nhiễm trùng tiết niệu trên bệnh nhân đặt sonde tiểu lưu tại tt phục hồi chức năng bệnh viện bạch mai dd

M L



 1
 3
I.TNG QUAN TN THUNG TU SNG: 4
1.1. Dch t hc tn thng ty sng 4
1.2. Nguyên nhơn gơy tn thng ty sng 4
1.3.Các phơn loi tn thng ct sng [3,12]: 5
1.4. Lơm sƠng tn thng ty sng [2][3][14][29]: 6
II. SINH Lụ BẨI TIT NC TIU 7
2.1. Gii phu đng tit niu di: 7
2.1.1.Bàng quang 7
2.1.2. Niu đo 9
2.1.3. Thn kinh ca niu đo ậ bàng quang: 10
2.2. Sinh lỦ bƠi tit nc tiu: 11
III. QUY TRỊNH K THUT T SONDE TIU LU NAM ậ N 12
3.1 Chun b: 12
3.2. Các bc thc hin: 13
IV. TỊNH HỊNH NHIM KHUN TIT NIU TRểN BNH NHỂN TN
THNG TU SNG [15,17,20,21,23,29,31] 16
4.1. nh ngha vƠ phơn loi nhim khun tit niu 16
4.2. C ch bnh sinh 17
4.2.1. Các vi khun gơy bnh hay gp 17
4.2.2. C ch đ kháng t nhiên ca c th 17
4.2.4. Yu t thun li gơy nhim khun tit niu ca bnh nhơn tn thng
ty sng 18
4.3. Lơm sƠng vƠ chun đoán NKTN 18
4.3.1. Nhim khun tit niu có triu chng 18
4.3.2. Nhim khun tiu niu không có triu chng 19

4.3.3. Chn đoán 19
4.4. Phc hi chc nng đng tit niu cho bnh nhơn tn thng ty
sng[14] 19
4.5. iu tr vƠ phòng NKTN  bnh nhơn TTTS 20
4.5.1. Nguyên tc điu tr 20
4.5.2. iu tr c th 21
4.5.3. Phòng nga NKTN: 22
V. BIN CHNG CA NTTN DO T SONED TIU LU 22
VI. ỄP DNG MT BNH NHỂN C TH 26
 29


Thang Long University Library



Kí hiu vit tt
Tên đy d
BC
Bch cu
TTTS
Tn thng ty sng
NTTN
Nhim trùng tit niu
PHCN
Phc hi chc nng



Trong quá trình hc tp, hoƠn thƠnh chuyên đ tt nghip, tôi đƣ
nhn đc s dy bo, giúp đ vƠ đng viên ht sc tn tình ca các thy cô,
gia đình vƠ bn bè.
Vi lòng kính trng vƠ bit n sơu sc, tôi xin chơn thƠnh cm n
    - Trng khoa iu dng Trng i hc
Thng Long đƣ tn tình hng dn, giúp đ tôi trong quá trình hc tp vƠ
hoƠn thƠnh khoá lun.
Vi lòng kính trng vƠ bit n sơu sc, tôi xin chơn thƠnh cm n
TS ging viên trng đi hc Y HƠ Ni- ngi đƣ
tn tình hng dn, trc tip giúp đ tôi trong quá trình hc tp vƠ hoàn
thƠnh khoá lun.
Tôi xin bƠy t lòng bit n ti các thy cô trong B môn iu dng
Trng i hc Thng Long đƣ tn tình ch bo, dìu dt, trang b kin thc
vƠ đo đc ngh nghip ca ngi thy thuc cng nh giúp đ tôi trong hc
tp vƠ hoƠn thƠnh khoá lun nƠy.
Tôi xin bƠy t lòng bit n đn Ban Giám hiu, Phòng đƠo to i
hc Thng Long đƣ to điu kin cho phép vƠ giúp đ tôi hoƠn thƠnh khóa
lun.
Tôi vô cùng bit n b m vƠ nhng ngi thơn yêu, nhng ngi bn
đƣ luôn  bên tôi, đng viên giúp đ tôi hoƠn thƠnh chuyên đ.

Tôi xin chơn thƠnh cm n!

