291 Hoạt động quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank) chi nhánh 11 - Phòng ngừa và hạn chế

1

CHƯƠNG 1: R I RO TÍN D NG TRONG HO T

NG C A CÁC

NGÂN HÀNG THƯƠNG M I
1.1. R i ro trong ho t

ng c a các NHTM:

1.1.1. Khái ni m v r i ro trong ho t

ng ngân hàng:

nh nghĩa truy n th ng: R i ro trong ho t
không mong

i x y ra, gây m t mát, thi t h i tài s n, thu nh p c a ngân hàng

trong quá trình ho t
nh nghĩa hi n

ng ngân hàng là nh ng bi n c

ng.

i: R i ro trong ho t

ng ngân hàng là kh năng nh ng s ki n

chưa ch c ch n trong tương lai s làm cho ch th là các NHTM không th
ư c nh ng m c tiêu chi n lư c và m c tiêu ho t

t

ng, cũng như chi phí cơ h i

c a vi c làm m t i nh ng cơ h i th trư ng.
1.1.2. Phân lo i r i ro trong ho t
Do

ng ngân hàng:

c thù ngân hàng là m t t ch c kinh doanh ti n t và cung ng các d ch v

ngân hàng theo Lu t các TCTD nên tính ch t ho t
bi t so v i các doanh nghi p ho t
ng ngân hàng liên quan

ng và r i ro có nh ng khác

ng trong các lĩnh v c khác. Có th nói, ho t

n vi c ch p nh n r i ro ch không ph i né tránh r i

ro. Các NHTM c n ánh giá các cơ h i kinh doanh d a trên m i quan h r i ro l i ích nh m tìm ra nh ng cơ h i
ch p nh n. Các NHTM s ho t
h p lý và ki m sốt ư c,

t ư c nh ng l i ích x ng áng v i m c r i ro

ng t t n u m c r i ro mà ngân hàng gánh ch u là

ng th i n m trong ph m vi, kh năng các ngu n l c

tài chính và năng l c tín d ng c a mình.
Ho t

ng kinh doanh c a các NHTM khơng ch bao g m nghi p v huy

v n và c p tín d ng mà cịn r t nhi u lĩnh v c ho t

ng

ng khác như b o lãnh, kinh

doanh ngo i h i, ch ng khốn, góp v n liên doanh, d ch v th ...
Chính vì v y nên r i ro trong ho t

ng c a các NHTM cũng r t a d ng:

- R i ro tín d ng: là r i ro v s t n th t tài chính, phát sinh t vi c khách hàng i
vay không th c hi n ho c th c hi n không úng các nghĩa v tr n
cam k t ho c vi c khách hàng m t kh năng thanh toán.

úng h n theo

i u này có nghĩa là các

kho n thanh tốn bao g m c ph n g c và lãi vay có th b trì hỗn, th m chí là
khơng ư c hoàn tr , và h u qu là s

nh hư ng nghiêm tr ng

n s

luân


2

chuy n ti n t và s b n v ng c a tính ch t trung gian d b t n thương trong ho t
ng c a ngân hàng. R i ro tín d ng khơng ch gi i h n
còn bao g m nhi u ho t

ho t

ng cho vay, mà

ng mang tính ch t tín d ng khác như tài tr thương

m i, th u chi, bao thanh toán…
- R i ro lãi su t: là r i ro làm gi m l i nhu n ròng khi lãi su t bi n

ng theo

chi u hư ng b t l i. R i ro lãi su t x y ra khi có s chênh l ch gi a kỳ h n bình
quân c a các tài s n và các kho n n c a ngân hàng trong i u ki n lãi su t th
trư ng thay

i ngoài d ki n c a ngân hàng d n

n kh năng gi m thu nh p c a

ngân hàng so v i d tính.
- R i ro thanh kho n: là r i ro phát sinh ch y u t xu hư ng c a các NHTM là
huy

ng ng n h n và cho vay dài h n, hay nói cách khác là r i ro khi các NHTM

không áp ng ư c cho các kho n ph i tr khi

n h n thanh toán do tài s n c a

ngân hàng khơng có kh năng thanh kho n hay không th huy
h p này thư ng x y ra n u như các kho n huy
tr theo yêu c u c a ngư i g i ti n.

ng v n. Trư ng

ng v m t k thu t s ph i hoàn

c bi t, như chúng ta ã th y trong b t c

m t cu c kh ng ho ng nào thì ngư i g i ti n s rút ti n c a mình ra nhanh hơn
vi c ngư i i vay s n sàng tr n .
- R i ro ngo i h i: là r i ro phát sinh khi có s chênh l ch v kỳ h n c a các kho n
ngo i h i mà các NHTM ang n m gi , và vì th làm cho các NHTM có th ph i
gánh ch u thua l khi t giá ngo i h i bi n
- R i ro ho t

ng: là r i ro liên quan

ngư i trong quá trình ho t
ho t

ng.

n cơng ngh , cơ s h t ng, quy trình, con

ng kinh doanh ngân hàng, hay nói cách khác r i ro

ng bao g m tồn b các r i ro có th phát sinh t cách th c mà m t NHTM

i u hành các ho t

ng c a mình.

- R i ro lu t pháp: là r i ro ngân hàng có th b kh i ki n vì
sót ho c s c trong quá trình ho t
và

x y ra nh ng sai

ng kinh doanh gây thi t h i cho khách hàng

i tác. R i ro lu t pháp mà các NHTM ph i

lĩnh v c kinh doanh. Nguyên nhân d n

i m t có th ti m n trong nhi u

n r i ro lu t pháp có th là do con ngư i

ho c do cơng ngh máy móc.Th m chí, NHTM có th g p ph i r i ro lu t pháp
ngay c khi ngân hàng không ph i là bên gây thi t h i.


3

- R i ro chi n lư c: là r i ro phát sinh t nh ng thay

i trong môi trư ng ho t

ng c a các NHTM trên ph m vi r ng hơn v m t kinh doanh và tài chính. R i ro
chi n lư c cũng có th phát sinh t các ho t

ng c a b n thân các NHTM.

- R i ro uy tín: là r i ro khi các NHTM b dư lu n ánh giá x u, gây khó khăn
nghiêm tr ng cho ho t

ng c a ngân hàng trong vi c ti p c n ngu n v n ho c

khách hàng r i b ngân hàng.
- R i ro th trư ng: là lo i r i ro t n th t tài s n, x y ra khi lãi su t, t giá hay giá
c th trư ng bi n

ng theo chi u hư ng x u. Nói cách khác, r i ro th trư ng x y

ra khi có s thay

i c a các i u ki n th trư ng hay nh ng bi n

ng c a th

trư ng.
1.2. R i ro tín d ng trong ho t

ng c a các NHTM:

1.2.1. Khái ni m v r i ro tín d ng:
Có nhi u

nh nghĩa v r i ro tín d ng, theo

trích l p và s d ng d phòng

i u 2 “Quy

nh v phân lo i n ,

x lý r i ro tín d ng” ban hành kèm theo Quy t

nh s 493/2005/Q -NHNN ngày 22/04/2005 c a Th ng
d ng là kh năng x y ra t n th t trong ho t

c NHNN: r i ro tín

ng ngân hàng c a TCTD do khách

hàng khơng th c hi n ho c khơng có kh năng th c hi n nghĩa v c a mình theo
cam k t.
1.2.2.

c i m c a r i ro tín d ng:

1.2.2.1. R i ro tín d ng có tính ch t a d ng và ph c t p:
Tính ch t a d ng và ph c t p c a r i ro tín d ng bi u hi n
t p c a các nguyên nhân d n

s

a d ng và ph c

n r i ro tín d ng, cũng như các h u qu do r i ro

tín d ng gây ra. Nh n th c và v n d ng

c i m này, khi th c hi n phòng ng a

và h n ch r i ro tín d ng c n áp d ng

ng b nhi u bi n pháp, không ch quan

v i b t c m t d u hi u r i ro nào. Bên c nh ó, trong quá trình x lý h u qu r i
ro tín d ng c n xu t phát t nguyên nhân, b n ch t và h u qu c a r i ro

ưa ra

bi n pháp phù h p.

