Cẩm nang sống thiền

1

Cẩm Nang Sống Thiền
Soạn giả: Nguyễn Ước
khổ sách 14.5x20,5 cm
dày 246 trang. Giá: 33.000$
NXB Văn Hóa Thông Tin, Quí II, 2007
43 Lò Ðúc – Hà Nội

CẨM NANG SỐNG THIỀN

2

THAY LỜI NÓI ÐẦU

Thưa bạn,
Từ lâu, tôi ao ước có dịp soạn một tác phẩm theo lối nói thường ngày, để bạn và tôi cùng nếm trải đôi
chút phong vị Thiền. Hôm nay, giấc mơ ấy thành sự thật với tập sách nhỏ bạn đang cầm trên tay.
Ðây cũng là cơ duyên cho tôi, trên con đường đạo, được may mắn và hân hoan hội ngộ bạn đồng
hành, những người đang thao thức vì từng nghe tiếng chân lý gọi mình.
Như bạn biết, Thiền Tôn
g được truyền sang Trung Hoa vào thế kỷ thứ sáu. Một thế kỷ sau, Thiền có
mặt ở Việt Nam, trước lúc được lan qua Nhật năm thế kỷ, có lẽ theo ngả Triều Tiên.
Từ những thời điểm đó và trong bốn dân tộc đồng văn, tinh thần mộc mạc, thanh thoát, vô ngã và
như nhất của Thiền thấm sâu vào văn hóa, các bộ môn văn chương nghệ thuật, sinh hoạt dân giã, để
làm thành một cuộc sống mộc mạc, hài
hòa và đầy hương vị.
Với Thiền tính, con người tự tại và xã hội thăng hoa. Con người tìm thấy bản tính tự nhiên của mình
để sống an nhiên giữa dòng đời. Xã hội có không gian bao la cho các giá trị tâm linh và là chỗ dung
chứa với tinh thần tổng hợp mọi khác biệt.

Tới mấy thế kỷ vừa qua và hiện nay, Thiền đi tiếp con đường linh hướng của nó trên khắp thế gian,
khi bắt gặp những tâm hồn đồng điệu ở chốn trời tây. Thiền chinh phục cá
c vùng đất xa xôi và thâm
nhập sâu rộng hơn vào sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, nghệ thuật của người phương tây. Thiền không
còn chỉ là cốt lõi của văn hóa á đông mà đang trở thành duyên hội ngộ, chốn đồng cảm trên khắp
năm châu thế giới. Cái thanh tĩnh, vô ngã và như nhất trong Thiền nay lan tỏa và góp phần qui
nguyên loài người trở về đại đồng h
uynh đệ.
Hoa trái của tình trạng thấm sâu ấy được bạn và tôi gặt hái qua những trang giấy này. Tại đây, vượt
thời gian diệu vợi và không gian muôn trùng, những con người cảm nhận, suy tư, sinh hoạt và tu tập
trong những cảnh đời khác nhau cùng về hội tụ. Bạn sẽ bắt gặp các giáo chủ, thiền sư, vua chúa, văn
nghệ sĩ, triết gia, nhà thể thao, v.v. với những phát biểu súc tích, có thể làm bạn bâng khuâng thở
nhẹ ha
y nở nụ cười tươi.
Và những dòng chữ ấy sẽ cùng đi theo, góp phần giúp bạn và tôi tự xóa mây mù, bước khinh khoái
trên con đường đạo vốn một chiều và chỉ mở thẳng vào tâm hồn mình. Ðể bạn tìm thấy chân lý,
chấm dứt khổ não đồng thời sống chan chứa niềm hạnh phúc vốn nằm sẵn trong tâm hồn bạn.
Với lối trình bày trong sách này, bạn có thể mở ở bất cứ trang nào, đọc bất cứ
dòng nào, từ đầu sách
hay ngược lại. Và chúng tôi mong ước nó được bạn biến thành hành lý bên người, để mỗi khi đọc lại
một đôi câu và soi mình vào đó, bạn lại thấy tâm hồn thêm tươi mát hồn nhiên, người đời vẫn đáng
yêu vàø cuộc đời rất đáng sống giữa đất trời mênh mang và xinh đẹp.
Và vì chúng ta là người phương nam, sống trong thời buổi chịu nhiều ảnh hưởng đa dạng của p
hương
tây, nên tôi mời bạn lướt qua hai thiền thoại dưới đây, như để nhẹ nhàng khép lại trang mở đầu và
phơi phới đi vào các trang kế tiếp.