Hà Ni, tháng 6 nm 2012

PHM TH THU HNG
Thang Long University Library


1

Tht kinh khng nu bn đang khe mnh, có mt cuc sng d chu thì
mt tai nn bt ng p đn, khin bn không th c đng vƠ lƠm vic nh
trc, mi sinh hot thm chí lƠ đn gin nht cng phi có ngi giúp đ.
Tn thng ty sng đt con ngi vƠo tình trng nh th.  nhng nc
đang phát trin, bnh nhơn tn thng ty sng thng ch đc chú Ủ điu
tr trong giai đon cp mƠ cha h đc quan tơm toƠn din.
Tn thng ct sng có lit ty lƠ mt thng tn nng n cho bn thơn
bnh nhơn, gánh nng cuc sng cho c gia đình, xƣ hi, thm chí có th gơy
t vong, nu qua khi cng đ li rt nhiu di chng tƠn tt gơy nhiu khó
khn cho bnh nhơn v nhiu mt ngay c vic thc hin các nhu cu thit
yu ca bn thơn. Trong đó, nguyên nhơn đu tiên nh hng trc tip đn
sc khe bnh nhơn lƠ tình trng nhim trùng tit niu tái phát vƠ hu qu
suy thn do nhng ri lon chc nng bƠng quang c tht.
Các ri lon bàng quang co tht dn đn nhiu bin chng ca h tit
niu, lƠm nh hng đn kh nng phc hi. Hn na, tình trng mt t ch
tiu tin gơy ra hu qu nng n v tơm lỦ xƣ hi, cn tr tái hòa nhp xƣ hi.
Nguyên nhơn ch yu gơy nhim khun tit niu trên bnh nhơn TTTS
lƠ: Tiu tin không t ch, nc tiu tn d do bƠng quang lƠm thoát nc
tiu không hoƠn toƠn, các th thut đt ng thông bƠng quang nhiu ln Bên
cnh đó lƠ tình trng nm lơu do nhng ri lon vn đng trm trng bi lit
t chi hay lit hai chơn cng lƠ mt trong nhng lỦ do lƠm tng nguy c
nhim trùng niu.[3][13]
Lloyd vƠ cng s (1986), sau khi theo dõi 181 bnh nhơn tn thng

ty sng sau ra vin mt nm thy có 66,7%- 100% bnh nhơn có ít nht mt
ln có nhim khun niu.[28]


2
Theo  Ơo V (2006), trong 72 bnh nhơn lit ty do tn thng ct sng
c điu tr ti trung tơm PHCN bnh vin Bch Mai t l NKTN lƠ
81,11%.[23]
Hin nay tình trng lm dng thuc kháng sinh trong cng đng vƠ
bnh vin lƠm cho tc đ đ kháng ca vi khun ngƠy cƠng gia tng, xut
hin nhiu chng vi khun đa kháng, gây ra không ít khó khn cho điu tr
nhim khun nói chung hay điu tr nhim trùng niu trên bnh nhơn tn
thng ty sng nói riêng. Mc dù, trong vƠi nm tr li đơy vn đ chm
sóc, phòng nhim khun tit niu cho bnh nhơn TTTS đƣ đc quan tơm
nhiu hn nhng t l bnh nhơn NTTN vn còn rt cao. Chính vì vy chúng
tôi thc hin chuyên đ ắ Nhim trùng tit niu  bnh nhơn tn thng ty
sng có đt sonde tiu lu ti trung tơm Phc hi chc nng bnh vin Bch
MaiẰ.









Thang Long University Library

3


1.Xác đnh nguyên nhơn vƠ các yu t nguy c lƠm nhim trùng đng
tiu trên bnh nhơn có đt thông tiu lu.
2.Tìm hiu cách phòng tránh vƠ gim s ca b nhim trùng đng tiu.


4
 :
1.1.  
Nm 1990 trên toƠn th gii có khong 15 triu ngi b tn thng
ty sng (TTTS), trong đó có 80% bnh nhơn trong la tui lao đng. S
lng bnh nhơn ngƠy cƠng tng vi t l mc mi hƠng nm lƠ khong 15-
40 trng hp/ 1 triu dơn. Ti Pháp, mi nm có khong 1000 bnh nhơn b
TTTS, trong đó nam chim 805, n chim 205, đ tui trung bình lƠ 31,2
nn nhơn trong đ tui 16-59 chim 60%, chn thng lƠ nguyên nhơn ch
yu vi hn 80% s ca. Chi phí cho điu tr lên ti hƠng trm triu đô la mi
nm.[3]
Ti Vit Nam t nm 2000-2006, mi nm ch riêng trung tơm phc
hi chc nng bnh vin Bch Mai đón nhn vƠ điu tr khong trên 100-150
bnh nhơn. VƠ t nhng nm 2007-2009, mi nm trung tơm đón nhn
khong 150-200 bnh nhơn sau TTTS.[2,16]
Theo báo cáo ca bnh vin Vit c, c tính mi nm ti đơy tip
nhn điu tr cho khong 300-400 trng hp tai nn chn thng ct sng
có lit ty phn ln lƠ nam gii trong đ tui lao đng.[27]
Theo nghiên cu điu tra gn đơy nht ca Hip hi TTTS Chơu Ễ, mi nm
Vit Nam có thêm 1000 ca TTTS, nguyên nhơn ch yu do tai nn giao
thông, tai nn lao đng, tai nn sinh hot [3]
1.2. Nguy

