DÙNG TRYPSIN THÈM AXIT AMIN TÀCH TÉ BÀO PHÒI GÀ VÀ DANH GIÀ SU PHÀT TRIÉN CÙA TÈ BÀO DÒ

BÒ
GIAO
DUO VÀ DÀO TAO
• • •
DAI
HOC
QUÓC
GU
HA
NÓI
TRUÒNG DAI
HOC
KHOA
HOC
TUNHIÈN
****
CAO
XUAN
THINH
DÙNG TRYPSIN THÈM AXIT AMIN TÀCH
TÉ BÀO PHÒI GÀ VÀ DANH GIÀ SUPHÀT
TRIÉN
CÙA TÈ BÀO DÒ
LUAN AN THAC
S?
KHOA HOC HOA HOC
Qiuyèn
ngành:
Hoà
HOu
co

Masd:
01-04-02
Nguòrf
hiróng
dàn
khoa
hoc:
GS.TS.KH
Ngò
Thi
Thuàn
GS.TS.KH Nguyén
Vàn
Man
HA NÓI-2000
MUC LUC
Trang
MÒ DÀU
CHUONGLTÓNG
QUAN
Ll.Tébào
4
7.7.7.
Saluge
lich
sùtébào
hgc 4
7.7.2. Màng bào
tuoitg
5

1.1.3. Siéu càu trùc cùa càc vùng lién két giua càc
té
bào 10
7.7 ^.
Suphàn
chia
té
bào
19
1.2. Trypsin
19
7.2.7. Càc tién chat cùa enzym
19
7.2.2. Hogt hoà trypsinogen 20
1.2.J?.
Dàc diém cùa trypsinogen - co
che
thuy phàn
protein,
dnh
huòiìg
cùa nhiet dò
va pll dai
vói trypsin 23
1.2.4.
Nhoni
hydroxyl cùa serin 28
7.2.5.
Axit amin 30
CHUONG 2. VÀT LIÈU VÀ PHUONG PHÀP

THUC NGHIÈM
2.1.
Vatlieu
32
2.7.7.
Trang thiét bi
va
dung cu can thiét 32
2.7.2. Càc mói
truàng
càn thiét dùng de tàch
va
nuói cày
té
bào 33
2.2.
Phifimg
phap
thirc
nghiem 37
2.2.7.
Chuàn hi
tritng
gà co phói 37
2,2.2. Chuàn hi nuói cày
té
bào CEF
(Chick Embryos Fibroblast) 39
CHUONG 3. KÉT
QUA

VÀ THÀO LUÀN 40
3.1.
So
té bào song /
mi dirgc
tàch
tir
phói gà 40
3.2. So té bào chét /
mi
dugc tàch tir phói gà 42
3.3.
So té bào song / gam
dirgc
tàch tir
phòl
gà 43
3.4. So té bào chét / gam
dirgc
tàch tir phói gà 44
3.5.Ty
le té bào song / tong so té bào
(%)
tàch
tir
phói
gà 45
3.6. Quan sàt
sir
phàt

trién
cùa té bào qua 2 ngày nuói cày 46
3.7. Su
nhàn lén
cùa virut trén té bào phói gà 48
3.8.
Su phàn huy
va
tài tao té bào 51
3.9. Tàc dung cùa trypsin
va
trypsin axit amin 52
KÉT LUÀN 57
TÀI LIÈU THAMKHÀO
58
MODÀU
Tir
dàu thàp nién 1950 viéc nghién
culi va
phàt
trién
càc
vaexin
da eó
dugc buóc tién bó nbày vgt nhó phuang phàp nuói cà'y té bào in vitro thành
cóng .
Thoat tién Goodpasture dà nuói cà'y tình dugc màng phói gà. Sau
dò
Maitland dà cài tién nuói té bào thàn gà trong chai thuy
tinli,

dùng mói
truàng eó huyét thanh gà
va mot sÓ
muói khoàng
de cà''y
virut
vaexin.
Khóng
lAu ve
sau, Gey da eó
mot
dóng góp dàng ké : óng
de xuA't
phuang
phàp quay tròn lién tue càc óng nghiém nuói té' bào dà cày virut
vaexin va
bÀng ky thuAt này Gey dà thu hoach dugc lugng virut lón han gA'p bòi.
Cilng
trong
nhiTng
nàm 50, Enders, Wella
va
Robbins thue hién nhiéu
thf
nghiém cày virut trén té bào
nguòi
nuói in vitro, chù yéu là càc nguyén bào
xa (fibroblast) tu tÓ
chirc
da

va
ea cùa tré chét khi mói sinh.
Bang
phuang
phàp này càc tàc già dà dat dugc nhung két qua
rat
khà quan là dugc
polyovirut typ II Langsing vói khói lugng khà lón trong té bào nuói.
Thành cóng trong viéc su
diing
té' bào nuói in vitro
de
cày virut
gay
bénh
cho nguói dà ma ra
mot
ky nguyén mói nghién cuu
va
phàt trién
mot
loat càc
vaexin
mai phòng càc bénh bai liét, dai, quai bj, thuy dàu, sai, v.v
Gòng nghé nuói té bào a
mot
quy mó
lón
ngày càng dugc cài tién
va

