hoạt động thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại một số tập đoàn kinh tế nhà nước

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ




NGUYÊ
̃
N TIÊ
́
N HO
̀
A




HOẠT ĐỘNG THANH TRA VIÊ
̣
C QUA
̉
N LY
́
,
SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ

́
N, TÀI SẢN NHÀ NƢỚC TẠI MỘT SỐ
TÂ
̣
P ĐOA
̀
N KINH TÊ
́
NHA
̀
NƢƠ
́
C




LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH






Hà Nội – 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYÊ
̃
N TIÊ
́
N HO
̀
A


HOẠT ĐỘNG THANH TRA VIÊ
̣
C QUA
̉
N LY
́
,
SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ
́
N, TÀI SẢN NHÀ NƢỚC TẠI MỘT SỐ
TÂ
̣
P ĐOA
̀

N KINH TÊ
́
NHA
̀
NƢƠ
́
C

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60 34 01


LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH


NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN THỊ THÁI HÀ



Hà Nội – 2014

MỤC LỤC

 i
 ii
 iii
MƠ
̉
ĐÂ

̀
U 1
Chƣơng 1. CƠ SƠ
̉
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀
HOA
̣
T ĐÔ
̣
NG THANH TRA VIÊ
̣
C
QUẢN LÝ, SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ
́
N , TÀI SẢN NHÀ NƢỚC TẠI TẬP ĐOÀN
KINH TÊ
́
NHA
̀
NƢƠ
́

C 8
1.1. 





 8
 8
1.1.2. 



 



 10
1.1.3. ,  16
1.1.4. Ho  thanh tra vi qu l, s d v, t s nh n
t T o kinh t nh n 19
1.2. , ,  







 22

1.2.1. 





,  23
1.2.2. 







,  24
1.3.  ,  , 




 26
1.3.  thanh tra 26
1.3.2. 

  thanh tra 28
1.3.3. C  h t ho  thanh tra 29


 32

 32
 33

 34
TIÊ
̉
U KÊ
́
T CHƢƠNG 1 36
Chƣơng 2. THƢ
̣
C TRA
̣
NG HOẠT ĐỘNG THANH TRA VIÊ
̣
C QUA
̉
N
LÝ, SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ
́
N, TÀI SẢN NHÀ NƢỚC TẠI MỘT SỐ TẬP ĐOÀN
KINH TÊ
́
NHA
̀
NƢƠ

́
C 37
Thanh tra Chh ph 37
2.2. 





, 




 38
2.2.1. Quy tr ho  thanh tra 38
2.2.2. K qu ho  thanh tra 48
2.3. 














, 
 59
2.3 59
2.3.2. 



, ,  60
TIÊ
̉
U KÊ
́
T CHƢƠNG 2 64
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH TRA
VIÊ
̣
C QUA
̉
N LY
́
, SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ
́
N , TÀI SẢN NHÀ NƢỚC TẠI TẬP
ĐOA
̀

N KINH TÊ
́
NHA
̀
NƢƠ
́
C 65






 
 65
3.2. 











, 



, 



 68
3.2.1. V  68
3.2.2. V   72
TIÊ
̉
U KÊ
́
T CHƢƠNG 3 76
KÊ
́
T LUÂ
̣
N 77
DANH MU
̣
C TA
̀
I LIÊ
̣
U THAM KHA
̉
O 79



i

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1.
CPH
 
2.
CPHDN

3.
CTCP

4.
DN

5.
DNNN

6.
KTNN

7.
NSNN

8.
QLNN

9.

TNHHMTV

10.
XHCN




ii
DANH MỤC CÁC BẢNG

STT
Số hiệu
Nội dung
Trang
1.


         

40
2.


41
3.

 

45

4.



46
5.


         

47



iii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

STT
Số hiệu
Nội dung
Trang
1.



50
2.

n, 


 
57




1

MƠ
̉
ĐÂ
̀
U

1. Tnh cp thiết ca đ tài
Sau 28  , 












 , ,
, 










 . 








 , 















, 











 (XHCN).


