nhà xuất bản thống kê
Hà Nội - 2006
Viện khoa học và công nghệ việt nam
Trần văn ý (chủ biên), Lê Đức An, Trơng Quang Hải,
Eddy Nierynck, Trần Tý, Chu Thị Sàng
(Quy trình v hớng dẫn kỹ thuật)
đánh giá tác động môi trờng
các dự án phát triển
Hà Nội - 2006
GS. Luc Hens
GS. Lê Thạc Cán
TS. Nguyễn Ngọc Sinh
Biên tập:
(Quy trình v hớng dẫn kỹ thuật)
đánh giá tác động môi trờng
các dự án phát triển
Viện khoa học và công nghệ việt nam
1
Chng I
NHNG VN CHUNG V ÁNH GIÁ
TÁC NG MÔI TRNG
1.1. Ni dung c bn ca ánh giá tác ng môi trng
1.1.1. nh ngha v ánh giá tác ng môi trng
Mc ích ca vic ánh giá tác ng môi trng (GTMT) là
ánh giá các tác ng (tích cc và tiêu cc) ca các ho#t ng phát
tri%n &n môi trng và xã hi. GTMT *c ti&n hành tr+c
khi ra quy&t /nh v0 d án (t#i nhi0u n+c trên th& gi+i ây là i0u
b4t buc). GTMT liên quan &n các mc tiêu kinh t&, xã hi và
môi trng ca d án nh6m a ra nh7ng quy&t /nh úng 4n
h+ng t+i phát tri%n b0n v7ng. GTMT là mt quá trình nghiên
cu nhm nhn dng, d báo và phân tích nh#ng tác $ng môi
tr&'ng có ý ngh*a quan tr,ng c-a mt d án và cung c.p thông tin
c/n thi0t $1 nâng cao ch.t l&2ng c-a vi3c ra quy0t $5nh. GTMT
$&2c s8 d9ng $1 phòng ng;a và làm gi<m thi1u nh#ng tác $ng
tiêu cc, phát huy các tác $ng tích cc, $=ng th'i h> tr2 cho vi3c
s8 d9ng h2p lý ti?m n@ng tài nguyên và qua $ó làm t@ng tAi $a l2i
ích c-a các d án phát tri1n kinh t0 - xã hi, góp ph/n vào phát
tri1n b?n v#ng c-a mt quAc gia.
1.1.2. Vai trò và li ích ca GTMT
Các d án phát tri%n, ngoài vic mang l#i các l*i ích kinh t& cho xã
hi, còn gây ra nh7ng tác ng tiêu cc cho con ngi và tài
nguyên thiên nhiên. Nhi0u n+c trong quá trình phát tri%n thng
quan tâm &n nh7ng l*i ích kinh t& tr+c m4t, vì th& trong quá
trình l=p k& ho#ch phát tri%n công tác b>o v môi trng cha *c
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
2
quan tâm &n mt cách úng m@c. S y&u kém ca vic l=p k&
ho#ch phát tri%n ã gây ra các tác ng tiêu cc cho chính các ho#t
ng này C các n+c. Vic Eu tiên ca công tác b>o v môi
trng trong quá trình l=p k& ho#ch thc hin mt d án là tri%n
khai GTMT. Vì v=y, cho &n nay hEu h&t các n+c ã thc
hin GTMT % ngFn ngGa và gi>m thi%u các h=u qu> tiêu cc
và phát huy các k&t qu> tích cc v0 môi trng và xã hi ca các
d án phát tri%n.
S tFng trCng kinh t& C các n+c ang phát tri%n ã góp phEn xoá
ói, gi>m nghèo, nâng cao m@c sKng ca nhân dân. N&u có mt k&
ho#ch phát tri%n h*p lý thì s@c ép ca s phát tri%n sau này lên môi
trng ngày càng ít hMn. S tFng trCng kinh t& n&u không *c
qu>n lý mt cách h*p lý có th% gây nên nh7ng >nh hCng tiêu cc,
s b0n v7ng ca h sinh thái và th=m chí ca c> n0n kinh t& có th%
b/ phá vN (hình 1.1).
Phát tri%n b0n v7ng có mc ích g4n k&t các nhu cEu v0 phát tri%n
kinh t& xã hi và b>o v môi trng % #t *c nh7ng mc tiêu
sau:
• Nâng cao m@c sKng ca ngi dân trong mt thi gian ng4n;
• #t *c l*i ích thc s, >m b>o s cân b6ng gi7a con ngi,
t nhiên và các nguRn l*i kinh t& không nh7ng cho th& h hôm
nay mà c> cho các th& h mai sau.
Ki v+i các n+c ông Nam ¸, trong ó có Vit Nam, hai Sc
i%m chính quy&t /nh s phát tri%n b0n v7ng là:
• Có hEu h&t các h sinh thái nFng suTt cao và các vùng sinh thái
nh#y c>m ca th& gi+i, ó là rGng nhit +i, rGng ng=p mSn, h
thKng các >o nhV và ám tiêu san hô v.v.;
• S y&u kém trong quá trình phát tri%n vWn còn là trC ng#i ch
y&u ti&p tc gây nên suy thoái môi trng.
Trong quá trình phát tri%n hin nay, các vTn 0 môi trng vWn
cha *c u tiên úng m@c. ông Nam Á ang @ng tr+c
nh7ng thách th@c v0 phát tri%n. Xoá ói gi>m nghèo thông qua
phát tri%n có xem xét Ey các vTn 0 môi trng và xã hi là
nhim v h&t s@c cTp bách và quan tr[ng. Nh7ng vTn 0 môi
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
3
trng bao gRm s thoái hoá Tt, c#n kit tài nguyên thiên nhiên,
các khu dân c không >m b>o yêu cEu v0 v sinh môi trng cho
mt cuc sKng bình thng (nhà C; v sinh và cTp n+c; không
khí, Tt và n+c b/ ô nhi]m) và nh7ng vTn 0 môi trng quan
tr[ng chung ca toàn cEu nh s Tm lên ca Trái Tt, suy thoái
tEng ôzon, suy gi>m a d#ng sinh h[c. S@c ép v0 dân sK, s l#c h=u
v0 kinh t& - xã hi ã góp phEn a môi trng &n tình tr#ng hin
nay. % kh4c phc tình tr#ng nêu trên, GTMT cEn *c s`
dng nh mt công c pháp lý % góp phEn qu>n lý môi trng và
phát tri%n b0n v7ng.
GTMT có các l*i ích trc ti&p và gián ti&p. óng góp trc ti&p
ca GTMT là mang l#i nh7ng l*i ích môi trng, nh giúp ch
d án hoàn thin thi&t k& hoSc thay ai v/ trí ca d án. óng góp
gián ti&p có th% là nh7ng l*i ích môi trng do d án t#o ra, nh
vic xây dng các =p thub in kéo theo s phát tri%n ca mt sK
ngành (nông nghip, du l/ch, nuôi trRng h>i s>n…). Tri%n khai quá
trình GTMT càng s+m vào chu trình d án, l*i ích ca nó mang
l#i càng nhi0u.
