một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần thương mại sơn - dầu

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
 TÀI:
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO
HIU QU S DNG VNăLUăNG TI
CÔNG TY C PHNăTHNGăMI
SNăậ DU
SINH VIÊN THC HIN: NGUYN HNGăTHNG
MÃ SINH VIÊN : A20138
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH
HÀ NI ậ 2014



B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
 TÀI:
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO
HIU QU S DNG VNăLUăNG TI
CÔNG TY C PHNăTHNGăMI
SNăậ DU
Giáoăviênăhng dn : ThS.ăVăL Hng
Sinh viên thc hin : Nguyn HngăThng
Mã sinh viên : A20138
Chuyên ngành : Tài chính

HÀ NI ậ 2014

Thang Long University Library


LI CAMăOAN

Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin
có s h tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên
cu ca ngi khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có
ngun gc vƠ đc trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan nƠy!
Sinh viên
Nguyn Hng Thng



LI CMăN
Vi tình cm chân thành, em xin bày t lòng bit n ti các thy giáo, cô giáo
trng i hc Thng Long, đc bit lƠ Cô giáo Th.S V L Hng cng các bác, cô
chú và anh ch trong Công ty C phn thng mi Sn ậ Du đƣ giúp đ em hoàn
thành khóa lun tt nghip nƠy. Em cng xin cm n các thy cô giáo ging dy trong
nhƠ trng đƣ truyn đt cho em rt nhiu kin thc b ích đ thc hin khóa lun và
cng nh có đc hành trang vng chc cho s nghip trong tng lai.
Do gii hn kin thc và kh nng lỦ lun ca bn thân còn nhiu thiu sót và
hn ch, kính mong s ch dn vƠ đóng góp ca các thy cô giáo đ khóa lun ca em
đc hoàn thin hn.
Hà Ni, ngày 02 tháng 07 nm 2014
Sinh viên
Nguyn Hng Thng

Thang Long University Library


MC LC
CHNGă1. Că S LÝ LUN V VNă LUă NG VÀ HIU QU S
DNG VNăLUăNG TRONG DOANH NGHIP 1
1.1. VNăLUăNG TRONG DOANH NGHIP 1
1.1.1. Khái nim vn lu đng trong doanh nghip 1
1.1.2. c đim ca vn lu đng trong doanh nghip 1
1.1.3. Phân loi vn lu đng trong doanh nghip 2
1.1.4. Vai trò ca vn lu đng đi vi hot đng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip 4
1.1.5. Kt cu vn lu đng và các nhân t nh hng đn kt cu vn lu đng . 5
1.1.6. Nhu cu vn lu đng và các phng pháp xác đnh nhu cu vn lu đng .

6
1.2. NI DUNG QUN LÝ VNăLUăNG TRONG DOANH NGHIP 7
1.2.1. Chính sách qun lý vn lu đng 8
1.2.2. Qun lý vn bng tin 9
1.2.3. Qun lý hàng tn kho 12
1.2.4. Qun lý các khon phi thu 15
1.3. CÁC CH TIểUăỄNHăGIỄăHIU QU S DNG VNăLUăNG TRONG DOANH
NGHIP 18
1.3.1. Khái nim hiu qu s dng vn lu đng 18
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá tng hp hiu qu s dng vn lu đng trong doanh
nghip 18
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tng b phn cu thành vn lu
đng 23
1.4. NHNG NHÂN T NHă HNGă N HIU QU S DNG VNă LUă NG
TRONG DOANH NGHIP 26
1.4.1. Nhân t khách quan 26
1.4.2. Nhân t ch quan 26
1.5. MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU S DNG VNă LUă NG
TRONG DOANH NGHIP 27
1.5.1. S cn thit nâng cao hiu qu s dng vn lu đng trong doanh nghip 27
1.5.2. K hoch hóa vn lu đng 27
1.5.3. T chc qun lý vn lu đng 28
1.5.4. Áp dng tin b khoa hc k thut vào sn xut 28
1.5.5. Tng cng bi ếng, nâng cao nng lc ca đi ng cán b qun lý công
ty 28


CHNGă2. THC TRNG HIU QU S DNG VNăLUăNG TI
CÔNG TY C PHNăTHNGăMIăSNăă- DU 30
2.1. TNG QUAN V CÔNG TY C PHNăTHNGăMI SN ậ DU 30

2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty C phn thng mi Sn –
Du 30
2.1.2. C cu t chc ca Công ty C phn thng mi Sn – Du 31
2.1.3. c đim sn xut kinh doanh 32
2.2. THC TRNG HOTăNG SN XUT KINH DOANH TI CÔNG TY C PHN
THNGăMI SNăậ DU 33
2.2.1. Tình hình tài sn – ngun vn ca Công ty 33
2.2.2. Tình hình kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty 38
2.3. THC TRNG S DNG VNă LUă NG VÀ HIU QU S DNG VNă LUă
NG TI CÔNG TY C PHNăTHNGăMI SNăậ DU 41
2.3.1. Chính sách qun lý vn lu đng 41
2.3.2. C cu vn lu đng ca Công ty 42
2.4. PHÂN TÍCH MT S CH TIểUăỄNHăGIỄăHIU QU S DNG VNăLUăNG
TI CÔNG TY C PHNăTHNGăMI SNăậ DU 45
2.4.1. Các ch tiêu đánh giá tng hp 45
2.4.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng ca tng b phn cu thành vn lu
đng 50
2.5. CÁC NHÂN T NHă HNGă N HIU QU S DNG VNă LUă NG TI
CÔNG TY 55
2.6. ÁNH GIÁ HIU QU S DNG VNă LUă NG TI CÔNG TY C PHN
THNGăMI SNăậ DU 55
CHNGă3. MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU S
DNG VNă LUă NG TI CÔNG TY C PHNă THNGă MIă SNă ậ
DU 58
3.1. NHăHNG PHÁT TRIN CA CÔNG TY C PHNăTHNGăMI SNăậ DU .
58
3.1.1. Môi trng kinh doanh 58
3.1.2. nh hng phát trin ca Công ty C phn thng mi Sn – Du đn
nm 2025 59
3.2. MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU S DNG VNă LUă NG