1.2.2.2. R i ro tín d ng có tính t t y u:
Các chuyên gia kinh t

u cho r ng ho t

qu n lý r i ro (ch y u là r i ro tín d ng)

ng kinh doanh ngân hàng th c ch t là
m c

phù h p

t ư cm cl i


4

nhu n tương ng. Do nhi u nguyên nhân ch quan và khách quan d n

n r i ro,

c bi t do khơng th có ư c thơng tin cân x ng v vi c s d ng v n vay cho
ho t

ng kinh doanh c a khách hàng vay, nên b t c kho n cho vay nào cũng

ti m n nguy cơ r i ro

i v i ho t

ng tín d ng c a các NHTM. Vì v y trong

q trình c p tín d ng cho khách hàng, các NHTM c n ch
thích h p

xác

nh r i ro,

ng có các bi n pháp

nh lư ng r i ro, qu n lý r i ro và ki m sốt r i ro.

1.2.2.3. R i ro tín d ng có th d báo trư c ho c khơng th d báo:
Các r i ro có th d báo trư c: danh m c cho vay hay

u tư c a m t NHTM ln

ln có m t s kho n th t thoát ti m tàng chưa ư c xác
nh r ng các

nh. Tuy nhiên, n u gi

c i m chung c a danh m c cho vay nhìn chung v n gi ng nhau

trong m t giai o n h p lý thì các NHTM có th d báo các kho n th t thoát này
v im tm c

tương

i chính xác b ng cách nghiên c u các

c i m di n bi n

c a danh m c cho vay theo th i gian.
Các r i ro không th d báo trư c: có nhi u s ki n n m ngồi t m ki m sốt c a
các NHTM, các cú s c ngo i sinh do các i u ki n chưa phát sinh t i th i i m ký
k t m t th a thu n kinh doanh,...là nh ng nguyên nhân có th d n

n r i ro mà

các NHTM không th d báo trư c.
1.2.3. Bi u hi n c a r i ro tín d ng:
Vì r i ro tín d ng là kh năng (xác su t) v n c a khách hàng nên:
- Nh ng khách hàng phá s n, l a

o, chây ỳ trong vi c tr n là bi u hi n rõ nh t.

- Bên c nh ó, các kho n n không tr

ư c khi

nh n

các c p

khác nhau

cũng th hi n các kh năng v n khác nhau.
Có nhi u tiêu chí ph n nh r i ro tín d ng c a các NHTM như:

- N x u và t l n x u trên t ng dư n , trên v n ch s h u, trên qu d phòng
t n th t.
-N

áng nghi ng (có v n

- N khơng có tài s n b o

): kh năng chuy n thành n x u cao.
m.

1.2.4. Nguyên nhân c a r i ro tín d ng:
1.2.4.1. Nguyên nhân khách quan t phía n n kinh t và các cơ quan qu n lý Nhà
Nư c:


5

+ Xu t phát t h th ng thông tin:
Thông tin tín d ng bao g m thơng tin l ch s , thông tin hi n t i và xu hư ng phát
tri n c a khách hàng trong tương lai (g m c thơng tin v tài chính và phi tài
chính) và

c bi t là các thơng tin th ng kê v các ch tiêu trung bình ngành ph c

v cho vi c x p lo i khách hàng vay.
Hi n nay, các NHTM không ch quan tâm

n vi c h i tin v x p h ng doanh

nghi p nh m ánh giá khách hàng có quan h tín d ng mà cịn s d ng thơng tin
vào nh ng m c ích khác như m r ng
marketing

i tư ng cho vay, th c hi n công tác

n khách hàng truy n th ng, khách hàng ti m năng, và m r ng th

ph n trên th trư ng. Tuy nhiên:
- H th ng thông tin c a Vi t Nam hi n nay còn khá nhi u b t c p, Vi t Nam chưa
có cơ ch công b thông tin

y

d ng (CIC) tr c thu c NHNN ho t

. Trong th i gian qua, Trung tâm thơng tin tín
ng ã

t ư c nh ng k t qu bư c

áng khích l trong vi c cung c p thơng tin v tình hình ho t
chưa ph i là cơ quan

nh m c tín nhi m doanh nghi p ho t

ur t

ng tín d ng nhưng
ng m t cách

c

l p và hi u qu .
- Vai trò n i k t các NHTM c a Trung tâm thơng tin tín d ng (CIC) cịn l ng l o,
chưa

t ư c k t qu như mong mu n.

ây chính là thách th c cho các NHTM trong vi c m r ng và ki m soát ho t
ng tín d ng. N u các NHTM c g ng ch y theo thành tích, m r ng tín d ng
trong i u ki n môi trư ng thông tin b t cân x ng thì s gia tăng nguy cơ n x u.
+ Xu t phát t h th ng văn b n lu t:
V cơ b n, ho t

ng tín d ng c a các NHTM ã ư c Lu t hoá trong các văn b n

Lu t và các văn b n pháp quy c a Chính Ph , NHNN. Tuy nhiên, qua nghiên c u,
phân tích,

ng th i, úc k t t nh ng trư ng h p r i ro trong th c t ho t

ng

c a các NHTM cho th y v n còn nh ng “l h ng” khá nguy hi m, ó v a là
nh ng nguyên nhân sâu xa, v a là nh ng nguyên nhân nh hư ng tr c ti p
ro tín d ng c a các NHTM.

nr i

6

- Ho t

ng tín d ng c a các NHTM hi n nay ch u s

i u ch nh, chi ph i c a khá

hi u lu t, văn b n dư i lu t ch ng chéo, không rõ ràng, khơng h p lý, thi u tính
ch t ch và chưa th t s hồn ch nh .
- Chính Ph thư ng xuyên ban hành m i các chính sách v thu , v xu t nh p
kh u, ho c các quy
ng t s

nh hư ng

nh v
n ho t

t ai, nhà …Khi m t chính sách b thay
ng s n xu t, kinh doanh, nh hư ng

i

t

n k ho ch,

cũng như kh năng d báo s c tiêu th trên th trư ng c a các doanh nghi p. Vi c

nh hư ng chi n lư c s n xu t, kinh doanh không phù h p, không chính xác s
d n

n s n xu t cung vư t c u, hàng hóa khó tiêu th , giá bán h , thua l , khách

hàng s không

m b o ngu n ti n tr n cho các NHTM.

+ Xu t phát t công tác ki m tra, thanh tra:
- Hi n nay, bên c nh nh ng c g ng và k t qu
ki m tra, giám sát c a NHNN

t ư c, ho t

ng thanh tra,

i v i các NHTM chưa th t s có hi u qu :

- Năng l c cán b thanh tra, giám sát chưa áp ng ư c yêu c u, th m chí m t s
nghi p v kinh doanh và cơng ngh m i thanh tra cịn chưa n m b t k p th i.
- N i dung và phương pháp thanh tra, giám sát còn l c h u, ch m ư c
ho t

ng m t cách th

i m i,

ng theo ki u x lý v vi c ã phát sinh, ít có kh năng

ngăn ch n, phịng ng a r i ro và vi ph m.
+ Xu t phát t các cơ quan ban ngành liên quan:
Ho t

ng c a các cơ quan ban ngành có liên quan

NHTM hi n nay có th nói cịn nhi u v n

n ho t

ng tín d ng c a các

c n bàn lu n:

- Qu n lý doanh nghi p còn l ng l o, c p phép tràn lan.
- Công ch ng tài s n th ch p sai pháp lu t.
- Cơ quan thi hành án thông

ng v i ngư i thi hành án, trung tâm bán

u giá tài

s n th ch p tiêu c c.
- S kém hi u qu c a cơ quan pháp lu t c p
ây, Qu c h i,

a phương: Trong nh ng năm g n

y ban thư ng v Qu c h i, Chính Ph , NHNN và các cơ quan

ban ngành có liên quan ã ban hành nhi u lu t, văn b n dư i lu t hư ng d n thi
hành lu t liên quan
hư ng d n

n ho t

ng tín d ng ngân hàng. Tuy lu t và các văn b n

u ã ư c ban hành song vi c tri n khai vào ho t

ng ngân hàng thì


7

l i h t s c ch m ch p và còn g p ph i nhi u vư ng m c. Các cơ quan pháp lu t l i
ch m ch p trong quá trình th c thi ch c năng c a mình.
- Cơng ty mua bán n và tài s n t n

ng - B Tài chính (DATC) ho t

ng chưa

hi u qu .
1.2.4.2. Nguyên nhân ch quan t phía các NHTM:
+ Xu t phát t cán b qu n lý, cán b tín d ng:
o
v n

c c a cán b tín d ng là m t trong nh ng y u t quan tr ng

gi i quy t

h n ch r i ro tín d ng. M t cán b h n ch v năng l c có th

dư ng thêm

nâng cao trình

, nhưng m t cán b tha hóa v

o

ư cb i
c mà l i

gi i v m t nghi p v thì th t s nguy hi m khi ư c b trí trong cơng tác tín
d ng. i u này có th nh n th y qua các v án kinh t l n trong th i gian v a qua
có liên quan

n ho t

ng ngân hàng

u có s ti p tay c a nh ng cán b tín

d ng cùng v i khách hàng ho c b n thân cán b tín d ng c ý:
- Th c hi n trái v i qui trình tín d ng.
- Tr c ti p thu n nhưng không n p mà dùng cho m c ích cá nhân.
- L p h sơ gi

vay ti n cá nhân, nh ngư i vay h ,…

- T y xóa, s a ch a ch ng t có giá
-

th ch p vay ti n.

nh giá TSB không úng giá tr th c do thông

Bên c nh v n

o

c, năng l c, trình

ng v i khách hàng.

, kinh nghi m c a m t b ph n cán b

tín d ng hi n nay chưa áp ng nhu c u cơng vi c.

i u này có th th y trong

th c t qua vi c b trí cơng vi c chưa phù h p v i trình

chun mơn, b n thân

t ng cán b chưa có ý th c t nâng cao nghi p v . Ngồi ra có th nh n th y rõ
nét nh t là công tác phân cơng cán b tín d ng qu n lý khách hàng c a các NHTM

hi n nay không theo chuyên ngành kinh t , t

ód n

n vi c:

- Cán b tín d ng làm vi c theo ki u a năng, không chuyên sâu vào m t ngành
ngh c th nào nên khơng có nhi u ki n th c chuyên ngành. Khách hàng khi
cung c p các d án, có nhi u thơng s k thu t máy móc chun ngành hồn tồn
xa l v i cán b tín d ng. Th chun gia ánh giá ịi h i chi phí cao nên ch
y u mà các ngân hàng thư ng làm trong nh ng trư ng h p này là t tìm hi u
thơng tin thơng qua sách, báo, t p chí chuyên ngành, qua m ng internet.


8

- N u cán b tín d ng khơng có ki n th c chuyên môn v chuyên ngành c n th m
nh s

ưa ra nh ng ánh giá sai, gây b c xúc cho khách hàng ho c ngư c l i,

khách hàng thông tin sai mà không bi t, gây ra nh ng quy t

nh sai l m trong cho

vay.
Ngồi ra, s g n bó, n l c v i công vi c c a m t b ph n cán b tín d ng cũng
chưa ư c phát huy do chính sách tuy n d ng, s d ng, phân cơng, b trí cơng
vi c và v n

ãi ng c a các NHTM ( c bi t là các NHTMNN) chưa

hút. Th c t hi n nay cho th y do tác

s c thu

ng c a quá trình c nh tranh, r t nhi u cán

b tín d ng gi i, nhi u kinh nghi m c a các NHTMNN ã ư c các NHTMCP,
các ngân hàng có v n

u tư nư c ngồi tuy n d ng vào nh ng v trí quan tr ng

v i nhi u ãi ng . Ngu n nhân l c c a các NHTMNN ã m ng do quá trình m
r ng m ng lư i, l i ngày càng b hao h t do chính sách tuy n d ng, s d ng, phân
cơng, b trí cơng vi c, và v n

ãi ng chưa th t s thu hút.

+ Xu t phát t chính sách, quy trình tín d ng và s v n d ng chính sách, quy
trình tín d ng chưa nghiêm túc:
Nhân t

u tiên nh hư ng

c bi t quan tr ng

n ch t lư ng tín d ng c a các

NHTM ó là chính sách tín d ng. Tuy nhiên, chính sách tín d ng ch phát huy tác

d ng khi ư c xây d ng trên cơ s khách quan và s nghiêm túc c a vi c ban
hành và v n d ng. Th c t , v n còn nhi u nguyên nhân khác nhau d n

n chính

sách tín d ng chưa th t s h p lý:
- Chính sách tín d ng c a các NHTM hi n nay ph n l n

u chưa

t t m chi n

lư c, chưa theo ngun t c th trư ng, th m chí cịn b cu n theo các h i ch ng,
phong trào, kh u hi u phát tri n kinh t và theo ch nghĩa thành tích.
- Các NHTM h u như chưa xây d ng ư c chính sách tín d ng khoa h c, phù h p
th hi n ư c quan i m và chi n lư c riêng.
- Ngồi ra, các NHTM khơng có chi n lư c phát tri n rõ nét hay nói cách khác
chưa qu n tr v danh m c cho vay theo lĩnh v c s trư ng.
- Chính sách tín d ng v i v n

lãi su t v n còn khá nhi u b t c p.


9

- Quy trình tín d ng thơng thư ng ư c xác l p trên nh ng quy
pháp lu t v ngân hàng và nh ng

c thù trong ho t

nh chung c a

ng c a riêng m i ngân

hàng. Thông thư ng, quy trình tín d ng ư c th ng nh t qua các bư c sau:

THI T L P
H SƠ
KHÁCH
HÀNG VAY

THI T L P

TH M NH
H SƠ
KHÁCH
HÀNG VAY

RA QUY T
NH VÀ KÝ
H P
NG

GI I
NGÂN
VÀ THU
N

Quy trình tín d ng n u không phát huy ư c tác d ng s

THANH LÝ
H P
NG
VÀ X LÝ
TRANH CH P

nh hư ng

n ch t

lư ng qu n lý r i ro tín d ng. Trên th c t , không ph i quy trình tín d ng c a các
NHTM ln

m b o tính h p lý và ch t ch , bi u hi n như:

- Thông tin c n ph i th c hi n trong các bư c c a quy trình khơng ư c quy
chi ti t và

y

nh

, cũng như m i quan h gi a các bư c chưa ư c nh n th c úng

n.
- Trên th c t , vi c phân

nh rõ gi a khâu th m

nh và cho vay

nhi u NHTM

v n chưa th t s tách bi t. Ch m t vài ngân hàng ang ti n hành tri n khai, áp
d ng quy trình tín d ng m i v i vi c phân chia

c l p gi a ba ch c năng: quan

h khách hàng, qu n lý r i ro và qu n lý n . Tuy v y, gi a mơ hình phân chia cũ
và m i, bên c nh nh ng ưu i m v n t n t i nh ng h n ch chưa th kh c ph c
nh hư ng

n công tác qu n lý r i ro tín d ng.

- Do s c ép c nh tranh trong vi c m r ng th ph n tín d ng, trong q trình v n
d ng khơng ít NHTM ã b qua các bư c c a quy trình, h th p tiêu chu n ánh
giá khách hàng, không chú ý úng m c

n tình hình tài chính, năng l c s n xu t

kinh doanh, kh năng tr n , ngu n tr n c a khách hàng vay nên n y sinh nhi u
sai ph m: v

i u ki n vay v n, v vi c l p h sơ vay v n, v vi c ki m tra, qu n

lý n vay, v cơ c u l i th i h n tr n ( i u ch nh kỳ h n tr n , gia h n n g c
và lãi).
Vi c nh n th c chưa
d ng

y

và v n d ng chưa th t s nghiêm túc c a cán b tín

i v i các chính sách và quy trình tín d ng cũng nh hư ng

tín d ng c a các NHTM vì n u nh n th c

y

n ch t lư ng

, th c hi n nghiêm túc các quy


10

nh, nh t là th m tra ch t ch kh năng tài chính, hi u qu c a phương án s n
xu t kinh doanh, các i u ki n v b o
nh

m ti n vay c a khách hàng r i m i quy t

u tư thì kh năng thu h i v n là r t l n. Ngư c l i, n u buông l ng qu n lý

ho c th m tra chưa

y

ã quy t

nh

u tư thì m c

r i ro s gia tăng, th m

chí có khi m t v n.
+ Xu t phát t cơng tác th m

nh:

ánh giá uy tín, năng l c qu n tr , năng l c tài chính c a khách hàng:
-

ánh giá uy tín c a khách hàng là v n

th c hi n công tác th m

th t s khó khăn

i v i các cán b

nh trong vi c ti p c n thông tin v khách hàng khi

ngu n thông tin và kh năng phát tín hi u c a khách hàng cịn h n ch . Hi n nay,
cơng tác ánh giá uy tín c a khách hàng ch y u d a vào c m tính và ch quan
c a các cán b nghi p v , như d a vào các quan h trong quá kh : khách hàng vay
tr

úng h n ư c xem là khách hàng có uy tín, cịn

i v i khách hàng m i quan

h thì ch y u d a vào ý ki n ch quan c a cán b tín d ng khi ti p xúc v i khách
hàng, ho c qua m t s thông tin thu th p ư c. Trong khi ó

i tư ng khách

hàng ư c xem là chi n lư c ph c v c a ngân hàng là khu v c kinh t tư nhân thì
cịn q non tr , ch y u là các doanh nghi p v a và nh , chưa có danh ti ng trên
th trư ng, ý th c c a doanh nghi p trong vi c xây d ng uy tín và thương hi u
chưa cao, các hi p h i ngành thì chưa phát huy vai trị c a mình, chưa h tr nhi u
cho các doanh nghi p thành viên phát tri n, nh t là vi c gi i thi u các thành viên
cho th trư ng nên ã d n

n vi c thu th p thông tin

ánh giá

i v i khu v c

kinh t trên là r t khó khăn.
- ánh giá năng l c c a khách hàng:
* V năng l c qu n tr : ngu n nhân l c là y u t quan tr ng quy t
b i c a m t doanh nghi p và cũng có ý nghĩa quy t

nh

nh s thành

n hi u qu

ng v n

c a ngân hàng. Tuy nhiên, vi c ánh giá ngu n nhân l c, nh t là b ph n lãnh

o

c a khách hàng hi n nay hồn tồn chưa có cơ s , ch y u là li t kê b ng c p và
s năm cơng tác.
* V năng l c tài chính: cơng vi c ánh giá ư c th c hi n ch y u d a vào vi c
phân tích s li u trên các báo cáo tài chính do khách hàng cung c p. Hi n nay do


11

Vi t Nam chưa có quy

nh v minh b ch thơng tin nên có th nói

tin c y c a

các báo cáo tài chính chưa th t s cao nên vi c phân tích báo cáo tài chính s
khơng ph n ánh úng th c ch t năng l c tài chính c a khách hàng.
ánh giá hi u qu phương án/d án vay là khâu quan tr ng, nh hư ng l n nh t
n kh năng thu h i v n c a các NHTM. Tuy nhiên do có nhi u nhân t ch quan
và khách quan tác

ng nên ã d n

n ch t lư ng ánh giá phương án/d án vay

chưa th t s hi u qu :
- Khi nh n m t d án, cán b th m

nh s ph i ti n hành th m

nh các khía c nh

như y u t th trư ng, k thu t, công ngh và c các y u t kinh t , xã h i c a d
án. Tuy nhiên, vi c th m

nh d án trong m t môi trư ng thi u thông tin như c a

Vi t Nam là m t thách th c l n

i v i các cán b th m

nay, có r t ít doanh nghi p ho t

ng trong lĩnh v c nghiên c u th trư ng. Do ó,

khi ánh giá th trư ng

nh. Trên th trư ng hi n

i v i s n ph m c a d án, cán b th m

nh ch y u ph i

d a vào các ngu n thơng tin khơng chính th c, thu th p qua báo chí, internet,…
- Thêm vào ó, trình

xây d ng d án/phương án s n xu t kinh doanh c a h u

h t các doanh nghi p,

c bi t là các doanh nghi p v a và nh cịn y u.

- Ngồi ra, h th ng pháp lu t và cơ ch chính sách c a Nhà Nư c thư ng xun
thay

i, khơng có tính minh b ch và khơng có tính d báo cũng có th gây ra

nhi u r i ro cho d án, như: các chi n lư c phát tri n vùng, ngành; các quy
liên quan

nh

n xu t nh p kh u; các tiêu chu n v môi trư ng, …

- Tiêu chu n th ng nh t chung v m t b ng ánh giá, cách x p lo i doanh nghi p
gi a các NHTM chưa có s th ng nh t, chưa ư c ti n hành thư ng xuyên,

nh

kỳ, m t s ngân hàng xem vi c này ch mang tính hình th c. K t qu là vi c ánh
giá d án khơng mang tính kh thi, nh t là trong i u ki n trình

cán b th m

nh còn chưa ư c chuyên sâu.
+ Xu t phát t tài s n b o
Qu n tr danh m c TSB

m:

là yêu c u c n thi t trong cơng tác qu n lý r i ro tín

d ng, và là m c xích quan tr ng trong quy trình cho vay thu h i n , x lý các
kho n n có v n

. Tuy nhiên, vi c giám sát, qu n lý, ánh giá, phân lo i, d báo,

c nh báo v danh m c các TSB

mà m t NHTM l a ch n, xét ưu tiên nh n làm


12

b o
d ng

m ti n vay chưa ư c làm thư ng xun, chưa có tính h th ng mà ch
m c ki m tra trên h sơ pháp lý,

nh kỳ ánh giá l i giá tr

i u ch nh

m c dư n cho vay ho c yêu c u khách hàng b sung.
Theo quy

nh c a pháp lu t, vi c xác

nh giá tr TSB

ti n vay do các bên th a

thu n, ho c thuê t ch c tư v n, t ch c chuyên môn xác
trư ng t i th i i m xác

nh, có tham kh o

nh trên cơ s giá th

n các lo i giá như giá quy

nh c a

Nhà nư c (n u có), giá mua, giá tr còn l i trên s sách k toán và các y u t khác
v giá. Tuy nhiên, trên th c t , tr nh ng

ng s n có giá tr l n hàng t

NHTM m i thuê t ch c tư v n, t ch c chun mơn
nh giá

ng, các

nh giá, cịn l i a s vi c

u do các bên th a thu n, và như v y cho th y giá tr TSB

ư c

nh

giá cịn mang tính ch quan và thi u tính khoa h c.
Ngoài ra, v phương pháp

nh giá

s d ng m t cách thích h p, d n
hài lịng, nhưng n u

i v i t ng lo i tài s n chưa ư c các NHTM
n vi c: n u

nh giá th p, khách hàng khơng

nh giá cao, NHTM s khó

m b o kh năng thu h i n vay

và lãi vay trong trư ng h p khách hàng m t kh năng thanh tốn, khi ó bu c
NHTM ph i thanh lý tài s n th ch p, c m c .
Kinh t tăng trư ng cao trong vài năm tr l i ây cùng v i giá b t

lên cao do

ng s n b

y

u cơ và vư t xa giá tr th c ã làm n y sinh tư tư ng l m d ng vào

TSB . S r t r i ro n u cán b tín d ng quên r ng kho n vay c n ph i ư c tr
b ng chính dịng ti n t o ra b i phương án s n xu t kinh doanh ch không ph i
b ng ti n bán TSB . TSB

ch là s

m b o cu i cùng khi phương án kinh

doanh c a khách hàng g p r i ro ngoài d ki n. Tâm lý d a ch y u vào TSB s
làm gi m ch t lư ng th m

nh kho n vay nên s khơng ánh giá chính xác ư c

hi u qu và s an toàn c a kho n vay, d d n
khách hàng khơng uy tín.

n vi c cho vay nh ng d án r i ro,

ây là th c tr ng áng lo ng i trong quan i m c p tín

d ng hi n nay c a các NHTM. T s l a ch n không ch c ch n khách hàng t t
cung c p tín d ng nên

gi m b t r i ro, các NHTM ã tính m t ph n r i ro vào

trong lãi vay ngân hàng, làm cho khách hàng vay t t ph i gánh ch u m t m c lãi
vay cao hơn m c áng ra h

ư c hư ng.