Chn thng chim 65% trng hp trong đó[14]
-Tai nn giao thông: lƠ nguyên nhơn hƠng đu gơy tn thng ty sng. 
M, t l nƠy chim gn 50% các ca mc mi nm.
- Tai nn lao đng.
- Tai nn th thao.
Thang Long University Library


5
-Tai nn sinh hot: hu ht bnh nhơn tn thng ty sng sau 65 tui
thng do b ngƣ.
- Chin tranh, hƠnh hung, t t
Các bnh lỦ ct sng chim hn 30% gm ung th, viêm ty, nhim
trùng Ti Vit Nam TTTS do tai nn giao thông vƠ tai nn lao đng chim
trên 70%.[17,23]
1.3.
Phân loi theo tn thng thn kinh: Chia lƠm 2 loi:
-Tn thng ty hoàn toàn: khi không có chc nng vn đng, cm giác 
đon ty cùng thp nht.
-Tn thng ty không hoàn toàn: Nu còn bo tn mt phn chc nng cm
giác vƠ vn đng trên mc thng tn vƠ bao gm đon ty cùng thp nht.
Mt s thng tn ty sng không hoƠn toƠn theo gii phu.
Hi chng ty trung tâm: Còn cm giác ty, yu chi trên hn chi di.
Hi chng ty trc: Mt chc nng vn đng, mt nhy cm đau vƠ nhit
đ trong khi vn gi đc cm th bn th.
Hi chng ty sau: Lit vn đng kèm mt chc nng cm giác ca sng sau
ty.
Hi chng ty bên:(Hi chng Brn -Sequard) hay hi chng ty ct ngang,
lit, mt cm giác sơu cùng bên vƠ mt cm giác đau, nhit khác bên.
Hi chng phi hp: không thuc loi nƠo trong các loi trên.

Các hi chng khác:
-Hi chng nón ty sng: tn thng ty cùng vƠ các r thn kinh lng cùng.
-Hi chng đuôi nga: tn thng di nón ty sng ti r thn kinh tht
lng cùng.
Phân loi theo đc đim tn thng ct sng [4]: chia lƠm 2 loi:
Tn thng ct sng n đnh: lƠ tn thng đn đc ca trc trc hoc trc
sau.


6
Tn thng mt vng: lƠ nhng thng tn ca hai trong ba trc, hoc tn
thng các thƠnh phn ca trc gia.
Theo v trí tn thng ty sng: chia lƠm hai loi:
Tn thng ct sng c: gơy lit t chi
Tn thng vùng thp (t lng tr xung): gơy lit hai chi di.
1.4 [2][3][14][29]:
Bao gm các đu hiu chng t có tn thng các bó dơy truyn có th kèm
theo hoc không các du hiu tn thng ti khoang ty.
Du hiu tn thng các bó dây truyn dài:
-Vn đng: Ri lon chc nng neuron vn đng trên đc đc trng bi lit
c, co cng c kiu tháp, tng phn x gơn c vƠ du hiu babinski(+). Có
th lit t chi hoc lit 2 chơn. Giai đon đu sc ty biu hin lit mm,
phn x gơn c mt. iu nƠy ch tm thi, sau đó s chuyn sang lit cng.
-Cm giác: Du hiu đc trng lƠ mt hai bên di mc tn thng. Loi
cm giác b mt tùy thuc vƠo bó dƠi b nh hng.
Du hiu thn kinh thc vt: nhiu chcc nng b nh hng đc bit ri
lon chc nng bƠng quang rut.
Du hiu tn thng ti khoang ty: lit c theo chi phi ca dơy thn kinh.

Thang Long University Library


7
II. 
2.1. 
H tit niu di bao gm hai phn chính lƠ bƠng quang vƠ niu đo,
hai b phn không th tách ri khi mô t gii phu cng nh chc nng
[1][6].