Hình 1.1. M i quan h" gi#a môi trng, s& nghèo ói và phát tri-n
Xoá ói, gim nghèo
• áp @ng các nhu cEu
tKi thi%u (s@c khod/giáo
dc/nhà C)
• Gi>i quy&t vic làm
• Ki%m soát tTt c> các
nguRn tài nguyên chung
ca xã hi mt cách
h
lý
Lng ghép môi trng vào
phát trin
• GTMT các d án
phát tri%n
• Công ngh phát tri%n
thân thin v+i môi
trng
• Di dân gi7a thành th/ và
nông thôn
Nguyên nhân g
ây ra
nghèo ói và thoái
hoá môi trng
Nguyên nhân gây ra
nghèo ói và thoái
hoá môi trng
S phát tri%n
Phát trin b!n v#ng
S nghèo ói
Các vn môi trng
• Ô nhi]m
• Thoái hoá Tt
Thay
a
i khí h
=
u
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
4
Nhìn chung, nh7ng l*i ích ca GTMT bao gRm:
• Hoàn thin thi&t k& và l a ch[n ví trí d án;
• Cung cTp thông tin chuk n xác cho vic ra quy&t /nh;
• TFng cng trách nhim ca các bên liên quan trong quá trình
phát tri%n;
• a d án vào úng bKi c>nh môi trng và xã h i ca nó;
• Gi>m b+t nh7ng thit h#i môi trng;
• Làm cho d án có hiu qu> hMn v0 mSt kinh t& và xã hi;
• óng góp tích cc cho s phát tri%n b0n v7ng.
1.1.3. Chi phí cho GTMT
Chi phí cho công tác GTMT gRm kinh phí nghiên c@u, l=p báo
cáo, thkm /nh báo cáo, thc hin các bin pháp gi>m thi%u và
giám sát GTMT *c lTy tG nguRn vKn d án. Chi phí này có
tính chTt tr+c m4t, trong thi gian ng4n và ch y& u do ch d án
ch/u. Tuy nhiên, cEn nh=n rõ r6ng chi phí Eu t cho GTMT sn
ti&t kim kinh phí chung ca vic thc hin d án và làm tFng hiu
qu> ho#t ng kinh t& thông qua nh7ng l*i ích lâu dài và pha bi&n
ca nó. ó là vic ngFn ngGa nh7ng hi%m h[a môi trng (n&u
không *c ngFn ngGa xã hi ph>i kh4c phc chúng trong các giai
o#n sau) và h+ng t+i s phát tri%n b0n v7ng. Các ho#t ng kinh
t& ca d án *c tFng cng (có l*i c> cho ch d án và cho quKc
gia), bCi vì các d án sn *c thi&t k& tKt hMn và phê duyt k/p thi
hMn.
1.1.4. Tính t(ng hp trong GTMT
Tr+c ây, GTMT t=p trung nghiên c@u các tác ng &n môi
trng t nhiên là ch y&u, ví d nh vic xem xét h=u qu> ca các
ho#t ng phát tri%n &n chTt l*ng n+c và không khí, h thc v=t
và ng v=t, khí h=u và h thKng thub vFn. Hin nay, các ki%u tác
ng khác nh các tác ng &n môi trng kinh t& - xã hi, s@c
khod cng Rng, quan h gi+i *c u tiên phân tích và ánh giá
giúp cho vic ra quy&t /nh Ey và toàn din hMn. Nh7ng no lc
ó ã thúc ky s phát tri%n liên ngành ca GTMT v0 c> lý
thuy&t và thc hành. Thu=t ng7 “Môi trng” *c hi%u là bao
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
5
gRm c> môi trng t nhiên và môi trng xã hi. Ph#m vi ca
GTMT *c mC rng cho nhi0u ki%u tác ng khác nhau. Vì
v=y, cuKn sách này không th% h+ng dWn chi ti&t cho tTt c> ki%u tác
ng trong GTMT. Tuy nhiên, % có khái nim chung v0 các
tác ng có liên quan &n môi trng kinh t& xã hi, ph lc 1.2
gi+i thiu ng4n g[n v0 các tác ng kinh t&, xã hi, s@c khod, gi+i
và s liên k&t chúng trong GTMT.
GTMT *c s` dng k&t h*p cùng v+i các công c qu>n lý và
các cách ti&p c=n khác. Ni dung ca phát tri%n b0n v7ng quy&t
/nh cách suy nghs và hành ng % la ch[n các phMng án phát
tri%n sao cho có th% áp @ng nhu cEu không nh7ng cho các th& h
hin t#i mà còn cho c> các th& h trong tMng lai. VTn 0 quan
tr[ng là hình thành *c cM ch&, công c và cách ti&p c=n thích
h*p % ho tr* cho vic #t *c mc tiêu phát tri%n b0n v7ng. %
phát tri%n b0n v7ng, không th% cht s` dng mt công c qu>n lý
môi trng mà ph>i s` dng k&t h*p nhi0u công c và nhi0u cách
ti&p c=n khác nhau. GTMT là mt trong các công c ó. Trong
tMng lai GTMT *c s` dng k&t h*p v+i các công c khác %
ánh giá các d án theo các tiêu chukn b0n v7ng.
Ví d9 v? các công c9 và kH thut ph9c v9 cho s phát tri1n b?n
v#ng:
• Ki%m toán môi trng;
• ánh giá công ngh;
• ánh giá chu trình s>n xuTt ra mt s>n phkm.
1.1.5. K+t hp ánh giá tác ng môi trng v,i quy ho0ch phát
tri1n - ánh giá môi trng chi+n lc
Ni dung ca vic l=p k& ho#ch phát tri%n khác nhau v0 quy mô
ca lãnh tha (quKc gia, vùng v.v.) và v0 lo#i hình (ngành hay tang
h*p) cho nên ni dung ca vic cân nh4c các vTn 0 môi trng
trong moi lo#i hình l=p k& ho#ch cung ph>i *c ti&n hành mt
cách tMng x@ng. Tr+c ây, GTMT cht m+i ti&n hành cho cTp
d án. Hin nay quan i%m phát tri%n b0n v7ng òi hVi ph>i mC
rng GTMT và s` dng các công c khác ba sung cho quy
trình GTMT. Trong 35 nFm qua, GTMT trC thành mt quá
trình Rng b và linh ho# t phc v cho vic l=p quy ho#ch và qu>n
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
6
lý d án. Tuy nhiên, GTMT cha óng vai trò x@ng áng trong
vic làm gi>m b+t s nghiêm tr[ng ca các vTn 0 môi trng khu
vc và toàn cEu do nguyên nhân tFng trCng kinh t& ca moi n+c.