CA CÔNG TY C PHNăTHNGăMI SNăậ DU 60
3.2.1. Qun lý tin mt 60
3.2.2. Qun lý các khon phi thu khách hàng 61
Thang Long University Library


3.2.3. Chú trng công tác nghiên cu và m rng th trng, to điu kin nâng
cao hiu qu đu t 64
3.2.4. Mt s bin pháp khác 65


DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt
Tên đy đ
CPQLDN
Chi phí qun lý doanh nghip
DN
Doanh nghip
GVHB
Giá vn hàng bán
NVHN
Ngun vn ngn hn
HTK
Hàng tn kho
PTKH
Phi thu khách hàng
SX
Sn xut
SXKD
Sn xut kinh doanh

TNDN
Thu nhp doanh nghip
TS
Tài sn
TSDH
Tài sn dài hn
TSNH
Tài sn ngn hn
TSC
Tài sn c đnh
TSL
Tài sn lu đng
VCSH
Vn ch s hu
VL
Vn lu đng

Thang Long University Library



DANH MC HÌNH NH, BNG BIU

Bng 1.1. Quyt đnh khi xem xét hai phng án cp tín dng 16
Bng 2.1. C cu tài sn ca Công ty giai đon 2011 ậ 2013 34
Bng 2.2. C cu ngun vn ca Công ty trong giai đon 2011 - 2013 36
Bng 2.3. T l vn chim dng ca Công ty 43
Bng 2.4. Các ch tiêu kh nng sinh li ca Công ty 47
Bng 3.1. Danh sách các nhóm ri ro 62
Bng 3.2. Mô hình cho đim tín dng đ phân nhóm ri ro 63

Bng 3.3. Bng theo dõi tui các khon phi thu ca Công ty 64
Biu đ 2.1. C cu ngun vn ca Công ty 37
Biu đ 2.2. C cu tài sn lu dng 42
Biu đ 2.3. Hiu sut s dng tng tài sn 48
Biu đ 2.4. Tc đ luân chuyn hƠng lu kho 52
Biu đ 2.5. Tc đ luân chuyn các khon phi thu 53
Biu đ 2.6. Tc đ luân chuyn các khon phi tr 54
 th 1.1.  th mc d tr tin 10
 th 1.2 Mc d tr tin mt ti u 11
 th 1.3 S vn đng vn bng tin theo mô hình Miller - Orr 11
 th 1.4 Lng hàng hóa d tr 13
 th 1.5 Mc d tr kho ti u 14
 th 1.6 Mô hình qun lý hàng ABC 14



LI M U
1. Lý do chnăđ tài
Trong nn kinh t cnh tranh quyt lit, doanh nghip mun tn ti và phát trin
đc thì đòi hi doanh nghip phi có tim lc v tài chính là vn.
Vn lƠ điu kin không th thiu khi tin hành thành lp doanh nghip và tin
hành hot đng kinh doanh.  bt k doanh nghip nào, vn đc đu t vƠo quá trình
sn xut kinh doanh nhm tng thêm li nhun tng thêm giá tr ca doanh nghip.
Hot đng trong nn kinh t th trng vi xu th hi nhp, đi th cnh tranh
ca các doanh nghip không ch là các doanh nghip trong nc mà còn là các doanh
nghip nc ngoài.  có th nm bt đc nhng c hi vƠ vt lên thách thc, đng
vng trong cnh tranh, các doanh nghip phi đa ra đc nhng quyt đnh đúng đn
v vn đ to lp qun lý vn nói chung và vn lu đng nói riêng sao cho có hiu qu
nht nhm đem li li nhun nhiu nht cho doanh nghip. Vn đ này không còn là
mi nhng luôn là mi quan tâm ca các doanh nghip vƠ ngi quan tâm ti hot

đng kinh doanh.
Nhn thc đc tm quan trng ca vic nâng cao hiu qu s dng vn lu
đng đi vi s phát trin ca doanh nghip bng nhng kin thc tích ly đc trong
thi gian hc tp, nghiên cu ti Trng i hc Thng Long cùng s hng dn ca
giáo viên hng dn ậ Th.S V L Hng và thi gian thc tp ti Công ty C phn
thng mi Sn ậ Du, đ tƠi: ắMt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng vn
lu đng ti Công ty C phn thng mi Sn ậ Du” đƣ đc la chn lƠm đ tài
khóa lun tt nghip.
2. Mcăđíchănghiênăcu
Mt là trình bày nhng lý lun c bn v vn lu đng và hiu qu s dng vn
lu đng ti doanh nghip.
Hai là phân tích thc trng s dng vn lu đng ti Công ty C phn thng
mi Sn ậ Du vƠ đánh giá hiu qu s dng vn lu đng ti Công ty.
Ba lƠ đa ra các gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng vn lu đng ti
Công ty.
3. iătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Hiu qu s dng vn lu đng ca doanh nghip.
Phm vi nghiên cu: Thc trng qun lý và s dng vn lu đng ti Công ty
C phn thng mi Sn ậ Du trong giai đon 2011 ậ 2013.