3

Chẳng
có câu không trả lời
Chẳng sắp có câu trả lời nào
Không bao giờ có câu trả lời
Ðó là câu trả lời.
Gertrude Stein

Ngũ Tổ Hoằng Nhẫn hỏi: - Ông từ đâu đến?
Huệ Năng đáp: - Lĩnh Nam.
Tổ hỏi: - Ông muốn cầu gì?
Ðáp: - Chỉ cầu làm Phật.
Tổ nói: - Người Lĩnh Nam không có tánh Phật, sao làm Phật được?
Huệ Năng bèn đáp ngay: - Người đành có nam bắc, tánh Phật há vậy sao?

4

NỘI DUNG

Thay lời nói đầu
Nhập thất
Thiền là gì?
Hành động
Nghệ thuật
Ảo giác
Ràng buộc
Ngã
Thời gian
Sống
Chết
Thực tại

Thiên Nhiên
Ðạo
Vô tri kiến
Thiền định
Ngộ
Tâm trí sơ tập
Tâm trí thông thường
Tâm không
Hư không
Như nhất
PHỤ LỤC I

5
PHỤ LỤC II
THƯ MỤC TƯ LIỆU
Hình ảnh xen kẽ: Bộ tranh của Kiếm Thánh Miyamoto Mushashi
và 10 tranh chăn trâu Thiền Tông


6

NHẬP THẤT


Phật tánh không chia nam bắc nên nếu có ý tưởng rằng tinh thần của Thiền mang tính cách độc
quyền của phương Ðông thì rõ ràng đó là lối nghĩ tưởng nhị nguyên, đã bị chính Thiền phủ định ngay.
Trong thực tế, văn hoá mười phương đều ngân vang vô số những diễn đạt đầy minh triết của Thiền,
trong văn chương và triết học xưa nay, ngay cả trong khoa học, đặc biệt trong vật lý hiện đại, nơi các
quan điểm cũ được tha
y thế bởi cái nhìn mới, xem vũ trụ trôi chảy như một toàn thể không thể tách

rời và không có thành phần nào quan trọng hơn thành phần nào.
Thiền không bị giam hãm ở phương Ðông. Thiền không bị giới hạn trong Phật giáo. Thiền không ở
bên trong cương giới của Trung Hoa, Nhật Bản, Việt Nam Thiền không bị tù túng trong am đền tu
viện. Thiền chẳng dành ưu tiên cho người tu hành hơn kẻ lữ thứ. Thiền p
hơi phới nơi nơi. Có lẽ vì thế,
Erich Fromm đã nhận xét rằng đó chính là
"lý do tại sao ngày nay tư tưởng tôn giáo phương Ðông,
Lão giáo và Phật giáo - với sự pha hợp của cả hai trong Thiền Phật giáo - chiếm vai trò hết sức quan
trọng tại phương Tây. Thiền Phật giáo giúp con người tự tìm thấy giải đáp cho vấn nạn về sự hiện
hữu của hắn, một giải đáp giống một cách cốt tủy với giải đáp được đưa ra trong truyền thống Kitô-
Do thái giáo, tuy thế, nó không đi ngược lại t
ính chất hợp lý, hiện thực và độc lập, những cái quí báu
được con người hiện đại thành tựu."
Và cũng vì thế Thiền không chỉ ở trong những phát biểu của các tôn sư mà còn trong những câu nói
của các nhà tư tưởng, triết gia, huyền học, nghệ sĩ, khoa học gia, nhà kinh doanh, vận động viên thể
thao phương đông lẫn phương tây, và đôi lúc thấp thoáng trên môi ta giữa cuộc sống thường ngày.

7

THIỀN LÀ GÌ ?



Thiền, tiếng Việt, còn gọi là
Thuyền, Thiền na, Tĩnh lự.

Tiếng Nhật là
Zena, Zen.
Tiếng Hoa có âm là
Ch’an, ch’annà.