NHTM c a các nư c ang phát tri n.

ây cũng là tâm lý thư ng th y

các


13

iv iv n

b o hi m tài s n, cán b tín d ng thư ng khơng chú ý ơn

ki m tra vi c khách hàng có mua b o hi m úng

nh kỳ

c,

n khi phương ti n b

tai n n, vi c tr c v t, s a ch a ph i b thêm r t nhi u v n, gây khó khăn lâu dài

v kh năng thanh tốn kho n n vay…
Thông tin b t cân x ng v giá tr th c c a TSB gi a khách hàng và NHTM cũng
là v n

c n ư c quan tâm. Khi th ch p, c m c tài s n ch có khách hàng bi t

rõ v hi n tr ng c a tài s n như s h ng hóc trong các dây chuy n s n xu t, máy
móc, thi t b , ho c ngơi nhà r t khó bán do m t s

c i m

trình

chun mơn trong t t c các

c a cán b thư ng không áp ng

lĩnh v c nên không th

y

ánh giá ư c chính xác hi n tr ng c a máy móc thi t b

cũng như n m ư c nh ng thông tin không t t v
hư ng r t l n
mãi tài s n

c bi t. Trong khi ó

t ai, nhà ; i u này nh

n giá tr mua bán c a tài s n. Vì v y, khi x y ra r i ro, vi c phát
thu h i n g p khơng ít khó khăn.

Thêm vào ó, cơ ch pháp lý v b o

m ti n vay chưa rõ ràng, ch u s

ch nh, chi ph i c a nhi u văn b n lu t, dư i lu t ch ng chéo nhau,
TSB là b t

c bi t

i u
iv i

ng s n.

Cu i cùng là các v n

liên quan

n quá trình x lý, phát mãi TSB

ã gây c n

tr khơng ít cho các NHTM như:
- Vi c các ngân hàng ph i
bán

i m t v i nh ng khó khăn trong th i gian trư c khi

u giá tài s n.

- Trong vi c phát mãi TSB , các NHTM chưa có th c quy n trong vi c bán, qu n
lý và khai thác tài s n thu c quy n ti p qu n.
- S ph i h p gi a cơ quan cơng an, vi n ki m sốt, tịa án, các s , ban, ngành,
chính quy n

a phương trong vi c x lý TSB

còn nhi u h n ch , chưa

ng b ,

ch t ch và k p th i.
- Vi c xác

nh quy n s h u th c s c a khách hàng

i v i tài s n cũng là v n

khó khăn.
- Vư ng m c khi NHTM nh n l i TSB t cơ quan thi hành án.
- Th t c chuy n quy n s h u, quy n s d ng cho ngư i mua, ngư i nh n tài s n
c a các cơ quan Nhà nư c có th m quy n còn quá nhiêu khê.


14

+ Xu t phát t thơng tin tín d ng:
Các NHTM hi n nay chưa nh n ư c s ph i h p h tr cung c p thông tin t các
cơ quan ch c năng như cơ quan thu , chi c c th ng kê, hay các cơ quan ch qu n.
Bên c nh các nguyên nhân khách quan, b n thân các NHTM ôi khi cũng l thu c
khá nhi u vào các s li u c a khách hàng cung c p mà chưa ch

ng tìm ki m

thơng tin hay nói cách khác có tình tr ng thông tin b t cân x ng gi a các NHTM
và khách hàng vay.
Vi c thu th p thông tin c a m i ngân hàng v khách hàng, v ngành ngh , v môi
trư ng kinh t mà khách hàng ang ho t

ng, v các văn b n m i ư c ban hành,

v tình hình di n bi n giá c th trư ng trong và ngoài nư c,
c nh báo v các ngành hàng ngân hàng ang và s

c bi t là nh ng

u tư chưa ư c th c hi n m t

cách thư ng xun và có tính h th ng.
+ Xu t phát t ho t

ng ki m soát n i b :

Hi n nay, các NHTM

u có b ph n ki m soát n i b , tuy nhiên,

hàng, b ph n này chưa th t s ho t
nhân s , cũng như trình

m t s ngân

ng có hi u qu , nh t là tình tr ng thi u

c a cán b chưa áp ng c v nghi p v l n kinh

nghi m nên không th phát hi n các sai ph m

có nh ng khuy n cáo k p th i

nh m ch n ch nh và tư v n cho ban i u hành v nh ng r i ro tín d ng có th x y
ra.
Ki m sốt n i b có m t s ưu th hơn so v i vi c thanh tra, ki m tra c a NHNN
do:
- Xét v th i gian, cơng tác ki m sốt n i b c a các NHTM x lý k p th i, nhanh
chóng các v n

ngay khi v a phát sinh.

- Xét v tính sâu sát c a ngư i ki m soát viên, do vi c ki m tra ư c th c hi n
thư ng xuyên cùng v i công vi c kinh doanh nên m i v n

ư c hi u úng v i

b n ch t c a nó.
1.2.4.3. Nguyên nhân t phía khách hàng i vay:

+

i v i khách hàng là doanh nghi p:

Trong ho t

ng kinh doanh, ngoài ngu n v n t có c a mình, các doanh nghi p

luôn ph i s d ng m t ngu n v n bên ngồi, ó là v n vay các NHTM.

ây là


15

nhu c u vay v n r t c n thi t nh m
nhi m v ho t
ch t ho t

m b o cho các doanh nghi p th c hi n

ng s n xu t, kinh doanh m t cách n

nh. Tùy

c i m và tính

ng c a t ng lo i hình doanh nghi p, vi c s d ng v n vay c a các

NHTM cũng có s khác nhau.

R i ro tín d ng xu t phát t phía khách hàng là doanh nghi p thư ng do:
- M c ích s d ng v n vay c a khách hàng không ư c th c hi n úng.
- Khách hàng không th t s n l c trong vi c s d ng v n vay có hi u qu .
- Khách hàng chưa có thi n chí trong v n
xác cho ngân hàng

cung c p thơng tin

y

và chính

ph c v cho vi c c p tín d ng.

- M t b ph n khách hàng khơng có thi n chí trong vi c tr n .
- Công tác qu n lý, i u hành c a m t s các doanh nghi p chưa th t s hi u qu .
- S h n ch c a

i ngũ nhân viên c a doanh nghi p.

- Tình hình tài chính c a h u h t các doanh nghi p thi u s minh b ch, trung th c,
chưa áp ng yêu c u.
- Công ngh , quy trình s n xu t khơng t o ra ư c nh ng s n ph m mang tính
c nh tranh.
- S tác

ng c a các nhân t khách quan như môi trư ng pháp lý, môi trư ng

kinh t - xã h i...
+

i v i khách hàng là cá nhân:

M c dù quan h tín d ng gi a ngân hàng v i khách hàng là cá nhân th t c ơn
gi n hơn nhi u so v i khách hàng là doanh nghi p, song th c t s lư ng khách
hàng cá nhân l i r t l n nên vi c tìm hi u các ngun nhân t phía khách hàng cá
nhân có ý nghĩa r t quan tr ng.
V i khách hàng cá nhân, nguyên nhân r i ro có th là:
- Ho t

ng kinh doanh không g p thu n l i, kh năng qu n lý tình hình tài chính

y u kém.
- Ngu n hồn tr chính t thu nh p cơ b n b m t ho c suy gi m do m t vi c,
chuy n sang công vi c kém hơn ho c khơng cịn kh năng lao

ng.

- Cá nhân g p nh ng chuy n b t thư ng trong cu c s ng, vì v y, h ph i s d ng
m t s ti n l n nên nh hư ng kh năng hoàn tr cho ngân hàng.