hoàn
thién sé tao diéu kién thuAn
Igi
hon nùa cho viéc san
xuà't
càc
vaexin va
nghién
ciru
sinh y hoc.
Bang
phuang phap trypsin hoà nguòi ta dà tàch dugc càc té bào riéng
ré
tìrmó
[3]. Trypsin là
mot
trong nhung enzym phAn giài protein dac hiéu nhA't
san eó
va
cung dugc su dung róng rai nhàt [9]. Trypsin vói
net
dàc tnrng cùa
chuói peptit lién quan dé'n nhóm eaeboxyl cùa càc axit amin ea ban [22]. 0
diéu kién
thieh
hgp trypsin boat dóng
rat
huu hiéu trong viéc tàch mó, nhung
trypsin
sé

phà huy té' bào né'u kéo
dai
thòi gian trypsin hoà
[26].
Tiì
yéu
cÀu
thue té càn lugng té bào
song
nhiéu han, nén chùng tói tién hành nghién cuu
de
tài:
''Dùng
trypsin thém axit amin tàch té bào phói gà
va
dành già su phàt
trién cùa
té
bào
dò "
.
Mue
tiéu
cùa
de
tài bao góm nhung vA'n
de ehinh
sau:
1
)Nghién

cùru
ành
huong
cùa trypsin
va
trypsin
co
axit
amin dén
sir
tàch
té
bào phói gà.
2) Dành già
sir
phàt trién cùa hai nhóm té' bào tàch
dugc theo càc phuang phàp trén.
Chuong
1
TÓNG QUAN
1.1.
Té
bào.
7.7.7,
Saluge
lich
sùtébào
hgc.
Té bào dugc Robert Hook phàt hién
lÀn

dàu tién vào nàm 1665 nhò kmh
hién vi
tir
tao vói
dò
phóng dai 30X. Ong dà xuàt ban euón
"Kinh
hién vi"
mó ta nhiéu dói tugng
ma
óng dà quan sàt dugc. Ong mó tà càu
tiiie
cùa tiéu
bau thue vAt
à dcing
càc xoang róng eó thành bao quanh
va
dat tén là cella
[4].
Antoni Van Leuvenhock (1674) vói kmh hién vi eó dò phóng dai 270X dà
mó tà càc té bào dóng vAt
va
dà xàc
djnli
té bào khóng phài là xoang róng
ma
eó
cA'u
trùc
phùe

tap.
Tu
quan diém té bào là "xoang róng" dà chuyén sang quan niém té bào là
khói té bào chat eó chùa nhàn (R. Brawn, 1831)
va
dugc giói han bòi màng
té bào [4]. Nhiéu
qua trình
sinh
ly
quan trong cùa té bào dugc nghién cuu
làm
ca sa cho
sir
phàt trién cùa di truyén hoc , sinh ly hoc
va
phói sinh hoc a
cuòi théky
XIX
va
dàu
théky
XX
[21].
Ca thè ehi
song
trong
tiiròng
hgp néu càc hgp phÀn cùa nò dugc càu tao
tir le

bào. Mó cùa tA't cà càc ea
thè
déu bao góm nhung té bào
gAn
vói nhau
bÀng
nhiìng
lue bàm thóng thuòng. TA't cà càc mó
va
càc ca quan ehi là càc
khói té bào bién dang khàc nhau
[11],
té bào sinh ra
bang
eàch chia dói
va co
cAu phàt biéu nói tié'ng :
"Ngoài
té bào khóng eó su
song"
[4].
Hoc thuyét té bào
dirge
Engels dành già là
mot
trong
mhiìng
su kién lón
nliAt
cùa

thè
ky
19.
Hoc thuyét cho rÀng:
+
Mèi ca
thè song
déu eó càu tao té bào
va
san
phàm
boat dóng
song
cùa
té bào.
+
Càc té bào mói duae
hình
thành
ti^
su phAn chia té bào cu
+
Thành phàn hoà hoc
va
su chuyén hoà cùa chùng
rat gió'ng
nhau. Boat
tinh
ca
thè

toàn ven bao góm boat
tinh va
su tàc dóng tuang
hó
cùa càc dan
vi té bào dóc
lAp
càu tao nén nò [5].
Té bào là dan vj só'ng ea ban dugc tao thành bòi càc thành phàn quan
trong lién quan
màt
thiét vói nhau góm 3 thành phàn ea ban: màng, té bào
chA't, nhàn [4].
7.7.2. Màng bào
tuoyig
Trong
de
tài nghién cuu này
bang
phuang phàp trypsin hoà chùng tói da
tàch dugc
iihùng
té bào riéng ré
tir
mó (phói gà),
de
bié't dugc nhung tàc dung
tfch cuc cung nhu khóng
tieh ciré
trong viéc thuy phAn protein màng té bào