2.1.1.Bàng quang

Hình 1.1. Gii phu hc ca đn v bàng quang – c tht  nam
Hình (1.1.1) Nhìn theo mt ct dc gia
Hình (1.1.2) Nhìn theo mt phng trán Bàng Quang
(Hình 1.1) nm trong khung chu, sau xng mu, có th đc chia thƠnh hai
phn lƠ phn vòm vƠ phn đáy bƠng quang [20], [1], [6].
Phn vòm ca bƠng quang hình cu, dƣn n đc vƠ di đng. Dơy
chng rn gia lên t đnh ca nó đng sau thƠnh bng trc đn rn, vƠ
phúc mc phía sau nó to nên np gp rn gia.  nam, mt trên ca vòm
đc bao ph hoƠn toƠn bi phúc mc kéo dƠi mt ít đn đáy. Nó tip xúc sát
vi đi trƠng sigma vƠ các quai rut tn ca hi trƠng.  n, s khác bit

8
phát sinh t s gp li phía sau ca phúc mc trên mt trc ca t cung, to
nên túi bt bƠng quang t cung.  c hai gii, phn di bên ca bƠng quang
không đc phúc mc ph.  ngi ln, bƠng quang hoƠn toƠn nm sau
xng mu vƠ ch s đc nu b cng dƣn quá mc. Ngc li, sau sinh, nó
còn tng đi cao vƠ lƠ mt tng thuc  bng. Nó dn dn đi xung, đt
đc v trí bình thng  tui dy thì [20], [1], [6].
áy ca bƠng quang, ngha lƠ phn thp hn, lƠ c đnh. Vùng tam
giác, phn sau ca đáy, có hình tam giác gia 3 l ậ 2 l niu qun vƠ l niu
đo hoc c bƠng quang.  mc ch ni gia bƠng quang - niu qun, các
niu qun đi chéo trong thƠnh bƠng quang mt đon 1 - 2 cm. ng xuyên
thƠnh bƠng quang nƠy to ra mt c ch van ngn chn trƠo ngc nc tiu
v phía niu qun khi áp lc bƠng quang tng. S đóng niu qun xuyên
thƠnh lƠ do co c bƠi niu.  mc ch ni bƠng quang ậ niu đo hoc c
bƠng quang, cách sp xp ban đu ca các si c cho phép đóng trong giai
đon đ đy bƠng quang [20], [1], [6].
C bài niu
Có th đc mô t nh mt khi cu gm các bó c trn. Nó lƠ s
đan xen phc tp các si c trn không có mt đnh hng rõ rƠng nƠo,
nhng thng đc xem nh có mt lp dc ngoƠi vƠ trong vi mt lp
gia vòng tròn. Các si c ca lp trong tri dƠi xung đn niu đo theo
mt cu trúc hình phu, cho phép tiu t ch vƠ tng xut bƠng quang đ
hoƠn tt c ch c tht ca cu trúc nƠy [20], [1], [6].
Niêm mc bàng quang
Niêm mc bƠng quang gp li khi bƠng quang trng, gn lng lo vƠo
mô di niêm mc vƠ c bƠi niu. Trên vùng tam giác vƠ khp xung quanh
c bƠng quang nó tr nên gn cht hn. Niêm mc bƠng quang giƠu mch
máu vƠ rt nhy cm vi đau, s cng dƣn vƠ nhit đầ [20], [6].

Thang Long University Library


9
2.1.
Niu đo nam
Niu đo nam (Hình 1.1) dài 18 - 20cm vƠ thng đc chia thƠnh 3
đon: niu đo gn ( tin lit), niu đo mƠng vƠ niu đo dng vt hoc th
xp [20], [1], [6]:
on đu: 3-4cm ch yu lƠ mt ng mnh gm c trn đc lót bng
niêm mc vƠ kéo dƠi qua tuyn tin lit t c bƠng quang ti đnh tuyn tin
lit.  ni khi đu ca niu đo tin lit, c trn bao quanh c bƠng quang
đc sp xp theo kiu c áo vòng rõ rt, mƠ tr nên liên tc vƠ ra xa tuyn
tin lit [20], [6].
on th 2: niu đo mƠng ( niu đo c tht), c tht ngoƠi có hình
omega vƠ bao quanh niu đo bng mt đon x  đng gia sau ca nó
[20], [6].
on cui: niu đo th xp, nm trong th xp ca dng vt vƠ kéo
dƠi t đon trc đn l tiu. ng kính ca nó khong 6mm khi tiu, nó
dƣn n  ch bt đu gi lƠ h trong hƠnh niu đo vƠ  trong quy đu dng
vt ni nó tr thƠnh h hình thuyn. Sut dc niu đo, có rt nhiu tuyn
niêm mc nh ( các tuyn niu đo) m vƠo lòng niu đo [20], [6].
Niu đo n