 : “Hình thành một số Tập
đoàn kinh tế mạnh trên cơ sở các tổng công ty nhà nước, có sự tham gia của
các thành phần kinh tế, kinh doanh đa ngành, trong đó có ngành kinh doanh
chính, chuyên môn hóa cao và giữ vai trò chi phối lớn trong nền kinh tế quốc
dân, có quy mô rất lớn về vốn, hoạt động cả trong và ngoài nước, có trình độ
công nghệ cao và quản lý hiện đại, có sự gắn kết trực tiếp, chặt chẽ giữa khoa
học công nghệ, đào tạo, nghiên cứu triển khai với sản xuất kinh doanh. Thí
điểm hình thành Tập đoàn kinh tế trong một số lĩnh vực có điều kiện, có thế
mạnh, có khả năng phát triển để cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế có
hiệu quả như; dầu khí, viễn thông, điện lực, xây dựng ” [3, tr.8]. 





 
 , 

 














 (DN) 
 



 
. 





 

, , . Tuy
, 

 
, 



2





 






































 , 
















 , 





 .
, 































2011 - 2015  







, 








,
-  , , , ,


: 















 , 



















 






2011 - 2016; 





 1992; 





- 2011 - 2020 
 . 
 , 




 ,  -
.
T



, n


, , 









, 




, 


. 







 , 








, 



,  , 







 
 KTNN
 
 KTNN,

thanh tra   
 
? T















3

, 








































 










, 



, 
 . 



,  
 


 , 



 , 






.
2. Tnh hnh nghiên cu

 , DN
  

          
m 
               


 
 

-  

;  
 
              

 
(2008) 













, 










 





















(CIEM) do TS.

4












 ; 
 
DN 
 



   (2003) 








   















 
; 
 
  
       DN        

  


QLNN;  

, 





 , 

 , 


:  
 








 , 

     - 


 (2004 - 2005); 
-  , 


   
-   (2007 - 2008); 
, , ,


. - 
IV, 




 , 



 





















 ; 











5



, 





, 

; 
 














, 










 , 







; 








 - , 
   DNNN. , 


  







, .
3. Mục đch và nhiệm vụ nghiên cu
3.1. 








 , 








 , 











.
3.2. 










 ; 




 , .

















 , 




 



.





, .
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cu
4.1. 


    










 ,  03
 KTNN: 







 ; 








.

4.2. 
- :

6






Nam; 









.
- 

 : 

 KTNN.
5. Phƣơng pháp nghiên cu







 ,  


, 















. 











, 

; 



, , 
tra, QLNN 









 . 






, 




 











 , 






 







   
thanh tra  









.
6. Những đóng góp ca Luận văn



 




, 

7







7. Kết cu ca luận văn




 
 KTNN.

 KTNN.

  KTNN.

8

Chƣơng 1. CƠ SƠ
̉
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀
HOẠT ĐỘNG THANH TRA VIÊ
̣
C
QUẢN LÝ, SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ
́
N, TÀI SẢN NHÀ NƢỚC TẠI TẬP ĐOÀN
KINH TẾ NHÀ NƢỚC

1.1. Mô
̣
t sô
́
kha
́
i niê
̣
m
1.1.1.  thanh tra



“Chính phủ sẽ lập ngay một Ban Thanh tra đặc biệt, có ủy nhiệm
là đi giám sát tất cả các công việc và các nhân viên của ủy ban nhân dân và
các cơ quan của Chính phủ” 


hanh tra
 “sự xem xét, kiểm soát, kiểm tra thường xuyên, định kỳ nhằm
rút ra những nhận xét, kết luận cần thiết để kiến nghị với các cơ quan nhà
nước khắc phục những nhược điểm, phát huy ưu điểm, góp phần nâng cao
hiệu quả QLNN [26, tr.18].
Thanh tra là một
chức năng thiết yếu của cơ quan QLNN; là phương thức bảo đảm pháp chế,
tăng cường kỷ luật trong QLNN, thực hiện quyền dân chủ XHCN” [18, tr.1].

QLNN N
  

 “thanh tra việc thực
hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch nhà nước của các cơ quan, tổ
chức và cá nhân, trừ hoạt động điều tra truy tố, xét xử của các cơ quan điều

9

tra, kiểm soát, tòa án và việc giải quyết tranh chấp hợp đồng kinh tế, xử lý vi
phạm hợp đồng kinh tế của các cơ quan trọng tài kinh tế” [42, tr.49].






 , , 

2004 
2010 











thanh tra

 

,  n
 . 




3 

2010 : “Thanh tra nhà nước là hoạt động
xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách , pháp luật,
nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân” [24, tr.1]. 
 




, h









 , thanh
















  



.