cùa trypsin. Chùng tói quan tAm
rat
nhiéu dé'n
cA'u tiijc
cùa màng, dac biét
dé'n càc phàn biét hoà cùa màng nói giua càc té bào vói nhau. Màng bào
tuong
là màng ngàn, giói han su ngA'm thu dóng dàn dé'n két qua là màng dò
chi cho phép càc chA't di qua theo gradien nóng dò, nguòi ta thày ràng
niróc
va
nhung chA't eó
kliói
lugng phAn
tir
nhò di qua màng ngàn do mot eàch tu
do.
Su vAn chuyén
mot so chat
nhu duòng, axit amin
co
su tham
già
cùa càc
enzym. Càc
enzynì
làm tàng
toc
dò thAm thà'u cùa càc
chat

dò qua màng.
He
thóng enzym này tham
già
vào thành phàn càu tao cùa
ehinh
màng
va
boat
dóng nhu
"chat
chuyén
chò"
khóng
phii thuóc
vào nàng lugng [5]
Màng té bào là
mot
màng
rat
mòng , khóng
thè
nhìn
thA'y
dugc duói
kùih
hién vi quang hoc ma dugc nhìn thA'y duói
knih
hién vi dién tu . Màng bào
tuong boc quanh té bào cùng dugc xàc nhàn nhò càc hién tugng sau:

-
Càc ch^t
chùa trong té' bào bi chày ra, dàc biét là khi thié'u
Ca^^
khi té'
bào bi tén
thircfng.
- Càc
loai
phàn tu ngà'm vào
tè'
bào
khòng
cùng
tó'c
dò
nhir
nhau.
-
Nhùng
ion cùng nhu phàn
tir
mang dién tfch
thàm nhàp
vào té' bào
chàm
han nhùng phan
tir
khòng mang dién
tich.

- Nhùng phàn
tir
bé thàm
nhap
vào
té'
bào nhanh hon nhùng phàn tu lón.
a. Càu tao cùa bào tuong.
Overton
(1902)
nhàn
thà'y
nhùng
chc'ft
hoà tan trong
lipit rà't de xàm
nhàp
vào té' bào, dòng thòi
òng
ta
nhftn
thà'y ràng nhùng dung mòi cùa lipit va
nhùng men iipaza phà huy màt té' bào.
Tu
dò òng két luàn màng bào tuong
co chat
lipit . Già thuyét
duoc
khàng dinh sau khi nguòi ta nhàn thày nhùng
hoc7t

dóng men
ò
màt ngoài màng bào tuong. Tu
dò
két luàn màng bào tuong
dugc
tao thành bòi lipit
va
protit.
Bang
phuong phàp hoà hoc té' bào, nguói ta
còli
chùng minh su
co
màt mot
lóp chat co tinh chat
cùa polysaccarit o trén
màt té' bào. Phàn tfch hoà hoc, nhàn thày màng bào tuong tàch rói
co
lipit,
protit vói
so
lugng tuong duong, dóng thòi
co
thém polisaccarit [28].
Màng bào tuong là
mot
màng
dàm,
day eàch

màng té' bào bòi
mot
vùng
sàng nhò hon dò là
mot tnjóng
hgp càc desmosom dà dugc biét hoà cao dò
[6].
Màng té' bào
co thè
két dfnh vói là trong. Màng bào tuong
co
thè cà'u trùc
kiéu
màng, song song vói màt té' bào. Càc màng này lién két vói nhau trong
mot
khuón
co
ban
chat
hoà hoc gàn giò'ng keratohyaline [18]. Càc sgi nhò
nói
té bào (tonofilaments) là nhùng thành phàn quan trong nhà't cùa vùng lién
két. Tonofilaments
co
duòng
kfnii
10 nm, xuyén qua càc màng bào tuong, va
chia ra
tiiành
càc tién sgi bàm vào càc tiéu thè protein nói màng. Càc

tonofilaments là
mot
thành phàn cùa bó
xuong té
bào, là
chat
sùng cùa té' bào
nguòi ta dành già
rat
cao già tri cùa gangliosit eó trén màng té bào.
Nhfmg
chat
này tuong tu nhu photpholipit nò là
mot ehuói
ki nuóc, nhung phàn eó
ciré thi dai va
két thue boi axit
neuramin,
cài
ma
co
mot
nhóm eaeboxyl
tir
do.
Cuc cuòi cùa phAn tu
chùra
N-axetyllactosamil,
glaetosamil
va diròng

glucose
[17].
Dién
tieh
bé màt Am
tinh
nguòi ta cho ràng eó lién quan dé'n
nóng dò cùa doan cuòi axit neuramin. Sau khi hoà tan nhe vói neuraminidase
dac biét
thi
axit neuramin tan ra
tir
té bào
song va tinh
(-) cùa bé mat giàm.
Càc thành phÀn quan trong cùa gangliosit dóng vai trò trong vàn chuyén ion
va
trong màng chùra
neuron.
Ben canh
viéc tao nén càc nhóm eaeboxyl
ionogen trén bé mat té bào axit neuramin là thành phàn quan trong cùa
mot
sé khàng nguyén bé màt
(vimt va
khàng nguyén toxin). Nhung diéu dò chi
ra ràng càc gangliosit là thành phàn
cA'u
trùc quan trong cùa màng té bào.
e.

