CẨM NANG CHI PHÍ

CẨM NANG CHI PHÍ
Khái niệm tính chi phí
Mọi hoạt động kinh doanh đều cần phải có chi phí. Chi phí là khoản tiền phải chi cho công việc kinh
doanh của bạn nhằm tạo ra và bán các sản phẩm dịch vụ nào đó. Nếu bạn là một nhà cung cấp dịch
vụ, bán lẻ hay bán buôn, các chi phí hoạt động kinh doanh của bạn có thể khác so với các chi phí của
nhà sản xuất. Nhưng mọi hoạt động kinh doanh đều phải có các chi phí nguyên vật liệu, lao động,
thuê mướn v.v...
Tính chi phí là gì?
Tính chi phí là cách bạn tính tổng các chi phí để làm ra và tiêu thụ một sản phẩm hoặc cung cấp một
dịch vụ nào đó. Nhiều doanh nghiệp không biết được tất cả các chi phí trong việc kinh doanh của họ
do vậy họ không thể tính chính xác được giá thành của sản phẩm kinh doanh của mình.
Hãy xem hai ví dụ dưới đây:
a. Một xưởng gốm: Xưởng gốm Chân Quê sản xuất tách uống trà. Họ không tính được hết các chi
phí và họ cũng không quan tâm đến chi phí mà chỉ lo làm sao bán được sản phẩm với giá thấp hơn
đối thủ cạnh tranh. Giá thị trường là 2.000 đ/chiếc, giá của Chân Quê là 1.800 đ/chiếc.
b. Một doanh nghiệp sản xuất hàng kim loại: Một khách hàng yêu cầu báo giá 5 khung cửa. Nguyên
liệu cho mỗi bộ khung trị giá 325.000 đ. Công ty cửa nhôm kính quyết định chào giá 380.000 đ. Họ
nghĩ rằng giá này thấp hơn giá thị trường nhưng vì nó cao hơn chi phí nên họ vẫn có lãi. Tuy nhiên
họ đã quên rằng còn các khoản khác phải chi như:
• Chi phí lao động cho nhân công.
• Các chi phí khác như tiền thuê nhà xưởng, vận tải...
Công ty đã không biết được rằng với giá bán 380.000 đ/khung thì họ sẽ lỗ hay lãi.

TÁC DỤNG CỦA TÍNH CHI PHÍ ĐỐI VỚI CÔNG VIỆC KINH DOANH CỦA BẠN
• Tính chi phí giúp bạn xây dựng giá thành: Khi biết được tổng chi phí bạn sẽ đặt được giá
bán sao cho có lợi nhuận
• Tính chi phí giúp bạn kiểm soát và giảm các chi phí: Khi nắm rõ được các chi phí, bạn sẽ
đưa ra các giải pháp tốt hơn, rẻ hơn cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm hay dịch vụ của mình.
• Tính chi phí giúp bạn đưa ra các quyết định đúng đắn trong kinh doanh: Khi nắm vững được
các loại chi phí cho mỗi loại sản phẩm hay dịch vụ, bạn có thể đưa ra các quyết định tốt hơn
về việc đưa ra thị trường loại sản phẩm hay dịch vụ nào có lợi nhuận cao nhất.