Hình 1.2. Gii phu hc ca đn v bàng quang – c tht  n


10

Niu đo n ( Hình 1.2) dƠi 4 cm vƠ đng kính khong 6mm. Nó bt
đu  l trong bƠng quang, đi xung di vƠ ra trc đng sau khp mu, vƠ
kt thúc ti l niu đo ngoƠi khong 2cm sau ơm vt. Niêm mc niu đo
đc bao bc xung quanh bng mt đám ri mch máu di niêm mc ph
thuc estrogen, xp, phong phú nm trong mô c vƠ si chun giƣn. Lp
ngoƠi ca niu đo n, đc bao ph 2/3 đon gn bng c vơn đi din cho
c tht niu đo ngoƠi. C tht nƠy có đng kính ln nht  phn gia niu
đo. C tht vơn niu dc có hai phn rõ rt: phn c tht trên, sp xp hình
vòng tròn xung quanh niu đo, tng ng vi c tht vơn, trong khi phn
di bao gm nhng di c hình vòng cung. Nhiu tuyn niêm mc nh m
vƠo trong niu đo, to thƠnh nhng ng dn cnh niu đo, thng nm 
rìa bên ca l niu đo ngoƠi [20], [1], [6].
2.1. bàng quang:
Ba dơy thn kinh chi phi đn phơn b thn kinh gii phu hc vƠ vn
đng cho bƠng quang
Chi phi giao cm:
LƠ các dơy thn kinh h v có các si cm giác vƠ vn đng, nó khi
đu t các nron ty sng trc hch ca ty sng gia bên ngc tht lng 
mc T10 đn L1. nh hng tng th ca chi phi thn kinh bƠng quang
adrenergic lƠ giƣn vùng vòm vƠ co vùng c bƠng quang [20], [15], [16], [28].
Chi phi phó giao cm:
Các dơy thn kinh chu có các si ca chúng xut x t các khoanh ty
cùng 2 đn 4 ca ty sng vƠ hp li  mc đám ri bƠng quang, t đó các
nhánh đi đn bƠng quang. [16], [20].
Các dây thn kinh thn
Va quan trng va nha cm, chúng xut phát t các nron vn đng
ty sng ca nhơn Onuf nm  đáy sng trc S2 - S4. Các si trc ca
chúng đi qua đám ri thn hp bi các dơy thn kinh cùng 2, 3 vƠ 4 vƠ hp
Thang Long University Library

11
li đ to thƠnh các dơy thn kinh thn chu trách nhim chi phi thn kinh
tt c các c vơn ca đáy chu, bao gm các c tht hu môn vƠ niu đo
[20], [15], [16], [28].

Thn kinh cùng S4, S5 điu khin co c tht vơn niu đo. Các dây
thn kinh cùng S2, S3, S4 có tác dng lƠm co c bƠi niu ( chc nng bƠi
xut). Các thn kinh ngc T10 đn thn kinh tht lng L2 lƠm giƣn c bƠi
niu, co c bƠng quang (chc nng đ đy). Trung tơm tiu tin  cu nƣo
lƠm nhim v điu hòa bƠng quang c tht. Trung tơm phn x nƠy cùng
mt hƠng dc vi các trung tơm t đng khác, các phn x vi si trc hng
tơm bt đu t bƠng quang vƠ xynap  nhơn dơy thn kinh thn  S2, S3, S4
điu nƠy cho phép c ch hot đng ca đáy chu lúc đang tiu tin.
2.2. S
Qúa trình bƠi tit nc tiu đc din ra ti thn qua các bc:
-To nc tiu đu: Mi ngƠy thn to ra khong 180 lít nc tiu qua
quá trình lc liên tc huyt tng ti cu thn vƠ cha trong các bao
bowman.
-Tái hp thu to nc tiu thc s: Nc tiu đu sau khi to thƠnh,
đc tái hp thu li phn ln nc vƠ các cht hòa tan cn thit cho c th.
Sau khi đc tái hp thu, ch còn li 1-2 lít nc tiu thc s đc
hình thƠnh s theo 2 niu qun xung bƠng quang. Khi bƠng quang đy nc
tiu, áp lc bƠng quang tng s kích thích th cm  thƠnh bƠng quang. Các
kích thích nƠy đc truyn đn vƠ phơn tích  ty sng, t đó phát ra các
xung đng kích thích thn kinh phó giao cm hng phn lƠm co c bƠng
quang vƠ giƣn c vòng, kt qu lƠ nc tiu đc thi ra ngoƠi. Khi có tn
thng ty tùy v trí tn thng mƠ nh hng đn vic to thƠnh vƠ phát

12
xung đng ca các ty khác nhau. Nc tiu vn đc to ra va cha trong
bƠng quang nhng không có phn x tiu, cng nh các c bƠng quang vƠ c
co tht bƠng quang không co giƣn nhp nhƠng, vì vy nc tiu không thoát
mƠ  đng trong bàng quang.
III.   NAM  

 iu dng
đƣ đc đƠo to vƠ thƠnh tho k thut.
N:
 Nhơn viên tr giúp chm sóc.
3.1 C:
1. 
Dng c vô khun