Su biét hoà màng bào tuong
va
su két dinh.
Càc té bào canh nhau cùa co thè dugc ngan eàch nhau boi nhung khoàng
gian bào, giàn doan tùng quàng tuy theo càc kiéu phùe hgp lién két. Càc té
bào dugc ràp lai vói nhau qua càc móng.
Càc khoàng gian bào: Càc té bào khòng dfnh vói nhau trén suót chiéu
dai
cùa chùng. Trong biéu mó hình
lang
kmh don giàn thày eó nhung
kè
ho giua
càc té bào, dò là càc khoàng gian bào. 0 dinh eó
mot
càu trùc ggi là khung té
bào,
co
tàc
diing
ngàn khóng cho dich lién bào thoàt ra
va
khóng cho
chat
liéu
bé mat biéu mó nhAp vào khoàng gian bào. Khoàng gian bào eó
kieh
lluróc
tuong dói
bang

dinh. Càc té bào lién két dugc vói nhau là do
mot
chA't
"kco"
co chira
càc protein
(fibroneetin,
elastin, collagen). Su eó màt cùa
Mg'^
va
Ca''
là cÀn thiét cho
sir
lién két giùa càc té bào
[
14].
1.1.3. Siéu
càu
trùc cùa càc vùng lién két
giira
càc té bào.
Càc té' bào dugc phàn
eàch
vói nhau
bang mot
khoàng gian bào hep hoàc
ròng. Càc té' bào khóng dfnh vói nhau trén suót chiéu
dai
cùa chùng
ma

thà'y
co
nhùng kè
ho
giùa càc tè' bào,
dò
là càc khoàng gian bào. Khoàng gian bào
co
kfch thuóc
tucmg
dÓi hàng djnh [11].
Trong gian bào
co
djch khe vàn
chuyè'n
càc
chà^t
nuói duòng, càc chà't tié't
va
càc chat thài [15]. Tai
mot
sÓ vùng càc màng tè' bào
dinh
lai vói nhau. Càc
vùng lién két này góm càc
kiè'u
lién két khàc nhau: (hình 2, 3, 4, 5a, 5b, 5c,
5d,5e
)
- Càc lién két kiéu chat.

- Càc lién két kiéu khe.
- Càc lién két kiéu càu nói.
- Càc lién két kiéu desmosom.
a. Càc
lién
két
kiéu
chat.
Dò là càc vùng chuyén biét cùa màng, tai dò càc là ngoài lién ké't vói
nhau dén
nói
khòng
con
khoàng gian bào nùa,
va
nhu
vày
khòng
con
su
van
chuyén chat giùa càc té' bào. Lién két kiéu chat thuòng thà'y ó nhiéu mó, nói
lién càc té' bào
nói
mó
.Kiéu
lién két chat này khòng
con
chó cho dich
luu

chuyén giùa càc té' bào.
Vi
vày viéc trao dói ó
day
là giùa hai té' bào, chù
khòng phài là qua càc gian bào. Mòi màng
té'bào
thuóc lién két kiéu chat déu
co
chùa pròtéin dugc ggi là càc connexin [4] (càc
chat
nói )(hình 2).
10
Hình 2- Lién két kiéu chat
b.
Càc lién két kiéu
khe.
Dò là càc vùng chuyén biét tai màng cùa hai té bào
làn
càn, nói hai màng
\:Ì\
vói nhau. Néu càt theo hình thuóc thg, lién ké't khe góm eó bay lóp :
- Càc là (hai là dàm
va
mot là sàng ) cùa mot trong hai
té
bào.
- Khoàng gian bào eó chiéu
day
2-3 nm.

Ba là cua màng té bào
lan
can,
11
Nhu
vay
lién két kiéu khe góm
co btfn
là
th^m thàu
dugc
Nhung hai là ngoài sàt nhau qua nén khóng
phin
biét dugc. Do
dò
làm
tucmg lién két kiéu
chat,
vi
vày khó xàc dinh dugc. Phài
chùng
minh su
co
màt cùa gian bào
bang
Nitratlanthan.
Vi chat
này
co
thè nhàp vào càc gian

bào ké cà càc gian bào nhò. Nén dùng
chat
Nitratlanthan làm
chat
dành dàu
[10].
Qua hién vi dién
tu,
chat
này
due va de
phàt hién. Néu
ngàm mot
tÓ
chùc
trong dung dich Nitratlanthan
thi de
phàt hién dugc
tà^t
cà càc khoàng
gian bào. Càc phàn
tu
hgp thành connexon
(mot
hexame) càc connexon cùa
hai màng té bào làn càn dugc lién két vói nhau. Connexon
co
duòng
kinh
là 6

nm
va co mot
kénh trung tàm 2 nm, dugc bé
trf
theo mang
luói
hình
lijc
giàc
(hìnli
3).
Kénh giùa
cùa connexon
Hình
3-Lién
két kiéu
khe
12
e.
Lién két kiéu
cdu
nói.
Day va
càc vùng chuyén biét cùa màng té bào, dugc nói vói nhau
bang
càu nói xuyén qua gian bào. Khoàng gian bào eó
kieh
thuóc 16
^
20 nm giua