Dịch từ tiếng Sanskrit là
dhyàna
, tiếng Phạn là
jhàna.

^
T
hiền tông là một tông phái của Phật giáo Ðại thừa tại Trung Hoa.
Thiền tông được khai sinh trong khoảng thế kỷ thứ sáu, thứ bảy khi Sơ tổ Bồ Ðề Ðạt Ma đưa phép
Thiền của đạo Phật vào Trung Quốc.
Thiền tông có hấp thụ phần nào của đạo Lão.

^

Trước khi học Thiền, tách là tách và trà là trà.
Trong khi học Thiền, tách chẳng còn là tách và trà chẳng còn là trà.
Sau khi học Thiền, tách lại là tách và trà lại là trà.
Lời Thiền
^

Thiền duy nhất bạn tìm thấy trên đỉnh núi chính là Thiền được bạn mang lên trên đó.
ROBERT PIRSIG

^


Thiền là giải sự biểu tượng hóa thế giới.
R.H. BLYTHE

8
^

Mục đích của Thiền là giác ngộ: nắm bắt thực tại, một cách lập tức và dứt khoát. Nghĩa là nhận biết
mối tương quan của mình với vũ tru; một sự nhận biết không bị ố nhiễm và không bị trí thức hóa.
ERICH FROMM

^

Tôi không đủ thanh xuân để biết đủ thứ.
J.M. BARRIE

^

Mục đích của Thiền là sự hoàn hảo con người.
YAMADA SOSHI

^

Thiền là con đương tự nhận thức trọn vẹn;
một con người sống động đi theo Thiền là để giác ngộ,
sống cuộc sống mới như một vị Phật.
ZENKEI SHIBAYAMA

^

Chúng ta nhận thấy trong những nét đặc trưng nhất phác họa nên Thiền có một số nét như: tính chất
tâm linh, sự phô bày trực tiếp, sự vứt bỏ hình thức hoặc không thèm nệ vào qui ước, và hầu như
thường xuyên ung dung đùa giỡn ngoài rìa sự trang trọng tôn nghiêm.

D.T. SUZUKI

^


9
Lối gọi "Thiền Phật giáo" thường dùng để có ý nói tới một trường phái Phật giáo dựa trên Thiền và
việc dạy Thiền, nghĩa là một tôn giáo được lập nên và được xem như một tổ chức có tính xã hội so
với các trường phái hoặc tông phái tôn giáo khác.
Tuy thế, "Thiền" là một trong các bộ phận căn bản phác họa nên tư tưởng phương đông. Nó ảnh
hưởng cực kỳ lớn, không chỉ lên tôn giáo mà còn lên các lãnh vực muôn hình muôn vẻ của văn h
oá.
Thiền triển khai ý tưởng của chúng ta và xây dựng cá tính của chúng ta.
Thiền là minh triết dựa trên chứng nghiệm tôn giáo trực tiếp, kết liên với chính nguồn cội cuộc sống
hiện tại của chúng ta.
ZENKEI SHIBAYAMA

^

Thiền là sự nhận thức không bị cơ chế hóa bởi một hình thức cá biệt hoặc một hệ thống cá biệt.
Thiền là nhận thức vượt văn hoá, vượt tôn giáo, vượt hình thức.
THOMAS MERTON

^

Thiền là một lối giải thoát chẳng bao giờ quan tâm tới việc khám phá cái gì tốt cái gì xấu hoặc cái gì
có lợi.
Thiền chỉ quan tâm tới cái đang là.
ALAN WATTS

^

Thiền chẳng dạy gì sất.
Thiền chỉ giúp bạn có thể tỉnh thức để nhận biết.
Thiền không dạy, Thiền đưa tay chỉ.
D.T. SUZUKI

^

Thiền Phật giáo không thuyết giảng. Bài giảng vẫn là ngôn từ.
Thiền đợi lúc bạn cảm thấy bức xúc ngột ngạt và bị lèo lái bởi lòng khát khao thầm kín trong người
bạn.