Hin nay, quy mô và tKc suy thoái môi trng và c#n kit tài
nguyên l+n hMn trong nh7ng nFm 70, vì th& s ra i GTMT
cho các d án, cht m+i th% hin mt phEn trách nhim ca xã hi
Ki v+i nh7ng vTn 0 môi trng.
Hin nay, GTMT cht m+i t= p trung ch y& u làm th0 nào %
mt d án ít gây tác ng tiêu cc &n môi trng nhTt, trong
khi ó các nhà ho# ch /nh chính sách cEn có mt công c môi
trng C cTp cao hMn cTp d án (nh quy ho#ch phát tri%n
ngành, lãnh tha v.v) % phc v cho vic ra quy&t /nh (các
quy&t /nh thng *c a ra v+ i nh7ng phân tích môi trng
rTt sM l*c). ánh giá môi trng chi&n l* c (GMTCL) ra
i ba sung cho GTMT cTp d án, a các vTn 0 môi
trng tMng x@ ng vào quá trình ra quy& t /nh cho nh7ng ho#t
ng phát tri%n cao hMn cT p d án (chính sách, chMng trình và
k& ho#ch/quy ho# ch phát tri% n ngành và lãnh tha ) và *c xem
nh là mt cách ti& p c=n Ey tri%n v[ng. GMTCL là vic v=n
dng các nguyên t4c GTMT trong vic ho#ch /nh chính
sách, k& ho#ch, chMng trình và các cTp quy ho#ch phát tri%n
khác cao hMn cTp d án. GMTCL là cách ti&p c=n thc t&
nhTt, Sc bit n&u bi&t k&t h*p vic ra quy&t /nh v+i các cht
tiêu phát tri%n b0n v7ng thì GMTCL sn trC thành mt công
c hiu qu> góp phEn ngFn chSn xu h+ng ti&p tc suy gi>m
môi trng trong tGng quKc gia cung nh toàn cEu.
GMTCL là mt quá trình ang hoàn thin, >m b>o % a
các cân nh4c môi trng vào nh7ng giai o#n thích h*p ca
quá trình ho#ch /nh chính sách, xây dng k& ho#ch và chMng
trình phát tri%n. GMTCL và GTMT cTp d án có mKi
quan h chSt chn và phân cTp, tMng t nh vic phân cTp tG
chính sách xuKng &n d án (chính sách St ra m c tiêu chung
cho vic xây d ng k& ho#ch, các k& ho#ch là khung chung cho
vic hình thành các chMng trình, và các chMng trình /nh
h+ng cho vic l=p các d án phát tri%n c th%). Trong thc t&,
s phân cTp nh th& thng mang tính chTt tMng Ki (xem ph9
l9c 1.3).
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
7
Theo cách ti&p c=n phân cTp này, các d#ng và ni dung ca thông
tin môi trng *c cung cTp theo nhu cEu c th% ca ngi a ra
quy&t /nh. % ho#ch /nh chính sách và l=p k& ho#ch phát tri%n
cEn nh7ng thông tin môi trng khái quát và /nh tính nh6m xác
/nh các vTn 0 môi trng l+n, không i vào nh7ng tác ng c
th%. Sau ó, khi thc hin GTMT cTp d án (các d án *c
tri%n khai trc ti&p tG các chính sách và k& ho#ch) cEn ph>i xác
/nh nh7ng tác ng c th% và nh7ng thông tin v0 công ngh ca
d án.
Hin nay, GMTCL là mt khái nim tMng Ki m+i, kinh nghim
và lý lu=n ang ngày càng trC nên phong phú mt cách nhanh
chóng.
Lu=t B>o v Môi trng 1993, Ngh/ /nh ca Chính ph sK
175/CP (xem ph9 l9c 1.4) và Thông t ca B KHCN&MT sK
490/TT-BKHCNMT (xem ph9 l9c 1.6) ã quy /nh các d án cEn
*c ti&n hành GTMT. Lu=t B>o v Môi trng 2005 ã ba
sung các Ki t*ng: chi&n l*c, quy ho#ch, k& ho#ch phát tri%n
kinh t&-xã hi cTp quKc gia; chi&n l*c, quy ho#ch, k& ho#ch phát
tri%n ngành, lsnh vc trên quy mô c> n+c; chi&n l*c, quy ho#ch,
k& ho#ch phát tri%n kinh t& - xã hi cTp ttnh, vùng; quy ho#ch s`
dng Tt, b>o v rGng, khai thác và b>o v các nguRn tài nguyên
thiên nhiên khác trên ph#m vi liên ttnh, liên vùng; quy ho#ch phát
tri%n vùng kinh t& tr[ng i%m; và quy ho#ch tang h*p lu vc sông
quy mô liên ttnh ph>i *c GMTCL (xem ph9 l9c 1.7). Tuy
nhiên, cho &n nay C n+c ta vWn cha có các h+ng dWn cho
GMTCL.
1.1.6. GTMT và chu trình d6 án
Lu=t pháp ca nhi0u n+c châu ¸ yêu cEu thc hin GTMT Ki
v+i tTt c> các d án phát tri%n quan tr[ng. T#i nhi0u n+c, pháp
lu=t quy /nh GTMT là mt phEn ca nghiên c@u ti0n kh> thi,
kh> thi và nh7ng k&t qu> ca nó *c thc hin trong tTt c> các
b+c ca chu trình d án. Vì v=y, khi ã có hiu lc nh7ng quy
/nh lu=t pháp v0 GTMT có ý nghsa to l+n, thúc ky s phát
tri%n b0n v7ng. Mt vTn 0 khác liên quan &n GTMT, ó là tài
chính ca d án. GTMT *c ti&n hành b6ng kinh phí ca
chính d án. Mt sK các ngân hàng và các nhà Eu t khi thc hin
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
8
d án không chú ý &n các tiêu chukn môi trng cho nên ã gSp
ri ro trong Eu t. Vì th&, n&u lRng ghép (tri%n khai Rng b ánh
giá môi trng cùng các b+c ca chu trình d án) thì vic cTp tài
chính sn d] dàng hMn.
Chu trình d án *c khái quát theo 6 b+c chính:
• Hình thành d án;
• Nghiên c@u ti0n kh> thi;
• Nghiên c@u kh> thi;
• Thi&t k& và công ngh;
• Thc hin;
• Giám sát và ánh giá.
Vai trò ca GTMT trong các giai o#n ca chu trình d án
cung khác nhau (hình 1.2). Các ho#t ng GTMT *c ti&n
hành ch y&u trong giai o#n ti0n kh> thi, kh> thi và thi&t k& công
ngh, ít t=p trung hMn cho giai o#n thc hin, giám sát và ánh
giá d án.
Trong nh7ng giai o#n Eu ca chu trình d án @ng v+i các b+c
nghiên c@u ti0n kh> thi, GTMT t=p trung vào vic ánh giá la
ch[n v/ trí thc hin d án, sàng l[c môi trng ca d án, xác
/nh ph#m vi tác ng môi trng ca d án. Ti&p theo, trong
b+c nghiên c@u kh> thi thc hin ánh giá các tác ng môi
trng chi ti&t. Sau ó, các bin pháp b>o v và gi>m thi%u môi
trng *c 0 xuTt, k& ho#ch qu>n lý môi trng và chMng trình
giám sát môi trng *c so#n th>o. B+c cuKi cùng ca
GTMT là ti&n hành thkm /nh báo cáo GTMT.