càc màng té bào là càc càu nói, hình dàm (hình 4).
Hình 4 - Lién két kiéu càu nói
d. Càc lién két kiéu desmosom.
Giùa càc té bào biéu mó chùng ta hay thA'y desmosom. Cài này dugc nhìn
thày
nhuòm
màu tói trén kmh hién vi quang hoc, cài ma nguòi ta cho là cài
13
càu giùa càc
té
bào, nhùng sgi mòng euón vào desmosom
txi
dAy nguòi ta tin
ràng thóng qua càc càu eó
thè
dua
tu
té bào này sang té bào kia. Cuòi cùng
kinh
hién vi dién tu da làm sàng tò càu bòi khóng eó vàn
de ve
su lién nhau
giùa càc té bào (hình 5a).
M
<-•«
».*
*
':\
\
wi

••'.Vtf' V
~^
fi
-'>
J
^z,
lu-
»>•
•»
Hình 5(a)- Lién ké't kiéu desmosom
14
Cài goi là phàn
''Khoà"
thóng thuòng
gap ò giGa
càc té bào biéu mó hình
tru
tnic
tiép duói bé màt tu do (hình 5c).
rp=^
rr=^
vy^
Hình 5(c)- Lién két kiéu desmosom
Duói
kinh
hién vi dién
tiJ nò
tuong tu nhu Desmosom, màng
day
lén a

ben
canh
nò co mot chft
màu
tèi co thè gap
nhung thóng thuòng khóng
co
sgi
ta.
Giùa càc bé màt té bào tiép xùc vói nhau
co
nhiéu hình
thùc
cài ràng
Urge co thè
quan
sàt.
Mot
trong
vf dii
mmh hoa là (hình 5d).
ifi
Desmosom là phàn
day
lén tal chó cùa càc màng té bào
dÓi
dién vói
nliau,
tu
nhung cài

ma
sgi nhò mòng tién thành hình tia di vào
ben
trong bào
tucfng.
Giua càc Desmosom
tliuòng
xuàt hién nhung doan noi
ma
càu tao long
léo va
ò
day
khoàng lién bào thuc
chat
da hình
thànli.
Tai
day chat
long tu do
co thè
v9n
chuyén (hình 5b).
Hình 5(b)- Lién két kiéu desmosom
Desmosom
co
thè
tliày
trong
mot sÓ té

bào bièu
mO.
15
Hình 5(d)- Lién két kiéu desmosom
Nhung Desmosom
va
phàn
"Khoà"
ben
canh bé màt chay theo làn
song
dà làm cho mÓi lién két
chat che
hcfn.
Day
là càc
he
phùc tap nhàt, biét hoà ò
mùc
cao nhàt,
de
lién két càc té
bào vói
nliau,
dugc phàn
bÓ
thành càc diém déu dàn doc theo duòng bién
giùa hai té bào làn càn. Hình
trai
xoan duòng

k(nh
lón là
400^500
nm duòng
kùili
nhò 190 nm. Truc lón thuòng song song vói
tnjc
té bào.
Cit
theo hình
thiróc
thg sé thày màng cùa càc té bào làn càn khòng hgp nhàt vói
nhau,
va
kliòng co
tiép xùc truc tiép.
H»C-
U-
•
V
V»
i
'
IJ
••
N
u!(,^
17
-
Khoàng

gian bào là 24 nm,
co
khi lón tói 50 nm
(tniòng
hgp desmosom
da dugc biét hoà cao dò) [26].
- Càc thành phàn ngoai té bào:
"ào"
khoàng gian bào cùa desmosom
co
chùa càc
chat
hoà hoc
giÓng nJiU
cùa
"ào".
0
day
"ào"
trò nén dàm hon eó
vai trò nhu xi màng gàn càc desmosom vói nhau
[31]
(hình 5e).
Demosom
Demosom
PHUC
HO? CÀC
DlEM
NOI
GIUA

HAI
TE BÀO RUÒT
Hình 5(e)- Lién két kiéu desmosom
18
1.1.4.
Su phàn chia
té
bào.
Co
hai loai té bào: té bào soma (dinh duong)
va
té bào sinh
dite.
Té bào
don cùng nhu té bào trong càc mó cùa
ea
thè da bào thuòng phAn chia theo
kiéu nguyén phAn vói
mot lÀn
nhAn dói cùa phAn tu DNA
va
4 kì phAn chia:
kì dàu, kì giùa, kì sau
va
kì
cuòi,
lui
nam 1858
Virchov
dà dua ra dinh

de
nói
tié'ng:
*'té
bào sinh ra
tu
té bào eó
tiiróe"
[5].
Tu
té bào con mói dugc sinh ra
bang
con duòng trao dói chA't tang truòng
kJió'i
lugng té bào
chat va
nhàn dàp
ùng càc boat dòng
song.
Té bào
tàng
truòng dén
mot
mue dò nào dò
thi
phAn
chia ra thành càc
té
bào mói
[16].