10
EUGENE HERRIGEL

^

Thiền cho rằng không có thượng đế ở bên ngoài vũ trụ, một đấng thượng đế [được hiểu như là kẻ]
tạo dựng vũ trụ và tạo dựng con người.
Thượng đế — nếu tôi có thể tạm mượn từ ngữ ấy — vũ trụ và con người là một hiện hữu bất phân ly,
một tổng thể có tính toàn bộ.
Chỉ hiện hữu CÁI NÀY — CÁI NÀY viết hoa — thế thôi.
NANCY WILSON ROSS

^

Một cách đơn giản, Thiền chỉ là tiếng đang thét: "Dậy! Dậy!"
MAHATHAVIRA SANGHARAKSHITA

^

Chớ bao giờ lẫn lộn việc học thiền với việc hành thiền.
Nó giống như chớ bao giờ lẫn lộn việc học lý thuyết mỹ thuật với việc làm nghệ thuật.
T. P. KASULIS

^

Thiền nhấn mạnh vào chứng nghiệm và cái nhìn thấu suốt của chính mỗi người.
Nhận biết tính lém lỉnh của ngôn từ, Thiền nhấn mạnh lên việc biểu lộ sự am hiểu có tính thấu thị,
việc nhìn thấy tỏ tường và diễn đạt thật sự.
IRMGARD SCHLOEGL

^

Thiền không quan tâm tới những phát biểu hoa hòe hoa sói.
Thiền chỉ muốn thiền sinh cắn quả táo, đừng thảo luận về quả táo.
ANNE BANCROFT

11

^

Kinh Kim Cương là kinh Phật căn bản, viết bằng Phạn ngữ, mô tả những thực hành nhằm sở đắc Minh
triết tối hậu (Bát nhã ba la mật).
Kinh có tên đó với ý nghĩa là "bất hoại".

^

Có ba loại môn đồ:

kẻ truyền đạt cho người khác,
kẻ giữ đền
và kẻ giá áo túi cơm.
NYOGEN SENZAKI

^

Thiền dạy chúng ta phát hiện cái cốt tủy huyền ảo của bản ngã của mỗi chúng ta bằng cảm nhận
ngay lập tức và thiết thực, để "nếm" Hữu thể thiêng liêng, một cách tại-chỗ-và-tức-thời.
KARLFRIED GRAF DüRCKHEIM

^

Thiền giống như tìm kính đeo mắt đang nằm ngay trên sóng mũi mình.
LỜI THIỀN

^

Thiền là hoan hỉ đả phá các hình tượng tín ngưỡng.
Thiền chẳng tôn kính một ai, chẳng tôn trọng cái gì,
và đặc biệt, nó cũng chẳng tôn kính chính nó.
DAVID BRANDON


12
^

Thiền là cách thế tự nhận thức trọn vẹn.
Một người sinh động sống trên đường Thiền thì có thể đốn ngộ,
và như thế, sống cuộc đời mới như một vị Phật.

ZENKEI SHIBAYAMA

^

Ðức Sơn Tuyên Giám (782-865) sống ở vùng Hoa Bắc. Tại đó, ông nghiên cứu kinh sách và thành
một học giả Phật giáo đáng kính. Nghe nói có một tông phái ở vùng Hoa Nam chủ trương "giáo ngoại
biệt truyền", ông liền nổi xung, thề sẽ "tiêu diệt bọn thiền tà ma ngoại đạo" đó.
Với cuốn kinh Kim Cương đựng trong một cái tráp lớn ông lên đường đi Hoa Nam.
Dọc đường, vào nghỉ chân trong một quán nhỏ, ông bảo bà lão chủ quán dọn "điểm
tâm" cho mình.
Theo nguyên ngữ, "điểm tâm" cũng có nghĩa là "khai sáng tâm trí". Bà lão hỏi Ðức Sơn rằng trong
tráp lớn đựng cái gì. Ông bảo chứa kinh Kim Cương.
Bà lão nói: "Vậy sao? Vậy xin trả lời câu hỏi: nếu ông muốn điểm tâm để điểm tâm thì tâm nào để mà
điểm?"
Trong kinh Kim Cương, có câu nổi tiếng: "Tâm quá khứ bất sở đắc tâm hiện tại bất sở đắc tâm tương
lai bất sở đắc." Ðức Sơn hiểu câu đó và
có thể thuyết giảng cực kỳ uyên áo về nó. Nhưng khi bị bà
lão thách thức việc áp dụng minh triết của câu đó vào một vấn đề thực tế thì ông lúng ta lúng túng.
Lúc đó, nhận ra giới hạn của sự thông thái, Ðức Sơn quyết định học Thiền, thay vì tính chuyện diệt
Thiền.

