Mũi nhọn đào tạo của học viện âm nhạc Huế

 MI NHN ÀO TO CA HC VIN ÂM NHC HU
GS.NGND. DNG VIT Á
*
Kính tha quý v và các bn,
Trên mi lm nm nay, tôi ã tng là cng tác viên ging dy môn M hc Âm nhc
thng xuyên hàng nm ca Trng i hc Ngh thut Hu, và nay là Hc vin Âm nhc Hu.
 ra tôi phi d hi tho, song vì hoàn cnh bt kh kháng, tôi ành phi mo mui tham gia
góp ý nh - tm gi là tham lun – tt nhiên là da vào gi ý ca bn  dn chng trình Hi
tho khoa hc “N  ÀO TO ÂM NHC DI SN KHU VC MIN TRUNG –
TÂY NGUYÊN”.
Trc ht, do nhng u kin c th va – lch s và tó là a – vn hóa, x Huã
o dng nên nhng nét c trng v vn hóa c biu hin rt rõ rt trên nhiu bình din nh
tâm lý, phong tc, tp quán, tính cách con ngi, phong cách giao tip, ng x v.v… Trong ó,
tôi mun nhn mnh nht là ging Hu “vi ging u, thanh u, sc u, giai u… rt
riêng bit – riêng bit n mc không h và không th trn ln vi cht ging ca mt vùng min
nào khác trên ct nc Vit Nam. Riêng bit n mc mà hai tnh sát k là Qung Tr và
Qung Bình – dù ã có mt thi thành liên tnh Bình Tr Thiên – vn không th trn ln c!
Tôi xin k ra ây mt câu chuyn nh. S là, có mt ln ngi nghe ca Hu, mt ca công hát
bài Lý mi thng, trong ó có câu láy “ tang là tang tình tang”. Nghe phát âm t tình, tôi
m thy ng ng! Gi gii lao, tôi hi riêng ca công v quê quán, nói rõ hn là quê gc: hóa ra
ca công là ngi Qung Tr.
Vào và sng ri giao tip vi ngi x Hu, tôi cht ng ra cái âm i ca ging Hu - ó là
t âm pha trn i và chút xíu âm . Nu âm i quá nng v âm , thì y là ng âm t x Qung
tr vào; nu âm i thun túy là i khép ming, thì ó là ng âm ca các tnh phía Bc, nht là vùng
châu th sông Hng (rõ nht là cách phát âm t i trong dân ca quan h).
Vòng vo hi dài v ng âm ca ngi Hu, có th quý v và các bn cho là lc , song tôi
có lý  nói câu chuyn va nêu. Bi l, ging u (và ngu) là ngn ngun ca âm nhc –
nht là dân ca, dân nhc c truyn. T ging u, ngu Ngh Tnh mà ny sinh và thng hoa
thành các làn u ví, gim. T ging u và ngu X Qung và mt s tnh min Nam
Trung B mà có hoa trái bài chòi, b tro … Rõ ràng ging u, ngu là ngn ngun ca
dân ca và dân nhc. Kho sát v mt vùng min dân ca, không th không xem xét v ging u,

ngu … nói rng là ng âm ca vùng min ó. Dân ca, dân nhc ca x Hu - t bác hc cho
n dân gian, t khí nhc cho n thanh nhc – u nm trong quy lut chung ó.
 nhn thc va nêu, tôi  ngh: Hc vin Âm nhc Hu nên coi vic ào to âm nhc c
truyn bao gm c âm nhc bác hc và dân gian x Hu là mt trng m, mt mi nhn mà
khó có th có mt hc vin, mt nhc vin, mt trng vn hóa ngh thut nào khác thay th
c. Bi vì c ngi ca Hc vin Âm nhc Hu nm  ph Lê Li, bên b sông Hng … ch
i là a m trú ng, sinh hot, hc tp, vv… mang tính cht hành chính! C thành ph Hu,
 tnh Tha Thiên Hu, bao gm c cnh vt và con ngi ã tn ti qua my trm nm lch s
*
Nhà nghiên cu âm nhc – Trích tham lun Hi tho khoa hc v “n ào to âm nhc di sn khu vc
min Trung – Tây Nguyên” ti Hc vin âm nhc Hu - Tháng 10/2009.
và ang hin hu trên mnh t này mi là không gian vn hóa – âm nhc ích thc ca x
Hu. i vì nu nh trong ngôn ng ngi ta thng có s phân bit gia  ng ã tng c
 dng mt thi và ang chìm vào quá kh) vi sinh ng ang dùng làm phng tin giao tip
ph cp trong xã hi), thì tó, có th suy ra rng: có l cng gi là  nhc và sinh nhc. Xin
i quý v và các bn là tôi ã ba ra hai t “sinh nhc”  nêu rõ thêm ý kin ca mình: âm nhc
dân gian c truyn ch có thc “tân truyn”  tr thành “sinh nhc” trong không gian vn
hóa ích thc ca chính nó. Và rõ ràng, môi trng din xng là mt thuc tính thuc v bn
cht ca âm nhc dân gian.
Nói ngn gn hn: Hc vin Âm nhc Hu nên là – và cn phi là mt “lò ào to sinh
nhc” bác hc và dân gian ca x Hu. Nói rng hn: bt c lp ào to âm nhc bác hc và
dân gian x Hu nào cng cn phi dành thêm mt thi gian cn thit n Hu (và qua Hc vin
Âm nhc Hu)  tu nghip thêm. y là u kin cn và  cho sinh viên thm thu c n
t a âm nhc x Hu.
Nêu lên nhng m trên ây, không phi tôi là ngi theo ch ngha bit lp, cng không
phi nhm cho quý v và các bn trong cuc hi tho này va lòng. Bi vì, trên t nc Vit
Nam vn hin này, cn phi có thêm nhiu “lò ào to sinh nhc” dân gian và bác hc ca vùng
min khác gn vi không gian vn hóa âm nhc ca chính vùng min y. Cn có thêm nhng “lò
sinh nhc” khác na! Chng hn, lò Quan h Bc Ninh, lò Chu vn  Nam nh, lò Ví dm 
Ngh Tnh, lò Bài chòi  các tnh min Nam Trung B, lò Ci lng  thành ph H Chí Minh

và nht là  các tnh min Tây Nam B, v.v… Và tt nhiên, mi lò cn nghiên cu  to dng
cho c th mnh và c trng dân ca, dân nhc ca x s mình.
 xut hin ca nhng lò ào to “Sinh nhc” dân gian và dân nhc nh th s góp phn
chng minh mt cách hùng hn rng: Vit Nam hng có mt nn vn hóa âm nhc thng nht
trong sa dng.
Xin trân trng cm n quý v và các bn!
D.V.A