Chương 6 Vữa xây dựng

Please purchase a personal license.
Môn học: Vật liệu xây dựng
Môn học: Vật liệu xây dựngMôn học: Vật liệu xây dựng
Môn học: Vật liệu xây dựng
TP.HCM, Tháng 01 Năm 2010
1. Khái niệm
 Là một loại đá nhân tạo, được chế tạo bằng cách trộn và
làm rắn chắc hỗn hợp chất kết dính, nước, cốt liệu nhỏ,
(phụ gia).
 Vữa khác bê tông:
 Thi công: lớp mỏng, không đầm nén → độ dẻo cao,
I. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI
lượng nước nhào trộn lớn
 Điều kiện làm việc → nước dễ bay hơi → cần có tính
giữ nước tốt
 Cần có tính dính kết tốt với vật liệu xây
2
2. Phân loại
a. Theo khối lượng thể tích
 Vữa nặng: γ
0
≥ 1500 kg/m
3
 Vữa nhẹ: γ
0
< 1500 kg/m
3
b. Theo chất kết dính

Vữa xi măng
I. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI


Vữa xi măng
 Vữa vôi
 Vữa hỗn hợp xi măng – đất sét
 Vữa thạch cao
3
2. Phân loại
c. Theo phạm vi sử dụng
 Vữa xây: liên kết gạch đá
 Vữa trát: bảo vệ và trang trí bề mặt công trình
 Vữa chèn mối nối các chi tiết trong nhà lắp ghép

Vữa đặc biệt:
I. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI

Vữa đặc biệt:
 Vữa chống acide
 Vữa chống thấm
 Vữa chịu nhiệt
 Vữa chống phóng xạ
 Vữa giếng khoan
4
1. Cát
 Là bộ xương chính của vữa
 Tác dụng:
 Chống co thể tích
 Tăng sản lượng vữa

Nguồn gốc:
II. THÀNH PHẦN VẬT LIỆU CHẾ TẠO VỮA


Nguồn gốc:
 Cát tự nhiên
 Cát nhân tạo
5
1. Cát
 Yêu cầu kỹ thuật của cát (TCVN 7570:2006)
II. THÀNH PHẦN VẬT LIỆU CHẾ TẠO VỮA
Các chỉ tiêu Mức theo mác
vữa (MPa)
≤
≤≤
≤ 7.5
> 7.5
1. Modulus độ lớn không nhỏ hơn 0.7 1.5
6
2. Sét cục và các tạp chất dạng cục, không lớn hơn (%) 0.5
3. Lượng hạt lớn hơn 5mm, không quá (%) 5
4. Hàm lượng bụi, bùn, sét, không lớn hơn (%) 10
5. Lượng hạt nhỏ hơn 0.14mm, không lớn hơn (%) 35
6. Hàm lượng tạp chất hữu cơ, so màu không thẫm hơn Màu chuẩn
7. Khả năng phản ứng kiềm-silic, nằm trong vùng Vô hại
2. Chất kết dính
 Chọn loại CKD:
 R
vữa
= 0.2 – 0.4MPa, môi trường khô ráo → dùng vôi
nhuyễn, thạch cao
 R
vữa

= 1.0 – 7.5MPa, môi trường khô hoặc ẩm ít →
dùng vữa hỗn hợp
II. THÀNH PHẦN VẬT LIỆU CHẾ TẠO VỮA
 R
vữa
= 10 – 20MPa, môi trường ẩm → dùng xi măng
 Chọn CKD cần lưu ý khả năng giữ nước khi thi công
7
3. Phụ gia
 Sử dụng như bê tông
 Phụ gia tăng dẻo
 Phụ gia trơ: tăng sản lượng
4. Nước

Nước sạch
II. THÀNH PHẦN VẬT LIỆU CHẾ TẠO VỮA

Nước sạch
8
1. Tính dẻo
 Là khả năng tự dàn đều thành lớp mỏng và trải đều trên
nền → dễ thi công, đảm bảo chất lượng khối xây
 Được biểu diễn bằng độ cắm sâu OK (cm) (TCVN
3121:1979 → TCVN 3121-3:2003)
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD
1.
Giá đỡ
9
1.
Giá đỡ

