip 21
1.6. Các gii pháp ch yu nâng cao hiu qu SXKD ca doanh nghip 22
1.6.1. Gii pháp tng ếoanh thu 22
1.6.2. Gii pháp gim chi phí 23
CHNGă2:ăTHC TRNG HIU QU SN XUT KINH DOANH TI
CỌNGăTYăTNHHăNMăHI 25
2.1. Gii thiu chung v công ty 25
2.1.1. S lc v công ty TNHH Nm Hi 25
Thang Long University Library
2.1.2. Quá trình hình thành và phát trin ca công ty 26
2.1.3. Chc nng và nhim v ca doanh nghip 26
2.1.4. T chc b máy qun lý ca công ty 26
2.2. Thc trng hiu qu SXKD caăcôngătyăTNHHăNmăHi 28

2.2.1. Phân tích kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca công ty 28
2.2.2. ánh giá hiu qu sn xut kinh doanh thông qua các ch tiêu tài
chính 36
2.2.3. Phân tích Dupont 48
2.3. ánhăgiáătìnhăhìnhăhiu qu SXKD ca công ty 50
2.3.1. Nhc đim 50
2.3.2. Hn ch 50
CHNGă3:ăMT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU SN XUT
KINH DOANH CAăCỌNGăTYăTNHHăNMăHI 52
3.1.ăPhngăhng và mc tiêu nâng cao hiu qu SXKD ca công ty 52
3.1.1. Mc tiêu và k hoch ca công ty trong thi gian ti 52
3.1.2. Phng hng phát trin công ty 52
3.2. Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu kinh doanh ca công ty 53
3.2.1. Ch đng xác đnh nhu cu VKD 53
3.2.2. Xây dng k hoch t chc , huy đng và s dng vn kinh doanh
55
3.2.3. Qun lý cht ch các khon vn tin mt 58
3.2.4. y mnh công tác thanh toán và thu hi công n 59
3.2.5. Tng cng công tác qun lý và nâng cao hiu qu s dng TSC
60
3.2.6. C gng kim soát chi phí, h giá thành sn phm 61
3.2.7. y mnh công tác m rng sn xut, phát trin th trng 62
3.2.8. Ch đng phòng nga ri ro trong kinh doanh 62
3.2.9. Áp dng các tin b khoa hc k, nng cp, đi mi máy móc thit
b c s h tng. 63
3.2.10. Tin hành qun lý cht ch TSC 64
3.3. Kin ngh 65
3.3.1. i vi nhà nc 65
3.3.2. i vi công ty. 67
KT LUN 69

DANH MC TÀI LIU THAM KHO 70



Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt
TSDH
TSNH
TSC
TNHH
SXKD
VCSH
LNST
TDH
TNH
VL
VKD
Tênăđyăđ
Tài sn dài hn
Tài sn ngn hn
Tài sn c đnh
Trách nhim hu hn
Sn xut kinh doanh
Vn ch s hu
Li nhun sau thu
uătădàiăhn
uătăngn hn
Vnăluăđng
Vn kinh doanh

DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Bngăcânăđi k toán caăcôngătyăgiaiăđon 2011-2013 30
Bng 2.2: Báo cáo kt qu hotăđng kinh doanh caă côngătyăgiaiă đon 2011-
2013 33
Bng 2.3: Các ch tiêuăđánhăgiáăhiu qu s dngălaoăđng caăăcôngătyăgiaiăđon
2011-2013 36
Bng 2.4: Các ch tiêuăđánhăgiáăhiu qu s dng vn caăăcôngă tyăgiaiăđon
2011-2013 38
Bng 2.5: Kh nngăthanhătoánăcaăcôngătyăgiaiăđon 2011-2013 42
Bng 2.6: Các ch tiêuăđánhăgiáăhiu qu s dng tài sn caăăcôngătyăgiaiăđon
2011-2013 43
Bng 2.7: Các ch tiêuăđánhăgiáăhiu qu s dng chi phí caăăcôngătyăgiaiăđon
2011-2013 47
Bng 2.8: S dng phân tích Dupont cho ch s ROA caăcôngă tyă ăgiaiă đon
2011-2013 48
Bng 2.9: S dng phân tích Dupont cho ch s ROE caă côngă tyăăgiaiă đon
2011-2013 49


Thang Long University Library

LI M U
1. Lý do chnăđ tài
Khiănóiăđn kinh doanh cho dù là kinh doanh bt k lnhăvc nào thì vnăđ đc
nêuăraătrc tiên là hiu qu sau khi kinh doanh mtăhàngăđó,ăs xemăxétăvàăđánhăgiáăt
m v tt c mi mtăđ t đóăđaăraăcácăgii pháp tt nht nhmăđemăli li nhun
chính là mc tiêu ln caăđa s các doanh nghip.
Hin nay, ti Vit Nam, th trngăkinhădoanhăluônălàăcăhiăđ các doanh nghip
đuă tăvàăphátătrinăđng thiăcngălàăniăchaă đng nhiu miăđeăda cho doanh
nghip.ă có th đng vngă trc quy lut cnh tranh khc nghit caăc ch th
trngăđòiăhi các doanh nghip phi luôn vnăđng, tìm tòi mtăhngăđiăsaoăchoăphùă
hp. Mi doanh nghipăđu phi xácăđnh cho mình nhng k hoch, chinălc c th
t ngn hnăchoăđn chinălc dài dnătrongătngălai. Doăđóănângăcaoăhiu qu luôn
là bài toán khó mà mi doanh nghip cn phiăquanătâmăđn.
 làmăđcăđiuăđóămi doanh nghip cn phiăđánhăgiáăchínhăxácăkh nng,ă
nhng timănngăth mnh,ăđim mnh hayăđim yu. iuăđóăch có th khi doanh
nghip phân tích, đánhăgiáăđúngăđn tình hình sn xut kinh doanh thông qua các ch
tiêuătàiăchínhăđ t đóăcó th xácăđnh nhngăvng mcăkhóăkhnăcn gii quyt và
phát huy nhng li th ca mình.
ánhăgiáăhiu qu kinh doanh chính là quá trình so sánh gia chi phí b ra và kt
qu doanhăthuăđu vào vi mcăđíchăđcăđt ra ngay t nhngăngàyăđu thành lp
doanh nghip. Vicăthng xuyên kimătra,ăđánhăgiáăkt qu hotăđng kinh doanh s
giúp doanh nghip nmărõăhnăv tình hình hotăđng caămìnhăđ t đóăđaăraăhng
phát trinăđúngăđn,ăđemăli hiu qu cao nht.
CôngătyăTNHHăNmăHi là mt doanh nghipăđangăcóănhu cu phát trin hin
nay. Vic qungăbáăthngăhiuăcngănhănângăcaoăgiáătr cho công ty là rt cn thit.
Chính vì tm quan trng ca vnăđ,ăemăđãăchnăđ tàiă“Gii pháp nâng cao hiu qu
hotăđng kinh doanh caăcôngătyăTNHHăNmăHi”.
2. Mc tiêu nghiên cu
Hiu qu hotăđng sn xut kinh doanh là vnăđ mà mi doanh nghip luôn
quan tâm và đtălênă hàngă đu.ă Nóă cóăýănghaă vôă cùngă quanătrng không ch riêng