1.2. Trypsin.
Trypsiiì
là
mot
proteaza serin
tuyén
tuy vói
net
dac trung cùa chuói peptit
lien
quan dén nhóm
eaeboxyl
cùa càc axit amin ca bàn là arginin
va
lysin.
Trypsin tinh khiét
mot minh thiròng
kém hiéu
qua
trong viéc tàch té bào mó,
vi
no ehi ra tmh chon
loc
ft dÓi vói càc protein gian bào. Trypsin khi
co
su
két hgp vói chymotrypsin
va
elastase
thi

eó hiéu qua trong viéc tàch mó
nhiéu hon. Hoat tmh cùa trypsin bi
IJTC
che'
bòi
Ca^^
va
Mg^^.
Vi
vày, trypsin
nén dugc chuAn bi vói
sir vAng
mat cùa càc muói này.
7.2.7.
Càc tién chat cùa enzym
PhÀn lón càc enzym
dirgc
tóng hgp thành càc phàn tu enzym eó boat
tinh,
nlìtrng co
nhiìng
enzym dugc tóng hgp qua 1 dang trung gian khóng eó boat
tùih
xùc tac goi là zymoenzym hay proenzym. Dò là nhung tién chA't
de
tao
(hành enzym, chù khóng phài là enzym thue su. Nhung chà't này phài trai qua
I qua trình bién dói,
sAp
xép

hai
cA'u trùc phAn
tu
mói trò thành enzym hoat
tinh.
Qua trình dò bao góm su thùy phAn lién két peptit, loai bò 1 vài doan
peptit co tàc dung kìm hàm
hocit
dóng hoàc bao vAy che
lA'p
trung tAm hoat
19
dóng cùa enzym. Do dò
ma
phàn
tt!r
khÓi cùa enzym eó boat
tinh
thuòng nhò
hon phàn tu khÓi cùa ehinh tién
chat
tao ra no.
Qua
trình này ggi là su boat
hoà zymogen
va
nguòi ta cho ràng ehinh
qua
trình này da làm
bóc lo

hoàc da
tao ra tàm boat dòng cùa enzym.
Qua
trình hoat hoà eó thè là
qua
trình tu xùc
tàc hoàc do 1 enzym khàc xùc tàc [1].
Hoat dòng cùa trypsin là hién tugng tóng hgp ra càc zymogen eó
mot
y
nghTa sinh hoc quan trong, eó thè nói ràng, càc proteaza trong óng tiéu hoà
dugc tóng hgp qua giai doan
tmng
gian nhu vày ehinh là
mot
ca
che
tu bào
ve
cùa ca thè
vi
néu khòng nhu vày thi ehinh càc tuyén da tóng hgp nén càc
loai enzym này sé bi tiéu hùy bòi
ehnih
nhung enzym do chùng tóng hgp nén
[6].
Ò
loài ngiròi va
nhiéu
locii

dóng vàt eó vù, càc enzym thuy phàn protit
(proteaza) trong óng tiéu hoà déu dugc tóng hgp ra duói dang tién
chat
cùa
enzym.
Vi
du trypsinogen cùa tuyén tuy là tién
chat
cùa trypsin. Càc
chat
này
déu ehi duge boat hoà thành dang enzym boat dóng sau khi da tié't vào
long
óng tiéu hoà. Trypsinogen duge hoat hoà thành trypsin duói tàc diing cùa
chuìh
trypsin hoàc enterokinaza.
7.2.2. llogt hoà
trypsinogen.
Su phAn
lAp
tinh khiét trypsinogen va trypsin cùng
nliu
su nghién cuu
dóng hoc cùa
qua
trinh
hocit
hoà trypsinogen thành trypsin dà dugc
thirc
hién

long lai
trong truòng phài cùa Northrop. Trypsinogen tinh thè eó thè boat hoà
bang ehmh
trypsin va nhu vày vói nhùng diéu kién thieh hgp,
qua
trình tu xùc
tàc dà dugc thue hién. Trypsinogen cùng duge boat hoà
bang
enterokinaza,
mot
enzym thùy phàn protit eó trong dich tié't cùa ruót
va
1 sÓ enzym tuang
tu
tu
nguón
góc
khàc nhau, vi
dii
nhu
"kinaza^'
cùa penicillinum sp. TA't cà
càc
triròng
hgp déu san
xuA't
ra cùng 1 loai trypsin.
20
Trong
qua

trình tu xùc tàc,
co
thè xày ra 2 phàn ùmg canh tranh nhau:
mot
phàn ung (a) tao thành trypsin eó boat tinh
va
1 phàn ùmg (b) tao thành 1
protein khóng eó hoat tinh enzym, su phàn phÓi pepsinogen cho 2 phàn ùng
này
phu
thuóc vào pH
va sii
eó mat cùa 1 sÓ ion. Ion
Ca^^
làm tàng
cuòng
phàn ung (a)
va
ngàn chàn phàn ung (b). Ké't qua là khi co màt 0,02
mol
CaClj va
dugc khòi dàu vói
sir
eó mat cùa 1 lugng
nliò
(vét) enterokinaza thi
phàn ung sé xày ra nhu
1 qua
trình tu xùc tàc thuàn nhà't. Ion
Ca""^

va
pH thàp
sé làm tàng hiéu
suA't
enzym eó hoat tinh, nhung ò pH thàp thi
toc
dò boat
hoà kém [2].
Hai phàn ung
Ccinh
tranh nhau trong
qua
trình hoat hoà trypsinogen eó
thè
biéu thi nhu sau:
Trypsin
^
.
Trypsinogen *- Trypsni + Hcxapcpiil
(a)
Hoac
"kina/a"
Trypsinogen
irypsin ^
Protein khóng co hoat tinh enzym (b)
Kinaza cùa nàm
mÓc
eó su khàc biét
rò lét
vói càc