Thang Long University Library


4. Phngăphápănghiênăcu
Các phng pháp: phng pháp so sánh, phng pháp phơn tích đc s dng
trong khóa lun.
5. Kt cu khóa lun
Ngoài m đu và kt lun khóa lun gm 3 chng:
Chngă1:ă Căs lý lun v vnăluăđng và hiu qu s dng vnăluă

đng ca doanh nghip
Chngă2:ă Thc trng hiu qu s dng vnă luă đng ti Công ty C
phnăthngămiăSnăậ Du
Chngă3:ă Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng vnă luă
đng ti Công ty C phnăthngămiăSnăậ Du

1

CHNGă1. Că S LÝ LUN V VNă LUă NG VÀ HIU QU S
DNG VNăLUăNG TRONG DOANH NGHIP
1.1. Vnăluăđng trong doanh nghip
1.1.1. Khái nim vn lu đng trong doanh nghip
Trong nn kinh t th trng, đ tin hành hot đng sn xut kinh doanh bao gi
cng cn 3 yu t: đi tng lao đng, t liu lao đng và sc lao đng. Có th nói quá
trình sn xut kinh doanh chính là quá trình kt hp các yu t đó đ to ra hàng hóa
dch v. Khác vi t liu lao đng, đi tng lao đng khi tham gia vào quá trình sn
xut luôn thay đi hình thái vt cht ban đu, giá tr ca nó đc chuyn dch toàn b
mt ln vào giá tr sn phm vƠ đc bù đp khi giá tr ca sn phm đc thc hin.
Nhng đi tng lao đng nói trên, nu xét v hình thái hin vt đc gi là các
TSL, còn v hình thái giá tr đc gi lƠ VL ca DN.
ắVn lu đng ca DN là s vn ng ra đ hình thƠnh nên các TSL nhm đm
bo cho quá trình kinh doanh ca DN đc thc hin thng xuyên, liên tc. Vn lu
đng luân chuyn toàn b giá tr ngay trong mt ln vƠ đc thu hi toàn b, hoàn
thành mt vòng luân chuyn khi kt thúc mt chu k kinh doanh.” [1, tr85]
Vn lu đng là mt yu t quan trng gn lin vi toàn b quá trình sn xut
kinh doanh ca doanh nghip. Trong quá trình sn xut kinh doanh, các TSL luôn
vn đng t khâu sn xut sang khơu lu thông, thay th và chuyn hóa ln nhau, đm
bo cho quá trình sn xut kinh doanh đc tin hành liên tc và thun li.
Vnăluăđng ròng
Mt vn đ khác liên quan đn VL lƠ VL ròng.

VLăròngă=ăTSLăậ N ngn hn
VL ròng phn ánh kh nng rƠi tr ngun vn thng xuyên cho tài sn c đnh
ca Công ty. Qua vic phơn tích VL ròng ta có th thy đc tính linh hot trong
vic s dng VL  Công ty, đng thi th hin kh nng thanh toán ca Công ty.
1.1.2. c đim ca vn lu đng trong doanh nghip
VL lƠ biu hin bng tin ca TSL nên đc đim ca VL chu s chi phi
bi đc đim ca TSL. Vì vy, VL ca các doanh nghip không ngng vn đng
qua các giai đon ca chu k kinh doanh.
VL trong doanh nghip luôn thay đi hình thái biu hin trong quá trình tun
hoàn luân chuyn. VL đc chuyn hóa qua nhiu hình thái khác nhau, bt đu là
tin t sang hình thái vt t, hàng hóa d tr. u tiên, khi tham gia vào quá trình sn
xut, VL th hin di trng thái s khai ca mình là tin t, qua các giai đon nó
dn chuyn thành các sn phm d dang. Giai đon cui cùng ca quá trình sn xut
Thang Long University Library
2

kinh doanh, VL đc chuyn hóa vào sn phm cui cùng. Khi sn phm nƠy đc
bán trên th trng s thu v tin t hay hình thái ban đu ca VL. Quá trình sn xut
kinh doanh din ra liên tc, không ngng cho nên VL cng tun hoàn không ngng
có tính cht chu k to thành s chu chuyn ca VL.
VL luơn chuyn vi tc đ nhanh. VL hoƠn thƠnh mt vòng tun hoàn sau khi
kt thúc mt chu k sn xut kinh doanh.
1.1.3. Phân loi vn lu đng trong doanh nghip
Trong DN vn đ t chc và qun lỦ VL có mt vai trò quan trng. Có th nói,
qun lỦ VL lƠ b phn quan trng ca công tác qun lý tài chính ca DN. Qun lý
VL nhm đm bo s dng VL hp lý, tit kim và có hiu qu. Do đó, mun qun
lý tt VL, ngi ta phi tin hành phân loi VL theo các tiêu thc sau:
1.1.3.1. Phân loi theo hình thái biu hin
Theo cách phân loi nƠy VL có th chia thành:
- Vn bng tin: bao gm các khon vn tin t nh tin mt ti qu, tin gi ngân

hàng, các khon vn trong thanh toán, tin đang chuyn biu hin di hình thái giá tr.
- Các khon phi thu, phi tr: bao gm các khon mà doanh nghip phi thu ca
khách hàng, các khon vn mà doanh nghip phi thanh toán cho khách hàng theo hp
đng cung cp, các khon phi np cho Ngơn sách NhƠ nc hoc thanh toán tin
công cho ngi lao đng.
- Vn vt t hƠng hóa: lƠ các khon vn có hình thái biu hin bng hin vt c
th nh nguyên, nhiên vt liu, sn phm d dang, thành phmầ
- VL khác: bao gm các khon tm ng, chi phí tr trc, cm c, ký qu, ký
ccầ
Cách phân loi này giúp doanh nghip có c s đ tính toán và kim tra kt cu
ti u ca VL, d tho nhng quyt đnh ti u v mc tn dng VL đƣ b ra, t
đó tìm bin pháp phát huy chc nng các thƠnh phn ca VL bng cách xác đnh
mc d tr hp lý và nhu cu VL. Mt khác nó cng lƠ c s đ doanh nghip đánh
giá kh nng thanh toán ca mình.
1.1.3.2. Phân loi theo vai trò ca vn lu đng đi vi hot đng kinh doanh ca
doanh nghip
Theo cách phân loi nƠy VL ca DN đc phân thành 3 loi:
- Vn lu đng trong khâu d tr bao gm các khon vn sau: Vn nguyên vt
liu chính; vn vt liu ph; vn nhiên liu; vn ph tùng thay th; vn vt liu đóng
gói; vn công c, dng c đ đm bo sn xut kinh doanh ca doanh nghip đc tin
hành liên tc.
3

- Vn lu đng trong khâu sn xut bao gm các khon vn: Vn sn phm đang
ch to; vn bán thành phm t ch; vn v phí tn đi phân b đc dùng trong quá
trình sn xut, đm bo cho quá trình sn xut ca các b phn sn xut trong dây
chuyn công ngh đc liên tc, hp lý.
- Vn lu đng trong khơu lu thông bao gm các khon vn:
 Vn thành phm: Là giá tr nhng sn phm đƣ đc sn xut xong, đt tiêu
chun k thut vƠ đƣ đc nhp kho.