Dng c sch
 Du bôi trn (paraffin, gel K-
Y, gel Xylocain 2%)
 1 toan l vô khun.
 Gc 10 ming
 02 đôi gng tay vô trùng
 Sonde tiu (Foley hoc
Nelaton), túi nc tiu.
 01 bm tiêm 20 ml
 Nc ct 10 ml × 03 tuỦp
 Betadine 1 tuýp 20 ml
 Kim ly thuc
 Dung dch sát khun tay nhanh
 02 đôi gng sch
 02 tm lót sch

 Túi đng rác
 Hp đng vt sc nhn kháng
thng
 Betadine scrub 4%
 Nc m, khn sch
 Bng dính

Thang Long University Library


13
 01 ming Optiskin

2. 

 Thông báo gii thích rõ rƠng, có s thông cm đ ngi bnh yên tơm
vƠ phi hp.
 V sinh b phn sinh dc bng povidin scrub 4% hoc xƠ phòng vƠ
nc sch
 t ngi bnh  t th thích hp.


 Bung bnh hoc bung th thut đm bo đ sáng
3.2. Các bu th hi:
1. Kim tra li tên ngi bnh, y lnh thc hin, h s bnh án
2. ChƠo hi vƠ gii thích cho ngi bnh, gia đình ngi bnh v s cn
thit ca th thut
3. iu dng đi m đeo khu trang, tháo b đ trang sc, ra tay sch.
4. Kim tra li xe th thut vƠ các dng c cn thit đc sp xp mt cách
thun tin.

5. Kéo rèm che ging đm bo s kín đáo, điu chnh ging thích hp.
6. t t th ngi bnh thích hp.

7. Sát khun tay, đi gng sch
Nam
t ngi bnh nm nga, chơn dui
thng, hi dng

t ngi bnh nm chng 2 chơn
vƠ dng ra


14
8. t ming lót di mông ngi bnh.
9. Kim tra b phn sinh dc (sch/ bn)
10. Tháo b gng v sinh, sát khun tay
11. M gói b đt sonde tiu, chun b dng c vô trùng, chun b du bôi
trn vƠ Betadine
12. Sát khun tay, đi gng vô khun
13. Chun b gc tm Betadine, du bôi trn vƠ gc m
14. Sát khun b phn sinh dc bng bêtadine theo nguyên tc vô khun
15. Tháo b gng, thay gng vô khun mi
16. Lp ng sonde tiu vƠo túi nc tiu, kim tra khoá van x ca túi
nc tiu
17. Ly nc ct vƠo bm tiêm, kim tra bóng chèn vƠ rút li ht nc vƠo
bm tiêm
Nam
N
18.
Ph toan l vô khun che xung

quanh vùng sinh dc đ l dng
vt
Ph toan l vô khun che xung
quanh vùng sinh dc đ l vùng
sinh dc
19.
Bôi trn ng sonde 20cm
Bôi trn ng sonde 5 cm
20.
Cm dng vt kéo bao quy đu
xung
Bc l l niu đo
21.
Mt tay cm dng vt thng đng
vuông góc vi c th ngi bnh,
tay kia cm ng sonde đa t t vƠo
l niu đo khong 10 ậ 12 cm, sau
đó h dng vt xung v trí 6h, tip
tc đy nh ng sonde vƠo bƠng
Cun gn sonde tiu vƠo tay, t t
đa sonde vƠo niu đo theo hng
lên trên vƠ ra sau, đy sonde vƠo
sâu trong bàng quang 4 - 6 cm cho
đn khi thy nc tiu chy ra, tip
tc đy nh sonde vƠo thêm 4 - 5
Thang Long University Library


15
23. Dùng bng dính bng ch ni gia sonde vƠ túi nc tiu

24. B toan l, chú Ủ không đ nc tiu trƠo ngc tr li
25. Lau sch Betadin, treo túi nc tiu.
26. C đnh sonde  v trí thích hp, đm bo sonde không b gp.
27. Thu dn dng c, tháo gng, sát khun tay.
28. Giúp ngi bnh v t th thoi mái
29. M rèm che.
30. Ra tay vƠ sát khun li tay.
31. Ghi rõ ngƠy đt sonde tiu vƠo bng dính vƠ dán c đnh vƠo nhánh
bm bóng ca sonde
32. Ghi ngƠy bt đu s dng túi nc tiu
33. Cm n, dn dò ngi bnh nhng điu cn thit
34. Hng dn ngi bnh/ ngi nhƠ n chuông gi iu dng khi cn
35. Ghi phiu chm sóc:
 NgƠy gi thc hin k thut.
 S lng, tính cht nc tiu ra theo sonde
 Tình trng ngi bnh trong vƠ sau khi thc hin k thut.
quang cho ti khi cách gc sonde 3
ậ 5 cm.