"kinaza''
khàc
ò ebÓ
là
nò hoat dòng trong dung dich axit (pH
thieh
hgp nhà't vào khoàng 3,5)
ma
a
pH do trypsin khóng hoat dóng duge, do dò trong truòng hgp này su hoat hoà
khòng phài là hién tugng tu xùc tàc.
Trypsinogen cùa bò eó phAn tu khói vào khoàng 24.000
va
trypsin cùa bò
eó phAn tu khói nhò han mot ehùt, nguòi ta cùng phàt hién thày 2 loai phAn
tu này eó su khàc biét nhau
ve
hA'p thu quang phó (tia tu ngoai). Mói loai
phAn tu ké trén déu
chi
do
mot
ehuói polypeptit càu tao nén
va
eó thè phàt
hién dugc nhóm
a-amino
tAn cùng, nhung khòng phàt hién dugc nhóm C
tàn
l^ang

eàch su dung eaeboxylpeptitaza. Diéu dò eó thè là do
cA'u
trùc vòng a
dàu này, nhung do su càn tra khóng gian nào do nén eaeboxylpeptitaza
21
khóng tàc dóng dugc. Nguòi ta da chung minh
ràng,
mot
doan 6 axit amin dà
tàch ra khòi trypsin trong
qua
trình boat hoà
va
nguòi ta cùng phàn
làp
duge
1 hexapeptit góm 6 axit amin
(Val-Asp-Asp-Asp-Asp-Lys).
Su
loai
bò
hexapeptit dà làm cho phàn
tir
thay dói hình dang khòng gian
va
eó le vi
thè
da tao diéu kién cho su hình thành tàm boat dòng cùa enzym [1]. Trypsin
dugc boat
boa

bòi enteropeptitaza. Trypsin là
mot chat
khòi dàu thóng dung
cùa càc zymogen
tiiy
tang. Nò duge tóng hgp khi trypsinogen zymogen
khóng boat dóng
va
phài duge boat hoà bòi ehinh nò. Enzym hoat hoà trypsin
dugc ggi là enteropeptitaza, enzym thùy phàn protein nàm trong tà tràng. Nò
xùc tàc cho
qua
trình tàch doan chuói polypeptit ò trypsinogen giua góc
Lysin 6
va
Isoleucin 7.
Su do
niò
tà su bién dói trypsinogen cùa bò thành trypsin
-f-
Val-Asp-Asp-Asp-Asp-Lys
-
ILcu-Val-Gly^
Peptit
Trypsin
Trén sa
dò
này, nguòi ta thà'y lién ké't peptit giua Lysin
va
Isoleucin dà bj

bé
gay trong
qua
trình boat hoà.
Ngoài ra, nguòi ta cùng nghién cuu su boat
boa
cùa nhiéu trypsinogen
tu
tuy cùa dòng vAt khàc. Trong khi boat hoà trypsinogen
tiiy
Ign,
nguòi ta thà'y
oetapeptit (-Phe-Thr-Pro-Asp
4-Lys-)
da duge giài phóng ra. Khóng gió'ng
nhu
triròng
hgp cùa bò, nguòi ta dà xàc dinh duge axit amin C tàn cùa
trypsinogen trong
tiiy
ign
va
xàc dinh
dirge
chuói thu tu ò dAu này
là Ala-Asp
(NH^
hoac là
Ileu-Ala-Glu
(NH^).

Trong qua trình bién dói trypsinogen
thành
trypsin,
dAu C tàn cùng cùa chuói khóng bi bién dói [1].
22
1.2.3. Dàc diém cùa trypsin - Ca
che
thùy phàn
protein,
dnh
huong
cùa
nhiet do
va
pH
dai
vói trypsin
a. Dac diém,
càu
truc cùa
trypsin.
- Dàc diém.
Qua
trình thùy phàn protein trong ruót dóng vàt eó vù duge dién ra trong
truc tràng
a
pH gàn = 6 bòi càc thành phàn chùa enzym eó trong
qua
trình
tié't ra dich

tiiy.
Qio
dé'n khi eó su biéu hién cùa nhiéu
locii
protein
hocit
dòng
trong dich tuy, tbì nguòi ta vàn tin ràng
qua
trình này ehi
chua
duy nhA't
I
loai
proteaza, co tén là trypsin. Hón hgp cùa càc enzym thùy phAn protein trong
dich
tiiy
eó thè duge bÓ nbiém
mot
eàch thieh hgp han bòi
tiiy
tang, trypsin
dirge
An dinh cho
mot
trong càc proteaza,
va
chymotrypsin dugc An dinh cho
mot
proteaza khàc. Su hién dién cùa

mot
proteaza khàc trong
tiiy
tang dugc
chi ra do viéc tìm thày
mot
loai enzym (enzym dàn
hói) ma
xuàt hién tuang
dói dac trung trong
qua
trình làm giàm su dàn hói, mae dù càc protein khàc
cùng bi thùy phAn bòi enzym này. Han nùa, chùng eó là
rat
ro ràng cho su
tón tai cùa tnót
"protaminaza"
tuy tang
[16].
- Càu trùc.
Càu trùc cùa chymotrypsin, trypsin
va
elastaza là tuang tu nhau, ea
che
xùc tàc cùa chùng cho
qua
trình thuy phAn càc ehuÓi peptit là gàn nhu giò'ng
hét nhau. Ba loai proteaza serin này chi khàc nhau a 1 vài màt xich trén bé
mat va
net

dac
tiirng ve
góc cùa chùng. Chymotrypsin xùc tàc cho
qua
trình
thùy phAn càc chuói peptit
ve phfa
C tàn cùa càc chuói
ben
hydrophobic lón.
Trypsin xùc tàc cho qua trình thùy phàn cùa càc chuói peptit
ve
phia C tàn
cùa càc chuói
ben
ca bàn cùa arginili
va
lysin. Elastaza thuòng xùc tàc cho
23
qua
trình thùy phàn cùa càc chuói peptit trong
dò
1
glycin
hoàc 1 phàn cùa
alanin bó sung cho phàn
axyl
[13] (hình 6).
ehymofryp Mnogen
Hình 6- Sa

dò
càu trùc phàn
tir
cùa Chymotrypsinogen A
va
Trypsinogen.
b,
Ca
che
thuy phàn protein
Trypsin eó dang tinh thè do Kunitz
va
Narthrop phàt hién, eó
khÓi
lugng
phàn tu
klioàng
24000
va
c6 diém ding dién ò pH =10,5,
nò
tàn cóng dugc
vào càc protein. Vi
dii
Casem boat dòng
tÓi
uu ò pH = 8,
màc
dù
mot

sÓ
qua
trình
tliuy
phàn protein
co
thè dién ra
Ò
pH thàp = 6 [7]. GiÓng nhu pepsin,
trypsin dugc tìm thày là
mot endopeptidaza ma co
tàc dung tói càc lién két
CO-NH trong càc co
chat
tÓng hgp cùa càc càu trùc don
giàn.
Tu
càc nghièn
cuu này cùa Bergmann
va cOng
su, nguòi ta di dén két luàn ràng
net
dàc
tnrng cùa trypsin là truc tiép
tliùy
phàn càc lién két peptit
de
tao thành
dufti
L-arginin hoàc

L-lysùi
làm cho hàm lugng nhóm cacbonyl tàng lén. Do
vSy,
24
càc ca
chat
tóng hgp eó thè phù hgp cho trypsin tinh thè là
benzoyl-L-
arginamit hoàc
benzoyl-L-lysinamit,
càc
chat
này bj
kbir
amin
va
làn
lugt
tao
thành
benzoyl-L-arginin va
benzoyl-L-lysin.
Su thay
thè
càc duói axit amin
bang
càc chà't khàc nhau tao ra hgp
chat chiù
dugc tàc dung cùa trypsin [29].
Trypsin tinh thè cùng thùy phàn càc protamin

va
càc peptitlysin tÓng hgp
dugc tao bòi càc phàn ung
tiìing
hgp. Trypsin tinh thè eó thè
co
tàc dung tói
càc lién ké't este cùng nhu tói càc lién ké't amit, vói diéu kién là eó càc yéu
càu dàc biét khàc cùa enzym
ma
dà
de càp
a trén. Nhu vày, trypsin thùy phàn
benzoyl-L-arginin methyl este, nhung khóng thùy phàn
benzoyl-L-leuein
metyl
este, trong khi dò chymotrypsin eó khà nàng thùy phàn
tà't
cà càc lién
két este
[19J.
H2N C
NH
NH2
Il
I I
'
HN {Cìhh (CTl2)4
Q,H,,CO-NH(^HCX)-Ì-NH2-a
a

Cr,HsCX)-NHCHC04-NH2-a
a
Benzoyl-L-arginamit Benzoyl-L-Lysinamit
H2N C
NH
I
I
HN
(CH2)3
QHsCO-NHCHCO-foCH,
Benzoyl-L-arginin metyl este
Dàc
trirng ciìa
trypsin
dò'i
vói cac lién ké't
co
duói arginin hay lysin là
khòng chi ap dung dói vói cac co chat tóng
hcfp ma con
cà vói càc protein, do
vay,
viéc tao ra enzym
nhy là chft't phàn ihig
vó
cijng già
tri trong viéc nghién
cuu càc chuói aminoaxid trong càc mach polypeptit
phuc
tap [23].

7
e. Anh
huòiig
cùa nhiet dò
va
pll ddi vói trypsin.
- Anh buòne cùa
nhiét
dò.
25