2. Kẹp di động
3. Vạch chia
4. Ốc vặn
5. Thanh kim loại
6. Côn kim loại
7. Cần quay
8. Bảng chia
9. Phễu
1. Tính dẻo
 Lựa chọn độ cắm sâu OK dựa vào:
 Nền xây đặc hay rỗng, khô hay ẩm
 Thời tiết nóng bức hay ẩm ướt
 Điều kiện thi công: cơ giới hay thủ công

Vữa xây gạch: OK = 7
÷
10cm
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD

Vữa xây gạch: OK = 7
÷
10cm
 Vữa xây đá: OK = 4 ÷ 7cm
 Vữa xây đá có đầm rung: OK = 1 ÷ 3cm
 Tính dẻo của vữa phụ thuộc vào:
 Lượng nước nhào trộn
 Loại và hàm lượng CKD
10
2. Khả năng giữ nước của vữa
 Được biểu thị qua phần trăm tỷ lệ giữa độ lưu động của

hỗn hợp vữa sau khi chịu hút ở áp lực chân không và độ
lưu động của hỗn hợp vữa ban đầu:
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD
%100
1
2
×=
S
S
G
n
S
1
– độ dẻo của hỗn hợp vữa ban đầu, cm
S
2
– độ dẻo của hỗn hợp vữa sau khi hút
chân không, cm
 Vữa vôi và vữa hỗn hợp: G
n
= 75%
 Vữa xi măng: G
n
= 60%
11
3. Độ phân tầng của hỗn hợp vữa
 Hỗn hợp vữa cần có:
 Độ đồng nhất cao,
 Không bị phân tầng khi vận chuyển hoặc để lâu không
dùng


Được xác định bằng khuôn thép trụ tròn xoay
(TCVN
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD

Được xác định bằng khuôn thép trụ tròn xoay
(TCVN
3121:1979 → TCVN 3121-3:2003) gồm 3 ống kim loại
rời nhau.
12
3. Độ phân tầng của hỗn hợp vữa
 Trình tự:
 Cho hỗn hợp vữa vào
khuôn, rung 30giây
 Kéo trượt ống 1 trên
bản 4, lấy vữa trong
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD
ống 1 ra, cho vào
chảo, trộn 30 giây,
xác định độ dẻo S
1
 Kéo trượt ống 2 trên bản 5, bỏ vữa ống 2 đi. Cho vữa
trong ống 3 vào chảo, trộn 30 giây, xác định độ dẻo S
3
 Độ phân tầng: P
t
= 0.07(S
1
3
– S

3
3
), cm
3
≤ 30 cm
3
13
4. Cường độ của vữa
 Mác vữa là giới hạn cường độ chịu nén trung bình của
 mẫu có hình lập phương cạnh 7.07cm,
 đúc trên nền xốp,
 được dưỡng hộ 28 ngày

trong điều kiện tiêu chuẩn (27
±
2
0
C, độ ẩm tuỳ thuộc
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD

trong điều kiện tiêu chuẩn (27
±
2
0
C, độ ẩm tuỳ thuộc
vào loại CKD sử dụng)
 Mác thông dụng: 5, 15, 25 (MPa)
14
4. Cường độ của vữa
a. Vữa XM, vữa hỗn hợp XM-vôi trên nền không hút nước

 Phụ thuộc
 Chủng loại, cường độ, hàm lượng CKD
 Tỷ lệ N/CKD

Chất lượng cát, phụ gia
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD

Chất lượng cát, phụ gia
 Điều kiện môi trường dưỡng hộ
Với R
x
– mác xi măng, MPa
X – lượng xi măng dùng cho 1m
3
cát vàng, kg
N – nước dùng cho 1m
3
vữa, lit
15
MPa
N
X
RR
x
,3.04.0







−=
4. Cường độ của vữa
b. Vữa trên nền xốp
 Chỉ phụ thuộc vào lượng xi măng
Với R
x
– mác xi măng, MPa
X
–
lượng xi măng dùng cho 1m
3
cát, tấn
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD
(
)
MPa
X
KR
R
x
,405.0
+
−
=
X
–
lượng xi măng dùng cho 1m
cát, tấn
K – hệ số tuỳ thuộc cốt liệu