^

Học Thiền giống như chà hai thanh gỗ vào nhau cho xẹt lửa: cách khôn ngoan nhất là cứ tiến tới,
đừng ngừng lại.
BẠCH ẨN HUỆ HẠC

^

Thiền nhắm tới tự do nhưng thực hành của nó thì có tính kỷ luật.

GART SNYDER

^

13

Tập thiền là để tự đột phá tới Bất Nhị Nguyên. Ðó là mục đích duy nhất và độc nhất của toàn bộ nỗ
lực Thiền, và nỗ lực ấy phải phát xuất từ nội tâm.
Hành giả sẽ được đồng môn và vị Thầy — với những năng lực lớn lao gấp bội — tiếp tay chỉ cho một
đường lối thích đáng.
Nhưng tới khi Thầy và đồng môn không còn gì để tiếp
tay thì con đường Thiền chính là con đường
của "Tự một mình hành giả đi lấy" — bạn hãy tự dạy Thiền cho chính bạn.
CHRISTMAS HUMPHREYS

^

Quả thật, Thiền chẳng liên quan gì tới ý tưởng.
D. T. SUZUKI

^

Trong đời sống cũng như trong nghệ thuật, Thiền chẳng bao giờ phung phí năng lực vào việc dừng lại
để giải thích: Thiền chỉ ra hiệu.
ALAN WATTS

^

Nếu muốn có sự am hiểu thích đáng về Thiền, bạn chớ để mình bị kẻ khác lừa phỉnh.
Nếu bắt gặp bất cứ chướng ngại nào ở nội tâm hay ở ngoại giới, bạn diệt nó ngay.

Nếu gặïp Phật, giết ngay.
LÂM TẾ

^

Thiền chỉ có độc nhất một bí quyết: suy nghĩ nghiêm túc về sống-và-chết.
TAKEDA SHINGHEN

^


14
Thiền là có tâm hồn và linh hồn của trẻ con.
TRẠCH AM TÔNG BÀNH

^

Ði theo lời giảng của kẻ sáng lập Thiền thì không đủ làm một thiền sinh chân chính; bạn phải nếm trải
kinh nghiệm của Ðức Phật.
D. T. SUZUKI

^

Ấn chứng là sự tương tác cá nhân giữa Thiền sư và thiền sinh, như một cách thức của đệ tử biểu lộ
Thiền tính — hoặc sự thiếu Thiền tính của mình — cho sư phụ.
Cuộc đối đầu mặt giáp mặt ấy có thể liên quan tới đấu khẩu, khiển trách khắc nghiệt, thậm chí cả
hành hạ thể xác.

^

Thiền thao tác trong bất nhị nguyên.
Quá trình suy nghĩ, lý luận thì diễn ra trong phạm trù nhị nguyên.
Cứ theo bất tư nghị là đạt Thiền.
CHRISTMAS HUMPHREYS

^

Thiền là thực hành và nếm trải cuộc đời, chứ không phải là cắt nghĩa, diễn giải, thẩm tra, biện luận.
Toàn bộ việc đàm đạo — như các Thiền sư Trung Hoa đã nói từ xưa — dù trong điều kiện tốt nhất
cũng chỉ là ngón tay chỉ mặt trăng.
Ngón tay không là mặt trăng và chẳng thể nào kéo mặt trăng xuống.
HENRICH DUMOULIN

^


15
Chỉ ở trong trạng thái cảm nhận thuần túy bạn mới có Thiền. Trong trạng thái đó, bạn sắp được
giải thoát khỏi sự kềm kẹp của khái niệm và bạn nhìn xuyên suốt các khái niệm.
Việc đó không giống với từ khước sự tư duy có tính khái niệm.
Tư tưởng và ngôn từ đều ở trong thế giới của chúng ta và chúng tự nhiên chẳng kém những bông
hoa.
Do đó, thật sai lầm khi cho rằng Thiền
mang tính phản trí thức.
ALAN KEIGHTLEY