16

-

o

c cá nhân khơng t t: c tình l a

o ngân hàng, s d ng v n sai m c

ích...
1.2.4.4. Nguyên nhân khác:
S bi n

ng quá nhanh, và khó có th d

oán ư c trên các m t kinh t , chính

tr , xã h i trong và ngồi nư c cũng nh hư ng

n ch t lư ng các kho n c p tín

d ng c a các NHTM. Bi u hi n rõ nét nh t là tình hình bi n
hàng mà các NHTM ang

ng giá c các m t

u tư, ho c các cơ ch , chính sách thương m i, chính

sách xu t nh p kh u các nư c áp d ng

i v i Vi t Nam (h n ng ch, chính sách

b o h , hay các v ki n thương m i,..):
- Ngành d t may trong nh ng năm g n ây ã g p khơng ít khó khăn vì b kh ng
ch h n ng ch ã nh hư ng tr c ti p

n ho t

ng kinh doanh c a các doanh

nghi p d t may.
- M t hàng thép cũng b

nh hư ng l n c a giá thép th gi i. Vi c tăng giá phôi

thép làm cho m t s doanh nghi p s n xu t thép trong nư c ph i ngưng s n xu t
do chi phí giá thành cao trong khi khơng tiêu th
- D u thô, nông, lâm, th y h i s n…cũng

ư c s n ph m.

trong tình tr ng tương t : giá c di n

bi n b t thư ng và chính sách b o h th trư ng, c nh tranh v i các

i tác l n

cũng gây r i ro cho các nhà xu t kh u...
Bên c nh ó, q trình t do hóa tài chính và h i nh p kinh t qu c t cũng tác
ng khơng nh

n ho t

ng c p tín d ng c a các NHTM. V i môi trư ng h i

nh p, các doanh nghi p, nh ng khách hàng thư ng xuyên c a ngân hàng ph i

i

m t v i s c nh tranh gay g t c a th trư ng, nguy cơ thua l là i u có th x y ra.
B n thân các NHTM trong môi trư ng h i nh p kinh t cũng g p ph i nh ng nguy
cơ r i ro khi ph i c nh tranh v i các NHTM nư c ngoài v n m nh hơn v m i
m t, khi v n

n x u gia tăng vì h u h t nh ng khách hàng có ti m l c tài chính

l n s b các ngân hàng nư c ngoài thu hút...
Cu i cùng là do s

n

nh c a n n kinh t nư c ta khi chính sách qu n lý kinh t

v n có nh ng thay

i

t ng t, hành lang pháp lý chưa th t s an toàn, i u ch nh

quy ho ch các ngành, các vùng chưa phù h p…
1.2.5. ánh giá r i ro tín d ng:


17

Các Ngân hàng ph i ánh giá và xác
“ch ng

nh r i ro tín d ng trên cơ s kh năng

r i ro” và ki m soát, qu n tr r i ro c a mình

phù h p.

có chính sách tín d ng

ánh giá ngân hàng thư ng áp d ng m t s tiêu chí sau:

+ T l an toàn v n th i thi u: ây là t l gi a v n t có c a ngân hàng trên t ng
tài s n có r i ro quy

i. T l này ph n ánh và o lư ng m c

ch u

ng c a

ngân hàng khi r i ro tín d ng phát sinh.
Ý nghĩa c a t l an toàn v n t i thi u.
T l an toàn v n t i thi u cho th y m c

r i ro mà các ngân hàng ư c phép

m o hi m trong s d ng v n cao hay th p tùy thu c vào
c a ngân hàng, c th :

l n c a c a v n t có

i v i nh ng ngân hàng có v n t có l n thì nó ư c

phép s d ng v n v i m c

li u lĩnh hơn nh m thu l i l i nhu n cao hơn, r i ro

l n hơn, ngư c l i, nh ng ngân hàng mà v n t có ít ch ph i

u tư v n m t cách

an tồn hơn.
• N u H 3 = 8% : ngân hàng có m t t l h p lý gi a v n t có v i m c

r i ro

trong s d ng tài s n
• N u H 3 > 8% : m c

r i ro c a ngân hàng th p, ngân hàng s d ng v n an

toàn nhưng kém hi u qu , có th gi m sút l i nhu n.
• N uH3<8:m c

r i ro l n, v n t có c a ngân hàng không

s cb ov

cho ngân hàng m t khi r i ro xu t hi n.
+ T l n x u trên t ng dư n

+ T l n x u trên v n ch s h u.
+ T l n x u trên quĩ d phòng t n th t.
+N

áng nghi ng (n có v n

+ N khơng có tài s n
1.2.6. Tác

) - có kh năng chuy n thành n x u cao.

m b o.

ng c a r i ro tín d ng:

t ư c l i nhu n cao, thu hút thêm nhi u khách hàng, nâng cao s c c nh
tranh, các NHTM ln tìm cách m r ng ho t

ng tín d ng, cung ng nhi u hơn

các d ch v ph c v cho khách hàng, nhưng song song ó các ngân hàng cũng ph i
i m t v i nhi u r i ro hơn. Các lo i r i ro này ln ti m n làm tăng chi phí,


18

gi m l i nhu n, l ho c m t v n d n

n tình tr ng thi u h t ngu n v n

chi tr

ti n g i cho khách hàng. Các NHTM do không thu h i ư c các kho n n và lãi
n h n, d n

n m t kh năng thanh toán, n u nghiêm tr ng và kéo dài d gây

hi u ng ph n ng dây chuy n, e d a

n hàng lo t các NHTM khác do khách

hàng ua nhau rút ti n g i, n n kinh t lâm vào kh ng ho ng tài chính, ti n t .
Bài h c v s

v hàng lo t các h p tác xã tín d ng trong nh ng năm 1989-1990

nư c ta, Chính Ph

ã ph i b ra hàng trăm t

ng

n

nh tình hình kinh t

và an ninh xã h i; nhìn r ng hơn là cu c kh ng ho ng tài chính ti n t

khu v c

ơng Nam Á vào nh ng năm 1997-1998, Chính Ph nhi u nư c và các t ch c tài
chính qu c t
quy t

ã ph i d c h u bao

c u nguy các NHTM, cơ c u l i các NHTM,

nh gi i th , sáp nh p các NHTM

m b o kh năng thanh tốn, duy trì

m r ng tín d ng nh m ph c h i kinh t các nư c g p kh ng ho ng.
1.2.6.1. Tác

ng

i v i ho t

ng kinh doanh c a các NHTM:

Khi g p r i ro tín d ng, các NHTM ch ng nh ng không thu h i ư c v n tín d ng
ã c p và lãi t ho t
ng khi

ng cho vay, mà còn ph i tr v n và lãi cho kho n ti n huy

n h n, i u này làm cho các ngân hàng m t cân

i trong vi c thu chi.

Hay nói cách khác, các ngân hàng rơi vào tình tr ng m t kh năng thanh kho n,
m t lòng tin c a ngư i g i ti n, t

ó nh hư ng

n uy tín c a c ngân hàng. Và

khơng thu ư c n , vịng quay v n tín d ng c a các NHTM s gi m t
ho t

ng kinh doanh c a các ngân hàng khơng

Tóm l i, r i ro tín d ng x y ra

nh ng m c

ó làm cho

t hi u qu như mong mu n.
khác nhau: nh nh t là các NHTM

s b gi m l i nhu n khi không thu h i ư c lãi cho vay, n ng nh t là khi các
NHTM không thu ư c c v n và lãi, n th t thu v i t l cao s d n

n b l và

m t v n. N u tình tr ng này kéo dài khơng kh c ph c ư c, các NHTM có th s
b phá s n, gây h u qu nghiêm tr ng cho n n kinh t nói chung và h th ng ngân
hàng nói riêng. Chính vì v y, ịi h i các nhà qu n tr ngân hàng ph i h t s c th n

tr ng và có nh ng bi n pháp thích h p nh m gi m thi u r i ro trong cho vay.
1.2.6.2.

i v i n n kinh t nói chung:

Khi m t NHTM g p ph i r i ro tín d ng hay b phá s n thì ngư i g i ti n

kh p

m i nơi s rơi vào tâm tr ng hoang mang, lo s , khi ó s x y ra tình tr ng m i


19

ngư i

t

n rút ti n

t t c các ngân hàng, vi c làm này s tác

ng x u

n

toàn h th ng ngân hàng.
Ho t

ng ngân hàng liên quan

NHTM phá s n s

nh hư ng

n ho t

ng c a các doanh nghi p, vì v y

n tình hình s n su t kinh doanh c a các doanh

nghi p. Khi ó, s r i lo n c a các NHTM s

nh hư ng r t l n

n toàn b n n

kinh t , làm cho n n kinh t b suy thoái, giá c tăng, s c mua gi m, th t nghi p
tăng, xã h i m t n

nh.