 Vn bng tin: Bao gm tin mt ti qu, tin gi ngân hàng, các khon đu
t ngn hn, các khon th chp, kỦ cc, ký qu ngn hnầ
 Vn trong thanh toán: là các khon phi thu, tm ng phát sinh trong quá
trình mua bán vt t hƠng hóa hoc thanh toán ni b.
Vic phân loi VL theo phng pháp nƠy giúp cho vic xem xét, đánh giá tình
hình phân b ca VL trong tng khâu ca quá trình chu chuyn VL. Thông qua đó,
nhà qun lý s có nhng bin pháp thích hp nhm to ra mt kt cu VL hp lý,
tng tc đ luân chuyn VL, nơng cao hiu qu s dng VL.
1.1.3.3. Phân loi theo ngun hình thành vn lu đng ca doanh nghip
TSL đc tài tr bi các ngun: vn ch s hu và n phi tr. Trong đó,
ngun vn ch s hu tài tr ch yu cho tài sn c đnh, ch đu t mt phn cho
ngun lu đng ca doanh nghip. Còn các ngun khác đu t c bn cho VL.
- Ngun vn ch s hu
Là ngun vn thuc quyn s hu ca doanh nghip, doanh nghip có đy đ các
quyn chim hu, s dng, chi phi vƠ đnh đot. Tùy theo loi hình doanh nghip thuc
các thành phn kinh t khác nhau mà vn ch s hu có ni dung c th riêng nh: vn
đu t t ngơn sách nhƠ nc; vn do ch doanh nghip t nhơn t b ra; vn góp c
phn trong công ty c phn; vn góp t các thành viên trong doanh nghip liên doanhầ
- N phi tr:
 Ngun vn đi vay: lƠ các khon VL đc hình thành t vn vay các ngân
hƠng thng mi hoc các t chc tài chính khác; vn thông qua phát hành
trái phiu.
 Ngun vn trong thanh toán: là các khon n khách hàng, DN khác trong quá
trình thanh toán.
Vic phân loi này giúp cho ta có th thy đc kt cu các ngun hình thành
nên VL ca DN. T đó, DN có th ch đng vƠ đa ra các bin pháp huy đng, qun
lý và s dng VL hiu qu hn.
Thang Long University Library
4

1.1.3.4. Phân loi vn lu đng theo thi gian huy đng và s dng vn
Theo cách này ngun vn lu đng đc chia thành ngun vn lu đng tm thi
và ngun vn lu đng thng xuyên.
- Ngun vn lu đng tm thi là ngun vn có tính cht ngn hn ch yu đ
đáp ng nhu cu có tính cht tm thi v vn lu đng phát sinh trong quá trình sn
xut kinh doanh ca các DN. Ngun vn này bao gm các khon vay ngn hn ngân
hàng, các t chc tín dng và các khon n ngn hn khác.
- Ngun vn lu đng thng xuyên là ngun vn có tính cht n đnh nhm
hình thƠnh nên TSL thng xuyên cn thit.
Vic phân loi ngun VL nh trên giúp cho nhƠ qun lỦ xem xét huy đng các
ngun VL mt cách phù hp vi thi gian s dng đ nâng cao hiu qu t chc và
s dng ngun VL trong DN mình.
1.1.4. Vai trò ca vn lu đng đi vi hot đng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip
 tin hành sn xut, ngoƠi TSC nh máy móc, thit b, nhƠ xngầ doanh
nghip phi b ra mt lng tin nht đnh đ mua sm hàng hóa, nguyên vt liuầ
phc v cho quá trình sn xut. Nh vy, VL lƠ điu kin tiên quyt ca quá trình
sn xut kinh doanh. Vn lu đng là công c phn ánh, đánh giá quá trình mua sm,
d tr, sn xut, tiêu th ca doanh nghip. Nu VL b thiu hay tc đ luân chuyn
VL chm s làm trì tr hot đng mua bán hàng hóa, lƠm gián đon sn xut, doanh
nghip không th tin hành m rng th trng, dn đn li nhun b gim sút, gây nh
hng xu đn hiu qu hot đng kinh doanh ca doanh nghip.
VL lƠ b phn cu thành nên giá thành sn phm, do đc đim chu chuyn s
chuyn toàn b giá tr ca nó vào giá tr sn phm theo chu k sn xut kinh doanh mà
chu k vn đng ca nó lƠ c s đánh giá kh nng thanh toán vƠ hiu qu s dng vn.
VL có đc đim là phân b trong toàn b hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip đng thi chúng li chu chuyn nhanh nên VL đc xem nh lƠ công
c qun lý quan trng ca doanh nghip. Nó kim tra, kim soát, phn ánh tính cht
khách quan ca hot đng tƠi chính, thông qua đó giúp cho các nhƠ qun tr doanh
nghip đánh giá đc nhng đim mnh, đim yu trong kinh doanh nh kh nng

thanh toán, tình hình luân chuyn vt t hƠng hóa, tin vn t đó đ đa ra các quyt
đnh ti u cho doanh nghip.
VL lƠ ngun lc quan trng đ thc hin các chin lc, sách lc kinh doanh.
Vi nn kinh t th trng hin nay, DN hoàn toàn t ch trong s dng vn kinh doanh.
Vì th, VL lƠ yu t quyt đnh đn m rng hay thu hp quy mô hot đng ca DN.
5