             



10







 37 

 2010 03 , :
“Hoạt động thanh tra được thực hiện theo kế hoạch, thanh tra thường xuyên
hoặc thanh tra đột xuất” [24, tr.19].  


1.1.2. 



 
- 

               
“Tập đoàn kinh tế là một cơ
cấu sở hữu, tổ chức và kinh doanh đa dạng, có quy mô lớn, vừa có chức năng
sản xuất – kinh doanh, vừa có chức năng liên kết kinh tế nhằm tăng cường
khả năng tích tụ, tập trung cao nhất các nguồn lực ban đầu (vốn, sức lao
động, công nghệ…) để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường và tối đa hóa
lợi nhuận. Trong đó có các Tập đoàn kinh tế là tổ hợp các DN thành viên
(công ty con) do một công ty mẹ nắm quyền lãnh đạo chi phối về nguồn lực
ban đầu, chiến lược phát triển và hoạt động tại nhiều ngành, lĩnh vực ở nhiều
vùng lãnh thổ khác nhau” [41, tr.20].

“Tập đoàn kinh tế là nhóm công ty có quy mô lớn. Chính

phủ quy định hướng dẫn tiêu chí, tổ chức quản lý và hoạt động của Tập đoàn
kinh tế” [23, tr.52].       
 
              
-“Tập đoàn kinh
tế bao gồm nhóm các công ty có tư cách pháp nhân độc lập, được hình thành
trên cơ sở tập hợp, liên kết thông qua đầu tư, góp vốn, sáp nhập, mua lại, tổ

11

chức lại hoặc các hình thức liên kết khác; gắn bó lâu dài với nhau về lợi ích
kinh tế, công nghệ, thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác tạo thành tổ
hợp kinh doanh có từ hai cấp DN trở lên dưới hình thức công ty mẹ - công ty
con” [8, tr.22].

 Trong
            
n 


              


 


, 
 
  2010  
KTNN  

          
 

 
: “Bảo đảm vai trò nòng cốt, chi phối
của DNNN trong nền kinh tế nhiều thành phần. DNNN vươn lên mạnh mẽ để
Nhà nước sử dụng làm công cụ chi phối, điều khiển kinh tế vĩ mô. Do đó, đổi
mới DNNN là làm cho DNNN mạnh lên, tiến tới thành lập các Tập đoàn

12

KTNN đủ mạnh, đủ sức chi phối các thành phần kinh tế khác, kiểm soát các
DN tư nhân và các DN có vốn đầu tư nước ngoài ” [2, tr.12].


-

 
; ; 
; 
; ; may;
; 
; ; 
; ; 
.

    p    


  T     -  Tập

đoàn KTNN là nhóm công ty có tư cách pháp nhân độc lập, đáp ứng các điều
kiện theo quy định của pháp luật và Tập đoàn kinh tế không có tư cách pháp
nhân độc lập.



-
“Tập đoàn
KTNN thí điểm thành lập theo Nghị định này là nhóm công ty có quy mô lớn

13

liên kết dưới hình thức công ty mẹ - công ty con và các hình thức khác, tạo
thành tổ hợp các DN gắn bó chặt chẽ và lâu dài với nhau về lợi ích kinh tế,
công nghệ, thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác” [10, tr.2]. 


“Công ty mẹ (là DN cấp I) là DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều
lệ hoặc giữ quyền chi phối theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Công ty con của DN cấp I (gọi tắt là DN cấp II) là các DN do DN cấp I
giữ quyền chi phối; được tổ chức dưới hình thức công ty cổ phần, công ty
trách nhiệm hữu hạn một hoặc hai thành viên trở lên, tổng công ty theo hình
thức công ty mẹ - công ty con, công ty liên doanh (trong trường hợp chưa
đăng ký lại theo Luật DN), công ty con ở nước ngoài.
Công ty con của DN cấp II và các cấp tiếp theo.
Các DN liên kết của Tập đoàn gồm: DN có vốn góp dưới mức chi phối
của công ty mẹ và của công ty con; DN không có vốn góp của công ty mẹ và
của công ty con, tự nguyện tham gia liên kết dưới hình thức hợp đồng liên kết
hoặc không có hợp đồng liên kết, nhưng có mối quan hệ gắn bó lâu dài về lợi
ích kinh tế, công nghệ, thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác với công ty

mẹ hoặc DN thành viên trong Tập đoàn” [10, tr.2].