Tóm l i, n u nh ng t n th t do r i ro trong ho t
sốt ư c thì vi c x lý tương
phịng bù

ng tín d ng gây ra

m c ki m

i d dàng trong gi i h n cho phép c a qu d

p r i ro c a các NHTM. Tuy nhiên, khi t n th t l n, vư t quá kh

năng x lý c a các NHTM thì v n

s tr nên nghiêm tr ng, gây h u qu khó

lư ng khơng nh ng cho chính NHTM, mà cịn cho c nh ng NHTM và các doanh
nghi p khác có liên quan, nh hư ng t i quy n l i ngư i g i ti n và cu i cùng,
nh hư ng t i toàn b n n kinh t , và là nguy cơ ti m n cho kh ng ho ng tài
chính. N u tác

ng l n, ơi khi nh hư ng

vì ngày nay n n kinh t m i qu c gia

n c n n kinh t khu v c và th gi i

u ph thu c vào n n kinh t khu v c và

th gi i.
1.3. Nguyên t c c a Basel v qu n tr r i ro tín d ng:
1.3.1. Nguyên t c 1:
H i

ng qu n tr có trách nhi m phê duy t và

nh kỳ xem xét chi n lư c v r i

ro tín d ng và các chính sách v r i ro tín d ng c a ngân hàng. Chi n lư c v r i
ro tín d ng ph n ánh m c

ch p nh n r i ro c a ngân hàng v i m c sinh l i nh t

nh mà ngân hàng kỳ v ng. Chi n lư c c n th hi n tuyên b c a ngân hàng
trong vi c s n sàng c p tín d ng d a trên lo i hình r i ro ti m năng, ngành kinh t ,
v trí

a lý, dòng ti n, kỳ h n và m c sinh l i d ki n. Chi n lư c cũng có th xác

nh th trư ng m c tiêu và các

c tính t ng quát mà ngân hàng mu n

t ư c

trong danh m c tín d ng.
1.3.2. Nguyên t c 2:
Ban i u hành có trách nhi m th c hi n chi n lư c ch p nh n m t t l n x u
ư cH i

ng qu n tr phê duy t, phát tri n các chính sách, th t c nh m phát


20

hi n, o lư ng, theo dõi và ki m sốt n x u. Các chính sách và th t c này c n
nh m vào r i ro n x u phát sinh trong m i ho t

ng c a ngân hàng,

c p

t ng kho n tín d ng cũng như toàn b danh m c

u tư. Các th t c, quy trình,

văn b n c n ư c xây d ng, tri n khai cũng như các trách nhi m phê duy t, xem
xét kho n cho vay c n ư c phân

nh rõ ràng và phù h p.

1.3.3. Nguyên t c 3:
Các ngân hàng c n xác
ng c a mình.

nh và qu n tr r i ro tín d ng trong m i s n ph m và ho t

i v i các s n ph m và ho t

ng m i, ngân hàng c n xây d ng

bi n pháp qu n tr r i ro và ki m soát phù h p trư c khi ư c ưa vào s d ng
ho c tri n khai và ph i ư c H i
i u hành c n xác

ng qu n tr phê duy t.

nh r ng các nhân viên liên quan trong b t kì ho t

r i ro tín d ng, cho dù là ã th c hi n hay là ho t
i u ph i có

i u quan tr ng là Ban
ng nào có

ng m i, cơ b n hay ph c t p,

năng l c th c hi n v i nh ng tiêu chu n cao nh t và tuân th các

chính sách và th t c c a ngân hàng.
1.3.4. Nguyên t c 4:
Các ngân hàng ph i ho t
ư c xác
hàng và

ng trong ph m vi các tiêu chí c p tín d ng lành m nh

nh rõ ràng. Nh ng tiêu chí này c n ch rõ th trư ng m c tiêu c a ngân
ng th i ngân hàng ph i hi u bi t rõ v khách hàng vay v n cũng như

m c ích và cơ c u c a kho n tín d ng. Hay nói cách khác các tiêu chí c n ch rõ
i tư ng khách hàng

tiêu chu n ư c c p tín d ng, các lo i hình tín d ng và

các i u kho n và i u ki n c p tín d ng.
1.3.5. Nguyên t c 5:
Ngân hàng c n xây d ng các h n m c tín d ng cho t ng lo i khách hàng và nhóm

khách hàng vay v n

t o ra các lo i hình r i ro tín d ng khác nhau nhưng có th

so sánh và theo dõi ư c trong s sách k toán c a ngân hàng và s sách k toán
kinh doanh, n i b n và ngo i b n.
C n xây d ng gi i h n

i v i các ngành, lĩnh v c kinh t , khu v c

a lý và các

s n ph m c th . Cũng như các gi i h n r i ro trong m i lĩnh v c ho t
ngân hàng mà có liên quan
các ho t

ng c a

n r i ro tín d ng. Nh ng gi i h n này giúp b o

m

ng c p tín d ng c a ngân hàng a d ng. Gi i h n tín d ng là r t quan


21

tr ng trong qu n lý toàn b h sơ r i ro tín d ng ho c r i ro
hàng.

i tác c a m t ngân

có hi u qu , các gi i h n này c n mang tính ràng bu c và khơng i theo

nhu c u c a khách hàng.
1.3.6. Nguyên t c 6:
có ư c danh m c

u tư tín d ng lành m nh, ngân hàng c n có qui trình rõ

ràng trong vi c phê duy t các kho n tín d ng m i cũng như s a

i, gia h n và tái

tài tr các kho n tín d ng hi n t i.Ngân hàng c n phát tri n

i ngũ nhân viên

qu n lý r i ro tín d ng có kinh nghi m, ki n th c nh m ưa ra nh n

nh th n

tr ng trong vi c ánh giá phê duy t và qu n lý r i ro tín d ng.
1.3.7. Nguyên t c 7:
Vi c c p tín d ng c n ư c th c hi n trên cơ s giao d ch công b ng gi a các bên.
c bi t, các kho n tín d ng cho các cơng ty và cá nhân có liên quan ph i ư c
phê duy t trên cơ s ngo i l c n theo dõi c n th n và tri n khai các bư c c n thi t
ki m soát nh m lo i tr r i ro.
Vi c gia h n tín d ng c n ư c th c hi n theo các tiêu chí và trình t c th và rõ
ràng. Vi c này, t o ra h th ng h sơ và ch ng t nh m tăng cư ng vi c ra quy t

nh tín d ng úng

n.

1.3.8. Nguyên t c 8:
Các ngân hàng c n có h th ng qu n lý m t cách c p nh t

i v i các danh m c

u tư có r i ro tín d ng.
1.3.9. Nguyên t c 9:
Ngân hàng c n có h th ng theo dõi i u ki n c a t ng kho n tín d ng, bao g m
vi c xác

nh m c

y

c a d phòng và d tr .

1.4. Kinh nghi m c a các ngân hàng Thái Lan trong vi c qu n tr r i ro tín
d ng:
M c dù có b d y ho t

ng hàng trăm năm, nhưng vào năm 1997 - 1998, h

th ng ngân hàng Thái Lan v n b chao

o trư c cơn kh ng ho ng tài chính - ti n

t Châu Á. Nhi u cơng ty tài chính và NHTM b phá s n ho c bu c ph i sáp nh p.
Trư c tình hình ó bu c các ngân hàng Thái Lan ph i xem xét l i tồn b chính
sách, cách th c, quy trình ho t

ng ngân hàng,

c bi t là lĩnh v c tín d ng nh m


22

gi m thi u r i ro… i ôi v i vi c a d ng hóa các s n ph m tín d ng và d ch v ,
xác

nh khách hàng, m c tiêu, ch

i căn b n trong ho t
nhanh chóng và tri t

ng ti p th khách hàng…m t lo t các thay

ng tín d ng ã ư c các ngân hàng Thái Lan tri n khai
:

- Tách b ch, phân công rõ ch c năng các b ph n và tuân th các khâu trong quy
trình gi i quy t các kho n vay, ví d

i n hình như:

* T i Bangkok Bank: trư c ây, các b ph n trong quy trình c p tín d ng ch là

m t, nay, ã tách h n thành hai b ph n
sơ và b ph n th m

c l p: b ph n ti p nh n gi i quy t h

nh. Trong ó, b ph n th m

nh ph i có báo cáo th m

nh

tín d ng, g m: chi n lư c và k ho ch kinh doanh, báo cáo x p h ng r i ro… ây
là m t thay

i căn b n c a Bangkok Bank nh m b o

m tính

c l p, khách

quan trong q trình th c thi c p tín d ng.
* T i Siam Comercial Bank (SCB): cũng ã xây d ng mơ hình t ch c tri n khai
d ch v tín d ng theo nguyên t c phân
Marketing khách hàng, th m
khách hàng theo t ng nhóm, t
xác
th m

nh và quy t

nh rõ trách nhi m c a ba b ph n:
nh cho vay. Ngân hàng ã phân lo i

ó nh n rõ tính ch t khác nhau làm cơ s cho vi c

nh nhi m v c th cho t ng b ph n trong vi c ti p nh n, gi i quy t h sơ,
nh và ra quy t

nh.