 Cát hạt lớn: K = 2.2
 Cát hạt trung bình: K = 1.8
 Cát hạt nhỏ: K = 1.4
16
4. Cường độ của vữa
b. Vữa trên nền xốp
 Có thể dùng công thức gần đúng:
Với
X
–
lượng xi măng dùng cho 1m
3
cát, w = 1
–
2%, hạt trung
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD
kgx
RK
R
X
x
v
,1000
1
=
Với
X
–
lượng xi măng dùng cho 1m
3

cát, w = 1
–
2%, hạt trung
bình, kg
R
v
- mác vữa thiết kế
R
x
– mác xi măng, MPa
K
1
– hệ số chất lượng vật liệu (tra bảng)
17
4. Cường độ của vữa
b. Vữa trên nền xốp
III. CÁC TÍNH CHẤT CHỦ YẾU CỦA VỮA XD
Modulus độ lớn
của cát
Hệ số K
1
Xi măng Portland
thường
Xi măng Portland
puzoland
18
0.7 – 1 0.71 0.80
1.1 – 1.3 0.73 0.82
1.31 – 1.5 0.79 0.89
> 1.51 0.88 1

1. Vữa xây
a. Xác định độ dẻo của vữa xây
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA
Loại kết cấu xây
Độ dẻo vữa OK (cm)
Nền rỗng hay trời
nóng
Nền đặc hay trời
lạnh
Xây
gạch đất sét
8
–
10
6
–
8
19
Xây
gạch đất sét
8
–
10
6
–
8
Xây gạch xỉ 7 – 9 5 – 7
Xây đá hộc 5 – 7 1 – 5
Xây gạch, đá có
chấn động

2 – 3 1 – 2
1. Vữa xây
b. Cấp phối vữa vôi
 Không tính, tuỳ thuộc chất lượng vôi để chọn cấp phối
 Vôi cấp 3 → vôi : cát = 1 : 2
 Vôi cấp 2 → vôi : cát = 1 : 3

Vôi cấp 1
→
vôi : cát = 1 : 4
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA

Vôi cấp 1
→
vôi : cát = 1 : 4
20
1. Vữa xây
c. Cấp phối vữa hỗn hợp xi măng – vôi
 Biểu diễn: 1 : V : C (theo thể tích)
Với 1 – đơn vị thể tích xi măng
V, C – thể tích vôi, cát ứng với 1 đơn vị thể tích xi măng

Phương pháp:
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA

Phương pháp:
 Tra bảng (định mức vật tư)
 Dùng công thức thực nghiệm
21
1. Vữa xây

c. Cấp phối vữa hỗn hợp xi măng – vôi
 Dùng công thức thực nghiệm: (đối với nền xốp)
R
v
= K.R
x
.(X
1
– 0.05) + 4
C = γ
0
x
/ X
1
V = 0.15C
–
0.30
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA
V = 0.15C
–
0.30
Với:γ
0
x
- khối lượng thể tích của xi măng, T/m
3
X
1
– khối lượng xi măng cho 1m
3

cát, Tấn
K – hệ số phụ thuộc vào chất lượng cát,
o cát lớn: K = 2.2;
o cát trung bình: K = 1.8;
o cát nhỏ: K = 1.4
22
1. Vữa xây
d. Cấp phối vữa xi măng
 Phương pháp:
 Tra bảng (định mức vật tư 1784 - 2007)
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA
23
1. Vữa xây
d. Cấp phối vữa xi măng
 Phương pháp:
 Tính toán sơ bộ kết hợp thực nghiệm
(1). Tính sơ bộ lượng X cho 1m
3
cát:
(2). Kiểm tra bằng thực nghiệm
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA
Kgx
RK
R
X
x
v
,100
1
=

(2). Kiểm tra bằng thực nghiệm
- Kiểm tra độ dẻo: tăng cát + xi măng nếu quá nhão
hoặc tăng nước nếu quá khô
- Kiểm tra cường độ (28 ngày tuổi)
(3). Biểu diễn cấp phối:
24
x
cx
V
VV
0
00
1
:1: =
2. Vữa trát
a. Đặc tính vữa trát
 Vữa trát có tác dụng bảo vệ cốt xây, trang trí công trình
 Vữa nên trát thành 3 lớp mỏng
 Lớp trát dự bị 1: dày 3 – 8mm, cần độ dẻo cao, bám dính
tốt với cốt xây
IV. TÍNH TOÁN CẤP PHỐI VỮA
tốt với cốt xây
 Lớp đệm 2: dày 5 – 12mm, ít dẻo hơn, làm kết cấu bằng
phẳng
 Lớp trang trí 3: dày 2mm, có thể pha bột màu, làm bề
mặt nhẵn mịn
Khi lớp trước đã ninh kết và bắt đầu rắn chắc thì trát lớp
kế tiếp.
25