Khi nắm rõ được các chi phí, bạn sẽ đưa ra các giải pháp tốt hơn, rẻ hơn cho sản xuất và tiêu
thụ sản phẩm hay dịch vụ của mình.
• Tính toán chi phí giúp bạn lập kế hoạch kinh doanh cho tương lai: Khi nắm vững được các
loại chi phí, bạn có thể lên kế hoạch kinh doanh tốt. Ví dụ bạn cần nắm vững các loại chi phí
trước khi lên kế hoạch chi tiêu và bán hàng hay kế hoạch sử dụng vốn.
• Tính toán chi phí giúp bạn lập kế hoạch kinh doanh khi bạn cần tới sự hỗ trợ về tài chính từ
các ngân hàng: Kế hoạch kinh doanh sẽ cho các ngân hàng thấy công việc kinh doanh của
bạn trong tương lai tốt đẹp như thế nào.
Phân loại chi phí
Một câu hỏi liên quan quá trình tính chi phí của cả hoạt động sản xuất cũng như phi sản xuất là liệu
một khoản chi phí nào đó có quan hệ trực tiếp hay gián tiếp đến một sản phẩm hay một dịch vụ nhất
định hay một quá trình sản xuất ra một sản phẩm hay dịch vụ nhất định. Mọi doanh nghiệp đều có
hai loại chi phí: chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp.
1. Chi phí trực tiếp:
Đó là các chi phí có thể xác định được với một sản phẩm, một dịch vụ hay một hoạt động nhất định.
Đối với một nhà sản xuất hay cung cấp dịch vụ, chi phí trực tiếp bao gồm tất cả các chi phí có quan
hệ trực tiếp tới các sản phẩm hay dịch vụ của bạn, hay việc sản xuất ra sản phẩm hay dịch vụ đó.
Đối với một nhà bán buôn hay bán lẻ, các chi phí trực tiếp là các chi phí mua hàng hoá để bán.
Các loại chi phí trực tiếp:
• Chi phí nguyên liệu trực tiếp: là tổng các khoản tiền mà bạn phải trả để có được các nguyên
liệu mà sau này sẽ trở thành một phần của những sản phẩm bạn sản xuất ra, hoặc liên quan
trực tiếp tới các dịch vụ bạn cung cấp.
• Chi phí lao động trực tiếp: là những khoản tiền bạn phải trả dưới dạng tiền công hay tiền
lương, tiền thưởng cho những công nhân sản xuất ra các sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn.
Nếu bạn không sản xuất ra các sản phẩm và dịch vụ thì không có các chi phí lao động trực
tiếp.
2. Chi phí gián tiếp:
Chi phí gián tiếp là tất cả các chi phí khác ngoài chi phí trực tiếp như đã nói ở trên mà bạn cần để
tiến hành hoạt động kinh doanh của mình. Các chi phí gián tiếp không liên quan trực tiếp tới một sản
phẩm hay dịch vụ cụ thể nào. Đó là các chi phí chung cho toàn bộ hoạt động kinh doanh.

Các loại chi phí gián tiếp:
• Khấu hao:Nếu thiết bị có giá trị và được sử dụng trong một thời gian dài, bạn cần tính xem
mỗi tháng giá trị của nó giảm đi bao nhiêu, cần tính ra số tiền này để thay thế thiết bị ấy khi
nó hết thời gian sử dụng, gọi là khấu hao tài sản.
• Chi phí lao động gián tiếp: Những chi phí lương thưởng cho chủ hoặc người làm công
không trực tiếp làm ra các sản phẩm hoặc dịch vụ là các chi phí gián tiếp. Ví dụ lương cho
nhân viên bán hàng, văn thư, tạp vụ, bảo vệ là những chi phí gián tiếp. Đối với những nhà
bán buôn và bán lẻ, lương thưởng của chủ doanh nghiệp và tất cả các nhân viên là các chi phí
gián tiếp và được gọi là chi phí lao động gián tiếp.
• Các chi phí khác: Đó có thể là chi phí văn phòng, thiết bị, tiền thuê nhà, điện nước, bảo
quản, sửa chữa, dịch vụ, bảo hiểm...
TÍNH CHI PHÍ CỦA MỘT DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI (BÁN BUÔN HAY BÁN LẺ)
Sự khác nhau trong các bước tính chi phí của một doanh nghiệp thương mại với một nhà sản
xuẩt hay cung cấp dịch vụ
"Khi một vật được mua và được bán lại sau khi đã có sự tác động nhất định lên nó, loại hình kinh
doanh đó gọi là sản xuất. Khi sự vật đó được mua và bán lại ở nguyên hiện trạng của nó, đây là
loại hình kinh doanh thương mại."
Sự khác nhau cơ bản trong các chi phí của các doanh nghiệp thương mại và các doanh nghiệp
sản xuất:
• Chi phí nguyên liệu trực tiếp của các doanh nghiệp thương mại chính là chi phí mua hàng để
bán laị vì họ không sản xuất sản phẩm một cách trực tiếp.
• Các doanh nghiệp thương mại không có chi phí lao động trực tiếp. Tiền công và tiền lương
của những người làm thuê cho doanh nghiệp trong các khâu kho bãi, trưng bày và bán hàng
hoá đều là các chi phí lao động gián tiếp.
• Các chi phí gián tiếp là tất cả các chi phí doanh nghiệp thương mại phải chi trả trừ khoản giá
hàng hoá mua để bán lại.
Nếu bạn là một nhà bán buôn hay bán lẻ, bạn hãy theo các bước sau để tính tổng chi phí cho doanh
nghiệp bạn.
Bước1: Tính Bước 2: Tính Bước 3: Tính
Chi phí nguyên