doanh nghipăđóămàăcònănhăhngăđn các doanh nghipăkhácăcngănh nn kinh t
nói chung.
Mc tiêu chung ca bài lunăvnălàăphânătíchăvàăđánh giá kt qu hotăđng kinh
doanh caăcôngătyăTNHHăNmăHi giaiăđon 2011-2013 trênăcăs đóăđ ra nhng
gii pháp nhm cng c tình hình hotăđng hin tiăđng thi vchăraăhngăđiăgiúpă
công ty phát trin, m rngăhnătrongătngălai.ăC th hn,ăbàiălunăvnăs phân tích
rõ hiu qu trong hotăđng sn xut kinh doanh caăcôngătyăTNHHăNmăHi, ch ra
các nhân t nhăhngăđn kt qu đ t đóăđaăraănhng gii pháp, kin ngh nhm
nâng cao hiu qu hotăđng kinh doanh.
3. iătng và phm vi nghiên cu
- iătng: Hiu qu sn xut kinh doanh ca công ty.
- Phm vi nghiên cu: Thi gian: 2011-2013
Không gian:ăCôngătyăTNHHăNmăHi.
4. Phngăphápănghiênăcu
Da trên s liu t báo cáo tài chính ca công ty kt hp vi các báo cáo k toán
chi tit, lun vnănàyăs dngăcácăphngăphápănghiênăcuănh:ăphngăphápăso sánh,
phngăphápăloi tr, phngăphápăt s vàăphngăphápăDupon.
5. Ngun s liu nghiên cu
S liu s dng trong lunăvnăđc ly t báo cáo tài chính, báo cáo kt qu
kinh doanh hàngănmăcaăcôngătyăTNHHăNmăHi.
6. Kt cu ca lunăvn
Kt cu ca lunăvnăngoàiăphn m đu và kt lun gm có các phn sau:
Chng 1: C s lý lun chung v hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh
nghip.
Chng 2: Thc trng hiu qu sn xut kinh doanh ti công ty TNảả Nm ải.
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca công ty
TNHH Nm ải.
Trong quá trình tìm hiu nghiên cu, khóa lunănàyăđãăđaăraănhng gii pháp
giúp công ty nâng cao hiu qu kinh doanh. Bên cnhăđóăkin thc còn hn hp và thi
gian nghiên cu có hn nên bài nghiên cu còn nhiu thiu sót. Em rt mong nhn

đc s góp ý ca các thy cô.
Thang Long University Library
1

CHNGă1:ăCăS LÝ LUN CHUNG V HIU QU SN XUT
KINH DOANH CA DOANH NGHIP
1.1. Khái nim, bn cht, vai trò ca hiu qu sn xut kinh doanh
1.1.1. Khái nim v hiu qu
Hiu qu luôn là vnăđ đc các nhà nghiên cu kinh t cngănhăcácănhàăqun
lýăkinhădoanhăquanătâmăhàngăđu.ăNóăđc hiuăđnăgin là mt ch tiêu chtălng
phn ánh mi quan h gia kt qu thuăđc và chi phí b ra. Nu chi phí b ra càng
ít, kt qu mang li càng nhiu thì hiu qu kinh t càngăcaoăvàăngc li.
Trong cun Kinh t hc, Paul A Samuelson có vit:ă“Hiu qu tc là s dng
mt cách hu hiu nht các ngun lc ca nn kinh t đ tha mãn nhu cu mong
mun caăconăngi”ă(Ngun tài liu Paul A Samuelson và Wiliam Dnordhau (1997),
Kinh t hc, Ln th 15, Nhà xut bn Chính tr Quc gia, tr 125).ăQuanăđim này cho
thy, tác gi đánhăgiáăhiu qu thông qua cách s dng các ngun lc kinh t, ngun
lc phiăđc s dngăđ đemăli kt qu mong munăchoăconăngi. Tuy nhiên, quan
đimănàyăcha ch rõăcáchăxácăđnh hiu qu bngăđiălng c th nào.
Cùngăquanăđim này, các tác gi NguynăSăThnh,ăLêăSăThip và Nguyn K
Tun cho rngă“Hiu qu lao đng xã hi đc xác đnh bng cách so sánh đi lng
kt qu hu ích cui cùng thu đc vi lng chi phí lao đng xã hi”ă(Ngun tài liu
NguynăSăThnh,ăLêăSăThip, Nguyn K Tun (1985), Hiu qu kinh t trong xí
nghip công nghip, NXB Thng kê, Hà Ni, tr.19). Theoăquanăđim ca các tác gi
“hiu qu kinh t”ălà mt phm trù phc tp không th đnăthun ch là kt qu ca
hotăđng kinh t mà có s phânăđnh rch ròi gia “kt qu”ăvàă“hiu qu”.ăKt qu
mi ch là biu hin v mt hình thc mà hotăđng kinh t thuăđc,ănhngăkt qu
đóăđc to ra bng cách nào, vi giá nào mi là mi quan tâm ca các nhà kinh t, nó
th hin chtălng ca hotăđng. Vì th,ăđánhăgiá hotăđng kinh t không ch đánhă
giá kt qu mà còn phiăđánhăgiáăchtălng ca hotăđngăđó,ăxemăngi sn xutăđãă

to ra kt qu bng cái gì và bao nhiêu.
i vi các doanh nghip,ăđ đtăđc mc tiêu sn xut kinh doanh cn phi
chú trngăđnăđiu kin ni ti,ăphátăhuyănngălc hiu qu ca các yu t sn xut và
tit kim mi chi phí. Do vy, yêu cu ca vic nâng cao hiu qu là phi s dng các
yu t đu vào hp lý nhmăđtăđc kt qu tiăđaăvàăchiăphíăti thiu.ăTuyănhiênăđ
hiu rõ bn cht ca hiu qu, ta cn phân bităđc hiu qu và kt qu.
Kt qu là s tuytă đi phnăánhă quyămôăđu ra ca hotă đng sn xut kinh
doanhănhăli nhun, tng doanh thu, tng sn phm làm ra, giá tr sn xut. Còn hiu
2

qu là s tngăđi phnăánhătrìnhăđ s dng các ngun lcăđ đt kt qu cao nht
vi chi phí ngun lc thp nht b ra.
V bn cht, hiu qu và kt qu khác nhau  kt qu phn ánh mcăđ, quy mô,
là cái mà doanh nghipăđtăđc sau mi k kinh doanh, có kt qu miătínhăđc hiu
qu. Hiu qu và kt qu có mi quan h mt thit viănhauănhngăli có khái nim
khác nhau. Có th nói, kt qu là mc tiêu ca quá trình sn xut kinh doanh, còn hiu
qu làăphngătinăđ đt mcătiêuăđó.
Bên cnhăđóăcóămt s thng nht quanăđim cho rng: Hiu qu là mt phm trù
khoa hc phnăánhătrìnhăđ s dngăcácăđiu kin chính tr, xã hiăvàătrìnhăđ phát
trin ca lcălng sn xutăđ đtăđc kt qu cao nht viălng chi phí thp nht.
Quanăđimănàyăđc th hinădi dng công thc sau:
Hiu qu