- Tuân th nghiêm ng t các v n

mang tính nguyên t c trong ho t

ng tín d ng.

Trư c ây r t nhi u ngân hàng Thái Lan không tuân th nghiêm ng t các ngun
t c tín d ng trong q trình cho vay, ch quan tâm

n TSB , khơng quan tâm

n

dịng ti n c a khách hàng. Vì th , h u qu là n x u có lúc lên t i 40% (19971998). Nhưng hi n nay, các ngân hàng không ch tri t
d ng mà còn quan tâm nhi u

ch p hành ngun t c tín

n các thơng tin c a khách hàng, coi tr ng

n chu

chuy n dòng ti n và vi c thu h i v n.
- Ti n hành cho i m khách hàng

quy t

nh cho vay.

- Tuân th th m quy n phán quy t tín d ng.
- Coi trong vi c giám sát kho n vay sau khi cho vay b ng cách ti p t c thu th p
thông tin khách hàng, thư ng xuyên ánh giá x p lo i khách hàng
x lý k p th i các tình hu ng r i ro.

có bi n pháp


23

- Coi tr ng vi c c p nh t hi u bi t ngh nghi p, ào t o, nâng cao trình
năng và kh năng th c thi

,k

c l p nhi m v cho cán b tín d ng.

- Áp d ng S tay tín d ng ư c vi t r t công phu, rõ ràng, d áp d ng; có chính
sách cho vay riêng

iv ib t

ng s n là lĩnh v c có r i ro r t cao.


24

CHƯƠNG 2 : TH C TR NG V

HO T

NG QU N LÝ R I RO TÍN

D NG T I NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VI T NAM – CN 11
2.1. T ng quan v tình hình kinh t - xã h i Qu n 11 trong th i gian qua:
Qu n 11 chính th c có tên trên b n

Sài Gịn-Gia

s c lu t s 73 c a chính quy n Sài Gòn cũ. Ban

nh t ngày 01/07/1969 theo

u g m 4 phư ng ư c tách ra t

Qu n 5 và Qu n 6: Phư ng Phú Th (Qu n 5 cũ), Phư ng C u Tre, Bình Th i,
Phú Th Hịa (Qu n 6 cũ). Sau ó l p thêm 2 phư ng là Bình Th nh và Phú
Th nh.
Sau ngày gi i phóng 30/04/1975,
và 47 khóm.

n ngày 01/06/1976 ư c phân chia l i thành 21 phư ng. Sau nhi u

l n i u ch nh

a gi i,

513,58 ha, n m
B c, phía

a bàn Qu n 11 ư c gi nguyên v i 6 phư ng

n nay Qu n 11 có 16 phư ng. Qu n 11 có t ng di n tích

Tây Nam thành ph . Giáp Qu n Bình Tân )

phía B c và Tây

ơng giáp Qu n 5,10, phía Nam và Tây Nam giáp ranh Qu n 6. Tính

n cu i năm 2004, qu n 11 có dân s là 229.837 ngư i, có 120.474 n (t l
52,41%). Ngư i Hoa có 103.189 ngư i (t l 44,89%), m t

dân s trung bình là

44.722 ngư i/km2
Năm 2008 Giá tr s n xu t công nghi p - ti u th công nghi p

t 3.330,135 t

ng tăng 6,1% so v i năm 2007, trong ó kh i cơng ty c ph n có v n nhà nư c

tăng 9,2%; kh i doanh nghi p ngoài qu c doanh tăng 12,9%; kh i h p tác xã gi m
15%, kh i cá th tăng 2,1%
T ng giá tr

u tư máy móc thi t b và nhà xư ng năm 2008 là 27,916 t

ng

gi m 78% so v i năm 2007, trong ó kh i ngồi qu c doanh chi m t tr ng
90,1%, kh i cơ s cá th chi m t tr ng 9,9%.
Doanh thu thương m i d ch v năm 2008

t 28,045 t

ng, tăng 16,18% so v i

năm 2007, trong ó kh i doanh nghi p c ph n có v n nhà nư c gi m 28,33%;
kh i h p tác xã tăng 128,35%; kh i doanh nghi p ngoài qu c doanh tăng 1,62%;
kh i cá th tăng 24,39%.
NH HƯ NG PHÁT TRI N KINH T XÃ H I NĂM 2009
Năm 2009, ti p t c quá trình th c hi n các nhi m v , m c tiêu phát tri n kinh t xã h i 5 năm (2006-2010) mà Ngh quy t

ih i

ng b qu n l n th IX ã


25

ra, Qu n xác

nh các nhi m v tr ng tâm và ch tiêu ch y u c n t p trung th c

hi n như sau:
M t s ch tiêu ch y u phát tri n kinh t - xã h i năm 2009 :
Giá tr s n xu t công nghi p-ti u th công nghi p tăng 6% tr lên so v i th c hi n
năm 2008. Doanh thu thương m i-d ch v tăng 20% tr lên so v i th c hi n năm
2008.
M t s nhi m v - gi i pháp tr ng tâm:
Duy trì t c

tăng trư ng và

y m nh chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng gia

tăng t tr ng thương m i-d ch v . T ch c tri n khai th c hi n Quy ho ch phát
tri n thương m i d ch v ; s n xu t công nghi p, ti u th cơng nghi p
2010, t m nhìn

n năm

n 2015. Chú tr ng phát tri n thành ph n kinh t t p th c v s

lư ng và ch t lư ng.
2.2. Gi i thi u v Ngân hàng Công thương Vi t Nam Chi nhánh 11:
2.2.1. Gi i thi u v Ngân hàng Công thương Vi t Nam:
Th c hi n Ngh quy t 3, khoá VI c a Ban Ch p hành Trung ương
nh 53/H BT ngày 26/03/1988 c a H i
vi c chuy n h at

ng và Ngh

ng b trư ng (nay là Chính ph ) v

ng ngân hàng sang h ch toán kinh doanh và hình thành h

th ng Ngân hàng hai c p, t ngày 01/07/1988 Ngân hàng Công thương Vi t Nam
ra

i và i vào h at

ng trên cơ s V Tín d ng Cơng nghi p và V Tín d ng

thương nghi p c a Ngân hàng nhà nư c trung ương cùng các phịng Tín d ng
cơng nghi p, thương nghi p c a Chi nhánh Ngân hàng Nhà nư c
Quá trình hình thành t ch c b máy ho t
Nam tính

n nay tr i qua 3 giai

a phương

ng c a Ngân hàng Công thương Vi t

an:

- Giai o n th c nh t (t tháng 07/1988

n h t năm 1990): Trong giai

an này,

Ngân hàng Công thương ch th c hi n nhi m v qu n lý như m t liên hi p xí
nghi p

c bi t, các chi nhánh th c hi n ch

- Giai o n th 2: (T tháng 01/1991

h ch toán kinh t

cl p

n tháng 09/1996): Sau khi pháp l nh Ngân

Hàng có hi u l c thi hành (tháng 10/1990), theo Quy t

nh 402/CT ngày

14/11/1990 c a Ch t ch H BT ( nay là Th tư ng Chính ph ), Ngân hàng Công
thương Vi t Nam m i th c s tr thành m t Ngân hàng thương m i có ch c năng