liệu trực tiếp
+
Các chi phí gián tiếp

= Tổng chi phí

Khấu hao
Chi phí lao động
Chi phí khác


Các bước tính chi phí
1. Bước 1: Tính chi phí nguyên liệu trực tiếp (giá mua hàng hoá để bán lại):
Dùng biểu mẫu tính chi phí sản phẩm (áp dụng cho các nhà bán buôn và bán lẻ), bạn hãy:
• Liệt kê các sản phẩm doanh nghiệp bạn kinh doanh
• Xác định các chi phí nguyên liệu trực tiếp cho mỗi sản phẩm (chúng ta sẽ gọi nó là chi phí
nguyên liệu trực tiếp cho một sản phẩm)

2. Bước 2: Tính chi phí gián tiếp:
Chi phí gián tiếp cho một sản phẩm = Chi phí nguyên liệu trực tiếp cho một sản
phẩm x Tỷ lệ chi phí gián tiếp (%)*
* Tỷ lệ chi phí gián tiếp cho bạn biết tỷ lệ mà khi cộng nó vào chi phí nguyên liệu trực tiếp của tất cả
các sản phẩm bạn bán thì cũng có nghĩa là bạn đã phân bổ hết tổng chi phí gián tiếp cho các sản
phẩm đó.
Để tính tỷ lệ chi phí gián tiếp và chi phí gián tiếp cho mỗi một sản phẩm bạn kinh doanh, hãy tiến
hành theo các bước sau:
i. Tính tổng chi phí nguyên liệu trực tiếp hàng tháng.
• Cộng chi phí nguyên liệu trực tiếp của tất cả các sản phẩm doanh nghiệp bạn thường kinh
doanh hàng tháng
• Viết tổng chi phí nguyên liệu trực tiếp trong ô đã được xác định trên Biểu mẫu tính chi phí

sản phẩm.
ii. Tính tổng chi phí nguyên liệu gián tiếp hàng tháng
• Hoàn thành Biểu mẫu tính chi phí gián tiếp để có đầy đủ thông tin về các chi phí khác, trừ
chi phí nguyên liệu trực tiếp, mà doanh nghiệp bạn phải chi trả trong quá trình kinh doanh.
Chú ý đừng quên tính đến các chi phí như vận tải, chi phí lao động gián tiếp và khấu hao tài
sản
• Viết tổng chi phí gián tiếp hàng tháng trong ô đã được xác định trên Biểu mẫu tính chi phí
sản phẩm
iii. Tính tỷ lệ chi phí gián tiếp:
Tỷ lệ chi phí gián tiếp (%) = Tổng chi phí gián tiếp hàng tháng x 100 / Tổng chi
phí nguyên liệu trực tiếp hàng tháng
iv. Doanh nghiệp bạn có thể có những thay đổi trong tổng chi phí nguyên liệu trực tiếp hay trong
tổng chi phí gián tiếp. Khi điều này xảy ra, hãy tính toán lại để xem có cần thiết phải điều chỉnh tỷ
lệ chi phí gián tiếp hay không.
v. Tính tổng chi phí gián tiếp cho một sản phẩm
Tổng chi phí gián tiếp cho một sản phẩm được tính bằng cách nhân chi phí nguyên liệu trực tiếp cho
một sản phẩm với tỷ lệ chi phí gián tiếp.
3. Bước 3: Tính tổng chi phí:
Tổng chi phí của một sản phẩm là xuất phát điểm để xác định giá cả một sản phẩm. Để có lãi trong
kinh doanh, giá cả một sản phẩm bán ra cần cao hơn tổng chi phí của nó.