^

Trong Thiền, bản ngã đi sâu vào thượng đế. Thượng đế đi sâu vào bản ngã. Cả hai đi sâu vào nhau.
TAISEN DESHIMARU

^

Ảo giác và ràng buộc thì bao gồm sự tư duy có tính tự kỷ trung tâm và có tính khái niệm; nó làm mờ
mịt cái thực tại đang sinh động.
Con đường của Thiền được dành trọn vẹn cho sự khai quang các chướng ngại và nhìn thẳng vào bản
tính tự nhiên (tự tánh).
ROBERT AITKEN

^

Hành Thiền tức là quên hết cái tôi trong lúc hiệp làm một với cái gì đó.
KOUN YAMADA

^

Thiền không là một loại sôi động nào đó mà là sự tập trung tâm trí vào lề thói sinh hoạt thông thường
hằng ngày của ta.
SHUNRYU SUZUKI
^

Thiền chẳng làm phong phú ai.

16
Trong Thiền, chẳng tìm thấy vật thể nào.
Lũ chim có thể bay tới, lượn vòng một lúc tại nơi được người ta cho là chỗ đó. Nhưng chẳng bao lâu
chúng sẽ bay sang chỗ khác. Khi chúng bay đi rồi, cái "không có gì", cái "không ai cả" vốn đã ở đó,
đột nhiên lộ ra.
Ðó là Thiền.
Nó lúc nào cũng ở đó nhưng người dọn dẹp đã để vuột nó, và nó không thuộc loại con mồi của họ.

THOMAS MERTON

^

Công án là những lời nói có tính giảng dạy về tâm linh, nhằm đẩy môn sinh qua bên kia bờ lý luận, tới
đốn ngộ [giác ngộ tức thời và tại chỗ].
Có khoảng 1.700 công án, nhiều cái tiêu biểu đã được tuyển vào hai cuốn sách cơ bản:
Bích Nham Lục (100 công án),
và Vô Môn Quan (48 công án).

^

Không thể định nghĩa Thiền.
Nó không là một "vật" bị vây phủ hoặc được phản ảnh bằng ngôn ngữ.
Khi từ ngữ cuối cùng bị giam kín trong tù ngục, Thiền thoát ra và phá lên cười ở đằng chân trời.
DAVID BRANDON

^

Lúc lâm chung, Gertrude Stein hỏi: "Câu trả lời ra sao?"
Không có câu trả lời nào.
Bà cười và nói: "Trong trường hợp này, câu hỏi là gì?"
Rồi bà chết.

^

Lúc nào cũng nói về Thiền thì như thể tìm dấu vết lũ cá trên bờ sông khô ráo.
NGŨ TỔ

17

^

18


HÀNH ÐỘNG



Chúng ta quá đổi khao khát đạt cho bằng được một cứu cánh cá biệt nào đó tới độ chẳng bao giờ
chịu để ý tới những phương tiện tâm sinh lý mà qua đó chúng ta sở đắc cứu cánh.
Chúng ta chỉ quan tâm tới mức chúng ta cho rằng bất cứ phương tiện nào trước đây từng được người
khác dùng cũng là phương tiện tương đối tốt.
Nhưng thật ra, theo bản chất của thế gian, cứu cá
nh không bao giờ có thể biện minh cho phương
tiện. Ngược lại, phương tiện luôn luôn quyết định cứu cánh.
ALDOUS HUXLEY

^

Chỉ vì không tranh đua
Nên khắp thiên hạ chẳng ai tranh đua nổi với mình
LÃO TỬ

^

Cái ném cầu giỏi luôn luôn chận đứng cú bắt giỏi, và ngược lại.
CASEY STENGEL

^

Hắn làm từng việc một, như thể chẳng làm gì.
CHARLES DICKEN

^

Chúng ta phải hiểu rằng thế giới chỉ có thể được nắm bắt bằng hành động, không bằng chiêm ngắm.
Bàn tay thì quan trọng hơn con mắt. Bàn tay là cạnh sắc của tâm trí.
JACOB BRONOWSKI

19

^

Cứu cánh lớn lao của cuộc sống không phải là kiến thức, mà là hành động
THOMAS HENRY HUXLEY

^

Hành động nên đạt tớiù kết quả cuối cùng trong minh triết.
BHAGAVAD GITA

^
Công việc chính của con người suốt cuộc đời là hãy đẻ ra chính mình.
ERICH FROMM