=

1.1.2. Khái nim v hiu qu sn xut kinh doanh
Trong nn kinh t th trng hin nay, vnăđ mà các doanh nghip quan tâm
nht chính là hiu qu sn xut. Sn xut kinh doanh có hiu qu thì doanh nghip mi
có th tn ti và phát trin. Hiu theo mcăđíchăcui cùng thì hiu qu kinh doanh
đngănghaăvi phm trù li nhun, là hiu s gia kt qu thu v vi chi phí b raăđ

đc kt qu đó.ăHiu qu hotăđng sn xut kinh doanh cao hay thp ph thuc vào
trìnhăđ t ch sn xut và qun lý ca mi doanh nghip.
Hiu qu sn xut kinh doanh gn viăcăch th trng, có quan h vi tt c các
yu t trong quá trình sn xutăkinhădoanhănh:ălaoăđng, vn, máy móc, nguyên vt
liu…Vì th doanh nghip ch có th đt hiu qu khi s dng các yu t căbn ca
quá trình kinh doanh có hiu qu. Khi bàn v vnăđ này, các nhà kinh t đãăđaăraărt
nhiu khái nim khác nhau:
Theo nhà kinh t hcăngi Anh - Adam Smith: Hiu qu là kt qu đtăđc
trong hotăđng kinh t, doanh thu tiêu th hàng hóa.  đâyăhiu qu đng nht vi ch
tiêu phn ánh kt qu kinh doanh vì cho rng doanh thu có th tngădoăchiăphí,ăm
rng s dng các ngun sn xut có kt qu, có hai mc phí khác nhau thì theo quan
nimănàyăcngăcóăhiu qu (Ngun tài liu Mai NgcăCng 1999, lch s các hc
thuyt kinh t, NXB thng kê TP HCM).
Quan đim th hai: Hiu qu kinh doanh là t l gia phnătrmătngăthêmăca
kt qu viătngăthêmăchiăphíă(Ngun tài liu Trn Quý Liên 2001 lp,ăđc, kim tra
phân tích báo cáo tài chính).
Thang Long University Library
3

Mtăquanăđim khác li cho rng: Hiu qu kinh doanh là ch tiêu kinh t xã hi
tng hpădùngăđ la chnăcácăphngăánăhoc các quytăđnh trong thc tin ca con
ngi  miă lnhă vc và mi thiăđim. Bt k mt quytă đnhă nàoă cngă cn mt
phngăánătt nhtătrongăđiu kin cho phép là gii pháp thc hin có cân nhc tính
toán chính xác phù hp vi s tt yu ca quy lut khách quan trong tngăđiu kin c
th (Ngun tài liu PGS PTS NguynăVnăCôngă2005ăchuyênăkho sát v báo cáo tài
chính, lp,ăđc, kimătra,ăphânătíchăbáoăcáoătàiăchính,ăNXBătàiăchínhăHN)….
T nhng quan đim khác nhau trên ta có th đaăraămt khái nim khái quát nhă
sau:
“Hiu qu kinh doanh là mt khái nim phm trù kinh t, biu hin tp trung
ca s phát trin kinh t theo chiu sâu, phn ánh trình đ khai thác ngun lc và

chi phí trong quá trình sn xut nhm đt mc tiêu kinh doanh. Nó là thc đo
ngày càng tr nên quan trng ca tng trng kinh t và là ch da c bn đ đánh
giá vic thc hin các mc tiêu kinh t ca doanh nghip trong tng thi k”.
1.1.3. Bn cht v hiu qu sn xut kinh doanh
Hiu qu kinh doanh là phm trù phn ánh mt chtălng ca các hotă đng
kinh doanh, phnăánhătrìnhăđ li dng các ngun lc sn xut (máy móc, thit b,
ngun lc, tin vn) trong quá trình tin hành các hotăđng sn xut kinh doanh ca
danh nghip. Bn cht ca hiu qu sn xută kinhădoanhă làănângă caoănngă sut lao
đng và tit kimălaoăđng xã hi.ăâyălàăhaiămt có quan h mt thit ca vnăđ hiu
qu kinh doanh. Do nhu cuăngàyăcàngătngăca xã hiăđãăđt ra yêu cu phi khai
thác, tn dng trităđ và tit kim các ngun lcăcngănhăchiăphí. Tuy nhiên nhm
đánhăgiáătínhăhiu qu các hotăđng sn xut kinh doanh ca doanh nghip ta cn phi
hiuărõăhnăna:
Phm trù hiu qu sn xutăkinhădoanhăthcăcht là mi quan h so sánh gia kt
qu đtăđc và chi phí b raăđ s dng các yu t đuăvàoăvàăcóătínhăđn các mc
tiêu ca doanh nghip. Mi quan h so sánh  đâyăcóăth là so sánh tuytăđiăcngăcóă
th làăsoăsánhătngăđi.
V mt so sánh tuytăđi, nu gi H là hiu qu sn xut kinh doanh, ta có công
thc sau:
H = K ậ C TrongăđóăK: là kt qu đtăđc
C: là chi phí b raăđ s đng các ngun lcăđu vào
Còn v soăsánhătngăđi thì: H = K/C
Doăđóăđ tínhăđc hiu qu sn xut qu kinh doanh ca doanh nghip ta phi
tính kt qu đtăđc và chi phí b ra. Nu xét mi quan h gia hiu qu và kt qu
4

thì kt qu chínhălàăcăs và là tính hiu qu ca sn xut kinh doanh. Kt qu sn xut
có th là nhngăđiălng có kh nngăcân,ăđo,ăđong,ăđm đcănhăs sn phm tiêu
th mi loi, doanh thu bán hàng, th phn, li nhun…Nhăvy kt qu sn xut kinh
doanhăthng là mc tiêu quan trng nht ca doanh nghip.