TÍNH CHI PHÍ CỦA MỘT DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI (BÁN BUÔN HAY BÁN LẺ)
Sự khác nhau trong các bước tính chi phí của một doanh nghiệp thương mại với một nhà sản
xuẩt hay cung cấp dịch vụ
"Khi một vật được mua và được bán lại sau khi đã có sự tác động nhất định lên nó, loại hình kinh
doanh đó gọi là sản xuất. Khi sự vật đó được mua và bán lại ở nguyên hiện trạng của nó, đây là
loại hình kinh doanh thương mại."
Sự khác nhau cơ bản trong các chi phí của các doanh nghiệp thương mại và các doanh nghiệp
sản xuất:
• Chi phí nguyên liệu trực tiếp của các doanh nghiệp thương mại chính là chi phí mua hàng để

bán laị vì họ không sản xuất sản phẩm một cách trực tiếp.
• Các doanh nghiệp thương mại không có chi phí lao động trực tiếp. Tiền công và tiền lương
của những người làm thuê cho doanh nghiệp trong các khâu kho bãi, trưng bày và bán hàng
hoá đều là các chi phí lao động gián tiếp.
• Các chi phí gián tiếp là tất cả các chi phí doanh nghiệp thương mại phải chi trả trừ khoản giá
hàng hoá mua để bán lại.
Nếu bạn là một nhà bán buôn hay bán lẻ, bạn hãy theo các bước sau để tính tổng chi phí cho doanh
nghiệp bạn.
Bước1: Tính Bước 2: Tính Bước 3: Tính
Chi phí nguyên
liệu trực tiếp
+
Các chi phí gián tiếp

= Tổng chi phí

Khấu hao
Chi phí lao động
Chi phí khác


Các bước tính chi phí
1. Bước 1: Tính chi phí nguyên liệu trực tiếp (giá mua hàng hoá để bán lại):
Dùng biểu mẫu tính chi phí sản phẩm (áp dụng cho các nhà bán buôn và bán lẻ), bạn hãy:
• Liệt kê các sản phẩm doanh nghiệp bạn kinh doanh
• Xác định các chi phí nguyên liệu trực tiếp cho mỗi sản phẩm (chúng ta sẽ gọi nó là chi phí
nguyên liệu trực tiếp cho một sản phẩm)

2. Bước 2: Tính chi phí gián tiếp:
Chi phí gián tiếp cho một sản phẩm = Chi phí nguyên liệu trực tiếp cho một sản

phẩm x Tỷ lệ chi phí gián tiếp (%)*
* Tỷ lệ chi phí gián tiếp cho bạn biết tỷ lệ mà khi cộng nó vào chi phí nguyên liệu trực tiếp của tất cả
các sản phẩm bạn bán thì cũng có nghĩa là bạn đã phân bổ hết tổng chi phí gián tiếp cho các sản
phẩm đó.
Để tính tỷ lệ chi phí gián tiếp và chi phí gián tiếp cho mỗi một sản phẩm bạn kinh doanh, hãy tiến
hành theo các bước sau:
i. Tính tổng chi phí nguyên liệu trực tiếp hàng tháng.