^

Cơ bản, xạ thủ nhắm bắn chính hắn.
THIỀN

VÀ NGHỆ THUẬT BẮN CUNG

^

Hành động là thực tại duy nhất.
Nó không chỉ là thực tại mà còn là đạo đức.
ABBIE HOFFMAN

^

Không hành động có lẽ là hình thức cao nhất của hành động.
JERRY BROWN

^

20

Bệ hạ hãy cứ ở yên trong cung điện, làm mà như không làm thì bốn phương không có nạn binh đao.
PHÁP THUẬN

^

Vi vô vi,
Làm, như không làm
LÃO TỬ

^

Nếu bạn gặp trên đường một người biết
Chớ nói một lời

- Chớ làm thinh!
LỜI THIỀN

^

Lao động là cầu nguyện.
Lao động cũng là bốc mùi hôi.
Vậy, bốc mùi hôi là cầu nguyện.
ALDOUS HUXLEY

^

Tốt thật! Ðã tới lúc kết thúc cuộc lữ hành; nhưng cuối cùng, chính cuộc lữ hành mới là vấn đề.
U. K. LE GUIN

^

Khi đang đi, chỉ đi thôi.
Khi đang ngồi, chỉ ngồi thôi.

21
Cần nhất là đừng nghiêng ngả.
VÂN MÔN

^

Làm hoài làm mãi một việc thì giúp ta nhận ra chu kỳ tự nhiên của tăng trưởng và suy tàn, của sống
và chết, và như thế, nhận ra trật tự năng động của vũ trụ.
Công việc "thông thường", như nghĩa gốc của từ ngữ ấy có ý nói, là công việc hòa hợp với trật tự mà
chúng ta lĩnh hội trong môi trường tự nhiên.

FRITJOF CAPRA

^

Ðơn điệu là luật của tự nhiên. Hãy nhìn cách mặt trời mọc đều đặn.
Sự đơn điệu của những công việc thiết yếu thì làm hoan hỉ và phục hồi sinh khí.
GANDHI

^

Phần tốt nhất trong cuộc sống của ta là phần lao động, phần sáng tạo.
Tin tôi đi, tôi yêu thích sự thành công
Tuy thế, trong lúc làm việc, có sự sôi nổi chân chính cả cảm xúc lẫn tinh thần.
GARSON KANIN

^

Nếu bạn muốn chết đuối thì đừng hành hạ mình ở chỗ nước cạn.
CÁCH NGÔN BULGARI

^

Thú vị không phải là mục tiêu, nó là cảm xúc đi kèm với cái hoạt động chủ yếu đang diễn ra.
PAUL GOODMAN


22
^

Người ta ưa chẻ củi. Trong hoạt động ấy, người ta thấy ngay kết quả.

ALBERT EINSTEIN

^

Người ta không chỉ bước hai lần xuống cũng một dòng sông.
HERAKLEITOS

^

Ðây là điều bạn nên làm:
Yêu trái đất, mặt trời và chim muông;
Xem thường kẻ giàu;
Bố thí cho người xin;
Bảo vệ người đần độn và điên khùng;
Hiến của cải và công sức của mình;
Ghét các bạo chúa;
Và không bao giờ tranh cãi về Ông Trời.
WALT WITMAN

^

Tôi kinh sợ sự thành công. Thành công nghĩa là chấm dứt công việc của ta trên trần đời, tựa con bọ
ngựa đực bị con bọ ngựa cái giết đúng khoảnh khắc hắn ve vãn thành công.
Tôi thích tình trạng chuyển biến liên tục với một mục tiêu ở đằng trước chứ không ở sau lưng.
GEORGE BERNARD SHAW

^

Có một vị tăng thuộc một tông phái Phật giáo đối nghịch tới dự một buổi thuyết pháp của Thiền sư
Bàn Khuê Vĩnh Trác (1662-1693). Khi đông đảo cử tọa nhiệt liệt vỗ tay nghênh đón Bàn Khuê, vị

tăng ấy không kềm nổi lòng ganh tị bèn la lớn:

23
- Ông là một gã lường gạt. Ông chỉ có thể phỉnh phờ những người quê mùa này khiến họ làm bất
cứ điều gì ông muốn, còn tôi, tôi không kính trọng ông. Tôi đố ông làm thế nào khiến tôi làm theo lời
ông?
Bàn Khuê trả lời:
- Ông bước tới đây, tôi sẽ nói cho ông biết.
Vị tăng ấy bước lên đứng cạnh giảng đàn.
Bàn Khuê nói:
- Ông bước qua bên trái.
Vị tăng ấy bước qua bên trái.
Bàn Khuê lại nói:
- Tôi nghĩ lại rồi, ông bước
qua bên phải.
Vị tăng ấy bước qua bên phải. Bàn Khuê liền nói:
- Tốt, ông đã hoàn toàn làm theo lời tôi. Bây giờ, ông ngồi xuống, ngậm miệng lại.

^

Bạn có biết rằng đau ốm và cái chết thì đương nhiên và đột nhiên xảy tới cho chúng ta, bất kể lúc đó
chúng ta đang làm gì?
Khi nó đột nhiên xảy tới, bạn muốn mình phải làm sao?
Nếu nó đột nhiên xảy tới trong khi bạn đang làm một việc gì đó thì bạn cứ tự nhiên làm tiếp.
EPICTETUS

^

Hành vi của ta xác định bản thân ta y hệt bản thân ta xác định hành vi của ta
GEORGE ELIOT

^

Ngồi thật yên
Không làm gì cả
Mùa xuân đến
Và cỏ tự mọc
LỜI THIỀN

24

^

Phúc cho kẻ tìm thấy công việc của hắn. Hãy để yên cho hắn không đòi hỏi ân phúc nào khác.
THOMAS CARLYLE

^

Chỉ thông qua lao động và phấn đấu mà chúng ta thành tựu được căn nguyên và cảm tính của phẩm
giá mình.
DOSTOEVSKY

^

Nếu việc xây chiếc cầu ấy không làm phong phú nhận thức của kẻ xây nó thì đừng xây.
FRANKZ FANON

^

Hãy đặt tâm hồn, tâm trí, trí tuệ và kể cả linh hồn vào từng hành vi cử chỉ nhỏ nhặt nhất của mình.

Ðó là bí quyết thành công.
SWAMI SIVANADA

^

Cực kỳ tin
Cực kỳ nghờ
Cực kỳ ra sức.

^

Bất cứ điều gì tay của bạn cảm thấy cần làm, hãy làm hết sức mình; vì nơi nấm mồ mà bạn đang đi
tới sẽ chẳng có bất cứ công việc, phương tiện, kiến thức lẫn minh triết nào.
Cựu Ước: Giảng Viên, 9:10

25

^

Khi làm một việc gì, bạn nên đốt hết mình vào đó, như lửa thiêu tới cháy rụi, không để lại chút gì.
SHUNRYU SUZUKI

^

Ðộng thái ảnh hưởng tới ý thức. Ðộng thái chính trực nghĩa là ý thức đúng đắn.
Thái độ của chúng ta ngay lúc ấy và tại chỗ, ảnh hưởng lên toàn bộ môi trường: lời nói, hành động,
cách đi đứng của bản thân, tất cả đều ảnh hưởng lên những gì xảy ra chung quanh chúng ta và trong
lòng chúng ta.
Mỗi hành động đều phải đúng, trong từng khoảnh khắc, từng ngày
Hành động nào cũng quan trọng. Cách ăn, cách mặc, cách rửa ráy,

cách đi nhà cầu, cách cất đồ đạc,
cách đối xử với bản thân, gia đình, vợ chồng, công việc — cách sống: nói chung, trong mỗi cử chỉ của
chúng ta.
TAISEN DESHIMARU

^

Hãy thực hiện từng cử chỉ trong cuộc sống như thể nó là cử chỉ sau chót của đời mình.
MARCUS AURELIUS

^

Hãy phiêu bồng với bất cứ việc gì có thể xảy tới và hãy để tâm trí tự do: An trụ tâm bằng sự chấp
nhận bất cứ việc gì bạn đang làm. Ðó là điều tối hậu.
TRANG TỬ

^

Càng ít gắng sức thì càng nhanh càng mạnh.
LÝ TIỂU LONG