bài giảng hệ tiết niệu

HỆ TIẾT NIỆU
Mục tiêu:
1.Mô tả vị trí, kích thước, cấu tạo, liên quan của
thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo.
2.Mô tả mạch máu nuôi dưỡng và thần kinh chi
phối thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo.
Hệ tiết niệu
Niệu quản
Thận
Bàng quang
Niệu đạo
Thận
Hình thể ngoài
•
- Hình hạt đậu, màu nâu đỏ, bề mặt trơn láng.
•
- Hai mặt: mặt trước lồi, mặt sau phẳng
•
- Hai bờ: bờ ngoài lồi, bờ trong lồi ở phần trên và
dưới, ở giữa lõm sâu gọi là rốn thận
•
- Hai đầu, đầu trên và đầu dưới.

Kích thước
- Mỗi thận nặng khoảng 150 gram
- Thận ở nữ hơi nhẹ hơn ở nam
- Cao 12cm, rộng 6cm và dày 3cm.
Thận
Vị trí


Vị trí
•
Sau phúc mạc, sau ổ bụng, trong góc hợp bởi
x.sườn XI và cột sống TL, ngay trước cơ thắt lưng.
•
Thận phải hơi thấp hơn thận trái khoảng 2cm. Vị
trí thận có thể hơi thay đổi theo nhịp thở.
Bao thận
Mạc thận
Thiết đồ ngang qua thận
Thận – Cấu trúc đại thể
Hai phần nằm dưới bao xơ sợi của thận:
-
phần đặc xung quanh là nhu mô thận
-
phần giữa rỗng gọi là xoang thận – nơi có bó
mạch, thần kinh và bể thận đi qua.
Thận – Cấu trúc đại thể
Vỏ thận
Tủy thận
Bể thận
Đài thận
Động mạch thận
Tĩnh mạch thận
Niệu quản
Cột thận
Nhu mô
thận
Tháp thận

Nhú thận

Vi Thể
•
Nhu mô thận được cấu tạo bởi những đơn vị chức
năng thận gọi là nephron. Mỗi nephron gồm:

Tiểu thể thận: bao Bowman xung quanh và cuộn mao
mạch (mạng lưới mao mạch tiểu thể thận).

Hệ thống ống sinh niệu: ống lượn gần, quai Henle,
ống lượn xa, ống thu thập (ống góp).
Nephron
Nephron
1
2
3
4

Liên quan
- Mặt trước

Thận phải: nằm gần hết trong tầng trên mạc treo kết
tràng ngang nhưng ngoài phúc mạc.
-
Đầu trên và phần trên bờ trong: tuyến thượng thận phải.
-
Bờ trong và cuống thận liên: phần xuống của tá tràng.
-

Mặt trước: gan, góc kết tràng phải và ruột non.

Thận trái: nửa ở tầng trên, nửa ở tầng dưới mạc
treo kết tràng ngang
-
Đầu trên và phần bờ trong: tuyến thượng thận trái.
-
Phần dưới: dạ dày, tuỵ, lách, góc kết tràng trái,
phần trên kết tràng xuống và ruột non.
Liên quan mặt trước của thận
- Mặt sau
•
Xương sườn XII chia thận thành 2 tầng: tầng ngực
ở trên và tầng thắt lưng ở dưới.
-
Tầng ngực: xương sườn XI, XII, cơ hoành và ngách
sườn hoành của màng phổi.
-
Tầng thắt lưng: cơ thắt lưng, cơ vuông thắt lưng và cơ
ngang bụng.
Liên quan mặt sau của thận
Tuần hoàn thận
•
Chiếm 20 – 25% cung lượng tim
•
Mỗi phút có 1200ml máu chảy qua thận
Tuần hoàn thận
•
Đm thận, đm phân thùy, đm gian thùy, nhánh cung,
gian tiểu thùy, tiểu đm cầu thận, vasa recta.

Mạch Vasarecta
Màng lọc của tiểu cầu thận