Qua đơy đƣ cho thy, tm quan trng ca VL đi vi quá trình sn xut kinh doanh
ca DN. Vì vy, s dng và qun lỦ VL nh th nƠo đ nâng cao hiu qu s dng vn
và dt đc mc tiêu chung vn lƠ bƠi toán khó đi vi mi doanh nghip hin nay.
1.1.5. Kt cu vn lu đng và các nhân t nh hng đn kt cu vn lu đng
Kt cu VL phn ánh quan h t l gia các thành phn VL trong tng s
VL ca DN.
VL lƠ mt b phn ca vn sn xut kinh doanh, vn đ t chc qun lý, s
dng VL có hiu qu s quyt đnh đn s tng trng và phát trin ca DN, nht là
trong điu kin nn kinh t th trng hin nay. DN s dng VL có hiu qu, điu
nƠy đng ngha vi vic DN t chc đc tt quá trình mua sm d tr vt t, sn xut
và tiêu th sn phm, phân b hp lý vn trên các giai đon luân chuyn đ vn luân
chuyn t loi này thành loi khác, t hình thái này sang hình thái khác, rút ngn vòng
quay ca vn.
Trong các DN khác nhau thì kt cu VL cng không ging nhau. Vic phân
tích kt cu VL ca DN theo các tiêu thc phân loi khác nhau s giúp DN hiu rõ
hn nhng đc đim riêng v s VL mƠ mình đang qun lý và s dng. T đó xác
đnh đúng các trng đim và bin pháp qun lỦ VL có hiu qu hn phù hp vi điu
kin c th ca DN.
Có nhiu nhân t nh hng đn kt cu ca VL, tuy nhiên có th chia làm ba
nhân t ch yu sau:
- Các nhân t v mt sn xut: Quy trình công ngh, quy mô sn xut; đ dài ca
chu trình sn xut; trình đ t chc quá trình sn xut; kh nng nguyên vt liu phc
v cho quá trình sn xut; tay ngh, cán b công nhân viên (tay ngh thành tho thì

nng sut cao, tit kim nguyên vt liu hn); tính phc tp ca sn phm (sn phm
phc tp đòi hi nhu cu nhiu hn v nguyên vt liu, công c, dng c).
- Các nhân t v vic cung ng nguyên vt liu và tiêu th sn phm: Ph thuc
vào mi quan h gia đn v cung ng vƠ đn v đc cung ng, th hin  khong cách
gia DN vi ni cung cp: khong cách gia DN vi nhà cung cp càng xa thì vic d
tr vt t, hƠng hóa, thƠnh phm càng ln; Uy tín: c s cung cp vt t có uy tín, đm
bo v thi gian cng nh cht lng vt t thì DN không phi d tr quá nhiu nguyên
vt liu, t trng nguyên vt liu cng ít đi vƠ ngc li; Kh nng cung cp ca th
trng: nu là loi vt t khan him thì phi d tr nhiu vƠ ngc li; K hn giao
hàng và khi lng vt t đc cung cp mi ln giao hàng: nu vic cung cp thng
xuyên và khi lng nhiu thì d tr ít hn vƠ ngc li; c đim ca sn phm: nu là
sn phm mi tung ra th trng thì không nên sn xut quá nhiu vƠ ngc li.
Thang Long University Library
6

- Các nhân t v mt thanh toán: ơy lƠ nhơn t nh hng trc tip đn kt cu
VL tronng lu thông. Phng thc thanh toán hp lý, th tc thanh toán nhanh gn,
không đ khách hàng n nhiu s gim t trng các khon phi thu. Vic chp hành k
lut thanh toán, thc hin hp đng thanh toán tt hay cha tt, la chn hình thc
thích hp hay cha cng nh hng đn kt cu VL, chng hn nu la chn hình
thc thanh toán bng tin mt thì kt cu vn nghiêng v tin mt ti quầ
Ngoài các nhân t nêu trên, kt cu VL còn l thuc vào tính cht thi v sn
xut, trình đ t chc và qun lý ca DN.
1.1.6. Nhu cu vn lu đng và các phng pháp xác đnh nhu cu vn lu đng
Mt nhim v c bn đc đt ra cho doanh nghip là vi khi lng sn phm
sn xut theo k hoch đc d tính theo nhu cu th trng làm th nƠo đ có đc
mt t l đúng đn gia s VL so vi kt qu sn xut. iu đó có ngha lƠ lƠm th
nƠo đ tng cng đc hiu qu ca s VL b ra, mun vy DN phi xác đnh đc
nhu cu VL mt cách đúng đn hp lý.
 xác đnh nhu cu VL thng xuyên cn thit, DN có th s dng các phng

pháp khác nhau tùy theo điu kin c th DN có th la chn phng pháp thích hp.
Phng pháp trc tip xác đnh nhu cu VL
Ni dung ch yu ca phng pháp nƠy lƠ cn c vào các yu t nh hng trc
tip đn vic d tr vt t, sn xut và tiêu th sn phm đ xác đnh nhu cu ca tng
khon VL trong tng khâu ri tng hp li nhu cu VL ca DN.
u đim ca phng pháp nƠy lƠ xác đnh đc nhu cu c th ca tng loi vn
trong tng khâu kinh doanh, to điu kin tt cho vic qun lý, s dng vn theo tng
loi trong tng khâu s dng. Công thc nh sau:






 






Trong đó: 

: Nhu cu VL ca DN
M : Mc tiêu dung bình quân mt ngày ca loi vn đc tính toán
N : S ngày luân chuyn ca loi vn đc tính toán
i : S khâu kinh doanh (i = 1,k)
j : Loi vn s dng (j = 1,n)
Mc tiêu hao bình quân mt ngƠy (M) đc tính bng tng mc tiêu dùng trong
k (theo d tính chi phí) chia cho s ngày trong k (360).