Phi phân bităđc hiu qu xã hi, hiu qu kinh t xã hi vi hiu qu sn
xut kinh doanh. Phân bităđc hiu qu trc mt vi hiu qu lâu dài. Trên thc t,
nhiu doanh nghip thc hin mc tiêu bao trùm lâu dài là tiăđaăhóaăli nhun. Có rt
nhiu doanh nghip hi tiăkhôngăđtăđc mc tiêu là li nhun mà li thc hin mc
tiêuănângăcaoănngăsut, chtălng sn phm, nâng cao uy tín danh ting ca doanh
nghip, m rng th trng c v chiu sâu ln chiu rng.
1.1.4. Vai trò ca hiu qu SXKD đi vi mt doanh nghip
Hiu qu là chtălng ch tiêu tng hp nói lên kt qu ca toàn b hotăđng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip, ta có th thy hiu qu ca vai trò sn xut
kinh doanh trong doanh nghip th hin qua các khía cnh sau:
i vi doanh nghip: Bt k mt doanh nghip nào hotăđngătrongăcăch th
trng,ăđc bitătrongăđiu kin cnh tranh hin nay din ra gay gt và khc lit, điu
đu tiên mà ch doanh nghip cn phi quan tâm là hiu qu ca quá trình sn xut
kinhădoanh.ăâyălàă mt ch tiêu kinh t tng hp phn ánh quá trình sn xut kinh
doanh,ăđng thi nó là yu t sng còn ca doanh nghip. Doanh nghip ch tn ti khi
sn xut kinh doanh có hiu qu. Hiu qu ca quá trình sn xut kinh doanh s làăđiu
kinăđ tái sn xut, nâng cao chtălng sn phm hàng hóa, giúp doanh nghip cng
c đc v trí ca mình trên th trng.
Doanh nghip phnăđu ci tin các hotăđng sn xut, qun lý tt các chi phí
làm cho giá thành ca sn phm h, h giáăbán,ătngăsc cnh tranh cho sn phm hàng
hóa ca mình dnăđnăđy mnh tiêu th,ătngăthuăli nhun mt cách trc tip.ăNgc
li, nuăgiáăthànhătngăs làm gim li nhun ca doanh nghip. Nu doanh nghip
hotăđng không có hiu qu,ăthuăkhôngăđ bùăđpăchiăphíăđãăb ra thì doanh nghip
đóătt yu s điăđn phá sn hoc gii th vìălàmănăkhôngăcóăhiu qu. Cho nên có th
nói, li nhun có vai trò phn ánh chtălng hotăđng sn xut kinh doanh, là mt
cnăc quan trngăđ doanh nghipăxemăxétăđiu chnh hotăđng caămìnhăđiăđúngă
hng.
i vi nn kinh t - xã hi: Hiu qu kinhădoanhălàăđng lc phát trin đi vi
toàn b nn kinh t nóiăchung.ăNhàă nc thông qua ch tiêu li nhunăđtă đc đ
đánhăgiáăhiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip.

Thang Long University Library
5

Doanh nghip kinh doanh tt,ălàmănăhiu qu thìăđiuăđu tiên doanh nghipăđóă
mang li cho nn kinh t xã hi làătngăsn phm, to vicălàm,ănângăcaoăđi sng dn
c,ăthúcăđy nn kinh t phát trin.
Hiu qu sn xută kinhă doanhătng,ă doanhă nghipă cóăđiu kin nâng cao cht
lng hàng hóa, h giá thành sn phm dnăđn h giá bán, to mc tiêu th mnh cho
ngi dân.ăiuăđóăkhôngănhng có li cho doanh nghip mà còn có li cho nn kinh
t, góp phn năđnhăvàătngătrng cho nn kinh t.
Hnăna, các ngun thu t ngânăsáchă nhàănc ch yu t các doanh nghip.
Doanh nghip hotăđng hiu qu s to ra ngun thúc đyăđuătăxãăhi. Ví d,ălng
thu các doanh nghipăđóngătngălênăgiúpănhàănc xây dngăthêmăcăs h tng,ăđàoă
to nhân lc, m rng quan h quc t kèmătheoăđóălàăvnăhóaăxãăhi,ătrìnhăđ dân trí
đcăđy mnh,ăthúcăđy nn kinh t phát trin, nâng cao mc sngăchoăngi dân, to
tâm lý năđnh,ătinătng vào doanh nghipănênăcàngănângă caoănngăsutălaoăđng.
iu này không nhng tt cho doanh nghip mà còn gii quyt vnăđ thaălaoăđng
cngănhănhngăkhóăkhnătrongăquáătrìnhăphátătrin và hi nhp.
1.2. Phngăphápăđánhăgiáăhiu qu SXKD
1.2.1. Phng pháp so sánh
Phngăphápăsoăsánhănàyăđc s dng ph binătrongăphânătích.ăSoăsánhălàăđi
chiu các ch tiêu, hinătng kinh t đãăđcălng hóa có cùng ni dung hay tính
chtătngăt đ xácăđnh xuăhng, mcăđ binăđng ca các ch tiêu. Thông qua
vic so sánh các ch s caănmănàyăviănmăkhácăđ t đóănhn thyăxuăhng bin
đngăcngănhătìnhăhìnhătàiăchínhăca công ty là tt hay xu qua tngăgiaiăđon.
Phngăphápănàyăđc s dng trong phânătíchăđ xácăđnhăxuăhng, mcăđ
binăđng ca tng ch tiêu.ă s dngăphngăphápănàyăcnăxácăđnh các vnăđ că
bn sau:
Khi nghiên cu nhpăđ binăđng ca tcăđ tngătrng ca các ch tiêu, s gc
đ so sánh là ch tiêu thi k trc.

Khi nghiên cu nhpăđiu thc hin nhim v kinh doanh trong tngăgiaiăđon
thiăgianătrongănmăthng so sánh vi cùng k nmătrc.
Khiăđánhăgiáămcăđ binăđng so vi các ch tiêuăđãăd kin, tr s thc t s so
sánh vi mc tiêu.
iu kin so sánh phiăđm bo thng nht v ni dung kinh t ca ch tiêu,ăđm
bo thng nht v phngăphápătínhătoán,ăthng nht v đnăv khi tính các ch tiêu
liênăquanăđn s lng, thi gian, giá tr. Ngoài ra khi so sánh, cnăđm bo có nhng
điu kinătngăđngănhauănhăphngăhngăkinhădoanhăhayăđiu kin kinh doanh.
6

1.2.2. Phng pháp t s
âyălàăphngăphápăcóătínhăhin thc cao viăcácăđiu kin áp dng ngày càng
đc b sung và hoàn thin nh các lý do sau:
Ngun thông tin k toán,ătàiăchínhăđc ci thin và cung cpăđyăđ hn.ăóălàă
căs hình thành nhng tham chiu tin cy cho vicăđánhăgiáămt t s ca mt doanh
nghip hay mt nhóm doanh nghip.
Vic áp dng công ngh thôngătinăchoăphépătíchălyăd liuăvàăthúcăđy nhanh
quá trình tính toán hàng lot các t s.
Phngăphápănàyăgiúpăcácănhàăphânătíchăkhaiăthácăhiu qu các s liu và phân
tích mt cách h thng các t s theo chui thi gian liên tc hoc theo tngăgiaiăđon.
Phngăphápăphânătíchăt s daătrênăýănghaăchun mc các t s caăđiălng
tài chính trong quan h tài chính. V nguyên tc,ăphngăphápănàyăyêuăcu phi xác
đnhăcácăngng, cácăđnh mcăđ nhnăxét,ăđánhăgiáătìnhăhìnhătàiăchínhăca doanh
nghipătrênăcăs so sánh các t s doanh nghip vi giá tr t s tham chiu.
1.2.3. Phng pháp loi tr
Mt ch tiêu kinh t chu s tácăđng ca nhiu yu t. Ví d: Ch tiêu doanh s
bán hàng ca mt công ty ít nht chu nhăhng trc tip bi 2 nhân t: S lng
hàng bán và giá thành caăhàngăhóa.ăPhngăphápăloi tr giúp doanh nghipăxácăđnh
mcăđ nhăhng ca các nhân t đn ch tiêu phân tích bngăcáchăđt các nhân t
trongăđiu kin gi đnhăvàăkhiăxácăđnh nhăhng ca nhân t nàoăngi ta loi tr