K& ho#ch qu>n lý môi trng *c 0 xuTt trong báo cáo
GTMT ã *c thkm /nh ph>i có hiu lc trong suKt thi gian
thc hin d án (k% c> xây dng, v=n hành, duy tu và thanh lý d
án). K& ho#ch này bao gRm c> bin pháp gi>m thi%u các tác ng
môi trng sinh ra trong suKt quá trình thc hin d án. ChMng
trình giám sát môi trng *c xây dng nh6m cung cTp thông tin
v0 các tác ng môi trng x>y ra trong thc t&, di]n bi&n môi
trng, hiu lc ca các bin pháp gi>m thi%u. S ánh giá các k&t
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
9
qu> giám sát môi trng là rTt cEn thi&t % #t *c các mc tiêu
v0 môi trng ca d án và thc hin các bin pháp b>o v môi
trng ba sung n&u thTy cEn thi&t. Nh=n th@c *c tEm quan tr[ng
ca GTMT, nhi0u n+c và ta ch@c quKc t& ã òi hVi ch Eu
t dành mt phEn kinh phí cho vic thc hin các k& ho#ch qu>n lý
và chMng trình giám sát môi trng.
Hình 1.2. /GT/MT và chu trình d& án
1.2. Vai trò và trách nhi"m ca các c quan và cá nhân tham gia
vào quá trình ánh giá tác ng môi trng
Trong quá trình GTMT, có nhi0u bên h7u quan cùng tham gia
vào vic qu>n lý và thc hin. Moi bên tham gia 0u có nh7ng vai
trò quan tr[ng nhTt /nh ca mình.
1.2.1. C7 quan qu8n lý ánh giá tác ng môi trng
CM quan qu>n lý GTMT có trách nhim ta ch@c quá trình
GTMT. Nhim v ca cM quan này là sàng l[c tác ng môi
trng ca d án và t vTn v0 quy trình ánh giá cho ch d án.
CM quan qu>n lý GTMT thông qua 0 cMng (k& ho#ch)
Ti
0
n kh
>
thi
Kh
>
thi
Thi&t k& và công ngh
Hình thành d án
Giám sát và ánh giá
Thc hin
ánh giá chi ti&t các tác ng có ý nghsa, xác /nh
s cEn thi&t gi>m thi%u, phân tích chi phí l*i ích
Thi&t k&
c th%
các bin
pháp
gi>m
thi%u
Thc
hin
các
bin
pháp
gi>m
thi%u
Giám sát, ki%m toán các tác ng, rút
ra các bài h[c cho các d án ti&p theo
Ch[n v/
trí, sàng
l[c môi
trng,
ki%m tra
môi
trng
sM b,
xác /nh
ph#m vi
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
10
GTMT, i0u hành vic thkm /nh các báo cáo GTMT và
ch/u trách nhim v0 vic phê chukn và các ki&n ngh/ có liên quan
&n GTMT. V0 nguyên t4c, cM quan qu>n lý GTMT còn có
trách nhim thkm tra vic thc hin các bin pháp b>o v môi
trng.
} n+c ta, ph thuc vào ki%u, quy mô, ý nghs a kinh t& và
m@c nghiêm tr[ng ca các tác ng môi trng ca d
án, báo cáo GTMT sn *c trình cho QuKc hi xem xét,
Hi R ng Thk m /nh cT p trung Mng (B TN&MT) hoS c cT p
/a phM ng (các sC TN&MT) thkm /nh. B TN&MT có
trách nhi m trình Chính ph danh sách các d án có báo cáo
GTMT sn *c QuKc h i xét duyt.
Ngh/ /nh 175 ban hành ngày 18-10-1994 v0 h+ng dWn thi
hành Lu=t B>o v môi trng và Ngh/ /nh 143 ban hành
ngày 12-7-2004 v0 s`a ai ba sung i0u 14 Ngh/ /nh 175
ca Chính ph ã quy /nh thkm quy0n thkm /nh và phê
duyt báo cáo GTMT (ph9 l9c 1.4 và 1.5). V Thkm /nh
và GTMT thay mSt B TN&MT i0u hành công tác
GTMT và thkm / nh báo cáo GTMT trên ph#m vi c>
n+c.
D a vào k&t lu=n ca Hi Rng thkm /nh GTMT, B
trCng B TN&MT hoSc Ch t/ch Ub ban Nhân dân ttnh phê
duyt d án. Thành phEn ca Hi Rng Thkm /nh gRm có
các nhà khoa h[ c, cán b qu>n lý, và có th% có #i din ca
các ta ch@c xã hi và nhân dân vùng d án. SK thành viên
trong Hi Rng ánh giá thng *c gi+i h#n là 9 ngi.
1.2.2. Ch d6 án
Ch d án (t nhân, Nhà n+c, liên doanh, Eu t ca n+c
ngoài) có trách nhim toàn din và tr c ti&p Ki v+i d án. Ch
d án cung cTp các thông tin khoa h[ c và k€ thu=t cEn thi&t cho
tTt c> các b+c ca quá trình GTMT. Ch d án thng h* p
Rng v+i các chuyên gia % thc hin GTMT. Khi thkm /nh
báo cáo GTMT, ch d án ph>i tr> li *c các câu hVi v0
nh7ng tác ng môi trng và các bin pháp b>o v . Ch d án
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
11
cung có trách nhim v0 vic thc hin các bin pháp gi>m thi%u và
n&u cEn thì ti&n hành giám sát môi trng.
1.2.3. Các chuyên gia môi trng
Các chuyên gia môi trng giúp ch d án thc hin GTMT.
Chuyên gia môi trng là cán b ca các vin nghiên c@u, các
trng #i h[c, các b, ngành, cM quan t vTn, cM quan phi chính
ph.
Ch d án giao cho các chuyên gia thc hin toàn b công vic
GTMT: tG chukn b/ 0 cMng (k& ho#ch) GTMT chi ti&t;
nghiên c@u môi trng; 0 xuTt thi&t k& các bin pháp gi>m thi%u;
chukn b/ báo cáo GTMT; &n l=p k& ho#ch qu>n lý và giám sát
môi trng.
Thông thng, các chuyên gia môi trng t vTn cho các cM quan
qu>n lý GTMT. Mt sK cM quan có ti0m lc v0 khoa h[c và k€
thu=t có th% nghiên c@u và gi>i quy&t *c nh7ng vTn 0 môi
trng l+n. N&u cEn thi&t, các cM quan qu>n lý GTMT s` dng
các cng tác viên % thc hin sàng l[c môi trng ca d án,
thkm /nh k& ho#ch chi ti&t và thc hin GTMT.