S ngày luân chuyn mt loi vn (N) đc xác đnh cn c vào các nhân t lien
quan v s ngày luân chuyn ca loi vn đó trong tng khơu tng ng.
7

Phng pháp gián tip xác đnh nhu cu vn lu đng
Phng pháp nƠy da vào thng kê kinh nghim đ xác đnh nhu cu vn. Da
vào tình hình thc t s dng VL  thi k va qua ca DN đ xác đnh nhu cu
chun v VL cho các thi k tip theo.
Ni dung ch yu ca phng pháp nƠy lƠ da vào mi quan h gia các yu t
hp thành nhu cu VL gm: Hàng tn kho, n phi thu t khách hàng và n phi tr
nhà cung cp vi doanh thu thun ca k va qua đ xác đnh t l chun nhu cu VL
tính theo doanh thu và s dng t l nƠy đ xác đnh nhu cu VL cho các k tip theo.
Phng pháp nƠy thc hin theo trình t sau:
- Xác đnh s d bình quơn các khon hp thành nhu cu VL trong nm báo cáo .
- Xác đnh t l các khon trên so vi doanh thu thun trong nm báo cáo. Trên
c s đó xác đnh t l nhu cu VL so vi doanh thu thun.
- Xác đnh nhu cu VL cho k k hoch.
Phng pháp c tính nhu cu VL bng t l phn trm trên doanh thu
Xác đnh nhu cu VL theo phng pháp nƠy cn c vào các yu t nh hng
trc tip đn vic d tr nguyên vt liu, sn phm và tiêu th sn phm đ xác đnh
nhu cu cho tng khon VL trong tng khâu ri tng hp li toàn b nhu cu VL
ca DN. Phng pháp nƠy tng đi phc tp và mt thi gian, tuy nhiên nó li to
điu kin tt cho vic qun lý, s dng vn theo tng loi trong tng khâu s dng.
Các bc tin hƠnh phng pháp:
Bc 1: Xác đnh s d bình quơn hp thành nhu cu VL trong nm báo cáo. Khi
xác đinh s d bình quơn cn phi phân tích tình hình đ loi tr các s liu không hp lý.
Bc 2: Xác đnh t l phn trm ca tng khon mc so vi doanh thu thun
trong báo cáo kt qu kinh doanh. Trên c s đó, xác đnh t l nhu cu VL so vi
doanh thu thun.
Bc 3: Xác đnh nhu cu VL trong nm k hoch.

1.2. Ni dung qun lý vnăluăđng trong doanh nghip
Qun lỦ VL lƠ mt hot đng trng yu trong công tác qun lý tài chính DN,
qun lỦ VL không nhng đm bo s dng VL hp lý, tit kim mƠ còn có Ủ ngha
quan trng trong vic gim chi phí, đng thi thúc đy tiêu th sn phm và thanh toán
tin kp thi cho nhơn viên. Do đc đim ca VL lƠ luơn chuyn nhanh, s dng linh
hot nên góp phn quan trng đm bo sn xut ra mt khi lng hàng hóa. Vì vy,
kt qu hot đng ch yu ca DN tt hay xu mt phn ln là do cht lng công tác
qun lỦ VL quyt đnh.
Thang Long University Library
8

1.2.1. Chính sách qun lý vn lu đng
Mi DN có th la chn mt chính sách qun lỦ VL riêng, phù hp vi c cu
vn cng nh đc đim kinh doanh ca tng DN, điu đó dn ti vic qun lỦ VL ti
mi DN s mang nhng đc đim khác nhau. Tuy vy, chính sách qun lỦ VL s da
trên nguyên tc chung đó lƠ: kt hp mô hình qun lỦ TSL vƠ mô hình qun lý n
ngn hn ca DN. Da trên nguyên tc đó, DN thng áp dng ba chính sách qun lý
VL c bn: chính sách cp tin, chính sách thn trng và chính sách dung hòa.
Cp tin Thn trng Dung hòa

TSL

NVNH



TSL

NVNH

TSL



TSC

NVNH


NVDH
TSC




NVDH



NVDH

TSC



(Ngun: Giáo trình tài chính doanh nghip)
- Chính sách qun lỦ VL cp tin: đơy lƠ chính sách kt hp gia mô hình qun
lý tài sn cp tin và n cp tin. Doanh nghip ngun vn ngn hn đ tài tr cho
TSL vƠ mt phn TSC. u đim: chi phí huy đng vn thp hn do các khon phi

thu khách hàng  mc thp, chi phí hot đng cng  mc thp; d huy đng hn do
ngun vn huy đng ch yu t ngun ngn hn (thi gian s dng di 1 nm).
Nhc đim: kh nng thanh toán ngn hn ca công ty không đc đm bo (công ty
duy trì mc TSL thp nht) nên ri ro trong thanh toán.
- Chính sách qun lỦ VL thn trng: là s kt hp gia mô hình qun lý tài sn
thn trng và n thn trng. DN luôn duy trì TSL  mc ti đa và n ngn hn 
mc thp. Do đó, DN s dng ngun vn dài hn đ tài tr cho TSC và mt phn
TSL. u đim: ri ro trong thanh toán thp vì kh nng thanh toán đc đm bo
(DN luôn duy trì TSL  mc ti đa luôn đ đ tr các khon n ngn hn). Nhc
đim: chi phí huy đng vn cao hn do các khon phi thu khách hàng  mc cao nên
chi phí qun lỦ cng cao, lãi sut cho vay dài hn cao hn lƣi sut cho vay ngn hn;
khó huy đng vn (ngun vn dài hn thng khó huy đng).
- Chính sách qun lý VL dung hòa: dùng ngun vn ngn hn tài tr cho tài sn
ngn hn, dùng ngun vn dài hn tài tr cho tài sn dài hn (thông thng trên lý
thuyt mi có). u đim: kh nng thanh toán ngn hn ca công ty đc đm bo,
đng thi không mt phn chênh lch chi phí lãi sut.
9