 “Công ty
mẹ và các DN thành viên Tập đoàn có tư cách pháp nhân; có vốn và tài sản
riêng; có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của mình theo quy định
của pháp luật và theo thỏa thuận chung của Tập đoàn. Nhà nước là chủ sở
hữu vốn nhà nước trực tiếp đầu tư tại công ty mẹ. Công ty mẹ là chủ sở hữu
vốn nhà nước tại các công ty con, DN liên kết” [10, tr.2].
            
 

14

CNHHMTV) 

. 
  
          






, 

 10/13 





       , :    nh
    (VNPT);    - 
 (Vinacomin);  -  
  (Vinatex);  
Nam (VRG);   (EVN);  
   (PVN);       (Viettel);  
      (Vinachem);     
Nam (Petrolimex); 03  
 
;  
          
Nam (Vinashin).
ng 
-

         n    



15



  .    
-
              

-         
      


 

- 
 
-TT
- 
-- 
.
 v , 
-
- 
 v 


            

 


16



1.1.3. , 
DN khi

DN  

DN “Góp vốn là việc

đưa tài sản vào công ty để trở thành chủ sở hữu hoặc chủ sở hữu chung của
công ty. Tài sản góp vốn có thể là tiền Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển đổi,
vàng, giá trị quyền sử dụng đất, giá trị quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí
quyết kỹ thuật, các tài sản khác ghi trong Điều lệ công ty do thành viên góp
để tạo thành vốn của công ty” [23, tr.2].
 DN 
  
DNDN 
 
DN do DN 
          
L-
“Vốn và tài sản nhà nước bao gồm vốn,
kinh phí Ngân sách nhà nước (NSNN) cấp; vốn có nguồn gốc từ NSNN; tài
sản hình thành từ nguồn vốn của NSNN; vốn tín dụng nhà nước; các khoản
viện trợ nước ngoài; nguồn lực đóng góp của nhân dân; đất đai; nhà, các
công trình kiến trúc khác thuộc sở hữu nhà nước; tài nguyên thiên nhiên; các
khoản tài trợ của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước” [18, tr.1].

17

DN 
c 

“vốn nhà nước
là vốn đầu tư phát triển từ NSNN, vốn tín dụng nhà nước bảo lãnh, vốn tín
dụng đầu tư phát triển của nhà nước và vốn đầu tư khác của nhà nước” [22,
tr.1].   “vốn nhà nước bao gồm
vốn NSNN, vốn tín dụng do nhà nước bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tư phát triển
của nhà nước; vốn đầu tư phát triển của DNNN và các vốn khác do nhà nước

quản lý” [21, tr.2].
T 
DN 
DN  

DN -CP
“vốn do Nhà nước đầu tư tại công ty nhà
nước là vốn cấp trực tiếp từ NSNN cho công ty nhà nước khi thành lập, trong
quá trình hoạt động kinh doanh; vốn nhà nước được tiếp nhận từ nơi khác
chuyển đến theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; giá trị các khoản
viện trợ, quà biếu, quà tặng; tài sản vô chủ, tài sản dôi thừa khi kiểm kê công
ty nhà nước được hạch toán tăng vốn nhà nước tại công ty nhà nước; vốn bổ
sung từ lợi nhuận sau thuế; giá trị quyền sử dụng đất và các khoản khác được
tính vào vốn nhà nước theo quy định của pháp luật” [9, tr.2“vốn nhà
nước đầu tư tại DN khác là vốn do Nhà nước hoặc công ty nhà nước đầu tư
vào DN khác” [9, tr.2].
  (CPHDN) 
 DN 
            trong DN.  

18


 
DN 
 
 ,  
 -CP
 DN 
DN  “vốn nhà nước tại

DN là vốn đầu tư trực tiếp từ NSNN, các quỹ tập trung của Nhà nước khi
thành lập DN và bổ sung trong quá trình hoạt động kinh doanh; các khoản
phải nộp ngân sách được trích để lại; nguồn Quỹ đầu tư phát triển tại DN;
Quỹ hỗ trợ sắp xếp DN; vốn nhà nước được tiếp nhận từ nơi khác chuyển
đến; giá trị quyền sử dụng đất, quyền sử dụng tài nguyên quốc gia được Nhà
nước giao và ghi tăng vốn nhà nước cho DN; các tài sản khác theo quy định
của pháp luật được Nhà nước giao cho DN” [15, tr.1].
 
DN 
DN .

-- 


               


              
-