1.2.4. Các c7 quan qu8n lý Nhà n,c khác
Các cM quan Nhà n+c khác nh các B và sC Công nghip,
Xây dng, Nông nghip và Phát tri%n nông thôn, Y t&, là
nh7ng cM quan có trách nhi m qu>n lý, b>o v tài nguyên môi
trng, b>o v s@ c khod cng Rng và phát tri%n kinh t& - xã
hi. Các cM quan qu>n lý Nhà n+c ó có trách nhim tham
gia vào quá trình GTMT c a các d án do B , ngành mình
qu>n lý. Các nhóm GTMT khi chukn b/ báo cáo thng
h*p tác v+ i nh7ng cM quan này. Các cM quan nhà n+c trên có
th% c` #i din ca mình tham gia vào Hi Rng thkm /nh
theo yêu cEu c a cM quan qu>n lý môi trng.
1.2.5. Cng =ng
HEu h&t các d án phát tri%n 0u gây ra nh7ng tác ng &n các
cng Rng dân c sKng trong vùng có d án. Vì v=y, các cng
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
12
Rng dân c có quy0n *c tham gia vào GTMT ca d án. S
tham gia ca cng ng vào GTMT cho phép nh=n d#ng các
vTn 0 xã hi và môi trng quan tr[ng. Hiu qu> ca công tác
GTMT là gi>i quy&t các vTn 0 môi trng do cng Rng phát
hin b6ng cách s`a ch7a thi&t k& d án, hoSc thông qua các bin
pháp b>o v môi trng thích h*p. Kinh nghim ã cht ra r6ng
phEn l+n các d án b/ thTt b#i 0u do cha xem xét úng m@c
quy0n l*i ca các cng Rng b/ >nh hCng, do không phù h*p v+i
các i0u kin kinh t& xã hi, hoSc cha tính &n quy0n l*i ca
ngi dân nMi d án *c xây dng. N&u thi&u s ng h ca cng
Rng, d án sn gSp khó khFn trong thc hin và có th% dWn &n s
thTt b#i hoàn toàn. S tham gia ca cng ng là vTn 0 m+i, có
tEm quan tr[ng mang tính pháp lý góp phEn >m b>o s thành
công ca d án. ë n+c ta, vic tham gia ca cng Rng vào công
tác GTMT còn nhi0u h#n ch&.
1.2.6. Các t( ch>c tài tr qu?c t+
HEu h&t các TCTTQT Eu t cho các d án 0u yêu cEu thc
hin GTMT. TCTTQT có trách nhim Eu t cho vic
chukn b/ báo cáo GTMT, còn thkm /nh báo cáo thu c v0
trách nhim ca các n+c nh=n tài tr*. Thông thng, các yêu
cEu v0 môi trng c a các TCTTQT nh Ngân hàng Th& gi+i,
hay Ngân hàng Châu Á nghiêm ngSt hMn so v+i chính n+ c
*c tài tr*. i0u quan tr[ng là c> hai bên 0u yêu cEu ti&n
hành GTMT. Trong mt sK trng h* p các TCTTQT, còn
tr* giúp c> v0 mS t k€ thu= t cho công tác GTMT ca d án.
1.2.7. Các trng 0i hAc và các viBn nghiên c>u
Các trng #i h[c và các vin nghiên c@u >m nh=n vai trò nhTt
/nh trong quá trình GTMT. Các cM quan này có mt i ngu
các nhà chuyên môn thu=n l*i cho vic thành l=p các nhóm thc
hin GTMT. V+i trình chuyên môn cao, các chuyên gia có
th% có vai trò quy&t /nh trong vic xem xét các b>n th>o ca báo
cáo GTMT. i0u quan tr[ng nhTt là các trng #i h[c và các
vin nghiên c@u c l=p v+i các d án cho nên s ánh giá ca các
cM quan này mang tính khách quan. Các trng #i h[c là nh7ng
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
13
trung tâm chính ào t#o các cán b GTMT, cung cTp các ki&n
th@c m+i, các phMng pháp phân tích thích h*p cho quá trình ánh
giá môi trng.
1.3. Nh#ng h6n ch7 hi"n nay và phng h9ng hoàn thi"n công
tác ánh giá tác ng môi trng
S phân tích m+i ây ca ChMng trình Môi trng Liên h*p quKc
v0 hiu qu> ca GTMT ã cht rõ nh7ng h#n ch& và a ra các
nguyên t4c nh6m hoàn thin công tác GTMT t#i các n+c ang
phát tri%n.
Các khi&m khuy&t ca công tác GTMT hin nay, bao gRm c>
v0 ni dung và phMng pháp thc hin, có th% tóm l*c nh sau:
V! n$i dung GTMT
• Cht t=p trung cho các d án phát tri%n, vic @ng dng Ki v+i các
k& ho#ch phát tri%n quy mô quKc gia, vùng và ngành còn rT t ít;
• Nh7ng d án quy mô nhV th ng không ph>i thc hin
GTMT, tuy nhiên nh7ng tác ng nhV này * c tích lu€ và
theo thi gian chúng có th% trC nên rTt quan tr[ng;
• Không * c áp dng cho chính sách kinh t& vs mô, nh ngân sách
/ chính sách thu&;
• Không * c @ng dng cho các hip +c trao ai m=u d/ch gi7a
các quKc gia.
V! th'c hi)n GTMT
• Cha lôi cuKn và >m b>o s tham gia mt cách h7u ích và Ey
ca cng Rng vào công tác GTMT;
• Vic lRng ghép các k&t qu> GTMT vào nghiên c@u kh> thi và
ra quy&t /nh cha tMng x@ng;
• Danh mc các d án cEn ph>i ti&n hành GTMT cha E y ;
• Nh=n th@c v0 mô t> môi trng n0n và d báo các tác ng còn
phi&n din;
• Thi&u s liên k&t gi7a các tác ng v=t lý và sinh h[c v+i nh7ng
tác ng xã hi, kinh t& và s@c khod;
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
14
• Báo cáo GTMT còn khó hi%u Ki v+i ngi ra quy&t /nh và
cng Rng do vFn b>n dài dòng và s ph@c t#p ca các phMng
pháp s` dng trong GTMT;
• Thi&u cM ch& yêu cEu các cTp có thkm quy0n xem xét các báo cáo
GTMT;
• Quan h gi7a nh7ng ki&n ngh/ v0 gi>m thi%u và giám sát tác ng
môi trng trong các báo cáo GTMT v+i vic tri%n khai thc
hin còn mt kho>ng cách khá xa;
• NFng lc k€ thu=t và qu>n lý Ki v+i công tác GTMT C nhi0u
n+c còn h#n ch&.
Công tác GTMT t#i các n+ c ang phát tri%n còn gSp
nhi0u khó khFn. Vai trò ca công tác GTMT Ki v+i s
phát tri%n rTt quan tr[ng, góp phEn xây dng mt th& gi+i
b0 n v7ng (k&t qu> ca GTMT phc v công tác b>o v
môi trng); nghiên c@ u môi trng mt cách nhTt quán, có
h thKng (quá trình GTMT tuân th theo mt quy trình ã
l a ch[n) và thi&t thc (quá trình GTMT cung cTp nh7ng
thông tin úng 4n và áng tin c=y cEn thi&t cho vic ra
quy&t /nh). Vì v= y, ChMng trình Phát tri%n Liên h*p quKc
ã a ra nh7ng nguyên t4c cht #o và thc hin công tác
GTMT Ki v+i các n+c ang phát tri%n nh sau.
B+y nguyên t.c ch/ 01o trong GTMT
1. S tham gia: S tham gia h*p lý và úng lúc ca các bên h7u
quan vào quá trình GTMT;
2. Tính công khai: ánh giá và cM sC % ánh giá các tác ng
cEn *c công khai và k&t qu> ánh giá có th% *c tham kh>o
mt cách d] dàng;
3. Tính ch4c ch4n: Quá trình và thi gian bi%u ca công tác ánh
giá *c thông qua tr+c và *c các bên tham gia thc hin
mt cách Ey ;
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
15
4. Tính trách nhim: Nh7ng ngi ra quy&t /nh ph>i có trách
nhim v+i các bên h7u quan v0 quy&t /nh ca mình tuân theo
k&t qu> ca quá trình ánh giá;
5. S tín nhim: S ánh giá *c b>o >m v0 chuyên môn và
tính khách quan;
6. Chi phí/hiu qu>: Quá trình ánh giá và k&t qu> ca nó ph>i
>m b>o cho vic b>o v môi trng v+i chi phí xã hi nhV
nhTt;
7. Tính linh ho#t: Quy trình ánh giá ph>i phù h*p % t#o ra hiu
qu> và có hiu lc cho m[i d án và trong m[i hoàn c>nh.
M3i chín nguyên t.c th'c hi)n GTMT
GTMT $&2c áp d9ng:
• Cho tTt c> các ho#t ng ca d án phát tri%n gây ra các tác ng
tiêu cc áng k% cho môi trng và xã hi, hoSc nh7ng tác ng
tích lu€;
• Nh là mt công c qu>n lý môi trng cM b>n nh6m phòng
ngGa, gi>m thi%u các tác ng tiêu cc ca d án và t#o i0u kin
% môi trng t phc hRi;
• Sao cho công tác thkm / nh GTMT ánh giá úng b>n chTt
tác ng môi trng do các ho#t ng c a d án gây ra;
• % làm cM sC cho vic xác /nh úng 4n vai trò và trách nhim
ca các bên tham gia.
GTMT $&2c ti0n hành:
• Trong suKt chu trình d án, b4t Eu càng s+m càng tKt, có th%
ngay tG khi d án m+ i *c hình thành;
• Theo nh7ng yêu cEu rõ ràng % ch d án thc hin k% c> vic
qu>n lý tác ng;
• Phù h*p v+i trình khoa h[c và công ngh gi>m thi%u tác ng
môi trng hin t#i;
• TMng x@ng v+i th tc hin t#i và k& ho#ch thc hin
GTMT;
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
16
• % t vTn cho cng Rng, các nhóm, các bên b/ >nh hCng trc
ti&p, hoSc các bên *c hCng l*i tG d án nh6m gi>i quy&t các
mâu thuWn mt cách an thVa.
GTMT c/n thi0t và ph<i phù h2p vTi:
• TTt c> các vTn 0 v0 môi trng, bao gRm c> các tác ng xã hi
và ri ro v0 s@c khVe;
• Tác ng tích lu€ , x>y ra lâu dài và trên din rng;
• Vic la ch[n các phMng án thi&t k&, v/ trí tri%n khai và công
ngh ca d án;
• S quan tâm v0 tính b0n v7ng, bao gRm nFng suT t tài nguyên, kh>
nFng Rng hóa ca môi trng và a d#ng sinh h[c.
GTMT ph<i h&Tng tTi:
• Vic la ch[n các phMng án thi&t k&, v/ trí tri%n khai và công
ngh ca d án;
• Thông tin chính xác v0 b>n chTt ca các tác ng, cung nh
cng , ý nghsa ca chúng, nh7ng ri ro và h=u qu> môi trng
do d án gây ra;
• S rõ ràng trong các báo cáo GTMT, d] hi%u và phù h*p v+i
vic ra quy&t /nh, trong ó có các lu=n c@ v0 chTt l*ng, tin
c=y và gi+i h#n ca các d báo tác ng môi trng;
• Gi>i quy&t nh7ng vTn 0 môi trng di]n ra trong quá trình thc
hin d án.
GTMT to cU sV $1:
• Ra quy&t / nh có lu=n c@ v0 môi trng;
• Thi&t k&, l=p k& ho#ch và thc hin các d án phát tri%n sao cho
thVa mãn các tiêu chukn môi trng và mc ích qu>n lý tài
nguyên;
• Phù h*p v+i nh7ng yêu cEu v0 giám sát, qu>n lý, ki%m toán và
ánh giá các tác ng môi trng; vic hoàn thin v0 thi&t k& và
thc hin nh7ng thi&u sót trong d báo và gi>m thi%u ca các d
án trong tMng lai.
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
17
1.4. Biên so6n cu n chuyên kho ánh giá tác ng môi trng
(quy trình và h9ng d?n k@ thuAt) C Vi"t Nam
I.4.1. Các nguyên tDc chính c sF dGng trong viBc biên so0n
cu?n ánh giá tác ng môi trng các d6 án phát tri1n
Các nguyên t4c cM b>n ca công tác so#n th>o các h+ng dWn
GTMT *c ChMng trình Môi trng Liên h*p quKc tang
k&t trên cM sC các h+ng dW n GTMT, sa tay, sách tra c@u và
thc ti]n GTMT bao gRm:
• GTMT là công c % thc hin mc tiêu phát tri%n b0n v7ng;
• Quy trình GTMT ph>i * c lRng ghép, sao cho ít gây xáo trn
nhTt cho th% ch& môi trng (h thKng các cM quan, ta ch@c qu>n
lý và nghiên c@u môi trng) hin hành;
• Phù h*p v+i lu=t pháp hin hành v0 môi trng;
• GTMT là mt công c qu>n lý cho nên ph>i rõ ràng, *c k&t
h*p mt cách chSt chn v+i chu trình d án và i0u quan tr[ng nhTt
là cung cTp k/p thi các thông tin môi trng thích h* p. NhTt thi&t
ph>i có s phKi h*p chSt chn gi7a nhóm GTMT, các nhà thi&t
k& và ch d án % >m b>o r6ng nh7ng thay ai v0 thi&t k& và v/
trí ca d án *c thc hin nh6m ngFn ngGa và gi>m thi%u các
tác ng tiêu cc và mC rng tKi a các l*i ích c a d án;
• a dân c ca vùng d án tham gia vào quá trình GTMT;
• GTMT *c thc hin mt cách tang h*p và liên ngành cho
các tác ng (môi trng xã hi, kinh t&, v=t lý và sinh h[c) % tKi
a hoá các l*i ích ca d án.