1.2.2. Qun lý vn bng tin
Trong quá trình sn xut kinh doanh, các doanh nghip luôn có nhu cu d tr
vn tin mt  mt quy mô nht đnh. Quy mô vn tin mt là kt qu thc hin nhiu
quyt đnh kinh doanh trong thi k trc. Nhim v qun tr vn tin mt không ch
lƠ đm bo cho DN có đ lng vn tin mt cn thit đ đáp ng kp thi các nhu cu
thanh toán mà quan trng hn lƠ ti u hóa s vn tin mt hin có, gim ti đa các ri
ro v lãi sut hoc t giá hi đoái vƠ ti u hóa vic đi vay ngn hn hoc đu t kim li.
Lp d toán ngân sách tin mt
Ngân sách tin mt là các d án lu chuyn tin t, cho thy thi đim và s
lng lung tin mt vào và ra trong mt thi k (thng là mt tháng). Mc đích lp
d toán nƠy đ các nhà qun tr tài chính có kh nng tt hn v xác đnh nhu cu tin
mt tng lai, hoch đnh đ tài tr cho các nhu cu tái sn xut, thc hin kim soát

tin mt và kh nng thanh toán ca DN. Vic nƠy đc thc hin da trên tính xác
thc ca nhng d báo v doanh s bán và ph thuc rt nhiu vào mt bng k hoch
ngân sách rõ ràng và chi tit.
Xác đnh mc d tr tin mt hp lý
Mc d tr tin mt hp lý cn đc xác đnh sao cho DN có th tránh đc các
ri ro do không có kh nng thanh toán ngay, phi gia hn thanh toán nên b pht hoc
phi tr lƣi cao hn, không lƠm mt kh nng mua chu ca nhà cung cp, tn dng các
c hi kinh doanh có li nhun cao cho DN.
Mc tn qu tin mt tiăuă=ăMc chi tiêu vn tin mt  Mc d tr
bình quân 1 ngày trong k tn qu hp lý
Xác đnh và qun lý lu lng tin mt
D tr tin mt (tin ti qu và tin trên tài khon thanh toán ti ngân hàng) là
điu tt yu mà DN phi làm đ đm bo vic thc hin các giao dch kinh doanh hàng
ngƠy cng nh đáp ng nhu cu v phát trin kinh doanh trong tng giai đon. Lng
tin mt d tr ti u ca DN phi tha mƣn đc ba nhu cu chính: chi cho các khon
phi tr phc v hot đng sn xut kinh doanh hàng ngày ca DN nh: tr cho nhà
cung cp hàng hóa hoc dch v, tr lng cho ngi lao đng, tr thu; d phòng cho
các khon chi ngoài k hoch; d phòng cho các c hi phát sinh ngoài d kin khi th
trng có s thay đi đt ngt.
Mc d tr vn tin mt ti u
Tính toán và xây dng các bng hoch đnh ngơn sách giúp DN c lng đc
khong đnh mc ngân qu là công c hu hiu trong vic d báo thi đim thâm ht
ngơn sách đ DN chun b ngun bù đp cho các khon thiu ht này.
Thang Long University Library
10

Mô hình Baumol
Các DN cn có nhng bin pháp qun lý tin hiu qu và hp lý, mt trong nhng
phng pháp qun lý tin là áp dng mô hình Baumol đ xác đnh lng tin mt ti u
cn d tr trong DN là bao nhiêu, thông qua vic xác đnh chi phí giao dch và chi phí

c hi cho vic gi tin. Vi các gi đnh sau: Nhu cu v tin trong DN n đnh; không
có d tr tin mt cho mc đích an toƠn; DN có hai hình thc d tr là tin mt và
chng khoán kh th; không có ri ro trong hot đng đu t chng khoàn. Mô hình này
xác đnh mc tin mt mà ti đó, tng chi phí ca vic gi tin là nh nht.
Tng chi phí (TC) bao gm chi phí giao dch vƠ chi phí c hi.
Chi phí giao dch (TrC): là chi phí liên quan đn vic chuyn đi t tài sn đu t
thành tin mt sn sàng cho chi tiêu.
TrC = T/C  F
Trong đó: T: Tng nhu cu v tin trong nm
C: Quy mô mt ln bán chng khoán
F: Chi phí c đnh ca mt ln bán chng khoán
Chi phí c hi (OC): là chi phí mt đi do gi tin mt, khin cho tin không đc
đu t vƠo mc đích sinh li.
OC = C/2  K
Trong đó: C/2: Mc d tr tin mt trung bình
K : Lãi sut đu t chng khoán
 th 1.1.  th mc d tr tin

Tng chi phí (TC): TC = TrC + OC = T/C*F + C/2*K
Thi gian
C/2
Bán CK
Tin mt
đu k
Tin mt
cui k
11

Mc d tr tin ti u: C* =


    

Vy ti mc C = C* ta đc 


 th 1.2 Mc d tr tin mt ti u
Chi phí gi tin mt

TC
OC




TrC

C* Tin mt (C)
Theo mô hình Baumol, khi vn bng tin xung thp, DN bán chng khoán đ
thu tin v, t đó DN phi mt chi phí giao dch cho mi ln bán chng khoán. Ngc
li, khi DN d tr vn bng tin thì DN s mt khon tin thu đc do không đu t
chng khoán hay gi tit kim.
Mô hình Miller ậ Orr
Do mô hình Baumol áp dng vi nhng gi đnh nht đnh nên không phù hp
vi các DN mang tính cht thi v, có lng vn bng tin phát sinh không đu. Do
đó, mc d tr tr tin mt còn đc xác đnh bng mô hình Miller ậ Orr.
 th 1.3 S vn đng vn bng tin theo mô hình Miller - Orr
Tin mt
Cao (H)
Chi phí c hi max

Mc tiêu
(Z)