Bm cuff gi sonde bng 10ml ậ
15ml nc ct vƠ rút nh xông cho
ti khi có cm giác cuff chm vƠo
c bƠng quang.
cm


Bm cuff gi sonde bng 10ml ậ
15ml nc ct vƠ rút nh sonde cho
ti khi có cm giác cuff chm vƠo
c bƠng quang.

22.
Kéo li bao quy đu tr v bình
thng



16
 Tên ngi thc hin.


 Dng c (nht lƠ ng sonde) phi tuyt đi vô khun.
 K thut đt sonde phi đm bo đúng qui trình vƠ nguyên tc vô
khun.
 m bo s kín đáo khi thc hin th thut.
 Khi ly nc tiu lƠm xét nghim phi ly nc tiu gia dòng.
 Trng hp ngi bnh bí tiu phi rút nc tiu t t vƠ không rút
ht nc tiu trong bƠng quang s lƠm gim áp lc đt ngt vƠ gơy
chy máu bƠng quang.
 Theo dõi bnh nhơn trong vƠ sau khi thông tiu đ phát hin nhng
du hiu bt thng vƠ x trí kp thi.
 Lu Ủ 4 đim d gơy nhim trùng trên ngi bnh có đt sonde tiu:
 im tip giáp ch đt sonde vƠ ming sáo hay l niu đo.
 im ni gia đu sonde tiu vi đu dơy túi nc tiu.
 im chc kim đ ly nc tiu lƠm xét nghim.
 im tháo nc tiu hƠng ngƠy.
IV. 
 [15,17,20,21,23,29,31]
4.1. 
- Nhim khun tit niu vƠ tình trng viên nhim  h thng tit niu, đc
trng bi tng s lng vi khun vƠ bch cu niu mt cách đáng k.

- Tùy v trí tn thng: có hai loi
+ Viêm bàng quang (nhim khun tit niu di)
+ Viêm thn b thn ( nhim khun tit niu trên)
Thang Long University Library


17
- Theo lơm sƠng: có hai loi:
+ Nhim khun tit niu có triu chng.
+ Nhim khun tiu niu không có triu chng ( vi khun niu).
- NgoƠi ra còn chia thƠnh nhim khun tit niu cng đng vƠ nhim
khun tit niu bnh vin do có s khác nhau v nguyên nhơn, biu
hin triu chng v s kháng kháng sinh vƠ phác đ điu tr.
4.2
4.
Vi khun hƠng đu gơy NKTN lƠ các vi khun Gram(-)
Trong đó E.coli lƠ loi hay gp nht vi hn 60%, các vi khun khác
nh Aeruginosa, Baumanni, proteus, klebsiella chim 25%. Vi khun Gram
(+) có Falcalis hay gp vi hn 10%[4,6,16].
4.2.2
- Gii phu: đo đng tiu bình thng nên nc tiu đc dn lu d
dàng.
- Sinh lỦ: nh có nhu đng ca niu qun, nc tiu bƠi xut liên tc.
- Thành phn nc tiu: ph: 5,7 -6,2 áp sut thm thu, thiu đng và
st, IgA, Protein Tamm-Horsfall, Glycoprotein niu bo v.
- Yu t min dch:
+ áp ng min dch ti ch
IgA, viêm ti ch.
Bong các t bƠo B biu mô đƣ b vi khun dính vƠo
+ áp ng min dch h thng:

IgG, b th
4.2.g 


18
Khi các c ch đ kháng t nhiên ca c th suy yu vi khun gơy bnh
s xơm nhp qua:
- Qua đng niu lƠ ch yu: vi khun đng rut t hu môn trong
điu kin thun li t niu đo ti bƠng quang ri lên đƠi b thn.
- Qua đng máu, đng bch huyt: ít gp, vi khun không ph bin
lƠ: t cu, nm, Salmonella, lao.
4.             

- Do  đng tiu, to điu kin cho vi khun bán dính vƠo niêm mc
đng tit niu.
- t thông tiu lu ID không kín (1chiu).
- n ung vƠ v sinh không đúng cách.
- Bnh lỦ h tit niu kèm theo si thn
- Bnh lỦ đng tiêu hóa: nhin trùng ri lon c tròn.
- Gim sc đ khoáng ca c th.
- Th thut đo niu đng hc không tuơn th nguyên tc.
- Bnh nhơn nm lơu do ri lon chc nng vn đng.
4.3. Lâm sà
4.3.1. N
Do nhng nguyên nhơn tn thng ty sng b mt hoc gim cm giác
bƠng quang: ít triu chng đc hiu ca nhim khun tit niu. Có th gp:
- St hoc không.
- Mt mi, yu.
- Tng trng lc c bng vƠ chơn.
- Tiu tin không t ch bt đu xut hin.