1.4.2. MGc ích và gi,i h0n ca cu?n ánh giá tác ng môi trng
Cu n !GT!MT *c biên so#n nh6m cung cTp các thông tin cEn
thi&t cho vic thc hin Ey mt quy trình GTMT, giúp cho
vic tr> li các câu hVi cM b>n ca công tác GTMT "Ai làm gì,
làm nh& th0 nào và làm vào lúc nào?". Cu n !GT!MT *c so#n
th>o cho tTt c> các ta ch@c và cá nhân tham gia vào quá trình ánh
giá tác ng môi trng.
Ki v+i các cM quan và cá nhân có trách nhim qu>n lý công tác
GTMT, cu n !GT!MT cung cTp nh7ng ni dung cM b>n nhTt
ca các b+c trong mt quy trình GTMT và nh7ng công c k€
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
18
thu=t có th% áp dng cho các b+c GTMT thuc ph#m vi trách
nhim ca các cM quan qu>n lý môi trng, nh b+ c sàng l[c môi
trng hay thkm /nh báo cáo GTMT.
Ki v+i ch d án, các cM quan và cá nhân có trách nhim ti&n
thành GTMT, cu n !GT!MT cung cTp các công c k€ thu=t
% thc hin công tác ánh giá tác ng môi trng có hiu qu>,
nh l=p 0 cMng (k& ho#ch) GTMT; GTMT chi ti&t.
Do cu n !GT!MT có ni dung tang h*p, so#n cho nhi0u Ki
t*ng ngi [c l#i rTt ng4n g[n, cho nên m[i vTn 0 không th%
trình bày mt cách th=t chi ti&t. % thc thi các nhim v ca mình
trong quy trình GTMT các nhóm th c hin cEn thi&t ph>i tham
kh>o thêm các tài liu chuyên sâu hMn.
1.4.3. Thi i1m sF dGng cu?n sách
Các b+c GTMT trong cu n !GT!MT này *c biên so#n
tMng @ng v+i tTt c> các giai o#n trong l=p k& ho#ch và thc hin
(chu trình) mt d án phát tri%n:
• Hình thành d án và nghiên c@u ti0n kh> thi;
• Nghiên c@u kh> thi, thi&t k& và công ngh;
• Thc hin;
• Giám sát và ánh giá d án.
Nh v=y, cu n !GT!MT có th% *c s` dng cho toàn b quy
trình GTMT và qu>n lý d án.
I.4.4. Quy trình ánh giá tác ng môi trng trong b?i c8nh các
n,c Châu Á
GTMT óng vai trò quan tr[ng trong vic gi>i quy&t
nh7ng vTn 0 có liên quan &n môi trng, góp phEn xây
dng các lu=n c@ môi trng và phát tri%n b0n v7ng.
GTMT là mt quá trình *c thc hin qua nhi0u b+c,
trong ó nhi0u vTn 0 môi trng *c a ra xem xét %
quy&t /nh vi c thc hin các d án. Hi u qu> ca h thKng
GTMT ph thuc vào các b+c c th% trong h thKng ó.
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
19
V0 cM b>n, quá trình GTMT trong các n+c ang phát
tri%n C Châu Á có các b+c chính sau:
• Sàng l[c môi trng ca d án;
• Xác / nh ph#m vi hoSc chukn b/ mt báo cáo ki%m tra môi trng
sM b;
• Chukn b/ báo cáo GTMT;
• Xem xét báo cáo GTMT;
• Thkm /nh báo cáo GTMT b6ng các tiêu chí và i0u kin ã
/nh;
• Qu>n lý môi trng.
} mt sK n+c, quá trình GTMT có ba sung thêm b+c
“Ki%m toán và ánh giá d án". B+c này thng *c thc
hin sau khi d án ã i vào ho#t ng. Hình 1.3 th% hin
các b+ c và nhim v chính ca quá trình GTMT khái
quát cho các n+c ang phát tri%n Châu Á.
•
Quy&t /nh v0 quy mô và m@c
GTMT
• Xây dng k& ho#ch GTMT chi ti& t
• Chính th@c hoá vic ki%m tra môi trng
sM b
• Phân tích và ánh giá tác ng
• Các bi n pháp gi>m thi%u
• K& ho#ch giám sát
• K& ho#ch qu>n lý môi trng
• ánh giá báo cáo
• Tham kh>o ý ki&n ca cng Rng
• Lo#i bV hay thông qua d án
• Tiêu chí và i0u kin
• B>o v môi trng
• Giám sát tác ng
• Thc hin k& ho#ch qu>n lý môi trng
Sàng l[c môi trng
Xác /nh ph#m vi
/Ki%m tra môi ttr
ng
Báo cáo GTMT
Thkm /nh theo các
tiêu chí và i0u kin
Thc hin qu>
n lý môi
trng
Ki%m toán và ánh giá
ánh giá báo cáo
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
20
• Các bi n pháp gi>m thi%u
• Các chMng trình giám sát
• Ki%m tra m@c thc hin k& ho#ch qu>n
lý ã cam k&t
• ánh giá s thành công ca các bin pháp
gi>m thi%u
Hình 1.3. Các b9c chính ca quá trình /GT/MT C Châu Á
1.4.5. Quy nh luLt pháp v ánh giá tác ng môi trng M ViBt
Nam
GTMT ã *c quy /nh trong nhi0u vFn b>n pháp quy, tr+c
h&t là trong Lu=t b>o v môi trng nFm 1993 và Lu=t b>o v môi
trng nFm 2005, Ngh/ /nh 175/CP ban hành ngày 18 tháng 10
nFm 1994 v0 h+ng dWn thi hành Lu=t b>o v môi trng và Ngh/
/nh 143 ban hành ngày 12 tháng 7 nFm 2004 v0 vic s`a ai, ba
sung i0u 14 Ngh/ /nh 175/CP ca Chính ph (ph9 l9c 1.4 và
1.5) và hàng lo#t các vFn b>n d+i lu=t ca B Khoa h[c, Công
ngh và Môi trng (BKHCN&MT) ban hành nh: Thông t
1420/MTg ngày 26 tháng 11 nFm 1994 v0 H+ng dWn GTMT
Ki v+i các cM sC ang ho#t ng, Thông t 715/MTg ngày 3 tháng
4 nFm 1995 v0 h+ng dWn GTMT Ki v+i các d án Eu t trc
ti&p ca n+c ngoài, Thông t 1100/TT-MTg ngày 20 tháng 8 nFm
1997 v0 h+ng dW n l=p và thkm /nh báo cáo GTMT Ki v+i
các d án Eu t Thc hin Cht th/ sK 11/1998/CT-TTg ngày 16
tháng 3 nFm 1998 ca Th t+ng Chính ph v0 vic thc hin
Ngh/ /nh sK 10/1998/N-CP ca Chính ph v0 c>i ti&n th tc
Eu t trc ti&p n+c ngoài, Rng thi cFn c@ vào tình hình thc
hin Lu=t b>o v môi trng ca các doanh nghip cung nh trình
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
21
qu>n lý ca các cM quan qu>n lý Nhà n+c v0 b>o v môi
trng, B KHCN&MT ã ban hành Thông t 490/1998/TT-
BKHCN&MT h+ng dWn l=p và thkm /nh báo cáo GTMT Ki
v+i các d án Eu t (ph9 l9c 1.6). MKi quan h gi7a các vFn b>n
pháp lý nêu trên *c h thKng hóa trên hình 1.4. Lu=t B>o v Môi
trng s`a ai ca n+c ta ã *c QuKc hi thông qua ngày 29
tháng 11 nFm 2005, sn chính th@c có hiu lc tG ngày 1 tháng 7
nFm 2006. Chính ph và các b, ngành h7u quan ang tri%n khai
các vFn b>n h+ng dW n thi hành lu=t.
1
1
Hình 1.4. M i liên h" gi#a các vGn bn pháp lý có liên quan 7n
/GT/MT ca Vi"t Nam
Quy&t /nh 1806/Q-MTg ngày
31/12/1994
Lu6t b+o v) môi tr3ng n9m 1993 (i0u 17 và 18)
Lu6t b+o v) môi tr3ng n9m 2005 (chMng III)
Ngh& &nh 175/CP (Ch-ng 3)
Ngh& &nh 143/CP (Ph1 l1c 1.5)
Ngh& &nh 26/CP (ch-ng 2)
• i0u 6, Vi ph#m v0
phòng
ng
G
a
Thông t 1420/MTg
ngày 26/11/1994
Thông t 715/MTg ngày 3/4/1995,
Thông t 1100/MTg ngày 20/8/1997,
Thông t 490/1998/TT-B KHCN&MT
ngày 29/4/1998
Hình th@c phê chukn báo cáo
GTMT
Công vFn sK 714/MTg ngày
3/4/1995
Phi&u thkm /nh báo cáo
GT
MT
Công vFn sK 812/MTg ngày
17/4/1996
Quy&t /nh phê chukn báo cáo
GTMT
T
rn Vn Ý, Lê c An, Trng Quang Hi, Eddy Nierynck, Trn Tý, Chu Th" Sàng
22
I.4.6. Quy trình ánh giá tác ng môi trng
Trên cM sC phân tích các quy /nh lu=t pháp v0 GTMT ca Vit
Nam trình bày trong 1.4.5 có th% khái quát hoá quy trình
GTMT ca n+c ta v+i 4 b+c chính (hình 1.5).
B7c th8 nht: Sàng l[c môi trng, do cM quan qu>n lý môi
trng thc hin. Các d án phát tri%n *c chia làm hai lo#i: lo#i
1, các d án cEn ti&n hành GTMT và lo#i 2, các d án không
cEn GTMT.
Ll Hình 1.5. Quy trình /GT/MT ca Vi"t Nam, Kc khái quát tL
các quy Mnh pháp luAt
Trách nhi)m cAa chA 0Cu t
Trách nhi)m cAa các c quan
qu+n lý môi tr3ng
Nghiên
c@u
ti0n
kh>
thi
Xây
dng
và
v=n
hành
Sàng l[c d án
L=p b>n Fng ký #t
TCMT
Ph>i ti&n hành
GT
MT
D án
không
*c chTp
nh=n
Phi&u xác
nh=n b>n
Fng ký #
t
TCMT
L=p báo cáo
GTMT
chi ti&t
Thkm /nh
báo cáo
GT
MT
Chú gi+i
Các b
+
c
GT
TM
Ki v+i các d án cEn GTMT
K
&
t qu
>
GT
TM
L
=
p b
>
n
F
ng ký
#
t TCMT
Thông qua
v+i i0u
kin s`a
ch7a
Fng ký
#t tiêu
chukn MT
Xem xét
b>n Fng
ký #t tiêu
chu
k
n MT
Nghiên
c@u
kh>
thi
L=
p báo cáo
GTMT
sM b
Quy&t /
nh
phê chukn
báo cáo
GTMT
Chng I: NH% NG V' N ( CHUNG V( ÁNH GIÁ TÁC ,NG MÔI TR01NG
23
B7c th8 hai: Ki v+i các d án lo#i 2, không cEn ti&n
hành GTMT, ch Eu t so#n b>n Fng ký #t chTt
l*ng môi trng trình cM quan qu>n lý môi trng xét
duyt và thông qua, quy trình GTMT cho lo#i d án
này k&t thúc t#i ây.
Ki v+i các d án lo#i 1, cEn ph>i ti&n hành GTMT, l=p
báo cáo GTMT sM b, sau ó chuy%n sang b+c th@ ba.
B7c th8 ba: L=p báo cáo ánh giá tác ng môi trng
chi ti&t.
B7c th8 t: Thkm /nh báo cáo ánh giá tác ng môi
trng.
Quy trình GTMT hin t#i ca n+c ta v0 cM b>n phù
h*p v+i thông l v0 GTMT ca khu vc và th& gi+i, tuy
nhiên các b+c ca quy trình trên cE n chi ti& t hoá % hoàn
chtnh.
Quy trình GTMT *c xây dng (hình 1.6) là k&t
qu> tham kh>o các quy trình GTMT ca các Ta
ch@c quKc t& (ChMng trình Môi trng Liên h*p
QuKc, Ta ch@c B>o v Thiên nhiên QuKc t&, Cng
Rng Châu Âu ) và c a m t sK n+c (Malaixia, Thái
Lan, Trung QuKc, Hà Lan, Bt, Canada ) nh6m góp
phEn hoàn thin quy trình GTMT ca n+c ta trong
tMng lai. Quy trình GTMT *c chia làm hai phEn
và 5 b+c. PhEn l=p báo cáo GTMT có các b+c:
sàng l[ c môi trng, xác /nh ph# m vi, GTMT chi
ti&t; phEn thkm /nh báo cáo GTMT bao gRm: thkm
/nh báo cáo GTMT và giám sát tác ng.
• K& t qu> ca quá trình sàng l[c môi trng các d án *c chia ra
ba lo#i: (1) Ph>i ti&n hành GTMT; (2) Cha rõ có cEn ph>i
ti&n hành GTMT hay không và (3) Không cE n GTMT;
• Trong b+c xác /nh ph#m vi GTMT, Ki v+i d án lo#i 1
(ph>i GTMT) ti&n hành theo trình t: GTMT sM b, l=p 0
cMng chi ti&t, xét duyt 0 cMng; Ki v+i 0 án lo#i hai (cha rõ
có ti&n hành GTMT hay không) thc hin vic: GTMT sM