Thp (L)
Chi phí giao
X Y Thi gian dch max

Thang Long University Library
12

Ging nh mô hình Baumol, mô hình Miller ậ Orr xác đnh tn qu da vào chu
phí giao dch vƠ chi phí c hi. Chi phí giao dch lƠ F: lƠ chi phí liên quan đn vic
mua bán chng khoán ngn hn đ chuyn đi t t tài sn đu t cho mc đích sinh
li ra tin mt nhm mc đích thanh toán. Chi phí giao dch c đnh cho mi ln giao
dch không ph thuc vào doanh s mua bán chng khoán ngn hn. Chi phí c hi do
gi tin mt là K bng vi lãi sut ngn hn.
Khác vi mô hình Baumol, trong mô hình Miller ậ Orr, s ln giao dch ca mi
thi k là s ngu nhiên, thay đi ph thuc vào s bin đng ca lung thu chi tin
mt. Kt qu là chi phí giao dch ph thuc vào tn qu k vng.
Vi tn qu thp nht L đƣ cho, gii thích mô hình Miller ậ Orr, chúng ta tìm
đc tn qu mc tiêu Z và gii hn trên H.
Z* =








  


H* = 3Z* - 2L
Trong đó Z*, H* ch giá tr ti u vƠ 

là phng sai ca dòng tin mt hàng
ngày. Vy tn qu trung bình theo mô hình Miller ậ Orr là:


= (4Z ậ L)/3
Tuy nhiên, đ s dng mô hình Miller ậ Orr DN cn phi làm các vic sau: Thit
lp gii hn di cho tn qu (Gii hn này liên quan đn mc đ an toàn chi tiêu do
ban qun lý quyt đnh); c lng đ lch chun ca dòng tin thu chi hàng ngày;
quyt đnh mc lãi sut đ xác đnh chi phí giao dch hƠng ngƠy; c lng chi phí
giao dch liên quan đn vic mua bán chng khoán ngn hn.
1.2.3. Qun lý hàng tn kho
Hàng tn kho là tt c các ngun lc d tr nhm đáp ng cho nhu cu hin ti
hoc tng lai. Hàng tn kho không ch có tn kho thành phm mà còn có tn kho sn
phm d dang, tn kho nguyên vt liu, linh kin và tn kho công c dng c dùng
trong sn xutầ
Trong mt DN, hàng tn kho bao gi cng lƠ mt trong nhng tài sn có giá tr
ln nht trên tng giá tr tài sn ca DN đó. Chính vì l đó, vic kim soát tt hàng tn
kho luôn là mt vn đ ht sc cn thit và ch yu trong qun lỦ VL.
Mô hình qun lý hàng tn kho hiu qu - Mô hình EOQ
Mô hình EOQ là mt mô hình qun tr tn kho mang tính đnh lng, có th s
dng nó đ tìm mc tn kho ti u cho DN. Theo mô hình này, có 2 loi chi phí thay
đi theo lng đt hƠng lƠ chi phí lu kho vƠ chi phí đt hƠng. Nh vy mc tiêu ca
13

mô hình này nhm ti thiu hóa tng chi phí đt hƠng vƠ chi phí lu kho, hai chi phí
này phn ng ngc chiu nhau.
Chi phí đt hàng: gm các khon chi phí qun lý, giao dch và vn chuyn hàng
hóa. Chi phí cho mi ln đt hàng gi s nh nhau không ph thuc vào s hàng hóa
mua mà ch ph thuc vào s ln mua hàng.
Công thc tính: Chiăphíăđt hàng = S/Q × O
Trong đó: S : Sn lng cn đt (nhu cu v hàng hóa)
Q : Lng hƠng đt 1 ln
O : Chi phí 1 ln đt hàng
S/Q : S ln đt hàng
Chi phí lu gi hàng tn kho: gm các khon chi phí hot đng và chi phí tài
chính. Nhng khon nƠy luôn thay đi đng bin theo s thay đi ca hàng tn kho.
Công thc tính: Chi phí d tr = Q/2 × C
Trong đó: Q/2 : Mc lu kho trung bình
C : Chi phí d tr kho trong 1 đn v hƠng lu kho
Mô hình EOQ đc xây dng da trên các gi đnh c bn: Nhu cu hàng tn
kho lƠ đu đn; giá mua hàng hóa mi ln đu bng nhau; không có yu t chit khu
thng mi; không tính đn d tr an toàn.
T đó, tng chi phí đc xác đnh:
Tngăchiăphíă(TC)ă=ăChiăphíăđt hàng + Chi phí d tr
 th 1.4 Lng hàng hóa d tr
Mc tn kho
Q*


im đt
hàng Q/2


Thi gian

Thi đim Thi đim Thi gian d tr
đt hàng nhn hàng ti u (T
*
)
Tng chi phí ti thiu chính là mc lu kho ti u (Q
*
) tng đng vi TC
min

Q
*
=ăạ(2×S×O)/C
Thang Long University Library
14

 th 1.5 Mc d tr kho ti u
Chi phí

Tng chi phí
Chi phí d tr




Chi phí đt hàng

Q* S lng đt hàng
Tuy nhiên, nhm đ phòng nhng bt trc xy ra, bo đm cho s n đnh sn
xut, doanh nghip cn tn kho mt lng nht đnh gi là d tr an toƠn. Lng d
tr an toàn này tùy thuc vào tình hình thc t ca doanh nghip, tính cht ca hàng

tn kho, điu kin vn chuyn. Lng d tr an toƠn chính lƠ lng d tr thêm vào
lng hàng hóa d tr ti thi đim đt hàng.
Mô hình qun lý hàng tn kho ABC
ơy lƠ mô hình qun lý hàng tn kho da trên c s áp dng mc đ qun lý
khác nhau vi các nhóm lu kho có giá tr cao (thp) khác nhau.
 th 1.6 Mô hình qun lý hàng ABC
Giá tr tích ly ($)

15%
C
35%
B

50%
A
T l
10% 30% 60% tn kho (%)
Theo phng pháp nƠy, các loi vt t đc chia thành ba nhóm chính:
- Nhóm A: bao gm nhng hàng hóa có giá tr hƠng nm chim 50% so vi tng
giá tr tn kho, trong khi đó s lng ch chim khong 10% lng hàng tn kho.