nhăhng ca nhân t khác.
 nghiên cu nhăhng ca mt nhân t ta phi loi tr nh hng ca các
nhân t khác. Mun vy ch có th da trc tip vào mc binăđng ca tng nhân t
hoc da vào phép thay th lnălt tng nhân t hay còn gi là thay th liên hoàn.
Phngăphápăthayăth liênăhoànăđ xácăđnh nhăhng ca các nhân t qua thay
th lnălt và liên tip các nhân t đ xácăđnh ch s ca các ch tiêu khi nhân t đóă
thayăđi.ăcăđimăvàăđiu kin ca thay th liên hoàn:
- Sp xp các nhân t nhăhngăvàăxácăđnh nhăhng caăchúngăđn ch tiêu
phân tích phi theo th t t nhân t s lngăđn nhân t chtălng
- Thay th giá tr ca tng nhân t nhăhng. Có bao nhiêu nhân t thì thay th
by nhiêu ln. Giá tr ca nhân t đãăthayăth gi nguyên giá tr thi k phân tích cho
đn ln thay th cui cùng
- Tng hp nhăhng ca các nhân t và so sánh vi binăđng tuytăđi ca ch
tiêu (k nghiên cu so vi k gc)
Thang Long University Library
7

Có th khái quát mô hình chung ca phép thay th liênăhoànănhăsau:
Nuăcóăf(x,y,z…)ă=ăxyz…ăthìăf(x
0
,y
0
,z
0
…) = x
0
y
0
z
0

Và f(x) = f(x
1
,y
0
,z
0
) - f(x
0
,y
0
,z
0
…)ă=ăx
1
y
0
z
0
- x
0
y
0
z
0
f(y) = f(x
1
,y
1
,z
0

) - f(x
1
,y
0
,z
0
) = x
1
y
1
z
0
- x
1
y
0
z
0
f(z) = f(z
1
,y
1
,z
1
) - f(x
1
,y
1
,z
0

) = x
1
y
1
z
0
-

x
1
y
1
z
0
iu kin áp dngăchoăphngăphápănàyălà : Các nhân t quan h viănhauădi
dang tích. Vic sp xpăvàăxácăđnh nhăhng ca các nhân t cn tuân theo quy lut
lng bin.
1.2.4. Phng pháp phân tích Dupont
PhngăphápăDupontă làăk thut phân tích bng cách tách các t s tng hp
phn ánh mc sinh li ca doanh nghipănhăthuănhp trên tài sn, thu nhp sau thu
trên vn ch s hu thành tích s ca các chui t s có mi quan h nhân qu vi
nhau. T đó cho phép phân tích nhăhng,ăđánhăgiáătácăđng ca tng yu t lên kt
qu cui cùng.
Phngăphápăthngăđcădùngăđ có cái nhìn c th, giúp tìm ra nguyên nhân
ca hin trng tài chính. Daăvàoăđóăxemăxétăvàăđaăraăhng gii quyt tình hình tài
chínhăcngănhăhiu qu sn xut kinh doanh ca công ty. Mcăđíchăchínhăca vic s
dngăphngăphápănàyănhm ch ra cách s dng VCSH sao cho hiu qu sinh li là
nhiu nht.
PhngăphápăphânătíchăDupontăcóăuăđim lnăhnăsoăviăphngăphápăphână
tích t s vàăphngăphápăsoăsánhă ch :ăphngăphápăDupontăkhôngăch dng li 

vic phân tích các hinătng tài chính mà còn tip cn, ch ra các nguyên nhân ca
hinătngăđóăthôngăquaăphânătích mt t l săcp thành tích các t l th cp.ăSauăđóă
t l th cp li tr thành t l săcp cho mt phân tích tip theo. C nhăvy ta s có
mt chui các t l nhân qu vi nhau mà s thayăđi ca t l sau là nguyên nhân gây
ra s thayăđiătrc. Thôngăquaăđóătaăcóăth xácăđnhăđc nhân t nào là nguyên nhân
gây ra binăđng ca ch tiêuăđc phn ánh  t l săcp.
1.3. Niădungăđánhăgiáăhiu qu sn xut kinh doanh
1.3.1. Phân tích kt qu hot đng sn xut kinh doanh
a) Phân tích kt qu hotăđng sn xut kinh doanh qua bngăcânăđi k toán
Bngăcânăđi k toán là mt báo cáo tài chính tng hp, phn ánh khái quát toàn
b tài sn hin có và ngun hình thành tài snăđóăca doanh nghip ti mt thiăđim
xácăđnh. Phân tích s binăđng ca tài sn và ngun vnăchoăphépăcóăđc nhng
thông tin cn thit, tng quát nht v tình hình tài sn,ăcăcu tài sn, tình hình huy
8

đng và phân b ca doanh nghipăcngănhăkh nngăđápăng nhu cu hotăđng
kinh doanh.
Tài sn và ngun vn là hai mt biu hin ca cùng mtălng tài sn hin có ca
doanh nghipănhngăđcăxemăxétădiăhaiăgócăđ khác nhau. Vì vy quá trình phân
tíchăđc btăđu bng vic phân tích khái quát s tngăgim v tài sn ca doanh
nghip nhm thyăđc s binăđng v qui mô tài sn. Nu tng tài sn ca doanh
nghipătngăchng t quiămôăkinhădoanhătngăvàăngc li.ăTuyănhiênăđ thyăđc
kt qu trong vic qun lý và s dng vn ta phi xem xét ch tiêu doanh thu bình quân
ca doanh nghip trong k. Nu tài sn ca doanh nghipătng,ădoanhăthuăbánăhàngă
tng,ăt l tngăca doanh thu lnăhnăt l tngăca tài sn thì chng t vic qun lý
và s dng vn là tt. Còn nu tài sn ca doanh nghipătngămàădoanhăthuăkhôngătngă
hoc gim thì chng t vic qun lý và s dng trong k làăchaătt, kém hiu qu.
Thêmăvàoăđóătaăcn phi xem xét kt cu ca tài sn trong tng s tài sn ca
doanh nghip. Trong căch th trng,ăcóăđc càng nhiu tài sn càng tt, song điu
quan trngăhnălàăvic doanh nghip phân b các tài snăđóăvàoăcácăkhâuăchoăhp lý

và s dng có hiu qu các tài sn này. Nói cách khác là nu doanh nghip có vn
khôngăthôiăthìăchaăđ,ăđiu quan trng là s dng vnănhăth nàoăđ đápăng yêu
cu kinh doanh và nâng cao hiu qu kinh doanh.
Tipăđn phân tích s tngăgim ngun vn nhmăđángăgiáăkh nngăhuyăđng
vn ca doanh nghip t các ngun khác nhau, kh nngăt đm bo v mt tài chính,
mcăđ đc lpăcngănhătínhăch đng trong kinh doanh ca doanh nghip. N phi
tr là mt phn vnăđ doanh nghip tin hành sn xut kinh doanh bao gm vn tín
dng (n ngn hn, n dài hn, n khác) và các khonăđiăchim dng (các khon phi
np, chi phí phi tr, phi tr phi npăkhác…).ăVic s dng hp lý ngun vn này s
mang li hiu qu kinh t cao cho doanh nghip. Bên cnhăđó,ăngun vn ch s hu
là ngun vn thuc quyn qun lý, s dng ca doanh nghip.ăNóăđc hình thành t
vnăđuătăbanăđu và t các ngun vn khác. Vn ch s hu th hin sc mnh và
kh nngăt ch ca doanh nghip. Khiăđánhăgiáăngun vn,ătaăthng s dng các t
trng sau:
H s t ch tài chính =

H s n =

H s t ch tài chính phn ánh mcă đ đc lp v mt tài chính ca doanh
nghip. Nu h s này lnăhnă0,5ăvàă tngă thìăkh nngăt ch tàiăchínhătngăcao,ă
Thang Long University Library
9

ngc li h s này nh hnă0,5ăvàă gim thì kh nngăt ch tài chính ca doanh
nghip thp. Mt khác h s n lnăhnă0,5ăvàătngăchng t doanh nghip còn ph
thuc vào ngun vn bên ngoài.
Gia tài sn và ngun vn có mi quan h cht ch vi nhau: mi loi tài sn ca
doanh nghip có th đc hình thành t nhiu ngun vn, hoc mt ngun vn có th
bùăđp cho mt hoc nhiu tài sn.ă xét mi quan h này, ta chia ngun vn thành
hai loi.

Ngun vnăthng xuyên: là ngun vn mà doanh nghipăđc s dngăthng
xuyên, lâu dài vào hotăđng kinh doanh, bao gm ngun vn ch s hu và n dài
hn.
Ngun vn tm thi: là ngun vn mà doanh nghip tm thi s dng vào hot
đng kinh doanh trong khong thi gian ngn, bao gm các khon n ngn hn.
Xut phát t đcăđim chu chuyn ca tài sn và thi hn thanh toán ca các
ngun vn,ăđ đm bo năđnh tình hình tài chính thì ngun vnăthng xuyên nên bù
đpăchoăTSCăvàăđuătădàiăhn, ngun vn tm thiănênăbùăđpăchoăTSLăvàăđuătă
ngn hn. Xét các h s sau:
H s kh nng bù đp ngun vn
thng xuyên cho TSC và TDả
=
Ngun vnăthng xuyên
TSCăvàăTDH
(1)
H s kh nng bù đp ngun vn
tm thi cho TSL và TNả
=
Ngun vn tm thi
TSLăvàăTNH
(2)
Nuă(1)>1,ă(2)<1ăđcăđánhăgiáălàătt nht. Qua ch tiêu này ta nhn thy doanh
nghip rt ch đng v vn trong sn xut kinh.ăiu này chng t hiu qu sn xut
kinh doanh trong k ca doanh nghip cao, ngun vn lnădoăđóă màă doanhă doanhă
nghip hoàn toàn có kh nngăthanhătoánăcácăkhon n ngn hn.
Nu (1)=1, (2)=1: doanh nghip thiu ch đng v vn kinh doanh, kh nngă
thanh toán n ngn hn gpăkhóăkhn.ăTuyănhiênătrng hp này rt ít xy ra.
Nu (1) <1, (2) >1: t trngănàyăđánhăgiáălàăkhôngătt.Doanh nghip thiu ch
đng v vn, khó có kh nngăthanhătoánăcácăkhon n ngn hn. Nói cách khác, trong
trng hp này doanh nghipăđangămo him trong kinh doanh.

b) Phân tích kt qu hotăđng sn xut kinh doanh qua báo cáo kt qu HKD
Báo cáo kt qu hotăđng kinh doanh là báo cáo tài chính tng hp phn ánh
tình hình và kt qu hotăđng kinh doanh theo tng loi hotăđng ca doanh nghip.
S liu in trên báo cáo cung cp nhng thông tin tng hp v phngăthc kinh doanh,
10

s dng timănngăvn,ălaoăđng k thut, kinh nghim qunălýăđng thi cho bit các
hotăđngăkinhădoanhăđóăđemăli li nhun hay không.
Thông qua s liu trên báo cáo kt qu kinh doanh, doanh nghip có th đánhăgiáă
xuăhng phát trin qua các k khác nhau. Báo cáo gm 3 phn chính:
Phn I – lãi l: phn ánh kt qu hotăđng kinh doanh ca doanh nghip, bao
gm hotăđng kinh doanh và các hotăđng khác sau mt k.
Phn II – phn ánh tình hình thc hinănghaăv đi viănhàănc: thu, bo him
xã hi, bo him y t,ăkinhăphíăcôngăđoànăvàăcácăkhon phi np khác.
Phn III – thu GTGTă đc khu tr, thu GTGTă đc hoàn li, thu GTGT
hàng bán niăđa.
Khi phân tích báo cáo kt qu hotăđng kinh doanh cn xem xét s binăđng
ca tng ch tiêu trên phn lãi, l gia k này vi k trc, so sánh c v s tuytăđi
vàătngăđi trên tng ch tiêu. Tính toán, phân tích các ch tiêu phn ánh mc đ s
dng các khon chi phí, kt qu kinh doanh ca doanh nghip.
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh
 đánhăgiáăchínhăxácăvàăcóăcăs khoa hc v hiu qu sn xut kinh doanh ca
doanh nghip, nhtăđnh cn phi xây dng đc h thng các ch tiêu phù hp. Bn
cht ca các ch tiêu là phn ánh mc sn xut, mc sinh liăcngănhămc hao phí
ca tng yu t. Ta có th chia thành các nhóm ch tiêu sau.
Nhóm 1: Hiu qu s dngălaoă đng.ă xácăđnhăđc hiu qu s dng lao
đng ta cnăxétăđnănngăsutălaoăđng, li nhunăbìnhăquânăđi viă1ălaoăđng, thi
gian s dngălaoăđng…
Nhóm 2 : Hiu qu s dng ngun vn. Munăxácăđnh doanh nghip s dng
ngun vn có hiu qu hay không ta phiăxétăđn mc sinh li ca tng ngun vn.

Nhóm 3 : Hiu qu s dng tài sn.ăNghaălàătaăphi phân tích sut sinh li ca
tài snăluăđng và tài sn c đnh.
Nhóm 4 : Hiu qu s dng chi phí. Ta cn tính toán các ch tiêu doanh thu trên
chi phí, li nhunătrênăchiăphíăđ xácăđnh doanh nghip có s dng chi phí hiu qu
hay không.
1.3.2.1. Ch tiêu hiu qu s dng lao đng
- Sc sinh li bình quân :
Li nhun bình quân tính cho 1 lao đng

=

Thang Long University Library
11

âyălàăch tiêu phnăánhătrìnhăđ ca cán b công nhân viên, vi miălaoăđng
trong k toăraăđcăbaoănhiêuăđng li nhun trong k đó. Ch tiêu cao chng t mi
cán b, công nhân viên ca doanh nghipăđãătíchăccălaoăđngăđ đt kt qu cao. Ch
tiêu này rt quan trng, nó nhăhng trc tipăđn hiu qu sn xut kinh doanh ca
doanh nghip.
Nng sut lao đng

=

Nngăsutălaoăđng là ch tiêuăđoălng hiu qu s dngălaoăđng,ăđcătrngăbi
quan h so sánh gia mt ch tiêuăđu ra viălaoăđng đ sn xutăraănó.ăNngăsut lao
đng là mt trong nhng yu t quan trngătácăđng ti sc cnh tranh, phnăánhănngă
lc to ra ca ci hay hiu sutălaoăđng c th trong quá trình sn xut,ăđoăbng s
sn phmăhayălng giá tr s dngăđc to ra trong mtăđnăv thi gian. Ch tiêu
này còn cho thy vi miălaoăđng toăraăbaoănhiêuăđng li nhun trong k. Nngă
sutălaoăđng cao hay thp ph thuc nhiu yu t nh:ătrìnhăđ tay ngh công nhân,

trìnhăđ phát trin khoa hc và áp dng công ngh, qui mô và tính hiu qu caăcácătă
liu sn xut,ăđiu kin t nhiên Doăđóătaăcóăth da vào ch tiêuănàyăđ so sánh mc
tngăhiu qu ca miălaoăđng trong k.
Thi gian s dng lao đng =

Ch tiêu này cho bitătrìnhăđ s dngălaoăđng ca doanh nghip, s laoăđng
ca doanh nghipăđãăđc s dng htăcha,ătit kim hay lãng phí ngun nhân lc.
 t đóătìmăraăbin pháp khc phc nhmătngăhiu qu s dng ngunălaoăđng
trong doanh nghip.
1.3.2.2. Ch tiêu hiu qu s dng vn
Nhóm ch tiêu này phn ánh hiu qu sn xut kinh doanh ca toàn b quá trình
hotăđng sn xut ca doanh nghip.ăNóăđcădùngăđ phn ánh chính xác hotăđng
kinh doanh ca mi doanh nghip, so sánh gia các doanh nghip vi nhau và so sánh
trong doanh nghip qua tng thi k nhm xem xét các hotăđngăđóăcóăđt hiu qu
hay không.
- Hiu qu s dng tng vn
Vòng quay vn =

Vòng quay vn phn ánh vn ca doanh nghip trong k quayăđc bao nhiêu
vòng trong mt k,ăthng là mtănm. Qua ch tiêu này ta có th đánhăgiáăđc kh
12

nngăs dng tài sn ca doanh nghip th hin qua doanh thu thunăđc sinh ra t tài
sn ca doanh nghipăđãăđuăt.ăVòngăquayăcàngăln, chng t vn quay càng nhanh,
hotăđng tài chính càng tt, doanh nghip càng cn ít vn và t sut li nhun càng
cao. Vì vy,ăđ nâng cao hiu sut s dng vn, doanh nghip không nhng phi c
gngătngădoanhăthuămàăphi có mc d tr tng loi vn hp lý.
T s kh nng sinh li VKD =
- Hiu qu s dng vn ch s hu:
Vòng quay VCSH =

âyălàăch s đoăkh nngăto ra li nhun qua vic s dng vn ch s hu ca
doanh nghip. S vòng quay vn càng ln thì hiu qu s dng vn càng cao.
Khiăđánhăgiáăhiu qu hotăđng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, ngoài
ch tiêuăROA,ăcácănhàăphână tíchăthng xem xét k ch tiêu t sut sinh li VCSH
(ROE). V căbn, hai ch tiêu này càng cao càng tt.
ROE

=
* 100
ROE là ch s đoălng hiu qu s dng ca mtăđng vn ch s hu, cho bit
s li nhunăthuăđc v cho doanh nghip sau khi h đuătămtăđng vn vào sn
xut kinh doanh. T sut này càng ln biu hinăxuăhng tích cc biănóăđoălng li
nhunăđtăđc trên vn ch s hu.ăCácănhàăđuătăthngăquanătâmăđn ch tiêu này
vì h quanătâmăđn kh nngăthuăđc li nhun so viălng vn mà h b ra. Nu t
s này mang giá tr dngăthìăchng t doanh nghipălàmănăcóălãi,ăcònănu mang giá
tr âmănghaălàădoanhănghip thua l.ăCngănhăt s li nhun trên tài sn, t s này
ph thuc vào thi v kinh doanh. Ngoài ra nó còn ph thuc vào qui mô và mcăđ
ri ro ca công ty.
- Hiu qu s dng vn n: Ta bit gánh n v tài chính mà doanh nghip phi
đngăđu ph thuc rt ln vào kh nngăto ra dòng tinăđ chi tr n theo yêu cu
hàngănm.ăLãiăvayălàămtănghăv tàiăchínhăđóăvàăđcăđm bo chi tr t li nhun
hotăđng kinh doanh ca doanh nghip.
Kh nng thanh toán lãi vay =

H s kh nngăthanhătoánălãiăvayăchoăbit mcăđ li nhunăđm bo kh nngă
tr lãiănhăth nào. Kh nngăthanhătoánălãiăvayăcàngăcàngăln chng t hiu qu s
dng vn càng cao, li nhun toăraăđc s dngăđ tr n vay và to phnătíchălyă
Thang Long University Library
13

cho doanh nghip. Nu doanh nghip quá yu v mt này, các ch n có th gây sc
ép cho doanh nghip, thm chí dnăđn phá sn. Kh nngătr lãi vay ca doanh nghip
thp th hin kh nngăsinhăli ca tài sn thp. Ch tiêu này càng thp cho thy tình
trng nguy him, suy gim trong hotăđng kinh t có th làm gimălãiătrc thu và
lãi vay xungădi mc n lãi mà doanh nghip phi tr,ădoăđóădn ti mt kh nngă
thanh toán và v n. Nhng gì doanh nghip cn phiăđtăđuc là toăraăđ an toàn hp
lý,ăđm bo kh nngăthanhătoánăchoăch n ca mình.
i vi nhng doanh nghip hotăđng da vào vn vay, vic thanh toán lãi vay
cngălàămtăcnăc đánhăgiáăkh nngăthanhătoánăca doanh nghip. Tuy nhiên, kh
nngă nàyăcóă ngun gc t hiu qu s dng vn vay vào hotă đng sn xut kinh
doanh. Ngun gcăđ thanh toán lãi vay chính là li nhun ca doanh nghip. Do vy,
kh nngăthanhătoánălãiăvayăđcădùngăđ đánhăgiáăkh nngăsinhăli hotăđng kinh
doanhăvàăđâyăcngălàămt nhân t khá quan trngăđ xem xét hiu qu tài chính ca
doanh nghip.
T sut sinh li vn vay =

Ch tiêu này nhm so sánh kt qu sn xutăkinhădoanhăđu k và cui k t vn
vayăđ xácăđnhăđcă1ăđng li nhunăđc to ra t baoănhiêuăđng vn vay.
1.3.2.3. Ch tiêu hiu qu s dng tài sn
- Hiu qu s dng tài sn có nhăhng trc tip ti hiu qu ca hotăđng kinh
doanh, qun lí tt tài sn s góp phn tit kimăchiăphíăvàă tngăsc cnh tranh ca
doanh nghip trên th trng.ă làmăđcăđiu này, doanh nghip cn phiăxácăđnh
đc chính xác nhu cu v tài sn cn thit cho hotăđng kinh doanh, t đóălênăk
hoch tìm kim ngun tài tr, mua sm hay d tr tài sn.
Vòng quay tng tài sn =
H s vòng quay tng tài snădùngăđ đánhăgiáăhiu qu ca vic s dng tài sn
ca doanh nghip. Thông qua h s này ta có th bităđc vi miăđng tài sn có bao
nhiêuăđngădoanhăthuăđc to ra. H s vòngăquayăcàngăcaoăđngănghaăvi vic s
dng tài sn vào các hotăđng sn xut kinh doanh càng hiu qu. Tuy nhiên h s

này cn phi đc so sánh vi h s vòng quay tài sn bình quân ca ngành mi có th
kt lun vic s dng tài sn ca doanh nghip có thc s hiu qu hay không.
Kh nng sinh li tng tài sn( ROA)

=

14

Ch tiêu ROA th hin tính hiu qu ca quá trình t chc, qun lý hotăđng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip. Kt qu ch tiêu cho bit bình quân c mtăđng tài
sn s dng trong quá trình sn xut kinh doanh thì toăraăđcăbaoănhiêuăđn li
nhun. Ví d,ăROAă=ă10%ăcóănghaăbìnhăquânăămtăđng tài sn s dng trong sn
xut kinh doanh s toăraă0,1ăđng li nhun. Mc dù vy, không phi bt k mtăđng
tài snănàoăcngătoăraă0,1ăđng li nhun.
- Hiu qu s dng tài sn dài hn:
Vòng quay TSC =

VòngăquayăTSC giúpăđánhăgiáăhiu qu s dng tài sn c đnh,ăđng thiăcngă
cho bităđcăđim ca ngành ngh kinhădoanhăvàăđcăđimăđuăt.ăCh tiêu cho bit
trong k hotăđng ca doanh nghipăthìăTSCăquayăđcăbaoănhiêuăvòngăđ to ra
doanh thu, hay nói cách khác là mtăđngăđu t vàoăTSCăthìădoanhănghipăthuăđc
baoănhiêuăđng doanh thu thun.
T sut sinh li TSDH =

Ch tiêu phn ánh kh nngăsinhăli ca TSDH. Miăđng giá tr TSDHăđemăli
baoănhiêuăđng li nhun sau thu.
Hiu sut s dng TSDH =

Ch tiêu này cho bit mtăđng giá tr tài sn dài hn trong k toăraăđc bao
nhiêuăđng doanh thu. Ch tiêu này càng ln chng t hiu qu s dng tài sn dài hn

càng cao. Tuy nhiên cn phi nâng cao quy mô v kt qu đu ra, s dng hp lý và
tit kim v căcu tài sn nhm nâng cao hiu qu s dng TSDH ca doanh nghip.
- Hiu qu s dng tài sn ngn hn:
i vi bt k DN nào thì ngoài vicăuătiênăs mt là phi to ra li nhun hay
có kh nngăsinhăli thì còn phiăquanătâmăđn mt yu t mang tính cht sngăcònăđóă
là kh nngăthanhătoánăcôngăn,ăđc bit là n ngn hn. ChoădùăDNăđóăđangălàmănă
cóălãiănhngăli không có kh nngăchiătr nhng khon n ngn hn trong mt khong
thi gian dài hay kh nngăthanhătoánăn ngn hn thp thì d dnăđn tình trng phá
sn.
N ngn hn là nhng khon mc mà DN có trách nhim phi tr trong vòng
mtănmăhayămt chu k SXKD. N ngn hn bao gm: vay và n ngn hn, phi tr
ngi bán, phi tr công nhân viên, thu và các khon phi npăNhàănc…Khiănóiă
Thang Long University Library
15

đn phân tích kh nngăthanhătoán,ăthìăkhôngăth không xem xét kh nngăthanhătoánă
n ngn hn,ăvìăkhiăđm boăđc kh nngănàyăthìătìnhăhìnhătàiăchínhăca DN lành
mnh, góp phn năđnh và khuyn khích hotăđng SXKD. Khi phân tích kh nngă
thanh toán n ngn hn, các ch tiêuăsauăđc xem xét.
Kh nng thanh toán
ngn hn
=


Ch tiêu này cho bit vi tng giá tr ca khiăălng TSNH mà DN
đangănm gi cóăđ trang tri các khon n ngn hnhay không. H s này có tr s
bng hay lnăhnămtă(≥ă1)ăchoăthy DN có kh nngăthanhătoánăcácăkhon n ngn
hnăvàădoăđóătìnhăhìnhătàiăchínhăca DNălàăbìnhăthng. Còn tr s ca ch tiêu này
càng lnăhnămt càng chng t kh nngăthanhătoánădi dào ca DN, góp phn n
đnh tình hình tài chính cngănhăhotăđngăSXKDăvàăngc li.

Kh nng thanh toán
nhanh
=

Ch tiêu này cho bit, vi giá tr còn li caăTSNHăsauăkhiăđãătr điăgiáătr ca
hàng tnăkhoă(đâyălàănhng TSNH có tính thanh khon thp nhtătrongăTSNH)ăcóăđ
trang tri các khon công n ngn hn hay không.
Kh nng thanh toán
ngay hay tc thi
=

H s này cho bit kh nngăthanhătoánăca vn bng tin và các khonătngă
đngătin so vi n ngn hn, nht là n đnhn và quá hnăcóăđcăđm bo hay
không. Nu ch tiêu này có tr s càng cao cho thy DN btăđu có du hiu cho thy
hiu qu s dng vn thp vì b  đng nhng tài sn có tính thanh khon rt cao.
Nhngănu ch tiêu này quá thpăvàăkéoădàiăthìăDNăđangăđi mt viănguyăcăkhôngă
tr đc n và phá sn.
Vòng quay TSNH =
S vòng quay ca TSNH cho bit trong k phân tích TSNH ca doanh nghip
quayăđc bao nhiêu vòng. Ch tiêu càng cao càng chng t hiu qu s dng tài sn
ngn hn ca doanh nghipăquayăđc bao nhiêu vòng. i vi các doanh nghip có
chu k sn xut kinh doanh dài thì thi gian thu hi vn càng lâu. Các doanh nghip
luôn tìm cách làm cho chu k kinh doanh ngnăhnănhăvy vòng quay tài sn ngn
hnănhanhăhn.ăVòngăquayătàiăsn ngn hnătngătc là vicătiêuăthuăhàngăhóaăcngă