- Bí đái do s tng bt đng vn gia bƠng quang vƠ co tht.
Thang Long University Library


19
- Ri lon phn x giao cm.
- Ri lon cm giác mi xut hin.
4.
- Chim t l 10-20%.
- Ch có vi khun niu.
- Không có triu chng lơm sƠng.
4.
- Các du hiu lơm sƠng gi Ủ.
- Xét nghim nc tiu:
+ Xét nghim t bƠo vƠ sinh hóa
* Bch cu niu
Xét nghim cn thông thng:>=10 BC/vi trng
Soi ti >= 30BC/mm
+Cy vƠ đnh lng vi khun ( cy nc tiu >=2 ln)
Nc tiu gia dòng: > 10^5 vi khun/ml
Lu Ủ: Cách ly bnh phm vƠ k thun xét nghim nc tiu. Mu xét
ngim cn đc đa ngay đn phòng xét nghim vi sinh hoc đ t mát 4
0
C,
không quá 4h.
- Xét nghim máu có th thy hi chng viêm: tng bch cu. Máu lng
tng
4.4. P
s[14]
Mc tiêu:

- Tránh  đng nc tiu.
- Gim ti đa áp lc vƠ sc cng bƠng quang.


20
- Phòng nhim khun tit niu ngc vƠ xuôi dòng.
C th:
- t thông tiu sm cho bnh nhơn đ tháo nc tiu tránh  đng.
- t thông tiu lu giai đon đu, trong thi gian ngn, nhanh chóng
chuyn sang thông tiu ngt quƣng.
- o niu đng hc lƠ cn thit đ xác đnh loi ri lon bƠng quang t
đó có điu tr thuc kt hp vi thông tiu ngt quƣng.
- Phòng nhim khun niu:
+ Duy trì lng nc tiu: 1,5 lit/ ngƠy
+ LƠm toan nc tiu: Ph= 5,7 ậ 6,2.
+ L ậmethionino, vtm C ( cho thi gian ngn).
+ Thuc sát khun: nitrofurantoin 50 mg/ ngƠy.
+ Thng không dùng kháng sinh đ phòng nhim khun tiu niu.
+ Ch dùng trong th thut: đo niu đng hc.
+ Ra bƠng quang: không cn tr khi quá bn
- Phát hin sm nhim khun niu vƠ điu tr tích cc tránh nhim
khun kéo dƠi vƠ tái phát dn đn suy thn.
Gi v sinh sch s đc bit vùng hu môn sinh dc.
4.5
4.5
- Cy nc tiu đnh vi khun vƠ lƠm kháng sinh đ trc khi điu tr.
- Dùng kháng sinh cho mi bnh nhơn đc chn đoán xác đnh NKTN.
- Dùng cƠng sm cƠng tt.
- Dùng theo kháng sinh đ.
- Ch đnh theo ph tác dng, ph bao ph c các vi khun đng rut.

- Dùng đ liu đ đt đc nng đ đ vƠ n đnh. Không dùng liu tng
dn.
Thang Long University Library


21
- Dùng đ thi gian: Sau 2 ngƠy vn tt, phi thay hoc phi hp kháng
sinh trong thi gian khong 2-4 tun.
- Chn thuc kháng sinh theo dc đng hc

+ Thuc dùng đng ung có kh nng hp thu vƠ đt nng đ đnh
nhanh.
+ Thuc đc bƠi tit ch yu qua thn.
+ t nng đ cao trong mô thn.
+ Loi tr thuc có tác dng ph đi vi tr em, ph n có thai vƠ ngi
già.
4.5
* Nhim khun tit niu di:
- Cy nc tiu ngay khi có triu chng lơm sƠng.
- Trong khi ch đi: kháng sinh ph rng, phi hp kháng sinh:
+ Cephalosporins th h 3 vƠ hoc aminoglycosides
+ iu tr kháng sinh trong 7 ngƠy.
+ t thông tiu lu ID đ tránh cng quá mc ca bƠng quang trong
thi gian ngn sau đó nhanh chóng chuyn sang đt sonde tiu ngt
quãng.
* Nhim khun tit niu trên ( viên thn b thn)
* Ni khoa:
- Bù dch bng đng ung hoc truyn tnh mch
- Kháng sinh toƠn phn;
+ Cephalosporin th h 3.

+ Phi hp nhóm Peniciclin hoc Aminoglycosid
- Thi gian điu tr: th không bin chng: 10-14 ngày
Th bin chng: 4-6 tun.
* iu tr ngoi khoa: